1.1 Konya İl Merkezindeki Yangınlar
Konya'da 1949 -60 yılları arasında gazetede çok sayıda haber yer almıştır. 2 Haziran 1949 'da Selimiye mahallesinde ocaktan sıçrayan ateşle beraber küçük bir yangın başlangıcının olduğu ama yangının civardaki inşaat çalışanları tarafından söndürüldüğü
bildirilmiş463 , 15 Haziran 1949 tarihinde Konya Çarşısı Bu Sabah Yangın Tehlikesi
Geçirdi şeklinde bir son dakika haberine yer vermiştir464. 27 Haziran 1949 tarihinde ise
askeri merkez hastanesinde bir işçi kadının, ütü dairesinde ocağa fazla odun doldurması sebebiyle yangının çıktığı saat 21.45'te itfaiyenin harekete geçerek büyük bir felaketin önüne geçtiği yazılmıştır465
. Konya, Larende Caddesindeki kereste ve marangozlarda çıkan
yangının zararı 1 milyon lirayı bulmuştur466
. Yine Konya'da 7 Eylül 1955 tarihinde döküm ve tornacı üç dükkân yanmıştır. Yangın sırasında elektrik tellerinin yanması nedeniyle
454
Yeni Konya,13-17 Aralık 1960. 455
Yeni Konya,16 Aralık 1954. 456 Yeni Konya,18 Aralık 1955. 457
Yeni Konya,20 Aralık 1955. 458
Yeni Konya,24 Aralık 1956. 459
Yeni Konya,17 Aralık 1957. 460
Yeni Konya,18 Aralık 1958. 461
Yeni Konya,17 Aralık 1959. 462
Yeni Konya,12 Aralık 1960. 463 Yeni Konya,2 Haziran 1949. 464
Yeni Konya, 15 Haziran 1949.
465
Yeni Konya,28 Haziran 1949. 466 Yeni Konya, 21 Ekim 1958.
73
itfaiye zamanında yetişememiştir467. Doğal afetlerden dolayı muzdarip olan halka yardım
amacıyla bir komisyon kurulmuştu. Konya Milletvekili Tevfik Fikret Baran da bu komisyona katılmıştır. Buna göre Kızılay önderliğinde halktan toplanan yardımlarla birçok
şeyini kaybetmiş olan vatandaşlara destek olunmuştu468
. 1.2 Konya’nın İlçelerindeki Yangınlar
Ilgın Kaplıcası bir benzin ocağının patlamasından dolayı tamamen, 469
7 Nisan 1953'te ise ekmek yapılan bir evde yangın çıkmış evin bitişiğindeki ahır ve samanlığın bir kısmı yanmıştır470
. Ermenek'te, kasten çıkarılan bir yangında 3 ev tamamen yanmıştır471. 28 Haziran 1953'te Beyşehir'de varlıklı bir ailenin evinde çıkan yangının tahminen 20 bine mal olduğu ifade edilmiş, ailenin tüm ziynetlerinin yandığının belirtildiği bilgisi özel haber olarak verilmiştir472
. 13 Haziran 1955'te ordu karargâhında yangın çıkmış ve yangın
esnasında bir itfaiye eri yaralanmış ve bir subay boğulma tehlikesi geçirmiştir473
.
10 Temmuz 1955'te Seydişehir Derebucak Köyü'ndeki yangın büyük yankı uyandırmış,341 evin tamamının yandığı bildirilmişti. Köylülere ilk yardım elini uzatan
Kızılay, ilk etapta bölgeye 350 çadır ve 15 bin lira yardım göndermiş474
, Ziraat Bankası
da felaketzedeler için uzun vadeli kredi açacağını bildirmişti475. Ertesi gün Cumhurbaşkanı
Celal Bayar, felaketzedeler için bir mesajla üzüntülerini dile getirmiş ve evsiz barksız
kalanlara gerekli yardımın yapılacağı müjdesini vermişti476
. Bu açıklamanın ardından İller Bankası, Başbakan Adnan Menderes'in direktifleri ile iki uzmanını yangın bölgesinde incelemeler yapmak üzere görevlendirmiş ve kıştan önce evsiz barksız kalan 2164 felaketzedenin konut ihtiyacının karşılanması için çalışmaları başlatmıştı477
. 15 Temmuz 1955'te ise İl Nafıa Müdürü Hulusi Karadayı, Kızılay Başkanı Dr. Hulki Amil Keymen, Ziraat Bankası Müdürü, basın mensupları ve halkın katılımı ile gerçekleşen törenle 350 konutun temeli atılmıştı478
.
467
Yeni Konya,7 Eylül,1955. 468 Yeni Konya,14 Haziran 1956. 469
Yeni Konya,11 Ağustos 1949. 470
Yeni Konya,13 Aralık 1950. 471
Yeni Konya, 17 Nisan 1953. 472
Yeni Konya, 28 Haziran 1953. 473
Yeni Konya,13 Haziran 1955. 474
Yeni Konya, 10 Temmuz 1955. 475 Yeni Konya,12 Temmuz 1955. 476
Yeni Konya,11 Temmuz 1955. 477
Yeni Konya,13 Temmuz 1955. 478 Yeni Konya,15 Eylül 1955.
74
Ermenek Çayırtetik Ormanında çıkan bir yangın ise halkın ve jandarma
kuvvetlerinin müdahalesi ile kısa zamanda söndürülmüştü479
. Yine Ermenek'te ağıla kurt yaklaşmasın diye ateş yakan 14 yaşındaki çobanın yaktığı ateşle ağıldaki hayvanlar da yanmıştır480
. 6 Haziran 1959 tarihinde ise Doğanhisar'da bir evde çıkan yangın diğer bir
eve de sıçrayacakken köylülerin müdahalesi sayesinde durdurulmuştu481
. Beyşehir'de, Bor Boğazı mevkiinde bir kişinin sebep olduğu orman yangını çok geçmeden jandarma ve
halkın yardımıyla son bulmuştu482
. Sarayönü Hükümet Konağı'nda yangın çıkmış bazı evraklar yanmıştır. İtfaiye olay yerine yetişemeyince yangına halk engel olmaya çalışmıştır483
. Dedeler Hanında sigara izmaritinden çıkan yangın zamanında yetişen itfaiye tarafından önlenebilmiştir484
. Yeni Konya bu yangınlardan en fazla hasar verenleri büyük puntolarla almış, yangınlardan dolayı halka yardım yapılacağını duyurmuştur.
2.Kuraklık
Konya'da kuraklık sürekli gündemde tutulan konulardan birisidir. 1949 yılında da kuraklıkla ilgili haberler yapılmaya başlanınca 8 Haziran 1949 tarihli gazetede yer alan haberle, Tarım Bakanı kuraklığın kıtlık durumunu arz etmediğini açıkladı. Bu açıklamanın ardından Vali Şefik Refik Soyer, ekmek fiyatları bir ara yükselse de durumun geçici
olduğunu ifade etmiştir485
. Bununla birlikte gazete, Konya Çiftçisinin Acıklı Durumu diye bir başlık atmıştır. Karapınar, Ermenek, Bozkır, Hadim, Cihanbeyli'nin tamamen kurak, Ereğli, Karaman, Seydişehir, Akşehir, Kadınhanı'nın ise kısmen kurak olduğunu duyurmuştu. Kuraklık, şehri maddi sıkıntıya sokmuştur. Halk, olabilecek bir kıtlıktan dolayı endişelenmiştir486
. Yeni Konya, Konya'daki kuraklık durumunu Konya ve Kurak başlığı altında ele almış ve Konya Ovasının sulama işinin neden hala gerçekleşmediğinden yakınmıştır487
. Kuraklık ile ilgili Milletvekili Mithat Şakir Altan, Meclise bir sözlü soru
önergesi vermiş ve kuraklık için ne gibi tedbirler alınacağını öğrenmeye çalışmıştır488
. 18 Haziran 1949 tarihli bir haberde kuraklık konusuna bir an önce müdahale edilmesi istenmiş, mahsul alınamaması sonucu kıtlık tehlikesinin kesinleşeceği
479
Yeni Konya, 7 Ağustos 1956. 480
Yeni Konya,4 Nisan 1959. 481
Yeni Konya, 6 Haziran 1959.
482
Yeni Konya, 1 Eylül 1956. 483
Yeni Konya, 19 Eylül 1957.
484
Yeni Konya, 12 Temmuz 1958. 485 Yeni Konya,8 Haziran 1949. 486
Yeni Konya,26 Haziran 1949. 487
Yeni Konya,13 Haziran 1949. 488 Yeni Konya,3-4 Haziran 1949.
75 belirtilmiştir489
.Gazete, Zirai Kalkınmamız başlıklı yazısında Konya Ovası'nın sulanması meselesine değinmiştir490 . 28 Nisan'da yağan yağmurların çiftçiyi sevindirdiğini haber vermiştir491
.Sorunu gidermek amacıyla Milletvekili Himmet Ölçmen bir konuşma yapmış ve Göksu Elektrik Santralinin Konya için çok faydalı olacağını vurgulamıştır492
. Gazete,
Konya Ovası'nın çeşitli yerlerinde sondaj çalışmalarının yapılacağını duyurmuştu493
.9
Mayıs 1951 tarihli gazete haberi yağışların mahsule iyi geldiğini belirtmiştir494
.
Gazete, konuyla ilgili 10 Mayıs 1951 tarihinde Valimize Açık Arzuhal Konya'mızın
Su Davası şeklinde bir yazı yayımlamıştı495
. Çeşmeleri Boşa Akıtmayalım şeklindeki
uyarısı gazetenin su konusundaki duyarlılığı noktasında dikkat çekicidir496.Kuraklık
tehlikesinin önlenmesi için Beyşehir Gölü Suları Çoğaltılacak şeklindeki başlığın altında Gölün kenarına setler yapılacağının ve bu şekilde suların içerde kalmasının sağlanacağı yazılmıştır497.Bu tedbirlere rağmen 3 Temmuz 1954 tarihli gazetede Çumra'da içecek su
bulunmadığı da yazılmıştır498.Yalnız bu konudaki sıkıntının giderilmesi için de bir yandan
sondaj çalışmalarının devam ettiği de belirtilmiştir. Mesela Meram Vali Konağı'nın
bahçesinde 7,5 metre derinliğinde su bulunmuştur499
.14 Nisan 1957 tarihli bir haberde bu
yılda kuraklığın henüz olası bir durum olmadığı ve yağışın beklendiği yazılmıştır500
.Ancak 16 Nisan'da gazetede Kuraklık Yedi Sene mi Olacak şeklinde bir başlık da yer almıştır. Bu habere göre kuraklığın devreleri olduğu ve 1957 yılından itibaren 7 yıl devam edeceği söz konusudur. 8 Mayıs 1958'de verilen bir habere göre ise, Konya'da görülmemiş bir mahsul elde edileceği 1958 yılında yağacak olan yağmurun 23 senelik yağmur ihtiyacını karşılayabileceği ifade edilmiştir501
. Konya'da su meselesi öyle bir hal almıştır ki, Namık Ayas Gedavet adlı köşede Su Hayattır başlıklı yazısında meseleyi eleştiren bir dille ele
489
Yeni Konya,18 Haziran 1949. 490
Yeni Konya,17 Nisan 1951. 491Yeni Konya, 28 Nisan 1951. 492
Yeni Konya, 30 Nisan 1951. 493
Yeni Konya,1 Mayıs 1951. 494
Yeni Konya,9 Mayıs 1951. 495
Yeni Konya,10 Mayıs 1951. 496
Yeni Konya,2 Haziran 1951. 497
Yeni Konya,2 Temmuz 1951. 498 Yeni Konya,3 Temmuz 1954. 499
Yeni Konya, 24 Ağustos 1956. 500
Yeni Konya, 14 Nisan 1957. 501 Yeni Konya,8 Mayıs 1958.
76 almıştır502
.Gazete, yağış alan ilçeleri tek tek vermiş ve yağışların devam ettiği sürece kuraklık sıkıntısının önüne geçilebileceği haberini vermiştir503
.
Görüldüğü üzere Konya, zaman zaman kuraklık tehlikesi ile karşı karşıya kalmış olsa da bu sıkıntının üstesinden gelebilmiştir. Tabii hükümet de kuraklığa karşı tedbirler almaya çalışmıştır.
3.Sel Felaketleri
Konya'da görülen bir diğer doğal afet ise sel felaketi olmuştur. Konya'nın Ereğli ilçesinde sel felaketinde 100 kadar ev yıkılmış ve Çakmak Bucağı ve bucağa bağlı Aziziye Köyü sular altında kalmıştır504
. Aynı şekilde Karaman ve Beyşehir de sel felaketi ile karşı karşıya kalmıştır. Tarlalar sular altında kalmış, birçok hayvan ise telef olmuştur505
. Yine sel felaketi gazeteye şu şekilde yansımıştır: Konya Ovası Seller İçinde Seylâp, Akşehir'de
Zarar Yaptı. Habere göre, Akşehir-Yalvaç yolundaki köprüler yıkılmış, Yeniköy'de 10
kişilik bir aileden kimse kurtarılamamıştır. Ayrıca Akşehir-Afyon yolunda Ulupınar köprüsü yıkılmıştır506
. Konya'nın çeşitli yerlerinde büyük tahribata sebep olan seller Akviran'da da zarara neden olmuştur. İnsan ve hayvan kaybı olmamasına rağmen genel olarak zararın 2000 lira civarında olduğu söylenmiştir507
. Ereğli, Karaman ve Hadim'de sellerden dolayı oluşan hasarın tespiti şöyledir: Hadim' de 700 büyükbaş hayvan telef
olmuş, Ereğli'nin İvriz Köyünde ise,4 kadın bir çocuk ölmüş, bir çocuk kayıp olmuş, üçü
ağır sekiz kişi yaralanmış, otuz ev yıkılmış ve beş ev hasara uğramıştı. Ayrancı barajında da hasarlara sebebiyet vermişti. Karaman'da İbrala nahiyesinde 60 ev ve ahır,1 camii ve 2 köprü yıkılmıştı508
.Seller Çumra ve Bozkır'da da hasara yol açmış, Çumra'da Çukurkavak, Apasaracık ve Apa köylerinde mahsule zarar vermiştir. Bozkır Sorgun, Dere ve Çat köylerinde bahçeler ve köye gelen yollar tahrip edilmiş, Vali Cemil Keleşoğlu ve milletvekilleri, Teknik Ziraat Müdürü Hamza Tanyaş Çumra'ya giderek tetkiklerde
bulunmuştu509
.
502
Yeni Konya, 21 Mayıs 1958. 503
Yeni Konya,29 Mayıs 1958. 504
Yeni Konya, 10 Mayıs 1950.
505
Yeni Konya, 9 Nisan 1953. 506 Yeni Konya,7 Eylül 1955. 507
Yeni Konya, 25 Eylül 1955. 508
Yeni Konya,16 Temmuz 1957. 509 Yeni Konya,19 Temmuz 1957.
77
III. Yeni Konya Gazetesine Göre Konya’da Eğitim- Öğretim Faaliyetleri