Yedinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Müfredatındaki Ünite ve Konu

Yedinci sınıf Fen ve Teknoloji dersi ünitelerinin isimleri ve ünitelerdeki konu dağılımı şu şekildedir:

1. Ünite: Vücudumuzda Sistemler (Öğrenme Alanı: Canlılar ve Hayat)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Sindirim Sistemimiz ve Sindirim Sistemi Sağlığımız 2. Boşaltım Sistemimiz ve Boşaltım Sistemi Sağlığımız 3. Denetleyici ve Düzenleyici Sistemimiz

4. Duyu Organlarımız

5. Vücudumuzdaki Sistemlerin Sağlığı

2. Ünite: Kuvvet ve Hareket (Öğrenme Alanı: Fiziksel Olaylar)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Sarmal Yayları Tanıyalım 2. İş ve Enerji

3. Hayatımızı Kolaylaştıran Basit Makineler 4. Sürtünme Kuvveti ve Enerji

3. Ünite: Yaşamımızdaki Elektrik (Öğrenme Alanı: Fiziksel Olaylar)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Cisimleri Elektrikleyelim 2. Elektrik Akımı Nedir? 3. Seri ve Paralel Bağlama

4. Ünite: Maddenin Yapısı ve Özellikleri (Öğrenme Alanı: Madde ve Değişim)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Elementler ve Özellikleri 2. Atomun Yapısı

3. Katman Elektron Dizilimi ve Kimyasal Özellikler 4. Kimyasal Bağ

5. Bileşikler ve Formülleri 6. Karışımlar

5. Ünite: Işık (Öğrenme Alanı: Fiziksel Olaylar)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Işığın Soğurulması

3. Işığın Kırılması

4. Mercekler ve Kullanım Alanları

6. Ünite: İnsan ve Çevre (Öğrenme Alanı: Canlılar ve Hayat)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Ekosistemler 2. Biyolojik Çeşitlilik

3. Çevre Sorunları ve Etkileri

7. Ünite: Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi (Öğrenme Alanı: Dünya ve Evren)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Gökcisimlerini Tanıyalım 2. Güneş Sistemimiz

3. Uzay Araştırmaları

Yedinci sınıf ünitelerini ve konu dağılımını incelediğimizde, iki ünitenin “Canlılar ve Hayat” öğrenme alanı içinde yani biyoloji, üç ünitenin “Fiziksel Olaylar” öğrenme alanı içinde yani fizik, bir ünitenin ise “Madde ve Değişim” öğrenme alanı içinde yani kimya dersine yönelik olduğu söylenebilir. Ders kitabında bu ünitelere ayrılan sayfa sayıları da incelendiğinde, biyoloji konularının 76 sayfada, fizik konularının 91 sayfada, kimya konularının ise 57 sayfada ele alındığı belirlenmiştir. Konulara ayrılan sayfa sayılarına yüzde olarak bakarsak, biyoloji konularının %33.9, fizik konularının %40.7, kimya konularının %25.4 oranlarında olduğunu görürüz. Ders kitabında kimya konularına ayrılan alan, fizik ve biyoloji konularına oranla daha azdır (Topaloğlu, 2012).

Altıncı sınıfta parçacıklı yapı, element ve bileşik kavramlarını öğrenen öğrencilere yedinci sınıfta element sembolleri, atomda elektronların dizilimi, kimyasal bağ ve bağ çeşitleri, bileşik formülleri ve karışım kavramları verilmektedir. Ders kitabında konuların dağılımına bakıldığında kimya konularının, fizik ve biyoloji konularına oranla daha az yoğunlukta yer aldığı görülmektedir.

Yedinci sınıf “Madde ve Değişim” öğrenme alanı içinde yer alan “Maddenin Yapısı ve Özellikleri” ünitesinde yer alan kazanım sayısı 46, bu kazanımlar için programda önerilen ders saati süresi ise 40’tır. Bu süre toplam sürenin %27,8’ini oluşturmaktadır. “Canlılar ve Hayat” öğrenme alanı içinde yer alan ünitelere ait kazanım sayısı 39, bu kazanımlar için pgogramda önerilen süre 42 ders saatidir. Bu süre toplam sürenin %29.2’sini oluşturmaktadır. “Fiziksel Olaylar” öğrenme alanı içinde yer alan ünitelere ait kazanım sayısı 95, bu kazanımlar için programda önerilen süre 48 ders saatidir. Bu süre toplam sürenin %33.3’ünü oluşturmaktadır. Kazanım sayılarına bakıldığında fizik konularının ilk sırada yer aldığı, sonra kimya konularının yer aldığı görülür. Ancak programda kazanımlara ayrılan ders saati sürelerine baktığımızda kimya konularına ayrılan sürenin, daha az olduğu görülmektedir (MEB, 2005b).

“Maddenin Yapısı ve Özellikleri” ünitesinde yer alan kazanımlar şöyle sıralanmaktadır (MEB,2005b):

Element ve elementlerin sembolleri ile ilgili olarak öğrenciler;

1. Model üzerinde, bir elementin bütün atomlarının aynı olduğunu fark eder.

2. Model ve şekilleri kullanarak farklı elementlerin atomlarının farklı olduğunu sezer. 3. Periyodik sistemdeki ilk 20 elementi ve günlük hayatta karşılaştığı yaygın element

isimlerini listeler.

4. Elementleri sembollerle göstermenin bilimsel iletişimi kolaylaştırdığını fark eder. 5. İlk 20 elementin ve yaygın elementlerin sembolleri verildiğinde isimlerini, isimleri

verildiğinde sembollerini belirtir.

Atomun yapısı ile ilgili olarak öğrenciler;

1. Birbiri ile temas halinde olan atomları “bağlı atomlar” şeklinde niteler.

2. Sürtme ile elektriklenme olayına dayanarak atomun kendinden daha basit öğelerden

oluştuğu çıkarımını yapar.

3. Atomun çekirdeğini, çekirdeğin temel parçacıklarını ve elektronları temsili resimler

üzerinde gösterir.

4. Elektronu, protonu ve nötronu kütle ve yük açısından karşılaştırır. 5. Nötr atomlarda, proton ve elektron sayıları arasında ilişki kurar.

6. Aynı elementin atomlarında, proton sayısının (atom numarası) hep sabit olduğunu,

nötron sayısının az da olsa değişebileceğini belirtir.

7. Aynı atomda, elektronların çekirdekten farklı uzaklıklarda olabileceğini belirtir. 8. Çizilmiş atom modelleri üzerinde elektron katmanlarını gösterir, katmanlardaki

elektron sayılarını içten dışa doğru sayar.

9. Proton sayısı bilinen hafif atomların(Z≤20) elektron dizilim modelini çizer.

10. Atom modellerinin tarihsel gelişimini kavrar; elektron bulutu modelinin en gerçekçi

algılama olacağını fark eder.

11. Bilimsel modellerin, gözlenen olguları açıkladığı sürece ve açıkladığı ölçekte

geçerli olacağını, modellerin gerçeğe birebir uyma iddiası ve gereği olmadığını fark eder.

Katman- elektron dizilimi ile kimyasal özellikleri ilişkilendirmek bakımından öğrenciler;

1. Dış katmanında 8 elektron bulunduran atomların elektron alıp-vermeye yatkın

olmadığını (kararlı olduğunu) belirtir.

2. Elektron almaya veya vermeye yatkın atomları belirler.

3. Bir atomun, katman-elektron diziliminden çıkarak kaç elektron vereceğini veya

alacağını tahmin eder.

4. Atomların elektron verdiğinde pozitif (+), elektron aldığında ise negatif (-) yük ile

yüklendiği çıkarımını yapar.

5. Yüklü atomları “iyon” olarak adlandırır.

6. Pozitif yüklü iyonları “katyon”, negatif yüklü iyonları ise “anyon” olarak adlandırır. 7. Çok atomlu yaygın iyonların ad ve formüllerini bilir.

Kimyasal bağ ile ilgili olarak öğrenciler;

1. Atomlar arası yakınlık ile kimyasal bağ kavramını ilişkilendirir.

2. İyonlar arası çekme/itme kuvvetlerini tahmin eder, çekim kuvvetlerini “iyonik bağ”

olarak adlandırır.

3. Elektron ortaklaşma yolu ile yapılan bağı “kovalent bağ” olarak adlandırır. 4. Asal gazların neden bağ yapmadığını açıklar.

6. Molekül yapılı katı element kristal modeli veya modelin resmi üzerinde molekülü ve

atomu gösterir.

7. Kovalent bağlar ile moleküller arasında ilişki kurar.

Öğrenciler, bileşikler ve formülleri ile ilgili olarak;

1. Farklı atomların bir araya gelerek yeni maddeler oluşturabileceğini fark eder. 2. Her bileşikte en az iki element bulunduğunu fark eder.

3. Molekül yapılı bileşiklerin model veya resmi üzerinde atomları ve molekülleri

gösterir.

4. Moleküllerde; her elementin atom sayısının, örgü yapılarda; elementlerin atom

sayılarının oranını belirler.

5. Günlük hayatta sıkça karşılaştığı basit iyonik ve bazı kovalent bileşiklerin

formüllerini yazar.

6. Element ve bileşiklerin hangilerinin moleküllerden oluştuğuna örnekler verir.

Karışımlar ile ilgili olarak öğrenciler;

1. Karışımlarda birden çok element veya bileşik bulunduğunu fark eder.

2. Heterojen karışım (adi karışım) ile homojen karışım (çözelti) arasındaki farkı açıklar. 3. Katı, sıvı ve gaz maddelerin sıvılardaki çözeltilerine örnekler verir.

4. Çözeltilerde, çözücü molekülleri ile çözünen maddenin iyon veya molekülleri

arasındaki etkileşimlerini açıklar.

5. Sıcaklık yükseldikçe çözünmenin hızlandığını fark eder.

6. Çözünenin tane boyutu küçüldükçe çözünme hızının artacağını keşfeder. 7. Çözeltileri derişik ve seyreltik şeklinde sınıflandırır.

8. Çözeltilerin nasıl seyreltileceğini ve/veya deriştirileceğini deneyle gösterir.

9. Bazı çözeltilerin elektrik enerjisini ilettiğini deneyle gösterir; elektrolit olan ve

elektrolit olmayan maddeler arasındaki farkı açıklar.

10. Yağmur ve yüzey sularının kısmen iletken olmasının sebebini ve doğurabileceği

2.10.5. Sekizinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Müfredatındaki Ünite ve Konu