Altıncı Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Müfredatındaki Ünite ve Konu

Altıncı sınıf Fen ve Teknoloji dersi ünitelerinin isimleri ve ünitelerdeki konu dağılımı şu şekildedir:

1. Ünite: Canlılarda Üreme Büyüme ve Gelişme (Öğrenme Alanı: Canlılar ve Hayat)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Hücre

2. İnsanda Üreme Büyüme ve Gelişme 3. Hayvanlarda Üreme Büyüme ve Gelişme 4. Çiçekli Bitkilerde Üreme Büyüme ve Gelişme

2. Ünite: Kuvvet ve Hareket (Öğrenme Alanı: Fiziksel Olaylar)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Sürati Ölçelim 2. Kuvveti Ölçelim

3. Dengelenmiş ve Dengelenmemiş Kuvvetler 4. Ağırlık Bir Kuvvettir

3. Ünite: Maddenin Parçacıklı Yapısı (Öğrenme Alanı: Madde ve Değişim)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Maddenin Yapı Taşları: Atomlar 2. Elementler, Bileşikler, Moleküller 3. Fiziksel Değişim- Kimyasal Değişim 4. Maddenin Halleri ve Parçacıklı Yapısı

4. Ünite: Yaşamımızdaki Elektrik (Öğrenme Alanı: Fiziksel Olaylar)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Hangi Maddeler Elektrik Enerjisini İletir? 2. Yalıtkanlar Sizi Korusun

3. İletkeni Değiştir, Ampulün Parlaklığı Değişsin 4. Ampulün de Bir Direnci Vardır

5. Ünite: Vücudumuzda Sistemler (Öğrenme Alanı: Canlılar ve Hayat)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Destek ve Hareket Sistemi 2. Dolaşım Sistemi

3. Solunum Sistemi

6. Ünite: Madde ve Isı (Öğrenme Alanı: Madde ve Değişim)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Maddenin Parçacıklı Yapısı ve Isı 2. Isının Yayılması

3. Isı Yalıtımı

7. Ünite: Işık ve Ses (Öğrenme Alanı: Fiziksel Olaylar)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Işık Madde İle Karşılaşınca Ne Olur? 2. Çeşitli Yüzeylerde Yansıma

4. Ses Madde İle Karşılaşınca Ne Olur? 5. Bir Ses Oyunu: Yankı

6. Sesin Soğurulması

8. Ünite: Yerkabuğu Nelerden Oluşur? (Öğrenme Alanı: Dünya ve Evren)

Ünitede yer alan konu başlıkları:

1. Kayaçları Sınıflandıralım 2. Fosiller

3. Toprak Çeşitleri ve Erozyon

4. Yer Altı ve Yer Üstü Su Kaynakları Nelerdir? 5. Yer Kabuğunun Doğal Anıtları

Altıncı sınıf ünitelerini ve konu dağılımını incelediğimizde, iki ünitenin “Canlılar ve Hayat” öğrenme alanı içinde yani biyoloji, üç ünitenin “Fiziksel Olaylar” öğrenme alanı içinde yani fizik, iki ünitenin ise “Madde ve Değişim” öğrenme alanı içinde yani kimya dersine yönelik olduğu söylenebilir. Ders kitabında bu ünitelere ayrılan sayfa sayıları da incelendiğinde, biyoloji konularının 74 sayfada, fizik konularının 110 sayfada, kimya konularının ise 61 sayfada ele alındığı belirlenmiştir. Ders kitabında yer alan konuların yüzde olarak dağılımına baktığımızda, biyoloji konularının %30.2, fizik konularının %44.9, kimya konularının ise %24.9 oranlarında yer aldığı görülmektedir. Kimya konularına ayrılan miktar, fizik ve biyoloji konularına oranla daha azdır (Altıntaş, 2012).

Soyut işlemler döneminde olan altıncı sınıf öğrencilerine yönelik müfredatta, “Maddenin Parçacıklı Yapısı” ünitesi kapsamında öğrencilere bütün maddelerin “atom” adı verilen parçacıklardan oluştuğu kavramı verilmektedir. Element, bileşik ve molekül kavramlarının öğretiminde ise öğrencilerin oyun hamurlarından kendilerinin yaptıkları top-çubuk modelllere dayalı etkinlikler yer almaktadır. Aynı zamanda hal değişimi ve fiziksel- kimyasal değişim olaylarında maddenin parçacıklı yapısının durumu da, müfredatta yer almaktadır. Altıncı sınıf konularının dağılımında fizik ve biyoloji konularının daha fazla yer aldığı, kimya konularının yoğunluğunun fizik ve biyoloji konularına kıyasla oldukça az olduğu görülmektedir.

“Madde ve Değişim” öğrenme alanı içinde bulunan iki ünitede yer alan kazanım sayısı 44 ve bu kazanımlar için programda önerilen ders saati 48 saattir. Bu süre toplam sürenin %33.3’ünü oluşturmaktadır. “Canlılar ve Hayat” öğrenme alanı içinde yer alan ünitelere ait kazanım sayısı 64, bu kazanımlar için programda önerilen süre 38 ders saatidir. Bu süre toplam sürenin %26,4’ünü oluşturmaktadır. “Fiziksel Olaylar” öğrenme alanı içinde yer alan ünitelerin kazanım sayısı 70, bu kazanımlar için ayrılan süre 44 ders saatidir. Bu süre toplam sürenin %30.5’ini oluşturmaktadır. Altıncı sınıf müfredatında kimya ünitelerine ait kazanım sayısının biyoloji ve fizik ünitelerine göre daha az olduğu görülmektedir. Ancak kazanımlara programda ayrılan ders saati sürelerine bakıldığında kimya ünitelerine fizik ve biyoloji ünitelerine göre daha çok zaman ayrıldığı görülmektedir (MEB, 2005b).

“Madde ve Değişim” öğrenme alanı içinde yer alan “Maddenin Parçacıklı Yapısı” ile “Madde ve Isı” ünitelerinde yer alan kazanımlar şöyle sıralanmaktadır (MEB, 2005b):

Maddenin yapı taşları olan atom ile ilgili olarak öğrenciler;

1. Katıların, sıvıların ve gazların sıkışma-genleşme özelliklerini karşılaştırır.

2. Gazların sıkışma-genleşme özelliklerinden, gazlarda boşluk olduğu çıkarımını yapar. 3. Maddelerin görünmez küçük parçalara bölünebildiğini deney yaparak fark eder. 4. Maddelerin nereye kadar ardışık bölünebileceğini sorgular.

5. Her türden maddenin bölünmesi zor, görülemeyecek kadar küçük yapı taşlarından

oluştuğunu belirtir.

6. Maddenin, küreye benzer yapı taşlarını atom şeklinde adlandırır. 7. Atom kavramı ile ilgili düşüncelerin zaman içinde değiştiğini fark eder. 8. Atomların daha da küçük parçacıklardan oluştuğunu ifade eder.

Maddelerin özellikleriyle parçacıklı yapısı arasında ilişki kurmak bakımından öğrenciler;

1. Maddelerin farklı olmasından yola çıkarak atomların da farklı olabileceği sonucuna

ulaşır.

3. Bileşik modelleri üzerinde farklı element atomlarını ayırt eder. 4. Farklı atomlar içeren saf maddeleri “bileşik” olarak adlandırır. 5. Basit model veya resimler üzerinde molekülleri gösterir. 6. Basit molekül modelleri yapar.

7. Her molekülde belirli sayıda atom bulunduğu çıkarımını yapar.

8. Model üzerinde molekül içeren ve içermeyen maddeleri birbirinden ayırt eder.

Fiziksel ve kimyasal değişimlerin atom-molekül düzeyinde açıklaması ile ilgili olarak öğrenciler;

1. Maddenin sadece görünümünün değiştiği olaylara örnekler verir.

2. Bir maddenin değişerek başka bir maddeye/maddelere dönüştüğü olaylara örnekler

verir.

3. Fiziksel değişimlerde değişen maddenin kimlik değiştirmediğini vurgular. 4. Kimyasal değişimlerde madde kimliğinin değiştiğini fark eder.

5. Atom-molekül modelleri ile temsil edilmiş değişimlerde fiziksel ve kimyasal olayları

ayırt eder.

6. Çok sayıda atom ve molekül içeren maddelere bakarak, “saf madde” ve “karışım”

kavramlarını atom ve molekül düzeyinde fark eder.

Maddenin halleri ile parçacıklı yapı arasında ilişki kurmak bakımından öğrenciler;

1. Gazların genleşme-sıkışma özelliklerinden, moleküllerinin bağımsız olduğu

çıkarımını yapar.

2. Sıvıların çok fazla sıkıştırılamayışlarından, moleküllerinin birbiri ile temas halinde

olduğu sonucunu çıkarır.

3. Akma özelliklerinden yararlanarak sıvı molekülleri arasında az da olsa boşluk

bulunduğu çıkarımını yapar.

4. Gazların ve sıvıların akma özelliklerinden, moleküllerinin öteleme hareketi

yapabildiği çıkarımına ulaşır.

Maddenin parçacıklı yapısı ve ısı ile ilgili olarak öğrenciler;

1. Gözlem yaparak maddeler ısındıkça taneciklerin hızlandığı sonucuna varır. 2. Maddeler arası ısı aktarımı ile atom-moleküllerin çarpışması arasında ilişki kurar.

Isının yayılma yolları ile ilgili olarak öğrenciler;

1. Katılarda ısı iletimini deney ile gösterir.

2. Isıyı iyi ileten katıları ısı iletkeni şeklinde adlandırır. 3. Isıyı iyi iletmeyen katıları ısı yalıtkanı şeklinde adlandırır.

4. Gündelik gözlem ve deneyimlerinden, doğrudan temas olmadan ısı aktarımı

olabileceği çıkarımını yapar.

5. Isının ışıma yoluyla yayılabileceğini belirtir.

6. Geceleri yeryüzünün neden soğuduğunu sorgulayıp açıklar.

7. Yüzeyi koyu renkli cisimlerin, açık renklilerden daha hızlı ısınmasının sebebini

açıklar.

8. Isı yalıtım kaplarının yüzeylerinin neden parlak kaplandığını izah eder. 9. Sıvılarda konveksiyon ile ısı yayılmasını deneyle gösterir.

10. Isının iletim, konveksiyon ve ışıma yolu ile yayıldığı durumları ayırt eder.

Isı yalıtımının teknolojik önemi ile ilgili olarak öğrenciler;

1. Yalıtımın hangi durumlarda gerekli olabileceğini tahmin eder. 2. Yalıtım yerine iletimin tercih edildiği durumlara örnekler verir. 3. Yaygın ısı yalıtım malzemelerine örnek verir.

4. Farklı amaçlar için kullanılan ısı yalıtım malzemelerinin seçiminde, yalıtkanlık

özellikleri yanında başka nelerin hesaba katılması gerektiğini irdeler.

5. Binalarda yalıtımın enerji tüketimi ile ilişkisini açıklar.

2.10.4. Yedinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Müfredatındaki Ünite ve Konu