4. BULGULAR
4.1 Mekânsal Planlama ve Kentsel Tasarım
4.1.5 Yeşil ve mavi koridorlar
Artan küresel sıcaklıklar, şiddetli fırtınalar, eriyen buz kütleleri ve yinelenen orman yangınları ile iklim değişikliğinin bir sonucu olarak yeryüzünde geri döndürülemez
147
değişikliklerin gerçekleştiği açıktır. Bu değişikliklerin bazıları bugün görünürken, diğerleri yakın geleceğe yönelik tehditleri oluşturmaktadır. Bu değişken iklime uyum sağlanması, kentsel alanlardaki mavi ve yeşil koridorların oluşturulması ile yeşil altyapı sisteminin kullanılmasını gerektirmektedir. Bu koridorlar hem insan yaşamı hem de doğal ekosistemlerin sürdürülebilirliğini desteklemek için yaşamsal önem taşımaktadır.
Sera gazı emisyonlarının azaltılması, biyolojik çeşitliliğin korunması, enerji tasarrufu, yaşam niteliğinin iyileştirilmesi, olumlu ekonomik girdiler ve doğal afet azaltma gibi sayısız yarar sunmaktadırlar (Smith 2010, Tischler vd. 2013, Bacchin vd. 2014, Gehrels 2016). Şekil 4.5’te sağlıklı bir kent yaşamının ilkeleri şematik olarak ve Şekil 4.6’da İngiltere’nin bazı kentlerinde uygulanan yeşil ve mavi kentsel koridor uygulamalarından örneklere yer verilmektedir. Karaman kenti için kentin merkez ve gelişme alanı bir bütün olarak ele alındığında mavi ve yeşil koridor gelişimine ilişkin bir saptama yapılamamış olup, yalnızca gelecekte Karaman kenti için bir gösterge olarak değerlendirilmesi için kent parkları, mesire alanları, kent ormanları, kent mezarlığı ve henüz geliştirilme aşamasındaki Karamanoğlu Mehmetbey Üniversite yerleşkesine ilişkin açık–yeşil alan verileri ortaya konulmuştur.
148
Şekil 4.5 Sağlıklı kentsel bir yaşama örnek oluşturabilecek ilkelerin şematik olarak gösterimi (Gehrels 2016)
Karaman kentinin yeşil alan büyüklükleri Google Earth verilerine bağlı olarak alan ölçümleri çevrimiçi cetvel kullanılarak yapılmış ve çizelge 4.2’de verilmiştir. Bu çizelgede Karaman kenti parklarının isimleri, merkez, doğu, batı, kuzey ve güney yönlü dağılımları, parkların yakın çevresinin alan kullanım tipleri, parkın genel niteliği (ağırlıklı yeşil alan, sert zemin ve/veya kentsel donatılı olup olmama durumları v.b.), yüzey alanları gösterilmektedir. Bu tablodan anlaşılacağı üzere en küçük park (yeşil alan) büyüklüğünün 800 m2 ile Nusret Uysal Parkı ve en büyük yeşil alan büyüklüğünün ise 775.000 m2 ile Semiha Özdağ Hatıra Ormanı, Mesire Yeri ve Vali Hakkı Teke Hoşgörü Ormanını içerisine alan bölge olduğu anlaşılmaktadır. Karaman kent merkezinde yer alan mezarlık alanının ise 215.000 m2 ile ikinci derecede önemli ve büyük yeşil alan olduğu gözükmektedir.
149
Şekil 4.6 İngiltere’nin bazı kentlerinde uygulanan yeşil ve mavi kentsel koridor uygulamalarından örnekler (Anonim 2018k)
150
Çizelge 4.2 Karaman kenti parkları, kent ormanı ve mezarlıkların alansal dağılımı (Çalışma kapsamında oluşturulmuştur)
Parkın Adı
Yakın Çevre Alan
Kullanım Tipi Niteliği Alan (m2)
Bulunduğu Mevki
Şehit Uğur Şengül Parkı Konut Yeşil Doku 2500 Kuzey
Gizem Parkı Konut Yeşil Doku 2150 Kuzey
Dirlik Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 3800 Kuzey Hasan Pınarbaşı Parkı Ulaşım Hattı + Konut Yeşil Doku 3000 Kuzey Mehmet Güncaydı Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2500 Kuzey İsimsiz Park Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 4000 Kuzey
Şehit Kadı Hancı Parkı Konut Yeşil Doku 4000 Kuzey
21950
Dostluk Parkı Konut Yeşil Doku 3400 Batı
İstikbal Özer Parkı Ulaşım Hattı + Konut Yeşil Doku 2500 Batı Özgürlük Parkı Ulaşım Hattı + Konut Yeşil Doku 2600 Batı Necmettin Erbakan Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 80000 Batı Şehit Muharrem Akça
Parkı Konut Yeşil Doku 2000 Batı
Bilal–i Habeş Parkı
Ulaşım Hattı + Konut + Camii
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2800 Batı
Kardeşlik Parkı Konut Yeşil Doku 2100 Batı
Yaşar Bilgin Park Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 3000 Batı Emin Musa Türbesi Parkı Konut + Türbe
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1600 Batı Şehit Kerim Coşkun
Parkı Ulaşım Hattı + Konut Yeşil Doku 1400 Batı
Semiha Özdağ Hatıra Ormanı + Mesire Yeri + Vali Hakkı Teke Hoşgörü
Ormanı Çevre Yolu
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 775000 Batı Çoban Mehmet Parkı Konut + Eğitim
Kurumu
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 7000 Batı Sıla Parkı
Ulaşım Hattı + Konut + Resmi Kurumlar
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 47000 Batı Muammer Baran Parkı Ulaşım Hattı +
Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 5000 Batı Türk Dünyası Kültür
Parkı Çevre Yolu
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 500000 Batı 1435400
Latif Yıldızbaş Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2000 Güney
151
Çizelge 4.2 Karaman kenti parkları, kent ormanı ve mezarlıkların alansal dağılımı (Çalışma kapsamında oluşturulmuştur) (devam)
Parkın Adı
Yakın Çevre Alan
Kullanım Tipi Niteliği Alan (m2)
Bulunduğu Mevki Şehit Ahmet Taşer Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2000 Güney Demokrasi Parkı Ulaşım Hattı + Konut Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 7500 Güney Esentepe Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 8500 Güney H. Bülent Aycan Aile
Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2500 Güney Sarıçiçek Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 7000 Güney Çardak Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1200 Güney Şehit Osman Küçükçelebi
Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1500 Güney Şehit Celalettin Tek Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 15500 Güney Dr. Devlet Bahçeli Parkı
Ulaşım Hattı + Konut + Camii
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 5500 Güney Harzem Şahlar Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1500 Güney Şehit Jandarma Er
Mehmet Öksüz Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 7000 Güney 75. Yıl Parkı
Ulaşım Hattı + Konut + Camii
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 5000 Güney Varlar Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1000 Güney Şehit Osman Çınar Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 4000 Güney
Hasan Şahin Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 4400 Güney İbrahim Dölek Parkı
Ulaşım Hattı + Konut + Camii
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 4500 Güney Hüseyin Tek Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 5500 Güney
Gülistan Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 4000 Güney Belediye Koruluğu
Ulaşım Hattı + Konut + Camii
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 25500 Güney
Manas Parkı Ulaşım Hattı + Konut Yeşil Doku 5800 Güney
Şehit İshak Sağlamoğlu
Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2700 Güney
Gönül Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1800 Güney 125900
152
Çizelge 4.2 Karaman kenti parkları, kent ormanı ve mezarlıkların alansal dağılımı (Çalışma kapsamında oluşturulmuştur) (devam)
Parkın Adı
Yakın Çevre Alan
Kullanım Tipi Niteliği Alan (m2)
Bulunduğu Mevki Cumhuriyetimizin 80.
Yılı Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 20000 Doğu Seyran Parkı Ulaşım Hattı + Konut Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 3600 Doğu Şehit Ramazan Koraşoğlu
Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2500 Doğu Gazneliler Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2900 Doğu Ali Taşbaş Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1500 Doğu
Hazarlar Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1600 Doğu Osmanlılar Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1900 Doğu Ahmet Büyükşekerci
Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2000 Doğu Sağlıklı Yaşam Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 4400 Doğu 40400
İnsan Hakları Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 3200 Merkez Atatürk Çocuk Bahçesi Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1300 Merkez Nusret Uysal Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 800 Merkez Alparslan Türkeş Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 13000 Merkez Kaygısız Süleyman Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1000 Merkez Işın Çelebi Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2500 Merkez Destegül Park
Ulaşım Hattı + Konut + Camii
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1500 Merkez Piri Reis Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1800 Merkez Türk Dili Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 7500 Merkez
Mehmet Bey Parkı
Ulaşım Hattı + Ticari Alan + Camii
Meydan + Yeşil Doku + Kentsel
Donatı 8500 Merkez
Kenan Dinçer Parkı
Ulaşım Hattı + Ticari Alan + Camii
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1700 Merkez İmaret Camii Parkı
Ulaşım Hattı + Konut + Camii
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 5500 Merkez
153
Çizelge 4.2 Karaman kenti parkları, kent ormanı ve mezarlıkların alansal dağılımı (Çalışma kapsamında oluşturulmuştur) (devam)
Parkın Adı
Yakın Çevre Alan
Kullanım Tipi Niteliği Alan (m2)
Bulunduğu Mevki Ulu Camii Parkı Konut + Camii
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 3000 Merkez Turgut Bayraktar Parkı Ulaşım Hattı + Konut Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2300 Merkez Adnan Özdağ Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 4300 Merkez 19 Mayıs Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 1200 Merkez Altınordu Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 6000 Merkez Şehit Abit Orbay Parkı Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 2000 Merkez Zafer Parkı Ulaşım Hattı + Konut
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 4000 Merkez Gençlik Parkı
Ulaşım Hattı + Resmi Kurumlar + Mezarlık
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 18000 Merkez Mezarlık
Ulaşım Hattı + Resmi Kurumlar + Mezarlık
Yeşil Doku +
Kentsel Donatı 215000 Merkez 306700
GENEL TOPLAM 1930050
Karaman kenti yeşil alanları oransal olarak değerlendirildiğinde ise toplam 38.500.000 m2 olan kent merkezi alanının % 5’ini yeşil alanlar (parklar) oluşturmakta ve alansal olarak 1.930.350 m2’lik bir alana karşılık gelmektedir. Mezarlıklar (Şekil 4.7) ve kentin batı kesiminde belediye tarafından oluşturulan kent ormanı ve mesire alanları katılarak bir değerlendirme yapıldığında kişi başına yaklaşık 9 m2 yeşil alan düştüğü görülmektedir. Karaman kentinin gelişme aksları ve yönleri değerlendirildiğinde ise % 5’lik toplam kent parkı ölçeğinde yeşil alanının % 1,14’ünün kuzey, % 6,52’sinin güney, % 2,09’unun doğu, % 74,37’sinin batı yönlerinde ve 15,88’inin ise merkezde yer aldığı saptanmıştır. Bununla beraber Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi yerleşkesi de 3 750 000 m2 alanı ile gelecekte yeşil yerleşke olma olasılığı değerlendirilmiştir (Şekil 4.8- 4.10).
154
Şekil 4.7 Karaman kent mezarlığından bir görünüm (Orijinal)
Şekil 4.8 Türk Dünyası Kültür Parkı uygulamalarından görünümler (Orijinal)
155
Şekil 4.9 Karaman kentinin güncel kent parkları, mesire alanı ve mezarlıkların dağılım haritası (Çalışma kapsamında oluşturulmuştur)
155
156
Şekil 4.10 Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi yerleşkesinden bir görünüm (Orijinal)