Ana Unsur 1.10.1 Akreditasyon
Türkiye’nin Avrupa Birliğine üyelik sürecinde, uygunluk değerlendirmesi hizmetlerine nitelik kazandırmak ve yaygınlaştırmak amacıyla Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK), 4 Kasım 1999 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4457 sayılı Kanunla kurulmuştur.
Bu Kanun ile laboratuvar, belgelendirme ve muayene hizmetlerini yürütecek yurt içi ve yurt dışındaki kuruluşları akredite etmek, bu kuruluşların belirlenen ulusal ve uluslararası standartlara göre faaliyetlerde bulunmalarını ve bu suretle ürün/hizmet, sistem, personel ve laboratuvar belgelerinin ulusal ve uluslararası alanda kabulünü temin etmek görevi TÜRKAK’a verilmiştir.
TÜRKAK, 2001 yılı Haziran ayı içerisinde tüm çalışma dokümanlarını tamamlayarak akreditasyon başvurularını kabul etmeye başlamıştır. Şubat 2003 tarihi itibarıyla toplam 32 adet başvuru alınmış ve bunlardan 5 adedinin denetim süreci tamamlanarak akreditasyon sertifikaları verilmiştir. Yapılan bu çalışmalar, akreditasyon kuruluşlarının uymaları gereken ISO/IEC 17011 Standardının gereklerine uygun olarak, tarafsızlık ve bağımsızlık esaslarına göre tamamlanmıştır.
TÜRKAK’ın yapmış olduğu faaliyetlerin uluslararası düzeyde kabul görebilmesi, ülkemiz sanayicileri için büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle TÜRKAK yönetimi ve çalışanları ISO/IEC 17011 Standardının talep ettiği şartları kuruluşundan bu yana yerine getirmiştir. Bunun neticesinde 27 Kasım 2002 tarihinde Danimarka’da toplanan Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) genel kurulunda yapılan değerlendirmeler ve oylama sonucunda TÜRKAK’ın tam üyeliği kabul edilmiştir. Yine 2002 yılı içerisinde Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon Forumuna (ILAC) üyelik başvurusu ortak üyelik (associate membership) şeklinde kabul edilmiştir.
Ana Unsur 1.10.2 Metroloji ve Hazır Ambalajlama
Yasal metroloji ve hazır ambalajlama konusundaki toplam 25 adet direktifin tamamına uyum sağlanmış ve karşılık Türk mevzuatı yayımlanmıştır. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, aynı zamanda yeni yaklaşım direktifleri kapsamında yer alan otomatik olmayan tartı aletlerine ilişkin 90/384/EEC sayılı Direktife karşılık gelen mevzuat kapsamında yer alan ürünlerin piyasa gözetimine kısa dönemde başlayacaktır.
Türk Standartları Enstitüsü (TSE), tüzel kişiliği haiz, özel hukuk hükümlerine göre yönetilen ve 18 Kasım 1960 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış olan 132 sayılı Kanunla kurulan bir kamu kurumu olup, her türlü Türk Standardını hazırlamak veya hazırlatmak, standartlar konusunda her türlü ilmi ve teknik araştırmalarda bulunmak, yabancı ülkelerdeki benzeri çalışmaları takip etmek, standartlarla ilgili araştırma maksadıyla ve ihtiyari standartların tatbikatında kontrol için laboratuvarlar kurmak, muayene ve deneyleri gerçekleştirmek ve rapor vermek, standartlara uygun ve kaliteli üretimi teşvik edecek her türlü çalışmayı yapmak ve bunlarla ilgili belgeleri düzenlemek, metroloji ve kalibrasyon ile ilgili araştırma çalışmalarını yaparak gerekli laboratuvarları kurmak, vb. gibi görevlerle yetkilendirilmiştir.
CEN (Avrupa Standardizasyon Kuruluşu) ve CENELEC (Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Kuruluşu) Genel Kurullarında 1991 yılında, AB ile ekonomik bir birliğe gitmek üzere anlaşması olan ülkelerin standart teşkilatlarının CEN/CENELEC’e bağlı üye (Affiliate Member) statüsü ile üye olabilmeleri için bir karar alınmıştır. Aynı dönemde CEN/CENELEC’e üyelik başvurusunda bulunan Türk Standartları Enstitüsüne bu çerçevede bağlı üye statüsü tanınmıştır. Bağlı üyeler oy kullanma hakkı dışında tüm üyelerin sahip olduğu hemen hemen bütün haklarına sahiptir. Günümüzde CEN/CENELEC’in aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 14 bağlı üyesi bulunmaktadır. TSE 1991 yılından itibaren başlatmış olduğu çalışmalar neticesinde, 1 Mayıs 2001’de CEN/CENELEC’e tam üye olabilmek için resmi başvuruda bulunmuştur.
TSE, bağlı üye statüsüne sahip olsa da, CEN/CENELEC çalışmalarına aktif bir şekilde katılmaktadır. Özellikle şu ana kadar 8107 adet CEN standardının 6929’unu, 4395 adet CENELEC standardının 3903’ünü, 1794 adet ETSI standardının da 508’ine uyum sağlamak suretiyle, Avrupa Standartlarının % 81’i Türk Standardı haline getirilmiş ve Türk üreticisinin hizmetine sunulmuştur.
TSE, bir taraftan Avrupa standartlarını bire bir kabul ederken, diğer taraftan da bu standartların hazırlandığı Teknik Komite çalışmalarına Türk Sanayicisinin aktif katılımının sağlanması hususunda gerekli çalışmaları yapmaktadır. Bu çerçevede konunun önemi dolayısı ile yazılı olarak ve internet ortamından ülkemizdeki tüm sektör temsilcilerine, Sanayi Odalarına, Ticaret Odalarına konu ile ilgili duyurular yapılmakta ve Türk Sanayicisinin söz konusu Teknik Komitelere aktif olarak katılımı yönünde büyük bir çaba sarf edilmektedir.
TSE, 187 CEN ve 44 CENELEC Teknik Komitesini aktif olarak izlemektedir. Söz konusu Teknik Komiteler aynı zamanda Avrupa Direktifleri ile ilgili standart hazırlama faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu kapsamda şu ana kadar yapılan başvurular sonucunda Türk sanayicisi 74 adet CEN Teknik Komitesine ve 9 adet CENELEC Teknik Komitesine katılım sağlayarak görüş vermektedir. Ayrıca 9 ayrı sektör temsilcisi CEN Teknik Komite çalışmalarına (13 Teknik Komite) aktif olarak katılmaktadır.
TSE’nin Kalite Sistem Belgelendirme faaliyetleri, Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) ve Hollanda’nın RVA kuruluşu tarafından, Metroloji ve Kalibrasyon Laboratuvarı ise TÜRKAK ve Almanya’nın DKD kuruluşu tarafından akredite edilmiştir. Buna ilaveten, Laboratuvarlar Daire Başkanlığına bağlı laboratuvarlar ise TÜRKAK tarafından akredite edilmiştir.
94/5822 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonunun (AEK), Tekerlekli Araçlarla, Bu Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçalara Ait Müşterek Teknik Düzenlemelerin Kabulü ve Bu Düzenlemeler Temelinde Verilen Onayların Karşılıklı Tanınması Koşullarına Dair Anlaşmaya dayalı olarak, 11 Ocak 1997 tarih ve 22874 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Tekerlekli Araçlar ile Bu Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçalar ile İlgili Teknik Mevzuatın Uygulanmasına Dair Yönetmelik çerçevesinde, TSE Onay Kuruluşu olan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından teknik servis olarak görevlendirilmiştir. Halihazırda 91 adet Direktif ve 102 adet Regülasyona uyum sağlanmıştır. TSE, yayımlanan bütün bu mevzuat için teknik servis olarak görevlendirilmiştir. Bu çerçevede, bugüne kadar Tip Onayı verilmesine esas teşkil etmek üzere 13 adet Regülasyon kapsamında 389 adet, 31 adet Direktif kapsamında 458 adet, dönem içerisinde ise, 13 adet Regülasyon kapsamında 69 adet, 31 Direktif kapsamında 138 adet rapor düzenlenmiştir.
İthalatta Uygunluk Değerlendirmesi işlemleri halen Dış Ticaret Müsteşarlığınca 27 Aralık 2002 tarih ve 24976 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2003/1 sayılı Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği ve Müsteşarlığın uygulama kararlarına göre yürütülmektedir.
Diğer taraftan, 2003/1 sayılı Tebliğ gereğince, Avrupa Topluluğu mevzuatına göre belgelendirilerek, Avrupa Topluluğunda serbest dolaşıma girmiş ürünler için bu ürünlerle ilgili
için uygunluk beyanı ve ürüne ilişkin teknik dosyanın, e işaretli ürünler için ise tip onayı belgesi ve uygunluk raporunun ithalattan önce TSE’ye sunulması halinde, yapılan inceleme sonucu doğrudan Uygunluk Belgesi verilmektedir. Ayrıca, TSE Belgelendirme Merkezi ve Elektrik Laboratuvarı elektroteknik sektöründe uygunluk belge ve raporlarının milletlerarası alanda karşılıklı tanınması sistemi olan IEC/CB Sistemine dahildir. TSE, Avrupa Birliği Üye Devletleri bünyesinde, Belgelerin Karşılıklı Tanınması Anlaşmasına (CCA), Kablo ve Kordonların Belgelendirme Anlaşmasına (HAR) ve Avrupa Markası olarak adlandırılan KEY MARK Anlaşmalarına da taraftır. Bu organizasyonlar için, üye belgelendirme kuruluşlarınca düzenlenen belge ve raporlar karşılıklı olarak tanınmaktadır.
2- Mevzuat Uyum Takvimi
Bu öncelik kapsamında uyum sağlanacak AB mevzuatı bulunmamaktadır.
3- Mevzuatın Uyumu ve Uygulanması İçin Kurumsal Yapılanma Takvimi Tablo 1.10.1
No Yapılması Gerekenler Uygulama Tarihi
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
1 Ölçü aletleri konusunda mevcut 7 il laboratuvarının yapılarının güçlendirilmesi 2003-2004
2 Ölçü aletleri konusunda 1 merkez laboratuvarı ve 7 ilde daha yeni laboratuvarların kurulması 2003-2004
3 Hazır ambalajlı ürünlerin piyasa denetiminin etkinliğinin sağlanması 2003-2004
4 Hazır ambalajlı ürünlerin piyasa denetimini yürütecek personelin eğitimi 2003-2004
5 Nitelikli teknik personel istihdamı 2004
6 Bağımsız bir yasal metroloji teşkilatının kurulması 2004
7 Ölçü aletleri AT Tip Onayı ve muayenesi ile ölçü aletleri mevzuatının uygulanması için personel eğitimi 2004
Tablo 1.10.2 (Euro)
İhtiyaçlar – (Sanayi ve Ticaret Bakanlığı) Yıl Ulusal Bütçe AB Kaynakları Diğer Toplam
I-Yatırım
Ölçü aletleri konusunda bir merkez laboratuvarı
kurulması 2003-2005 1.250.000 – 2.500.000 3.750.000 – 7.500.000 5.000.000 – 10.000.000a)
Ölçü aletleri konusunda mevcut 7 il laboratuvarının güçlendirilmesi ve 7 ilde daha yeni laboratuvarların kurulması
2003-2005 600.000 1.800.000
2.400.000
Hazır ambalajlı ürünlerin piyasa denetimi için teçhizat
seti alımı (80 il için) 2003-2005 100.000 300.000 400.000
II- Mevzuatın Uyumu ve Uygulanması Personel Alımı
Yayımlanan 25 adet mevzuatın uygulanması için nitelikli personel istihdamı
Kurulması öngörülen yasal metroloji teşkilatı için 50 nitelikli personel istihdamı
2004
Eğitim Bakanlık personelinin 80/232/EEC sayılı Direktif
kapsamına giren ürünler ve bu Direktifin
uygulanması konusunda bilgilendirilmesine yönelik eğitim (3 gün, 1 uzman)
2003-2004 3.320 3.320
Hazır ambalajlama konusunda piyasa denetimi uygulamalarına ilişkin çalışma ziyareti (10 kişi, 1 hafta)
2003-2004 18.500 18.500
Tablo 1.10.2 (Devamı) (Euro)
İhtiyaçlar – (Sanayi ve Ticaret Bakanlığı) Yıl Ulusal Bütçe AB Kaynakları Diğer Toplam
Bakanlık personelin 71/316/EEC Direktifi
çerçevesinde belgelendirme faaliyetlerine konusunda eğitim (AT Tip Onayı, AT İlk Muayenesi, e-işareti, ε-işareti, vs.)
(3 uzman, 3 gün)
2003-2004 9.960 9.960
Danışman İhtiyacı
Ölçü aletlerine ilişkin mevzuatın uygulanması ve piyasa denetimine ilişkin danışman temini (15 günlük 1 danışman)
2003-2004 15.000 15.000
Tercüme 1000 sayfa (x10 Euro/sayfa)
2003-2004 10.000 10.000
Diğer
Toplam 1.950.000 – 3.200.000 5.906.780 - 9.656.780 7.856.780 – 12.856.780
a) Söz konusu meblağ, AB’den sağlanacak teknik yardım sonrası kesinlik kazanabilecektir.
ÖNCELİK 1.11 Kamu Alımları