Yatırımlar

Petrol sektöründe ileriye yönelik arama ve üretim yatırımlarını kestirmek zor olmaktadır. Çünkü bu tür yatırımlar petrol sektöründeki değişikliklere bağlı olarak çok çabuk yön değiştirmektedir. Örneğin çıkan bir kriz veya başka nedenlerle petrol fiyatlarındaki düşmeler yatırımcıları hemen etkilemektedir. Bu durumda şirketler, bilhassa riski fazla olan arama yatırımlarını kısmakta ve eldeki sahalarını geliştirmeye yönelik çalışmalara ağırlık vermektedirler. Ayrıca yabancı yatırımcılar çalışmalarını daha az riskli, petrol potansiyeli yüksek bölgelere ve ülkelere yöneltmektedirler.

Şirketler yatırımlarını Petrol Kanunu'nun verdiği süre ve çalışmaların sonuçlarına göre düzenlemektedirler. Petrol fiyatlarında artmalar olması durumunda, şirketler yüksek risk faktörlerine rağmen arama yatırımlarını arttırmaktadırlar.

Yurdumuzdaki petrol arama ve üretim yatırımlarının büyük kısmını gerçekleştiren TPAO'nun yatırımları ise, devletin belirlediği bütçeye bağlı olarak yürütülmektedir.

Dolayısı ile ülkemizdeki petrol arama ve üretim yatırımlarının miktarları TPAO'ya ayrılan bütçenin büyüklüğüne bağlı kalmaktadır.

Geçtiğimiz son beş yılda TPAO yatırımları 70-80 milyon $ civarında gerçekleşmiş olup, 8. Beş Yılık Kalkınma Planı Döneminde de bu civarda olması beklenmektedir.

Diğer taraftan, TPAO yurtdışı yatırımlarına da devam etmektedir.

Ayrıca BOTAŞ'ın da boru hattı ile ilgili dış yatırımlar yapması söz konusudur.

Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik ÖİK Raporu Enerji Hammaddeleri Alt Komisyonu Petrol-Doğalgaz Çalışma Grubu

5.3.1. Devam Eden Yatırımlar

Şirketlerin ruhsat sahibi oldukları sahalardaki yatırımları Petrol Kanunu hükümleri çerçevesinde devam edecektir. Ancak şirketler vermiş oldukları yatırım planlarını Güneydoğu'daki duruma ve yeni yapılacak çalışmaların sonuçlarına göre değiştirebileceklerini belirtmektedirler.

Türkiye'nin hampetrol ihtiyacı artmakta iken, mevcut sahalardan yapılan üretim, sahaların eskimesi elektrik kesintiler ve su/petrol oranının giderek artması sonucu düşmektedir. Halen TPAO sahalarında uygulanmakta olan mevcut petrol sahalarını geliştirme projesinin amacı, yeni kuyuların açılması ve sahaların tam olarak geliştirilmesi yolu ile petrol üretiminin artırılmasıdır. Bu proje kapsamında 2000 yılı içerisinde 4 üretim kuyusunun açılması planlanmış olup sondajlar devam etmekedir.

Batı Raman Projesi (TPAO) : Daha önce sahanın batı ve orta kesimlerinde uygulanmakta olan karbondioksit enjeksiyonu tüm saha geneline yayılmış bulunmaktadır. Uygulama sonucu petrol üretimi belirli bir seviyeye gelmiştir. Bu üretimin daha da artırılması için uygulanabilecek farklı metodları araştırmak üzere bir modelleme çalışması yapılmıştır. Bu çalışma sonucuna göre sahada 16 adet ilave kuyu açılması ile sahadan azami üretimin sağlanabileceği öngörülmektedir.

Garzan Sahası Su Enjeksiyonu Projesi (TPAO): Sahada başlatılan su enjeksiyonu devam etmektedir.

TPAO'ya ait Adıyaman Bölgesi'ndeki bazı sahaların elektrifikasyonu ile sahalarda mevcut durumdaki yeraltı ve yerüstü düzeneklerinin yenilenmesi, modern teknolojinin uygulanması için başlatılan çalışmalar devam etmektedir.

TPAO’nun halen doğal gaz üretimi yaptığı K.Marmara ve Değirmenköy Sahası’nın yapılan fizibilite çalışmaları sonucunda yeraltı gaz deposu olarak kullanılabileceği öngörülmüştür. Bu çalışmaya göre, gaz talebinin düşük olduğu yaz günlerinde satın alınan doğal gaz K.Marmara ve Değirmenköy sahalarında depolanabilecek, talebin yüksek olduğu kış aylarında bu gaz tüketilecektir. Her yıl depolanacak doğal gaz miktarı 1.6 Milyar m³’dür. Yaz aylarında günlük 9 milyon m³ debi ile depolara enjekte edilecek olan doğal gaz, kış aylarında günlük 11 milyon m³ debi ile kullanıma sunulacaktır.

K.Marmara Sahası’nın gaz depolama amaçlı olarak kullanılabilmesi için, karadan yönlü olarak 6 yeni kuyu, Değirmenköy Sahası için 5 yeni kuyu açılması gerekmektedir.

Bu çalışmaların sonuçlarına dayanarak, açılacak kuyuların ve enjeksiyon/üretim tesislerinin temel mühendislik çalışmalarına başlanmış olup, bu çalışmalar 2000 yılı içinde sonuçlandırılacaktır.

Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik ÖİK Raporu Enerji Hammaddeleri Alt Komisyonu Petrol-Doğalgaz Çalışma Grubu

Perenco Şirketine ait sahalarda hidrolik pompalarının elektrikli pompalar ile değiştirilmesi gelecek beş yıllık süre içinde de devam edilecektir.

Perenco Şirketi'nde aynı amaçlı geliştirme sondajı açma çalışmalarına devam edilecektir.

II. LNG İthal Terminali 4-6 milyar m³ kapasiteli bir LNG ithal Terminalinin İzmir/Aliağa’da kurulması planlanmaktadır.

Yurt içinde doğal gaz kullanımını yaygınlaştırma yatırımları devam etmektedir.

5.3.2. Planlanan Yatırımlar

Şirketlerin sahip oldukları arama ruhsatlı sahalarındaki yatırımları Petrol Kanunu çerçevesinde devam edecektir.

Üretim sahalarında mevcut tesislerin daha verimli üretim yapmalarını sağlamak amacı ile eskiyen, yıpranan ve bozulan kısımların yenilenmesi, gelişen teknolojinin getirdiği yeni yöntemlerin uygulanması, elektrifikasyon, boru hattı inşaası, tesislerin bakım ve onarımı ile ilgili yeni yatırımlar yapılacaktır.

Mevcut petrol ve doğal gaz sahalarından optimum üretimin sağlanması için nümerik rezervuar çalışmalarının yapılmasına, yapılanların elde edilen yeni bilgiler ışığında yenilenmesine, mevcut kuyuların iyileştirilmesine ve gerek görülen sahalarda yeni kuyuların açılmasına devam edilecektir.

5.3.3. Muhtemel Yatırım Konuları

Yapılacak çalışmalar sonucu bulunacak sahaların geliştirilmesi ve üretime sokulmasına ilişkin yatırımlar söz konusu olacaktır. Bu yatırımların boyutu bulunacak sahanın özelliklerine bağlıdır.

Gelişen teknoloji paralelinde Doğu Karadeniz'deki BP Amoco/TPAO ortaklığı kapsamında çalışmalar sürdürülecektir.

Kara alanlarında, Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde ARCO/TPAO ortaklığında üretim projeleri PERENCO/TPAO ve MND/TPAO ortaklığında da arama projeleri kapsamında çalışmalar sürdürülecektir.

Bu çalışmalarda keşif olması durumunda, yatırımlar yeni arama ve üretim yatırımları şeklinde devam edecektir.

Yurtdışı petrol arama ve üretim yatırımları yoğun olarak sürdürülecektir.

Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Madencilik ÖİK Raporu Enerji Hammaddeleri Alt Komisyonu Petrol-Doğalgaz Çalışma Grubu

Yurt dışından alınan doğal gazın arz talep dengesine uygun kullanılabilmesi amacı ile yer altında depolama imkanlarının sağlanması için Tuzgölü ve Tarsus Petrol Gaz Yeraltı Depolama Projeleri gündemdedir.

Yurt dışına yönelik çalışmaların sonuçlarına göre yeni arama, üretim ve boru hatları ile ilgili yatırımların yürürlüğe girmesi olasıdır.