Yatırımcılar Açısından

UMSK’nin UFRS Seti’ni yayımlamak için yaptığı çalışmaların temel hedefi, yüksek kaliteli, şeffaf ve karşılaştırılabilir finansal bilginin kullanıcılara zamanında sunulmasıdır105_{. Kalite, Ball’a (2006) göre, kullanıcıların finansal raporlama konusundaki} tatmin derecesi olmalıdır. O halde, yüksek kaliteli finansal tablolar aracılığı ile piyasadaki birçok kullanıcı için faydalı bilgi sunumu temel gerekliliktir.

Yatırımcılar, Kavramsal Çerçeve’de finansal raporlamanın temel hedef kitlesi olarak tanımlanmıştır. Bunun nedeni, Anglo-Saxon işletmecilik kültürünün bütün özelliklerini taşıyan UFRS’nin en belirgin özelliği, iş dünyasındaki temel finansman kaynağının yatırımcıların olduğunu benimsemesi ve dolayısıyla yatırımcıların işletmeyle ilgili bilgi ihtiyacı karşılandığı takdirde diğer tüm kullanıcıların da bu ihtiyacının giderilmiş olacağı görüşünü savunmasıdır106

.

Yatırımcılar uluslararası sermaye piyasalarında ve başka ülkelerde yatırım yapmaya istekli ise, yatırım için kendilerine gerekli bilgileri finansal tablolar aracılığıyla edinmelidirler. Bu finansal tablolar, sadece ulusal muhasebe standartlarına göre düzenlenmiş veya hazırlanmış ise, alternatif yatırım fırsatlarını değerlendirmek ve finansal tabloları anlamak yatırımcı için güç olabilir107

. Bu güçlük, UFRS gibi ortak bir muhasebe seti ile giderilmiştir.

105 _www.iasb.org

106_{Özkan, S. ve Acar, E. 2010. Uluslararası Muhasebe/ Finansal Raporlama Standartlarının Finansal Tablolar Analizi Üzerindeki} Etkilerine Genel Bakış. Çözüm. 97: 53

50

Küreselleşmiş güçlü bir finansal raporlamanın yatırımcılara sağlayacağı en temel faydalar, karşılaştırılabilir finansal bilgi imkanı, uluslararası yatırımı özendirme, düşük maliyetli sermaye, etkin kaynak dağılımı ve yüksek oranlı bir ekonomik büyümenin yaratılmasıdır108

.

Ashbaug (2001, içinde. Tarca, 2004) Londra Borsa’sında işlem gören ve US GAAP ve UFRS uygulayan işletmeler üzerinde yaptığı çalışmasında, yatırımcılar açısından uluslararası nitelikte ve kaliteli muhasebe standartlarının onlar için önemli bir motivasyon kaynağı olduğu sonucunu çıkarmışlardır109

.

Tarca (2004), İngiltere, Fransa, Almanya, Japonya ve Avustralya’daki hem ulusal hem de uluslararası sermaye piyasalarında işlem gören işletmelerin uluslararası muhasebe standartlarına geçme eğilimlerini araştırdıkları çalışmalarında, bütün işletmelerin geçme konusunda istekli oldukları sonucunu elde etmişlerdir. Ayrıca, UFRS’ye geçiş ile sağlanan yüksek kaliteli finansal raporlama ve artan dipnot açıklamaları sayesinde azalan bilgi asimetrisi ve temsil maliyetlerinin, yatırımcılar üzerinde doğrudan bir pozitif etki yarattığı sonucuna da ulaşmışlardır.

Morris ve diğerleri (2006), Daske ve Gebhardt (2006) ve Daske (2006),’ye göre, yatırımcılar, hisse senedi fiyatlarına ilişkin beklentilerinden dolayı UFRS’ye uygun raporlamaya daha fazla dikkat etmekte ve ilgili finansal tabloları karar alma sürecinde etkin olarak kullanmaktadırlar.

Lantto ve Sahlström’e (2009), UFRS’ye geçişin, özellikle Kıta Avrupa’sı gibi ülkelerde hakları korunma seviyeleri düşük olan yatırımcılara çok büyük yarar sağlamıştır110

.

Ball (2006), UFRS’nin yatırımcılar açısından sağladığı faydaları aşağıdaki gibi

doğrudan ve dolaylı olarak özetlemiştir:

108 _{Alkan, G. İ. ve Doğan, O. 2012. Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının Finansal Rasyolara Kısa ve Uzun Dönemli Etkileri:} Borsa İstanbul’da bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi:87-100

109 _{Tarca, A. 2004. International Convergence of Accounting Practices: Choosing Between IAS and US GAAP. Journal of}

International Financial Management and Accounting.15-1:67-68.

51 Doğrudan faydalar:

- UFRS, ulusal muhasebe standartlarına göre, yatırımcılara daha kapsamlı ve daha gerçeğe uygun finansal bilgi sunduğu için, özellikle uluslararası yatırımcılar sermaye piyasalarında karar verirken daha iyi bilgilendirilmekte ve aldıkları yatırım kararlarındaki risk derecesi azalmaktadır.

- UFRS’nin sağladığı ayrıntılı dipnotlar içeren finansal raporlama sayesinde küçük yatırımcılar da sermaye piyasalarında büyük yatırımcılarla rekabet edebilmektedir. - UFRS öncesi, karşılaşılan muhasebe uygulamalarındaki farklılıkların ortadan

kalkması sonucu bulguların analizi kolaylaşmakta, bu sayede, uluslararası yatırımcılar artmakta ve sermaye piyasaları gelişmektedir.

- UFRS, farklı coğrafyalardaki işletmelerin mali performanslarının

karşılaştıralabilirliğini arttırmakta ve böylece yatırımcılar açısından finansal bilgi maliyetini azaltmaktadır.

Sözü edilen bütün bu unsurlar yatırımcıların daha doğru ve isabetli yatırım kararları almalarını sağlamaktadır.

Dolaylı faydalar:

- UFRS ile finansal bilginin şeffaflığının artması, işletme yönetiminde olanların, ortakların çıkarları doğrultusunda daha çok hareket etmesini gerektirmiştir. Örneğin UFRS gereği; olası zararların; zarar beklentisinin oluştuğu ilk anda finansal tablolara alma zorunluluğu, yöneticilerin şirket hissedarlarının çıkarlarını daha iyi gözetmesini sağlamıştır. Böylece, zarar eden projeler daha iyi takip edilmekte ve acilen alınması gereken kararlar zamanında ve geç kalınmadan alınmaya başlanmıştır. Tüm bunlar, bilinen "Temsil Maliyeti" olarak bilinen yöneticilerin kendi çıkarlarını gözetmek uğruna şirketlerin aleyhine karar alma riskini azaltmıştır.

- UFRS ile finansal bilginin şeffaflığının artması, işletme ile borç verenler arasında yapılacak olan sözleşmelerin etkinliğini de arttırmıştır. Çünkü, olası zarar beklentisinin oluştuğu ilk anda finansal tablolara alma zorunluluğu, finansal tablolarda buna ilişkin kalemlerin değişikliğe uğraması ile birlikte borca ilişkin

52

koşulların da yenilenmesini gerektirmiştir. Böylece, yatırımcılar için borçlanma maliyeti azalmıştır.

- UFRS gibi yüksek kaliteli muhasebe standartları sayesinde daha ihtiyaca uygun finansal bilgi sunumu, yatırımcıların gelecekteki kazançlarını daha doğru tahmin etmelerine imkan sağlamıştır.

Ülkemizde de Atmaca tarafından 2010 yılında UFRS’nin işletmelerin finansal analizine etkilerinin incelendiği bir anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmadaki katılımcılar, İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan Türkiye’nin ilk 500 sanayi kuruluşu çalışanlarıdır. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, yatırımcılar açısından UFRS’nin:

 Muhasebede ortak bir dilin kullanılması sayesinde yatırım kararlarının doğru yönde alınmasına katkı sağladığı,

 İşletmelerin kârlılık durumuna ve piyasa değerlerinin doğru saptanmasına etkide bulunduğu,

 UFRS’nin, finansal tablolarda yatırımcılar için daha anlamlı olan gerçeğe uygun görünümü sağladığı,

 İşletmelerin finansal analiz açısından değerlendirilmesinde hem ulusal ve uluslararası işletmelerle, hem dönemler arası hem de sektörel açıdan karşılaştırılabilirlik düzeyini arttırdığı,

 UFRS’ye göre hazırlanan finansal tablolar işletme gelirini daha iyi ölçtüğü için piyasadaki yatırımcının yatırımlarını daha iyi yönetmesine yardımcı olduğu ve  Yatırımcıların güven düzeyini attırdığı sonucuna varılmıştır.

Yukarıdaki sonuçlar için katılımcıların verdiği cevaplar yüzdesel olarak incelendiğinde, UFRS’nin yatırımcılara sağladığı en büyük faydanın, işletmelerin kârlılık durumunun (%81,7) ve piyasa değerlerinin doğru saptanmasına (%80,7) etkide bulunduğu görüşü en yüksek değeri almıştır.

Pricewaterhouse Coopers’ın (PWC) 2007 yılında Belçika, Almanya, İtalya, Hollanda, Norveç, Portekiz ve İngiltere’deki 187 fon yöneticisi ile UFRS’nin yatırımcıları ne yönde etkilediğine ilişkin yaptığı bir araştırma dört başlık altında gerçekleştirilmiştir111

:

53

- UFRS’ye göre hazırlanmış finansal tabloların işletmenin finansal riskini ölçmede ne kadar saydamlık sağladığı,

- UFRS’ye göre hazırlanmış finansal tabloların işletmenin faaliyet riskini ölçmede ne kadar saydamlık sağladığı,

- UFRS’ye göre hazırlanmış finansal tabloların işletmenin değerini ölçmede ne kadar saydamlık sağladığı,

- UFRS’ye göre hazırlanmış finansal tabloların yatırımcıların yatırım kararlarına ne derece etki ettiği.

Araştırmanın sonuçlarına göre, yatırımcıların %60’ı UFRS’ye göre hazırlanan finansal tabloların işletmelerin finansal riskini ölçmede daha etkin olduğunu, %57’si UFRS sonrası, işletmelerin faaliyet riskini daha açık ölçebildiklerini, %46’sı işletmelerin değerini ölçmede UFRS’nin daha saydamlık sağladığını söylemiştir. Araştırma sonuçlarındaki en dikkat çekici sonuç, yatırımcıların %48’inin yatırım kararlarını alırken UFRS’nin hiçbir şekilde etki yaratmadığıdır.

Özetle, finansal piyasaların en temel aktörleri olarak nitelendirilebilen yatırımcılar için, aynı ilkeler temel alınarak hazırlanan finansal tablolar aracılığı ile sunulan şeffaf ve günün koşullarına göre ihtiyaca uygun finansal bilginin varlığı çok önemlidir. Bu bilgi, yatırımcıların kararlarını alırken başvurdukları finansal tablo analizi yöntemi için de en temel kaynaktır.