Yardım ve dokümantasyon (Help and documentation): Dokümantasyon olmadan sistemin kullanılabilmesi daha uygun olmasına rağmen yardım ve dokümantasyon

gerekli olabilir ve bilgi arama kolay olmalıdır.

Bu araştırmada yukarıda belirtilen sezgiseller doğrultusunda bir alan uzmanı görüş formu (EK 1) geliştirilmiştir. Yukarıda belirtilen sezgiseller kapsamında oluşturulan maddeler Tablo 1’ de verilmiştir.

24 Tablo 1.

Kullanılabilirlik sezgisellerine yönelik oluşturulan maddeler

Sezgisel Adı Madde İçeriği

Sistem durumunun görünürlüğü

Sistemi kullanırken ekrandaki geri bildirimler yeterlidir.

Sistemde verilen geri bildirimler, ekranın kullanım amacına uygundur.

Sistem ile gerçek dünyanın eşleşmesi Sistemde kullanılan terimler alan terminolojisine uygundur.

Kullanıcı kontrolü ve özgürlük

Sistemde kullanıcıdan kaynaklı hatalara yönelik silme butonları yeterlidir.

Sistem kullanımı esnasında yapılan hatalı kayıtlar daha sonra sistemden silinebilmektedir. Tutarlılık ve standartlar

Sistemde yer alan ifadeler ile sistem fonksiyonları örtüşmektedir.

Sistemde var olan bileşenlerin kullanımı birbiriyle tutarlılık göstermektedir.

Hataları önleme Sistem, yapılan hataları otomatik olarak engellemektedir.

Hatırlama yerine tanıma Sistemdeki bilgilendirmeler yeterlidir. Esneklik ve kullanım verimliliği

Sistem, uzman kullanıcılar için kullanımı kolay bir sistemdir.

Sistem, acemi kullanıcılar için kullanımı kolay bir sistemdir.

Estetik ve minimalist tasarım

Sistem tasarımı sadedir.

Sistem kullanımı sırasında hangi sayfada olunduğunu anlamak zordur.

Sistem, tasarım olarak estetik bir yapıya sahiptir.

Kullanıcılara hatayı teşhis etme, onarma ve kurtulmada yardımcı olunmalı

Sistemde belirtilen hata mesajları açıklayıcıdır. Sistemde belirtilen hata mesajları karşılaşılan problemin çözümüne yardımcı olmaktadır.

Yardım ve dokümantasyon

Sistemde bulunan yardım bileşeninin kullanımı kolaydır.

Sistemde bulunan yardım içeriği yeterlidir. Yardım içeriğinde aranılan bilgi kolayca bulunabilmektedir.

Görüş formunun geliştirilmesi sürecinde yazım ve imla hatalarının ve yazılan maddelerin amacına uygunluğunu kontrolü amacı ile 1 ölçme ve değerlendirme uzmanı ve 1 Türk Dili uzmanından görüş alınmış ve alınan geri bildirimlere göre görüş formuna son hali verilmiştir.

Alan uzmanı görüş formunda 19 adet 5’li likert tipi ve 1 adet açık uçlu soru bulunmaktadır. Likert tipi maddelere verilecek cevaplar Kesinlikle Katılmıyorum, Katılmıyorum,

25

Kararsızım, Katılıyorum ve Kesinlikle Katılıyorum şeklindedir ve bu cevaplara ilişkin değerler 1 ile 5 arasında değişmektedir.

Görüş formunda alınabilecek en düşük puan 19, en yüksek puan 95’tir. Görüş formundan elde edilen toplam puanın yüksek olması sistemin kullanılabilirliğinin yüksek olduğu şeklinde yorumlanmaktadır.

Verilerin Analizi

Çalışmada toplanan veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir.

Geliştirilen Uygulama

Araştırma sürecinde yapılan literatür taraması sonucunda uyarlanabilir eğitsel hiper ortamlara yönelik araştırmaların genellikle kullanıcı modellemeye veya uyarlanabilir eğitsel hiper ortamların farklı değişkenler üzerindeki etkisini incelemeye yönelik olduğu görülmektedir. Ayrıca, geliştirilen uyarlanabilir eğitsel hiper ortamların içerik bağımlı olması bu ortamların farklı bağlamlarda kullanım zorluğunu da beraberinde getirmektedir. Bu noktadan hareketle bu çalışmada, uyarlanabilir eğitsel hiper ortamlarda içerik oluşturulmasına yönelik web tabanlı bir uygulama geliştirilmiştir. Geliştirilen uygulamadan elde edilen içeriklerin farklı sistemlerde kullanımı amacıyla, içeriklerin bir içerik standardı olan SCORM paketi olarak indirilmesi sağlanmıştır.

Geliştirilen uygulamanın hedef kitlesi uyarlanabilir eğitsel hiper ortamlara yönelik içerik geliştiren araştırmacılardır. Bundan dolayı uygulama geliştirme sürecinde, uygulamayı kullanan araştırmacının hiçbir teknik bilgiye sahip olmadan sadece temel bilgisayar kullanma becerileri ile içerik geliştirmesine imkan sağlanması dikkate alınmıştır. Uygulamada kullanıcılardan sisteme giriş yapabilmeleri amacıyla e-posta ve şifreleri, giriş yapıldıktan sonra bireysel selamlama ve karşılama için kişisel bilgileri, sistemde oluşturdukları dersler, dersler için oluşturulan içerik ağaçları ve içerik ağacına bağlı çoklu ortam içeriği bir veritabanında kayıt altına alınmaktadır.

Bu bölümde geliştirilen uyarlanabilir içerik geliştirme uygulamasının işleyiş sürecine, uyarlanabilir eğitsel içeriklerin bileşenlerine ve uygulamanın teknik altyapısına yer verilmiştir.

26 Sistemin Genel Yapısı

Geliştirilen sistemde, kullanıcıların ders içeriği oluşturmaları, kaydetmeleri ve güncellemelerinin sağlanması amacıyla öncelikle kayıt oluşturmaları daha sonra içerik geliştirme sürecine başlamaları istenmektedir. Genel olarak geliştirilen sistemin işleyiş süreci Şekil 8’de verilmiştir.

Sisteme Kayıt Sisteme Giriş

Ders Yönetimi İçerik Ağacı _Yönetimi İçerik Yönetimi _{Görüntüleme}Simülasyon _İndirilmesiİçeriğin

Hesap Ayarları Şifre Ayarları

Yönetimsel İşlemler

Yardım

Şekil 8. Geliştirilen sistemin işleyiş süreci.

Geliştirilen sistemin işleyiş sürecinde yer alan bileşenler alt kısımda detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Ayrıca geliştirilen sistemin detaylı ekran görüntüleri EK-2 de verilmiştir.

Sisteme Kayıt

Kullanıcıların oluşturmuş olduğu içeriklere farklı zamanlarda erişebilmeleri veya içerikler üzerinde güncelleme işlemi yapabilmeleri için sisteme kayıt süreci ile sistemi kullanmaya başlamaları gerekmektedir.

Sisteme Giriş

Kayıtlı kullanıcıların sistemi kullanabilmeleri için kaydoldukları kullanıcı bilgileri ile sisteme giriş süreci gerçekleşmektedir. Sisteme giriş sonrasında uygulamanın ekran görüntüsü Şekil 9’de verilmiştir.

27

Şekil 9. Uygulamanın giriş sonrası ekran görüntüsü.

Ders Yönetimi

Temel olarak bir kullanıcın sisteme giriş sonrasında uyarlanabilir eğitsel hiper ortamlara yönelik içerik geliştirebilmesi için, geliştirilecek içeriğin ders bilgilerini belirtmesi gerekmektedir. Ders yönetimi bileşeninde ünitelere ayırma gibi bir yöntem izlenmemiştir çünkü ders-ünite-içerik oluşturma aşamalarının kullanıcı tarafından kontrolü ek bir aşama gerektirmektedir. Bunun yerine bu uygulamada kullanıcı eğer ünite olarak ders içeriklerini tanımlayacak ise her bir üniteyi ders adı ile birlikte tanımlayabilir ve bu şekilde ders içeriklerini oluşturabilir.

Ders içeriği oluşturmadaki temel bileşenler Şekil 10’de görüldüğü gibi dersler, içerik ağacı, kurallı alanlar ve çoklu ortam içeriğidir.

Şekil 10. Uyarlanabilir içerik oluşturmanın temel bileşenleri.

Dersler İçerik Ağacı

Kurallı Alanlar Çoklu Ortam İçeriği

28

Şekil 10’da verilen uyarlanabilir içerik oluşturmanın temel bileşenleri aşağıda açıklanmıştır: 1. Dersler: Bu bileşen ile eğitsel içerik geliştirilecek ders ifade edilmektedir. Uygulamada oluşturulan dersler kullanıcıya özeldir ve her kullanıcı kendi dersinin yönetiminden sorumludur.

2. İçerik ağacı: İçerik ağacı bileşeni, bir dersi alan kullanıcıların gezinmelerini