Yapılandırılmış Grid

Yapılandırılmış grid tekniği ilk olarak Egan’ın (1972) çalışmalarından kaynaklanmış olup, daha sonra bazı araştırmacılar tarafından kullanılmış ve geliştirilmiştir (Johstone ve diğerleri, 2000). Talbi (2003), YİG’in birçok kullanımı olduğunu ifade etmekte ve bunları; “sınıflandırmanın ve içeriği anlamanın test edilmesi”, “sıralama yeteneğinin test edilmesi”, “çeşitli düzeylerde anlam çıkarmanın test edilmesi” olarak açıklamaktadır.

Yapılandırılmış grid anlamlı öğrenmeyi ölçmeyi sağlaması, öğrencinin bilişsel yapısındaki kavram yanılgılarını ve bilgi ağındaki eksiklik veya aksaklıkları ortaya koyması yönünden önemli bir ölçme değerlendirme tekniğidir (Johnstone ve diğerleri, 2000; Bahar, Öztürk ve Ateş, 2002). Yapılandırılmış grid tekniği çeşitli araştırmalarda değerlendirme tekniği olarak kullanılmıştır (Bahar, 2003; Özsevgeç, 2007).

Yazıcıoğlu (2007) çalışmasında aynı davranışları ölçmek üzere hazırlanmış çoktan seçmeli test ile yapılandırılmış grid testinin psikometrik özelliklerini karşılaştırmayı amaçlamıştır. Araştırma üç ilköğretim okulunun 7.sınıfında okumakta olan 276 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular, yapılandırılmış grid maddelerinin çoktan seçmeli maddelere göre daha kolay olduğunu göstermektedir. Yapılandırılmış grid testinin çoktan seçmeli testten daha güvenilir olduğu, kısmi bilgiyi yoklama ve doğru yanıtı şansla bulma olasılığını azaltma özellikleri dikkate alındığında, bu türün çoktan seçmeli testlerle birlikte kullanılabileceği görülmüştür. Yapılandırılmış grid maddelerine ilişkin madde puanını hesaplama formülünün öğrencilere ek puan vererek sabit hataya neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Aydın (2004), çalışmasında, yapılandırılmış iletişim gridini bilgisayar ortamında eğitim fakültesi öğrencilerine (öğretmen adayları), öğretmenlere ve üniversite öğretim elemanlarına sunmuş; katılımcıların, tekniğin olumlu ve olumsuz yönleriyle bilgisayar ortamında uygulanabilirliğine ilişkin görüşlerini belirlemeye çalışmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların yapılandırılmış gride karşı olumlu görüşlerin yanında bazı olumsuz görüşler içerisinde olduklarını gözlemiştir. Bu olumsuz görüşleri; değerlendirme sürecinin uzun zahmetli ve zaman alıcı olması, değerlendirmede yanlış yapabilme ihtimalinin çok olması, sorular ve değerlendirme için fazla kâğıt kullanılması olarak saptamıştır. Bu olumsuzlukların, yapılandırılmış gridleri bilgisayar ortamında uygulayarak ortadan kaldırılabileceği savunulmuştur.

2.5.2.1. Yapılandırılmış Grid’in Hazırlanışı:

Bu teknikte yaşa ve seviyeye bağlı olarak dokuz veya on iki kutucuktan oluşan bir tablo hazırlanır ve kutucuklar numaralandırılır. (MEB, 2006).

Grid, Şekilde görüldüğü gibi satırlar ve sütunların birleşmesiyle oluşan kutucuklardan meydana gelir.

Şekil 2.3. Yapılandırılmış Grid Örneği

Gridi hazırlamak üzere öğretmen kendisine bir soru sorar ve bu sorunun cevabını (yani, konu ile ilgili kavramları, resimleri, sayıları, eşitlikleri, formülleri veya tanımları) gelişi güzel kutucuklardan birine veya birkaçına yerleştirir. Kutucukların içeriğinin

değiştirilebilmesi hem görsel hem de analitik düşünebilme olanağı sağlar (Karahan, 2007). Bir sonraki soru için de aynı işlemler yapılır. İkinci sorunun cevabını teşkil eden kutucuklarda birinci sorunun cevabı da olabilir. Bu şekilde kutucukların tamamı doluncaya kadar soru hazırlanarak cevaplar kutucuklara dağıtılır (Johnstone, Bahar& Hansell, 2000; MEB, 2006).

Sonuçta öğrencilerden; her sorunun cevabı için uygun kutucukların bulunması ve/veya bu kutucuk numaralarının mantıksal veya işlevsel sıraya göre dizilmesi istenir. Öğrencilerin verdiği cevap o konudaki bilgi seviyesini, kavramsal bağları, yanlış kavramlarını ve bilgi eksikliğini gösterir (Bahar, 2002).

Hem doğru kutucuğu seçme ve hem de bunları mantıksal sıralama için konunun çok iyi bilinmesini gerektiren yapılandırılmış grid tekniğinde, öğrencilerin konuyu bilmeden soruyu cevaplamaları hemen hemen imkânsızdır (MEB, 2006; Bahar, Özturk ve Ateş, 2002). İşte bu durum Yapılandırılmış grid tekniğini çoktan seçmeli testlerden kesin olarak ayırmaktadır. Çünkü görüldüğü gibi öğrenci, çoktan seçmeli test gibi tek bir cevabı tahmin edememektedir, birçok kutucuk işaretlemesinin yanı sıra sıralama da yaparak tahmin olasılığını kaybetmektedir. Aynı zamanda öğrenci çoktan seçmeli testlerde kaç tane şık seçeceğini bilirken, Yapılandırılmış grid tekniğinde kaç tane kutucuk seçeceğini bilmemektedir. Bu durum da Yapılandırılmış grid tekniğinin kuvvetli yanlarından birini oluşturmaktadır (Aydın, 2004).

2.5.2.2 Yapılandırılmış Grid’in Değerlendirilmesi

Her sorunun cevabı için uygun kutucukların bulunması aşamasında aşağıdaki formül uygulanır:

C1= Doğru seçilen kutucuk sayısı C2= Toplam doğru kutucuk sayısı C3= Yanlış seçilen kutucuk sayısı C4= Toplam yanlış kutucuk sayısı

Bu formüle göre öğrencilerin puanları –1, 0 ve +1 arasında değişir. Bu puanı on üzerinden değerlendirmek için önce negatifliği ortadan kaldırmak amacı ile 1 ile toplanır ve elde edilen sayı 5 ile çarpılır (Bahar, 2002).

Kutucuk numaralarının mantıksal veya işlevsel sıraya dizilmesinin değerlendirilmesinde aşağıdaki puanlama sistemi kullanılır.

Soruya ilişkin olarak doğru sıralama örnek olarak 7, 9, 5, 1 olsun. Bu işlem için de aşağıdaki puanlama sistemi kullanılır.

Soru 1: 7, 9’tan önce mi gelir? Cevap evet ise art arda mı geliyorlar? Soru 2: 9, 5’ten önce mi gelir? Cevap evet ise art arda mı geliyorlar? Soru 3: 5, 1’den önce mi gelir? Cevap evet ise art arda mı geliyorlar?

Her “Evet” cevabı 1 puan iken, her “Hayır” cevabı 0 puan kazandırmaktadır. Sorunun birinci kısmına Hayır cevabı verilmişse ikinci kısım dikkate alınmaz.

Varsayalım ki bir öğrencinin cevap sırası 5, 7, 9, 1 olsun. Puanlayıcı yukarıdaki soruları sorarak bu cevabı değerlendirirse, cevaplar;

Soru 1: Evet/Evet Soru 2: Hayır/- Soru 3: Evet/Hayır

Şeklinde verilir. Bu öğrenci 6 üzerinden 3 puan kazanabilmektedir (Çakmaklı, 2008)

2.5.2.3 Yapılandırılmış Grid Tekniğinin Avantajları ve Dezavantajları:

Çoktan seçmeli testlerde ya hep ya hiç kuralı vardır, yani bir tek doğru cevap vardır, öğrenci bunu işaretler ve tam puan alır. Bunun dışındaki tüm seçenekler için puanlama sıfırdır. Ama yapılandırılmış grid tekniğinde kısmi bilginin de değerlendirilmesi söz konusudur. Öğrenci seçtiği her doğru kutucuk için puan alır. Bu teknikte klasik test tekniklerinin aksine doğru olmayan bilgiler kutucuklarda yer almaz,

yani kutucuklardaki her bilgi mutlaka bir sorunun cevabıdır. Bir kutucuk bir soru için cevap değilse mutlaka kutucuklar için sorulan diğer sorulardan birinin cevabıdır. Bu nedenle çoktan seçmeli testlerde olduğu gibi yanlış şıkları eleyerek doğru cevabı bulma stratejisi elimine edilmiş olur (Bahar ve diğerleri, 2006). Yanlış seçilen kutucuklar, öğrencinin konu hakkındaki eksik veya yanlış bilgilerini ortaya çıkarır, bilişsel yapıdaki aksaklıkları gösterir. (Özatlı, 2006)

Tekniğin sınırlılıklarına gelecek olursak; hazırlanması başta öğretmenler için biraz zahmetli olabilir ama zamanla pratik kazanarak etkili bir şekilde kullanılabilir (Bahar ve diğerleri, 2006). Yapılandırılmış grid, farklı bir sınav şekli olduğu için öğrencilerin ilgisini çekmekte ve bir bulmaca gibi düşünülmesine rağmen, uygulama yapıldıktan sonra derste değerlendirilmediği takdirde daha sonra öğrenciler yaptıkları hataları o anda neden o şekilde işaretlediklerini hatırlamamaktadırlar. Bu nedenle uygulandıktan sonra derste değerlendirilmeli ve yapılamayan sorular üzerinde tartışılmalıdır (Özatlı, 2006)