ADC lezyon

Pik Yapılan Fazlar

ADC Dalak Dinamik Lezyon 0 Dinamik Lezyon 1 Dinamik Lezyon 2 Dinamik Lezyon 3 Dinamik Dalak 0 Dinamik Dalak 1 Dinamik Dalak 2 Dinamik Dalak 3 Dinamik Fazı Dinamik

Peak Fazı In faz Out faz SI D01 D02 D03 D12 D13 D23

ee 46 erkek adenom takip+baskılanma 2 benign 1,76 0,866 202 518 629 558 341 1013 1018 876 patern 2 dinamık 2 447 156 65,1 316 427 356 111 40 -71

bü 40 kadın lipom mrg 2 benign 2,56 1,33 . . . 639 569 10,95 . . . .

sk 63 kadın myelolipom mrg 4,5 benign 1,46 0,811 186 222 373 382 242 518 684 634 patern 2 dınamık 3 224 87 61,16 36 187 196 151 160 9 ah 61 erkek adenom takip+baskılanma 1,5 benign 6,77 1,57 273 502 674 575 327 811 962 924 patern 2 dinamık 2 345 106 69,28 229 401 302 172 73 -99 hb 60 erkek metastaz pet 2,5 malıgn 4,21 1,28 204 199 207 150 232 321 358 338 patern 0 dinamık 2 313 147 53,04 -5 3 -54 8 -49 -57 sk 47 kadın adenom takip+baskılanma 3 benign 2,32 1,66 175 325 397 311 244 427 618 519 patern 2 dinamık 2 224 74 66,96 150 222 136 72 -14 -86 sk sol . . adenom takip+baskılanma 2 benign 2,14 1,66 174 236 379 350 244 427 618 519 patern 2 dinamık 2 298 103 65,44 62 205 176 143 114 -29 bc 53 kadın metastaz pet 4 malıgn 1,74 1,63 235 520 829 779 299 671 952 861 patern 2 dinamık 2 348 132 62,07 285 594 544 309 259 -50 bc sol . . metastaz pet 3 malıgn 1,86 1,63 213 467 821 810 299 671 952 861 patern 2 dinamık 2 303 147 51,49 254 608 597 354 343 -11 hk 65 kadın adenom takip+baskılanma 1,5 benign 3,66 1,59 184 411 507 451 232 573 707 664 patern 2 dinamık 2 370 129 65,14 227 323 267 96 40 -56 ao 50 erkek metastaz patoloji 5 malıgn 1,42 1,28 269 344 572 522 282 555 775 612 patern 2 dinamık 2 348 235 32,47 75 303 253 228 178 -50 gd 63 kadın adenom takip+baskılanma 3 benign 2,04 1,15 187 355 475 428 284 721 794 740 patern 2 dinamık 2 451 112 75,17 168 288 241 120 73 -47 fg 78 kadın adenom takip+baskılanma 2 benign 1,89 1,71 177 252 526 470 250 259 564 530 patern 2 dinamık 2 452 622 -37,61 75 349 293 274 218 -56 za 68 kadın adenom takip+baskılanma 1,5 benign 1,58 1,06 206 308 421 376 276 652 719 685 patern 2 dinamık 2 470 600 -27,66 102 215 170 113 68 -45 sg 56 erkek adenom takip+baskılanma 3 benign 1,69 1,03 119 255 348 325 155 549 466 428 patern 2 dinamık 2 174 76 56,32 136 229 206 93 70 -23 fa 68 kadın metastaz pet 3 malıgn 3,4 1,17 226 337 525 481 202 552 756 635 patern 2 dinamık 2 323 264 18,27 111 299 255 188 144 -44 gy medial 62 kadın adenom takip+baskılanma 2,5 benign 1,17 1,01 185 323 552 504 288 669 833 739 patern 2 dinamık 2 316 121 61,71 138 367 319 229 181 -48 gy lateral . . adenom takip+baskılanma 1,5 benign 1,73 1,01 254 373 524 553 288 669 833 739 patern 1 dınamık 3 336 210 37,5 119 270 299 151 180 29 hb 62 kadın adenom takip+baskılanma 2,5 benign 2,52 1,23 . . . 196 84 57,14 . . . . sa 49 kadın adenom pet 3 benign 1,16 0,928 249 619 652 634 371 996 888 833 patern 2 dinamık 2 489 94 80,78 370 403 385 33 15 -18 sm 74 kadın adenom takip+baskılanma 2 benign 1,52 1,2 194 417 550 535 332 992 1052 982 patern 2 dinamık 2 372 128 65,59 223 356 341 133 118 -15 mc 57 kadın adenom takip+baskılanma 2,5 benign 1,6 1,03 168 368 575 556 286 853 826 804 patern 2 dinamık 2 274 92 66,42 200 407 388 207 188 -19 uk 55 kadın adenom takip+baskılanma 2 benign 2,49 1,77 . . . 226 110 51,33 . . . . uk sol . . adenom takip+baskılanma 1 benign 1,31 1,77 . . . 252 117 53,57 . . . . hc 55 erkek adenom takip+baskılanma 2 benign 1,47 1,6 . . . 537 213 60,34 . . . . hc sol . . adenom takip+baskılanma 3,5 benign 2,13 1,6 . . . 479 157 67,22 . . . . ou 59 erkek metastaz mrg 7 malıgn 1,11 1,56 364 316 471 495 443 1183 1233 1161 patern 2 dınamık 3 513 257 49,9 -48 107 131 155 179 24 ea 71 kadın adenom takip+baskılanma 1,5 benign 2,86 2,11 139 233 362 318 194 373 586 509 patern 2 dinamık 2 222 83 62,61 94 223 179 129 85 -44 zo 69 kadın adenom takip+baskılanma 3 benign 1,47 1,17 . . . 332 107 67,77 . . . . iy 75 erkek metastaz pet 4 malıgn 3,2 1,11 297 317 301 318 465 984 1135 993 patern 0 dınamık 3 353 235 33,43 20 4 21 -16 1 17 iy sol . . metastaz pet 5 malıgn 2,78 1,11 329 404 450 505 465 984 1135 993 patern 1 dınamık 3 370 267 27,84 75 121 176 46 101 55 da 54 kadın adenom takip+baskılanma 1,5 benign 1,25 1,15 254 356 524 519 312 424 696 662 patern 2 dinamık 2 375 163 56,53 102 270 265 168 163 -5 mc 57 erkek myelolipom mrg 5 benign 1,77 1,02 163 158 195 217 248 678 718 663 patern 1 dınamık 3 341 179 47,51 -5 32 54 37 59 22 mc sol . . myelolipom mrg 3 benign 2,35 1,02 114 144 188 194 248 678 718 663 patern 1 dınamık 3 394 213 45,94 30 74 80 44 50 6 na 48 kadın adenom takip+baskılanma 3 benign 2,05 1,18 115 284 318 270 205 535 498 458 patern 2 dinamık 2 254 65 74,41 169 203 155 34 -14 -48 ra 60 kadın adenom takip+baskılanma 1 benign 1,47 0,853 241 662 604 554 321 1256 1043 982 patern 2 dınamık 1 572 384 32,87 421 363 313 -58 -108 -50 ms 74 erkek metastaz pet 2 malıgn 1,91 1,05 148 250 410 380 218 478 586 538 patern 2 dinamık 2 225 165 26,67 102 262 232 160 130 -30 ry 66 erkek metastaz pet 2,5 malıgn 1,99 1,49 254 313 540 560 277 573 782 701 patern 2 dınamık 3 227 203 10,57 59 286 306 227 247 20 ry sol . . metastaz pet 2 malıgn 1,68 1,49 276 347 578 618 277 573 782 701 patern 2 dınamık 3 259 225 13,13 71 302 342 231 271 40 zo 61 kadın adenom takip+baskılanma 2,5 benign 3,59 1,77 167 520 590 547 334 1153 993 957 patern 2 dinamık 2 445 159 64,27 353 423 380 70 27 -43 cs 67 erkek kist mrg 2,5 benign 2,77 1,16 124 152 213 231 217 385 580 513 patern 1 dınamık 3 206 114 44,66 28 89 107 61 79 18 rb 58 erkek yagdan fakır adenom takip+baskılanma 2,5 benign 1,1 1,31 . . . . bs 47 erkek metastaz pet 1,5 malıgn 2,75 1,1 241 479 726 672 333 722 955 883 patern 2 dinamık 2 293 102 65,19 238 485 431 247 193 -54 hf 54 erkek adenom takip+baskılanma 1 benign 2,26 1,03 194 401 304 358 266 804 574 639 patern 2 dınamık 1 308 139 54,87 207 110 164 -97 -43 54 hf sol . . adenom takip+baskılanma 2 benign 1,72 1,03 236 505 478 493 266 804 574 639 patern 2 dınamık 1 325 118 63,69 269 242 257 -27 -12 15 mc 60 erkek yagdan fakır adenom takip+baskılanma 1 benign . . . 489 371 24,13 . . . . sk 62 kadın adenom takip+baskılanma 1,5 benign 2,61 1,2 316 726 710 688 424 946 1029 937 patern 2 dınamık 1 399 178 55,39 410 394 372 -16 -38 -22 ki 44 erkek yagdan fakır adenom pet 2 benign 2,86 1,03 302 642 597 626 326 814 666 665 patern 2 dınamık 1 395 194 50,89 340 295 324 -45 -16 29

Tablo 2 (devamı). Çalışmaya dahil edilen ADC değeri b 200 olan olguların demografik verileri

İsim

Soyisim Yaş Cinsiyet Tanı Nasıl Tanı Boyut Grup

ADC lezyon ADC Dalak Dinamik Lezyon 0 Dinamik Lezyon 1 Dinamik Lezyon 2 Dinamik Lezyon 3 Dinamik Dalak 0 Dinamik Dalak 1 Dinamik Dalak 2 Dinamik Dalak 3 Dinamik Fazı Dinamik

Peak Fazı In faz Out faz SI D01 D02 D03 D12 D13 D23

iu 58 erkek metastaz pet 5,5 malıgn 2,1 1,08 260 441 634 694 281 774 810 732 patern 1 dınamık 3 247 249 -0,81 181 374 434 193 253 60 gb 77 kadın yagdan fakır adenom takip+baskılanma 2,5 benign 1,66 1,43 372 1145 1232 1215 338 1250 1117 1056 patern 2 dinamık 2 458 316 31 773 860 843 87 70 -17 ab 44 kadın adenom takip+baskılanma 2 benign 2,02 1,14 172 507 504 567 253 750 713 656 patern 2 dınamık 3 373 108 71,05 335 332 395 -3 60 63 np 60 kadın adenom takip+baskılanma 1,5 benign 3,07 1,06 237 758 578 517 298 890 737 705 patern 2 dınamık 1 350 149 57,43 521 341 280 -180 -241 -61 rö 59 erkek kist mrg 2 benign 3,67 1,58 262 303 383 297 494 1415 1463 1310 patern 0 dinamık 2 319 286 10,34 41 121 35 80 -6 -86 ha 66 kadın adenom takip+baskılanma 2 benign 1,78 1,01 202 458 380 329 222 484 459 359 patern 2 dınamık 1 277 83 70,04 256 178 127 -78 -129 -51 ig 43 erkek yagdan fakır adenom takip+baskılanma 5 benign 3,07 1,56 196 199 209 218 234 496 755 681 patern 0 dınamık 3 201 174 13,43 3 13 22 10 19 9 cb 48 kadın yagdan fakır adenom takip+baskılanma 3,5 benign 1,89 1,17 117 224 448 471 152 301 590 532 patern 2 dınamık 3 146 93 36,3 107 331 354 224 247 23 mc 53 erkek adenom takip+baskılanma 1,5 benign 5,73 1,18 192 347 493 457 315 668 815 732 patern 2 dinamık 2 310 97 68,71 155 301 265 146 110 -36 fm 56 erkek adenom takip+baskılanma 4 benign 1,88 2,16 197 443 573 518 254 694 724 546 patern 2 dinamık 2 301 83 72,43 246 376 321 130 75 -55 kg 67 erkek metastaz pet 1,5 malıgn 1,64 1,58 172 407 456 446 242 790 700 588 patern 2 dinamık 2 235 162 31,06 235 284 274 49 39 -10 bm 33 kadın yagdan fakır adenom takip+baskılanma 1,5 benign 1,59 1,22 197 577 535 418 277 842 952 872 patern 2 dınamık 1 297 186 37,37 380 338 221 -42 -159 -117 md 57 erkek primer malignite pet 10 malıgn 1,03 0,952 248 259 353 345 344 1057 903 813 patern 2 dinamık 2 249 260 -4,42 11 105 97 94 86 -8

sö 71 kadın lipom mrg 1 benign 2,93 1,01 108 167 145 162 362 480 494 558 patern 0 dınamık 1 480 457 4,79 59 37 54 -22 -5 17 fs 53 kadın adenom takip+baskılanma 1 benign 1,72 1,21 193 532 567 546 304 767 794 716 patern 2 dinamık 2 386 123 68,13 339 374 353 35 14 -21 hk 55 kadın adenom takip+baskılanma 2 benign 1,73 1,08 228 691 681 644 362 792 1058 709 patern 2 dınamık 1 444 167 62,39 463 453 416 -10 -47 -37 aa 60 kadın adenom takip+baskılanma 3 benign 2,1 1,69 190 479 526 492 246 777 688 594 patern 2 dinamık 2 382 160 58,12 289 336 302 47 13 -34 sk 63 erkek metastaz takip+baskılanma 3 malıgn 2,02 0,861 189 496 445 450 205 612 566 540 patern 2 dınamık 1 210 197 6,19 307 256 261 -51 -46 5 ra 61 erkek primer malignite patoloji 5,5 malıgn 1,89 0,906 229 370 488 531 245 626 723 648 patern 1 dınamık 3 209 198 5,26 141 259 302 118 161 43 cd 78 erkek adenom takip+baskılanma 3 benign 6,75 1,01 162 532 569 518 251 469 681 655 patern 2 dinamık 2 232 83 64,22 370 407 356 37 -14 -51 nö 51 erkek metastaz pet 10 malıgn 1,86 0,884 240 328 434 399 256 755 668 615 patern 2 dinamık 2 199 281 -41,21 88 194 159 106 71 -35 fs 71 erkek yagdan fakır adenom pet 4 benign 1,87 2,2 . . . 261 108 58,62 . . . . fs sol . . yagdan fakır adenom pet 2,5 benign 1,61 2,2 . . . 256 121 52,73 . . . . nc 70 erkek yagdan fakır adenom takip+baskılanma 2,5 benign 3,23 0,874 259 725 639 591 328 1111 925 817 patern 2 dınamık 1 . . . 466 380 332 -86 -134 -48 ed 60 erkek metastaz pet 2,5 malıgn 1,89 1,68 161 600 562 489 255 791 683 619 patern 2 dınamık 1 233 76 67,38 439 401 328 -38 -111 -73 ss 47 erkek adenom takip+baskılanma 1,5 benign 1,79 1,16 180 218 338 379 343 443 692 747 patern 1 dınamık 3 361 111 69,25 38 158 199 120 161 41 eb 56 erkek metastaz pet 6,5 malıgn 2,33 1,15 378 649 743 755 553 1129 1267 1233 patern 1 dınamık 3 328 311 5,18 271 365 377 94 106 12 eb sol . . metastaz pet 8 malıgn 4,05 1,15 427 769 945 989 553 1129 1267 1233 patern 1 dınamık 3 325 326 -0,31 342 518 562 176 220 44 ha 48 kadın metastaz pet 2,5 malıgn 1,81 0,902 193 472 413 328 271 488 611 617 patern 3 dınamık 1 330 138 58,18 279 220 135 -59 -144 -85 ma 80 erkek adenom takip+baskılanma 1,5 benign 3,14 1,72 226 735 667 658 375 1268 1083 1075 patern 2 dınamık 1 377 125 66,84 509 441 432 -68 -77 -9 mg 61 kadın adenom takip+baskılanma 1,5 benign 2,27 1,19 286 532 378 372 359 685 673 626 patern 1 dınamık 1 228 84 63,16 246 92 86 -154 -160 -6 ad 54 erkek adenom takip+baskılanma 2 benign 4,4 1,3 311 413 461 479 396 1273 1082 926 patern 1 dınamık 3 . . . 102 150 168 48 66 18 aö 65 erkek metastaz pet 4 malıgn 1,8 1,29 516 542 753 827 599 1498 1651 1565 patern 2 dinamık 2 353 361 -2,27 26 237 311 211 285 74 aö sol . . metastaz pet 4,5 malıgn 2,32 1,29 361 734 849 820 569 1498 1651 1565 patern 1 dınamık 1 444 450 -1,35 373 488 459 115 86 -29 rd 55 erkek adenom takip+baskılanma 1,5 benign 1,39 1,02 318 566 801 688 237 585 618 553 patern 2 dinamık 2 394 283 28,17 248 483 370 235 122 -113 rd sağ . . adenom takip+baskılanma 2 benign 1,55 1,02 323 459 711 642 237 585 618 553 patern 2 dinamık 2 373 259 30,56 136 388 319 252 183 -69

gt 53 kadın metastaz mrg 8,5 malıgn 2,33 1,25 528 584 730 691 576 988 1604 1461 patern 2 dinamık 2 423 523 -23,64 56 202 163 146 107 -39 ac 55 kadın adenom takip+baskılanma 1,5 benign 1,96 0,93 260 502 739 676 329 996 703 798 patern 2 dinamık 2 . . . 242 479 416 237 174 -63 gd 52 kadın adenom takip+baskılanma 1,5 benign 1,58 1,18 282 605 585 577 433 1269 1032 922 patern 2 dınamık 1 567 193 65,96 323 303 295 -20 -28 -8 gd sol . . adenom takip+baskılanma 1 benign 2,03 1,18 377 723 675 646 433 1269 1032 922 patern 2 dınamık 1 581 239 58,86 346 298 269 -48 -77 -29

kg 75 erkek metastaz pet 4 malıgn 2,32 0,947 327 609 823 690 332 1006 907 816 patern 2 dinamık 2 . . . 282 496 363 214 81 -133 rm 64 kadın metastaz pet 1 malıgn 2,06 0,995 478 977 872 928 375 1431 1351 1158 patern 2 dınamık 1 436 337 22,71 499 394 450 -105 -49 56 gd 57 kadın adenom takip+baskılanma 1 benign 2,49 1,03 205 430 522 498 246 826 659 607 patern 2 dınamık 1 394 198 49,75 225 317 293 92 68 -24 nö 55 kadın adenom takip+baskılanma 1,5 benign 1,48 1,24 239 409 719 619 390 871 1181 910 patern 2 dinamık 2 452 122 73,01 170 480 380 310 210 -100 fa 45 kadın kist mrg 5 benign 4,13 1,4 194 185 161 212 399 1164 1054 1006 patern 0 dinamık 0 218 205 5,96 -9 -33 18 -24 27 51 rb 66 erkek kist mrg 6,5 benign 2,53 0,866 145 149 149 139 352 792 786 737 patern 0 dinamık 0 . . . 4 4 -6 0 -10 -10 sd 54 kadın kist mrg 3,5 benign 1,67 0,862 564 559 474 555 384 1379 1381 1336 patern 0 dinamık 0 463 451 2,59 -5 -90 -9 -85 -4 81 ky 63 erkek adenom takip+baskılanma 2 benign 1,51 1,31 260 597 817 759 395 1583 1312 1202 patern 2 dinamık 2 . . . 337 557 499 220 162 -58

TARTIŞMA

Adrenal kitleler abdominal görüntüleme ile uğraşan radyologların sık karşılaştığı problemlerdir. Adrenal bezin kendi primer ve metastatik lezyonları mevcut olup, metastazın en sık saptanan dördüncü organ durumundadır (89). Adrenal bezde kitle saptandığında hem klinisyen hem de radyolog için problem oluşturmaktadır. Özellikle primer malignitesi olan hastalarda saptanan adrenal lezyonun primer hastalığın tedavisi açısından karakterize edilmesi gerekmektedir. Sürrenal kitlelerin bir kısmı hormon aktif olmaları nedeniyle, spesifik klinik tablo oluşturan primer tümörlerde tanı problemi yaşanmazken, hiperfonksiyone olmayan tümörlerde genellikle tanı güçlüğü söz konusudur. Üstelik bir de sürrenal kitlesi bulunan hastada primer malignite olması, her ne kadar yayınlarda primer malignitesi olan hastalardaki sürrenal lezyonlarının büyük kısmının benign nonfonksiyone lezyonlar olduğu belirtilsede gerek klinisyen gerekse radyologlar tarafindan kafa karıştırıcı bir durum olmaktadır (90). Sürrenal dışı malign odağı bulunmayan olgularda saptanan bir sürrenal kitlesi, boyutu 4-5 cm’den büyükse sürrenal karsinom olasılığı nedeniyle cerrahi olarak rezeke edilmelidir. Çünkü biyopsi ile adenomu, karsinomdan güvenilir bir şekilde ayırt etmek her zaman mümkün değildir (91). Kitlenin boyutu daha küçükse, klinik ve radyolojik olarak izlenebilir ve en az 6 aya varan bir sürede değişiklik göstermiyorsa adenom kabul edilerek izleme son verilebilir (92). Ancak bu yöntem, hem hasta için tedirginlik vericidir, hem de risk taşımasının yanısıra tekrarlanan klinik ve radyolojik incelemeler nedeniyle pahalıdır. Sürrenal dışı malign odak öyküsü bulunan ve bilinen bir metastazı olmayan olgulardaysa saptanan adrenal kitlenin tanısı, hastalığın tedavi biçimini belirlemektedir (66, 93-95). Bu olgularda tanı koymak için genellikle biyopsiye başvurulur. Tüm bu nedenlerden ötürü, adrenal kitlelerin karakterizasyonunda invaziv yöntemlere ve uzun süreli izleme duyulan gereksinimi azaltacak radyolojik yüntemler üzerinde çalışılmaktadır (95, 96).

Bizim serimizde görüntüleme yöntemleri ile tespit edilen adrenal kitlelerin 70 tane adenom, 12 tane yağdan fakir adenom, 2 tane lipom, 5 tane myelolipom, 9 adet kist, 28 tane metastaz, 5 tanesi primer malignite olarak tanı aldı. 74 lezyon en az 6 aylık takiplerinde bir fark saptanmadığından, 19 lezyon rutin MR bulguları ile, 26 hasta takiplerde progresyon ve PET pozitifliği ile, 12 hasta histopatolojik verifikasyon ile tanı aldı. Kist, T2A imajlarda belirgin hiperintens görünümü, myelolipom ise yağ baskılı sekanslarda sinyal kaybı gösteren makroskopik yağ alanları içermesi nedeniyle teşhis edildi. Lipom MR’da T1A ve T2A’da hiperintens olması nedeniyle tanı aldı. Adenom ve yağdan fakir adenom tanıları en az 6 aylık takiplerde kontrol MRG ile teyid edildi. Metastaz ve primer malignitelerin tanıları histopatolojik verifikasyon, kontrol MRG’lerinde progresyon veya PET pozitifliği ile tanı aldı. 16 hastada bilateral lezyon tespit edildi.

Difüzyon ağırlıklı MRG, dokulardaki su moleküllerinin mikroskopik hareketlerinden yola çıkarak tanısal bilgi sağlayan fonksiyonel bir görüntüleme tekniğidir. Değişik abdominal organlardaki yer kaplayan lezyonların karakterizasyonunda son yıllarda giderek daha sık kullanılmaktadır. Tetkik hareket artefaktlarına duyarlı olduğundan DAG için ilk çalışmalar beyin dokusunda yapılmıştır. İlk önemli klinik uygulama 1990 yılında Moseley ve arkadaşların tarafından yapılmıştır. Moseley ve arkadaşları yaptıkları hayvan çalışmasında serebral iskeminin başlangıcından 30 dakika sonra DAG ile iskemik alanları göstermişlerdir (97). Böylelikle difüzyon klinik olarak ilk defa nöroradyolojide akut iskemik inmenin tanısında kullanılmaya başlanmıştır. İskemi sonrasında beyin hücrelerinde görülen sitotoksik ödem sonucunda intraselllüler hacim artarken, ekstrasellüler hacim azalır ve bu da difüzyonun kısıtlanmasına neden olur (97). Difüzyon ağırlıklı inceleme hiperakut ve akut enfarkt tanısında %88-100 arasında duyarlılık ve özgüllük göstermektedir (98). Abdominal ve pelvik bölgede uygulanması tetkikin kardiyak, solunumsal ve peristaltik hareketlere duyarlı olması ve bu nedenle görüntü kalitesinin bozuk, değerlendirmenin zor olması nedeniyle ancak MRG teknolojisinde hızlı gradiyentler, paralel görüntüleme ve çok kanallı koiller gibi ekoplanar görüntülemenin kullanımına olanak veren gelişmeler ile mümkün olabilmiştir (99). DAG; sellülarite, hücre membranının bütünlüğü gibi doku morfolojisi ile ilgili bilgiler vermesi (100, 101), ektrasellüler aralıkta tortuyozite ve hidrofobik olan sellüler membranda yüksek yoğunluk gibi sebeplerle tümör gibi hipersellüler dokularda difüzyon kısıtlanmasının olması (102, 103) sebebiyle DAG’nin abdominopelvik bölgedeki kullanım alanları artmıştır.

Sandrasegaran ve arkadaşları b değerlerini 50 ve 400 mm2_{/s olarak seçerek 78} kronik karaciğer hastası ile yaptıkları çalışmada fibrozis bulunan karaciğer parankiminin ADC değerini, fibrozis bulunmayanlara göre anlamlı düşük bulmuşlardır (104).

Yine Sandrasegaran ve arkadaşları 20 hastada 34 benign renal kitlesel lezyon ve 22 hastada 26 malign renal kitlesel lezyon ile b değerini 800 mm2_{/s seçerek yaptıkları çalışmada}

malign lezyonların ADC değerlerini benignlere göre istatiksel olarak anlamlı düşük bulmuşlardır (104).

Ichikawa ve arkadaşları 33 kolorektal kanseri bulunan hasta ve 15 normal kolonoskopiye sahip kontrol grubu hasta ile b değerini 1000 mm2_{/s seçerek yaptıkları} çalışmada kolorektal kanseri saptamada yüksek b değerli diffüzyon incelemenin yüksek özgüllük ve duyarlılığa sahip olduğu sonucuna varmışlardır (105).

Demir ve arkadaşları 24 benign, 17 malign olmak üzere toplam 41 karaciğer kitlesi ile b değerini 1000 mm2_{/s seçerek yaptıkları çalışmada; benign lezyonların ADC değerlerini,} malignlere göre anlamlı yüksek bulmuşlardır (106).

İnan ve arkadaşları 44 kistik pankreas lezyonu ile b değerini 500 ve 1000 mm2_/s seçerek yaptıkları çalışmada hidatik kist, abse ve neoplastik kistleri içeren grup ile basit kist ile psödokistleri içeren grubun ADC değerlerini karşılaştırmışlardır. B değeri 500 mm2_/s seçildiğinde anlamlı fark bulamamışlar fakat b değeri 1000 mm2_{/s seçildiğinde abse, hidatik} kist ve neoplastik kistlerden oluşan grubun ADC değerinin diğer gruba göre anlamlı düşük olduğu sonucuna ulaşmışlardır (107).

Kılıçkesmez ve arkadaşları 14 mesane, 9 prostat kanseri hasta ve 50 sağlıklı kontrol grubu ile 500 ve 1000 mm2_{/s olmak üzere iki b değeri kullanarak yaptıkları çalışmada;} mesane kanserinin ADC değerlerini normal mesane duvarına göre, prostat kanserinin ADC değerlerini prostat periferik zonuna göre ve normal prostat bezinin transizyonel zonunun ADC değerlerini periferik zona göre anlamlı düşük bulmuşlardır (108).

Adrenal bezin rastlantısal saptanan yer kaplayan lezyonlarının prevalansı; otopsi serilerinde %2,3 bulunmuştur. Herhangi bir nedenle abdominal BT inceleme yapılan hastalar arasındaysa %0,5-2 olarak bildirilmiştir (109). Hormon salgılayan tümörler klinik ve laboratuar bulgular ile kolaylıkla tanı konabilir. Hormon salgılamayan adrenal bez kitlelerini, klinik ve laboratuvar bulgu vermediğinden sınıflandırmak zordur. Akciğer kanseri gibi bazı tümörlerde adrenal beze metastaz sık görülebilmektedir fakat bu olgularda bile saptanan adrenal kitlelerin çoğu adenom olarak bildirilmiştir (96, 110, 111). Primer kanseri olup adrenal bez kitlesi saptanan hastada lezyonun karakterizasyonu hastanın evrelendirmesi açısından önemli olduğundan bu olgularda karakterizasyon için dinamik adrenal BT, dinamik MRG, kimyasal kayma MRG ile radyolojik takip veya biyopsi gibi yöntemlerden yararlanılmaktadır.

Herhangi bir malign odağı bulunmayan olguda saptanan adrenal kitlenin boyutu 4-5 cm'den büyükse adrenal karsinom olasılığı nedeniyle cerrahi rezeksiyon uygulanmaktadır. Çünkü biyopsi ile adenom-karsinom ayrımı her zaman yapılamamaktadır (91, 110). Özellikle bilinen bir malignitesi bulunan, klinik ve laboratuar bulgulara göre hormon salgılayan tümör düşünülmeyen daha küçük boyutlu lezyonlarda sınıflandırma önem kazanmaktadır. Bu lezyonlar klinik ve radyolojik olarak takip edilerek, en az 6 aylık bir sürede değişiklik

göstermiyorsa adenom olarak kabul edilmektedir (112). Malignensisi olan hastalarda ise takipler esnasında lezyon boyutunda anlamlı artış saptanmaktadır. Ayrıca bir çalışmada primer malignitesi olan hastaların seri takiplerinde radyoterapi ve kemoterapi sonrası adrenal lezyon boyutlarında küçülme saptanmışsa bu lezyonlarda malign kabul edilmesi gerektiği belirtilmektedir (64). Bilateral adrenal kitlelerinde malignite oranı artmaktadır (90).

Bizim bu çalışmadaki amacımız benign-malign lezyonların ayrımında ek bir inceleme olarak DAG’nin tanıya katkısını ve kullanılabilirliğini değerlendirmektir. Adrenal bez yerleşimli kitlesel lezyonların karakterizasyonunda DAG’ın kullanımı ile ilgili olarak literatürde çok fazla çalışma bulunmamaktadır (113).

Tsushima ve arkadaşları 11 fonksiyonel kortikal adenom, 20 nonfonksiyonel kortikal adenom, 7 metastatik tümör ve 5 feokromasitoma olmak üzere toplam 43 adrenal kitle ile b değerini 1000 mm2_{/s seçerek yaptıkları çalışmada adenomlar ile metastatik lezyonların ADC} değerleri arasında istatiksel olarak anlamlı fark bulamamışlardır. Benzer şekilde nonfonksiyonel adenomlar ile aldosteronoma ve Cushing adenomlarının ADC değerleri arasında da anlamlı fark saptamamışlardır. Feokromasitomaların ortalama ADC değerini ise adenom ve metastatik lezyonlardan anlamlı olarak yüksek bulmuşlardır (113).

Miller ve arkadaşları 118 adenom, 9 myelolipom, 9 kist, 4 hemoraji, 1 anjiyolipom, 4 adrenal kortikal karsinom, 3 feokromasitoma, 1 nöroblastom ve 11 metastatik lezyon olmak üzere toplam 160 adrenal lezyonla, b değerini 50, 500 ve 1000 mm2_{/s seçerek yaptıkları} çalışmada benign ve malign lezyonların ADC değerleri arasında istatiksel olarak anlamlı fark bulamamışlardır (114). Miller ve ark. yaptıkları çalışmada adenomların ortalama b değerini 1.60x10-3_{, malign lezyonların ortalama b değerini ise 1.67x10}-3 _{olarak bulmuşlardır ve} adenomların malign lezyondan daha düşük ADC değerine sahip olduğunu göstermişlerdir.

Kılıçkesmez ve arkadaşları 11 adrenal adenom, 6 adrenal kist ve 16 nonadenomatöz solid kitle olmak üzere toplam 33 adrenal lezyon ile b değerini 500 ve 1000 mm2_{/s seçerek} yaptıkları çalışmada adenomlar ve nonadenomatöz solid lezyonların ADC değerleri arasında istatiksel olarak anlamlı fark bulmuşlardır (115).

Apparent diffusion coefficient değerini etkileyen en önemli faktörlerden biri b değeri olup Le Bihan ve arkadaşları yaptıkları çalışmada b değerleri düşük seçildiğinde sekansın difüzyon ağırlığının az olduğunu ve difüzyona bağlı sinyal kaybının azaldığını, ölçülen ADC değerlerinin ise daha yüksek olduğunu belirtmişlerdir (100).

Ichikawa ve arkadaşları da b değerini 1,6, 16, 55 mm2_{/s gibi küçük değerlerde} seçmişler ve abdominal organlara ait ADC ölçümlerini yüksek bulmuşlar, perfüzyon ve T2 zamanı gibi faktörlerin ADC değerlerini daha fazla etkilediğini, bu nedenle abdominal difüzyon çalışmalarında 400 mm2_{/s'nin üzerindeki b değerlerinin ADC ölçümlerini daha doğru} yansıtabileceğini belirtmişlerdir (116). Ayrıca yüksek b değeri seçildiğinde difüzyon ağırlıklı

görüntülerde normal dokulardan gelen sinyallerin azaldığı, malign lezyonların sinyallerinin ise arttığı bildirilmiştir (113).

Bizim çalışmamızda, retrospektif olarak değerlendirdiğimizden dolayı b değerleri 50 ve 200 mm2_{/s olarak alınmıştı. Bizim çalışmamızda 98 benign ve 33 malign olmak üzere} toplam 131 adrenal lezyon incelenmiş, Tsushima ve Miller'ın çalışmalarıyla benzer şekilde malign ve benign lezyonların ADC değerleri arasında her iki b değerinde de anlamlı farklılık saptanamamıştır. Biz de çalışmamızda benign lezyonların ortalama b değerini 2.82x10-3_, malign lezyonların ortalama b değerini 3,08x10-3 _{olarak bulduk ve bu değerler ile adenomların} malign lezyonlardan daha düşük ADC değerlerine sahip olduğunu tespit ettik. Adenomların ortalama ADC değerlerinin metastazlara göre daha düşük olduğu, ayrıca benign ve malign lezyonların ADC değerlerinin dağılımlarında örtüşmelerin olduğu izlenmiştir.

Sürrenal kitle tanısında MRG ile yapılan ilk çalışmalarda, T1 ve T2 ağırlıklı görüntülerde kitle-referans doku sinyal intensite oranları kullanılmış, ancak olguların %20- 30’unda adenom ile non-adenomatöz kitle ayırımı yapılamamıştır (92, 95). Gradyent eko sekansları ile yapılan dinamik kontrastlı MRG ile tanı yeteneği arttırılmaya çalışılmıştır (117, 118). MRG’da T2 ağırlıklı görüntülerde nonfonksiyonel ve benign kitlelerin T1 ve T2 ağırlıklı görüntüleri normal bez ile benzer görünümdedir. Malign kitleler ve feokromositoma ise T2 ağırlıklı görüntülerde diğer dokulara göre daha parlak görülürler. Kontrastlı dinamik incelemelerde adenomlarda kontrast madde hızla atılmakta iken karsinomda kontrast maddenin yavaş atıldığı bildirilmiştir (119). Krestin ve arkadaşları, adenomların orta derecede boyanma gösterdiğini ve çabuk yıkandığını, malign sürrenal lezyonların ve feokromositomanın ise belirgin boyanma ve yavaş yıkanma gösterdiğini bildirmiştir (93). Daha sonraki çalışmaların sonuçları her ne kadar bu bulguları desteklese de iki grubun arasında örtüşme olduğu ve adenomların her zaman adenom dışı lezyonlardan, özellikle metastazlardan, ayırt edilmesinin mümkün olmadığı belirtilmiştir (95, 120). Bizim çalışmamızda da kontrastlanma fazlarının benign malign ayrımını istatiksel olarak değerlendirdik. Dinamik MR incelemede; ADC değeri b 50 alınan malign lezyonlarda 1 tanesinde hızlı kontrast tutulumu ve sonrasında kontrast yıkanmasının izlendiği tip 3 zaman sinyal intensite eğrisi, 3 tanesinde kontrast tutulumunun plato şeklinde sebat ettiği tip 2 zaman sinyal intensite eğrisi, 1 tanesinde yavaş ve persistan kontrast tutulumunun izlendiği tip 1 zaman sinyal intensite eğrisi, 0 tanesinde ise kontrast tutulumunun minimal olduğu tip 0 zaman sinyal intensite eğrisi mevcuttu. ADC değeri b 50 alınan benign lezyonlarda 3 tanesinde hızlı kontrast tutulumu ve sonrasında kontrast yıkanmasının izlendiği tip 3 zaman sinyal intensite eğrisi, 14 tanesinde kontrast tutulumunun plato şeklinde sebat ettiği tip 2 zaman sinyal intensite eğrisi, 2 tanesinde yavaş ve persistan kontrast tutulumunun izlendiği tip 1 zaman sinyal intensite eğrisi, 3 tanesinde ise kontrast tutulumunun minimal olduğu tip 0

zaman sinyal intensite eğrisi mevcuttu. Zaman sinyal intensite eğri tipleri ile ADC değeri b 50 alınan benign ile malign lezyonlar arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmamıştır (p>0.05). Dinamik MR incelemede; ADC değeri b 200 alınan malign lezyonlarda 1 tanesinde hızlı kontrast tutulumu ve sonrasında kontrast yıkanmasının izlendiği tip 3 zaman sinyal intensite eğrisi, 18 tanesinde kontrast tutulumunun plato şeklinde sebat ettiği tip 2 zaman sinyal intensite eğrisi, 6 tanesinde yavaş ve persistan kontrast tutulumunun izlendiği tip 1 zaman sinyal intensite eğrisi, 2 tanesinde ise kontrast tutulumunun minimal olduğu tip 0 zaman sinyal intensite eğrisi mevcuttu. ADC değeri b 200 alınan benign lezyonlarda 0 tanesinde hızlı kontrast tutulumu ve sonrasında kontrast yıkanmasının izlendiği tip 3 zaman sinyal intensite eğrisi, 45 tanesinde kontrast tutulumunun plato şeklinde sebat ettiği tip 2 zaman sinyal intensite eğrisi, 7 tanesinde yavaş ve persistan kontrast tutulumunun izlendiği tip 1 zaman sinyal intensite eğrisi, 6 tanesinde ise kontrast tutulumunun minimal olduğu tip 0 zaman sinyal intensite eğrisi mevcuttu. Zaman sinyal intensite eğri tipleri ile ADC değeri b 200 alınan benign ile malign lezyonlar arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki

Belgede Sürrenal kitlelerde dinamik manyetik rezonans ve difüzyon ağırlıklı görüntülemenin tanıya katkısı (sayfa 75-91)