Yapõlandõrmacõ yaklaúõma göre ö÷renme, bireyin zihninde oluúan bir iç süreçtir. Birey dõú uyaranlarõn pasif bir alõcõsõ olmayõp, onlarõn özümleyicisi ve davranõúlarõn aktif oluúturucusudur (Fidan, 1996). Yapõlandõrmacõlõ÷a göre ö÷renme, insan zihnindeki bir yapõlandõrma sonucu meydana gelir; yani ö÷renme, bireyin zihninde oluúan bir iç süreçtir (Saban, 2005). Ö÷renme, anlamlandõrma ya da anlam yapõlandõrma sürecidir (Özden, 2005).
Yapõlandõrmacõ Ö÷renmenin temel özellikleri úöyle özetlenebilir (Brooks, 1993; Akt: Sünbül, 2007; Glathorn, 1994; Akt, Saban, 2000):
! Ö÷renme özneldir. Keúfetme ve tecrübeye dayalõ bir modeldir.
! Ö÷renme, kavramsal bir de÷iúmeyi içerdi÷i gibi çevresel úartlara göre úekillenir. ! Ö÷renme sosyal, duygusal ve süreklidir.
! Ön planda olan ö÷renmedir, ö÷retme de÷il.
! Ö÷rencinin özerkli÷i ve giriúimcili÷i cesaretlendirilir.
• Ö÷renmede tahmin etme, yaratma ve analiz önemli yer tutar. • Ö÷rencinin ne ö÷rendi÷i ile de÷il nasõl ö÷rendi÷iyle de ilgilenilir.
• Derslerde ö÷renme görevleri ile gerçek yaúam durumlarõ arasõnda iliúki sa÷lanmalõdõr.
• Dersin içeri÷i önceden oluúturulmaz. Bu oluúum ö÷rencilerin bilgilerine göre ortaya çõkar. Bu bilgiler programa ve uzmanlõk alanlarõna uyarlanmalõdõr.
• Ö÷renme pasif bir süreç de÷il, ö÷rencinin ö÷renme sürecine katõlõmõnõ gerektiren etkin, sürekli ve geliúimsel bir süreçtir. Bu yüzden, ö÷retim süreci ö÷renci merkezli olmalõdõr.
• Ö÷retimde çok yönlü ortam ve materyallerin yanõ sõra birincil bilgi kaynaklarõ kullanõlmalõ ve yaúantõlar sa÷lanmalõdõr.
• Ö÷rencilerin bilgileri iliúkilendirmesi, karúõlaútõrmasõ ve irdelemesi sa÷lanmalõdõr. • Ö÷renci baúarõsõ ve ö÷renmesi çok yönlü ve ö÷renme ba÷lamõna göre de÷erlendirilmelidir.
Yapõlandõrmacõlõ÷a göre ö÷retim, ö÷rencilere önceden belirlenmiú içeri÷in do÷rudan aktarõlmasõ olarak de÷il, ö÷renmenin kolaylaútõrõlmasõ, ö÷renme içinde ö÷renciye dõú dünyaya iliúkin kendi bireysel bilgi, anlam ya da yorumlarõnõ yapõlandõrmasõ için rehberlik edilmesi sürecidir (Biggs, 1989, Merrill, Li, ve Jones, 1990; Jonassen, 1991a Akt, Deryakulu, 2001).
Yapõsalcõ ö÷retime göre temel ö÷e ö÷renendir. Bu yüzden etkinlikler tüm ö÷rencilerin düzeylerine uygun olarak hazõrlanmalõdõr. Derslerde uygulanan bu etkinliklerin amacõ, ö÷rencilerin süreç içinde içerik ile etkileúimde bulunabilmesi ve onu anlamlandõrabilmelerini sa÷lamaktõr (Kalender, 2006).
Yapõlandõrmacõ anlayõúa uygun düzenlenen ö÷renme ortamlarõ, bireyin ö÷renme sürecinde daha fazla sorumluluk almalarõnõ gerektirir; çünkü ö÷renilecek ö÷elerle ilgili zihinsel yapõlandõrmalar, bireyin bizzat kendisi tarafõndan gerçekleútirilir. Bu nedenle yapõlandõrmacõ ö÷renme ortamlarõ bireyin çevreleriyle daha fazla etkileúimde bulunmalarõna, dolayõsõyla zengin yaúantõlarõ geçirmelerine olanak sa÷layacak biçimde
düzenlenir. Bu tür ö÷retim ortamlarõ sayesinde bireyler, zihinlerinde daha önce yapõlandõrdõklarõ bilgilerin do÷rulu÷unu sõnama, yanlõúlarõnõ düzeltme ve hatta önceki bilgilerinden vazgeçerek yerine yenilerini koyma fõrsatõ elde ederler (Yaúar, 1998).
Yapõlandõrmacõ ö÷renme ortamõnda, ö÷retmen; kendisinin etkin ö÷rencilerin edilgen oldu÷u konumdan, ö÷rencilerinin etkin biçimde kendi ö÷renmelerini yönetmelerine rehber olan kiúi konumuna geçmiútir. Bu de÷iúimin altõndaki temel sayõltõ, ö÷renmenin do÷al olarak organizmanõn keúfetme ve bilme iste÷inden dolayõ kiúiyi etkin kõlaca÷õ düúüncesidir. Ö÷retim süreci bu nedenle ö÷rencilerin bilgiyi edilgen olarak alan kiúiler yerine etkin biçimde bilgiyi iúleyerek yapõlandõrmalarõ anlayõúõna göre düzenlenmektedir (Savaú, 2006).
Cunningham, Duffy, ve Knuth (1993) ile Knuth ve Cunningham!õn (1993) çalõúmalarõnda yapõlandõrmacõ ö÷renme ortamõ hazõrlamanõn ilkeleri úu úekilde maddeleútirilmiútir: ( Wilson 1996 ve Boyle 1997; Akt, Arkün ve Aúkar, 2010):
1. Bilgiyi yapõlandõrma süreciyle deneyim sa÷lamak: Yapõlandõrmacõlõkta önemli
olan, bilgiyi edinmekten ziyade bilginin yapõlandõrõlma süreci; di÷er bir deyiúle ö÷renmeyi ö÷renmektir. Ö÷rencilerin bilgiyi yapõlandõrõlmasõ sa÷landõ÷õnda, kendileri için uygun ö÷renme yöntemleri, problem çözme stratejileri geliútirirler.
2. Farklõ bakõú açõlarõndan de÷erlendirme konusunda deneyim sa÷lamak:
Gerçek hayatta problemlerin genelde tek bir çözümü yoktur. Ö÷renciler farklõ bakõú açõlarõndan bakma, de÷iúik yollardan çözüme ulaúmak konusunda cesaretlendirilmelidirler.
3. Gerçek ve iliúkili içeriklerde ö÷renme sa÷lamak: Ö÷renciler genel olarak
okulda ö÷rendiklerini günlük hayatta kullanamamaktadõrlar. Yapõlmasõ gereken içeriklerin gerçek hayata aktarõlabilir bir úekilde düzenlenmesi ve aktarõlmasõ için de en uygun úekilde verilmesidir. Ö÷renenler edindikleri bilgilerin gerçek hayattaki yerinin ayõrtõna varmalõ, kullanõlaca÷õ ortamõ görmelidir.
4. Ö÷renme sürecinde ö÷rencinin aktifli÷ini ve sahiplenmesini sa÷lamak:
Ö÷renme süreci ö÷renci merkezli olmalõ, ö÷retmenden ziyade ö÷renciler aktif rol üstlenmeli, ö÷retmen yalnõzca rehberlik etmelidir. Ö÷renci üstünde çalõúaca÷õ problemi seçmede serbest bõrakõlmalõdõr; ö÷retmen görev yöneticili÷i yerine ö÷rencinin ilgisini çekecek problemi bulmasõna yardõm edecek kiúi pozisyonundadõr.
5. Sosyal deneyimlerle ö÷renmeyi sa÷lamak: Sosyal etkinliklerin entelektüel
geliúimde rolü büyüktür; ö÷renmenin, ö÷renci-ö÷renci ve ö÷retmen-ö÷renci arasõndaki iúbirli÷inin bir yansõmasõ oldu÷unu söylemek mümkündür.
6. Ö÷renciyi kendini farklõ yollarla ifade etme konusunda cesaretlendirmek:
Konuúma ve yazma en temel iki ifade yolu olsa da, sadece bu yollarõn kullanõlmasõ, ö÷rencilerin dünyaya bakõúõnõ da sõnõrlandõrmaktadõr. Video, bilgisayar, foto÷raf, ses gibi di÷er iletiúim yollarõyla daha zengin ortamlar oluúturulmalõdõr.
7. Bilgiyi yapõlandõrma sürecindeki kiúisel farkõndalõ÷õ arttõrmak:
Yapõlandõrmacõlõ÷õn getirdi÷i en büyük katkõlardan biri ö÷rencilerin yaptõklarõ úeyi nasõl yaptõklarõnõ bilmelerini sa÷lamak, çözdükleri problemi niye o yolla çözdüklerini bilme kabiliyeti kazandõrmaktõr. Ö÷renenden beklenen, bir problem çözme sürecinde kendi düúüncesini en yüksek oranda yansõtmasõdõr. Böylece farklõ çözüm yollarõ geliútirebilir ve bambaúka düúünce sistemleri kazanabilir.
Yapõlandõrmacõ yaklaúõma dayalõ ö÷renme ortamõnõn en önemli amacõ, ö÷rencilerin derin ve anlamlõ ö÷renmelerini sa÷lamaktõr (Rikers, Gog ve Paas, 2008; Akt, Yelken, Tanrõseven, Üredi ve Koç, 2010). Araútõrmacõlar, yapõlandõrmacõ ö÷renme ortamõnõ, kavramsal de÷iúimi arttõrmak için ö÷rencilerin gerçek yaúam deneyimlerine aktif katõlõmõnõn sa÷landõ÷õ ve problem temelli durumlarõn oluúturuldu÷u bir ortam olarak tanõmlamaktadõrlar (Solomonidou ve Kolokotronis, 2008; Loyens, Rikers ve Schmidt, 2007; Glickman, Gordon, ve Ross- Gordon 2004; Akt, Yelken, Tanrõseven, Üredi ve Koç, 2010). Bu ortamda bilginin oluúturulmasõ sürecinde geçmiú deneyimlerin kullanõlmasõ, sosyal etkileúime dayanan, tümevarõmcõ ve iúbirlikçi bir yol izlenmesi önemlidir (Özkal, Tekkaya, Çakiro÷lu ve Sungur, 2009; Akt, Yelken, Tanrõseven, Üredi ve Koç, 2010).