ÇANAKKALE ONSEKøZ MART ÜNøVERSøTESø EöøTøM BøLøMLERø ENSTøTÜSÜ
øLKÖöRETøM ANABøLøM DALI SINIF ÖöRETMENLøöø BøLøM DALI
øLKOKUL ÖöRETMENLERøNøN GøRøùøMCøLøK BECERøSøNE øLøùKøN GÖRÜùLERøNøN DEöERLENDøRøLMESø
Yüksek Lisans Tezi
Hazõrlayan Çisem AKYÜREK
Tez Danõúmanõ Doç. Dr. Çavuú ùAHøN
ÖZET
øLKOKUL ÖöRETMENLERøNøN GøRøùøMCøLøK BECERøSøNE øLøùKøN GÖRÜùLERøNøN DEöERLENDøRøLMESø
Günümüzde ekonomik geliúmelerin ve de÷iúimlerin bir sonucu olarak giriúimcili÷in önemi artmõútõr. Bu nedenle küresel ve bölgesel kalkõnmanõn sa÷lanmasõ için giriúimcilere ihtiyaç duyulmaktadõr. Giriúimci, ekonomideki boúlu÷u kolaylõkla fark ederek yaratõcõ fikirlerini hayata geçirerek bu boúlu÷u dolduran kiúidir.Giriúimcilik, iúsizlik sorununa önemli bir çözüm olana÷õ sundu÷u gibi ayrõca ekonomik büyümenin önemli bir bileúenidir. Giriúimci, ekonomik kaynaklarõn düúük üretkenlik alanlarõndan yüksek alanlara aktarõlma sürecinde çok önemli bir yerdedir. Bu nedenler göz önünde bulunduruldu÷unda tüm dünyada ve ülkemizde giriúimcili÷in önemi fark edilmiú, e÷itim sistemleri yeni baútan düzenlenmiú, giriúimcilik ders programlarõ içerisinde yer almõútõr.
Bu çalõúmanõn amacõ ølkö÷retim programõnda yer alan ortak temel becerilerden giriúimcilik becerisine iliúkin ö÷retmen görüúlerini belirlemektir. 2012-2013 e÷itim ö÷retim yõlõnda, østanbul ili Kartal ilçesinde görev yapan ilkokul ö÷retmenlerine anket uygulanmõútõr. Yapõlan anket verilerinin sonuçlarõ ise istatistiksel verilere göre analiz edilmiútir. Araútõrma sonucunda elde edilen veriler bilgisayar ortamõnda de÷erlendirilmiú, istatistikî çözümleme için SPSS programõndan yararlanõlmõútõr. Sonuçlarõ de÷erlendirmede, cinsiyet, mezun olunan okul ve hizmet yõlõ de÷iúkenlerine göre anlamlõ bir farklõlõk olup olmadõ÷õ, istatistiksel testler ile sõnanmõútõr. Elde edilen sonuçlar tablolar halinde ayrõntõlõ olarak verilmiútir.
Araútõrma da elde edilen bulgularõn analizi sonucunda ølkokul ö÷retmenlerinin, ö÷rencilere kazandõrõlmasõ amaçlanan giriúimcilik becerisine yönelik görüúleri, Cinsiyet, kõdem, mezuniyet durumu, sõnõf mevcudu, hizmet içi e÷itim alma durumuna göre farklõlaúmadõ÷õ görülmüútür. Giriúimcilik becerisinin kazandõrõlmasõ noktasõnda ö÷retmenlerin yetersiz oldu÷u sonucuna varõlmõútõr.
ABSTRACT
Today, as a result of economic developments and changes have increased the importance of entrepreneurship. For this reason, there is a need for entrepreneurs to provide global and regional development. Entrepreneur is the person who easily recognizes the economic gap and fills this gap by implementing creative ideas. Entrepreneurship is an important solution to the problem of unemployment and an important component of economic growth. Entrepreneur, is a very important process of transferring of low productivity areas of economic resources to high productivity areas. Considering these reasons, all over the world and in our country the importance of entrepreneurship has been noticed, education and training systems designed from scratch and entrepreneurship is included in the curriculum.
The aim of this studythe common basic skills in the curriculum of primary educationon the ability toentrepreneurshipdetermine the ideas of teachers. 2012-2013 academic year, primary school teachers working in the Kartal district of Istanbul were surveyed. The results of the survey data were analyzed according to the statistical data. The data obtained from this study evaluated the computer environment, the SPSS program was used for statistical analysis. The results of the evaluation, gender, school graduated, years of service to the variables of, and whether there is a significant difference, tested by statistical tests. The results obtained were indicated in the tables.
As a result of analysis of the findings of the study primary teachers, students gain the skills intended for the views of entrepreneurship, gender, retirement, graduation status, class size, according to the in-service training has been varied in many ways. We concluded that teachers are insufficient teaching the entrepreneurship skills.
ÖNSÖZ
!ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Görüúlerinin De÷erlendirilmesi" baúlõklõ bu çalõúmada; ilkö÷retim programõnda yer alan ve ortak temel becerilerden biri olan giriúimcilik becerisine iliúkin ö÷retmen görüúleri irdelenmiútir. Çalõúmanõn birinci bölümünde ö÷rencilerin Giriúimcilik becerilerinin geliútirilmesi noktasõnda önemli bir konuma sahip olan ö÷retmenlerin görüúleri do÷rultusunda bu temel becerinin de÷erlendirilmesi ve programõn bu beceriyi kazandõrmasõ noktasõndaki etkilili÷ini belirleme amacõyla 2012- 2013 e÷itim # ö÷retim yõlõnda østanbul ili Kartal ilçesinde görev yapan ølkokul ö÷retmenlerinin görüúleri anket formu ile toplanaca÷õ belirtilmiú, giriúimcilik becerisi ile ilgili olarak yurt içi ve yurt dõúõnda yapõlan araútõrmalar belirtilmiútir. Çalõúmanõn ikinci bölümünde, literatür taramasõ ardõndan giriúimcilik becerisine iliúkin kuramsal çerçeve oluúturulmuútur. Çalõúmanõn üçüncü bölümünde, 2012-2013 e÷itim ö÷retim yõlõ østanbul il ve ilçelerinde görev yapan sõnõf ö÷retmenleri evreninden, evreni temsil edebilecek úekilde betimleyebilmesi amacõyla küme örnekleme tekni÷iyle örneklem belirlenmiú, ölçme aracõnõn geliútirilmesi sürecinde literatür taramasõ ardõndan alan uzmanlarõnõn görüúleri alõnarak anket maddeleri belirlenmiú, verilerin çözümlenmesinde SPSS veri analizinden yararlanõlmõútõr. Çalõúmanõn dördüncü bölümünde, ølkokul ö÷retmenlerinin giriúimcilik becerisine yönelik görüúleri anket formu ile toplanmasõnõn ardõndan elde edilen bulgular sõralanmõú ve bu bulgulara iliúkin yorumlar yapõlmõútõr. Çalõúmanõn beúinci bölümünde ise ølkokul ö÷retmenlerinin giriúimcilik becerisine iliúkin görüúlerine yönelik sonuçlar verilmiú ve bu sonuçlara yönelik öneriler sunulmuútur. ølkokul ö÷retmenlerinin giriúimcilik becerisi konusunda bilinçlendirilmesi konusunda hizmet- içi e÷itimin yanõ sõra, üniversitelerle iú birli÷ine gidilip, seminer dönemlerinde ö÷retmenlere e÷itim verilebilir.
Bu araútõrmanõn gerçekleúmesinde eme÷i ve deste÷i olan birçok kiúi bulunmaktadõr. Öncelikle bana her zaman destek olan, bilgi birikimi ve hoúgörüsü ile yol gösteren, iyi bir akademisyen olma yolunda elinden gelen her türlü deste÷i gösteren, yetiútiren de÷erli hocam danõúmanõm Doç. Dr. Çavuú ùAHøN$e teúekkürü bir borç bilirim. Araútõrmam süresince, bana akademik anlamda her türlü deste÷i gösteren Arú. Gör. Dr. Osman Yõlmaz KARTAL$a çok teúekkür ederim. Hayatõmõn her aúamasõnda bana destek olan, güvenen, inanan, hiçbir yardõmõ benden esirgemeyen, umutsuz oldu÷um anlarda sadece varlõ÷õ ile beni hayata yeniden ba÷layan canõm annem ve aileme çok teúekkür ederim.
øÇøNDEKøLER JÜRø ÖZET ... i ABSTRACT ... ii ÖNSÖZ ... iii øÇøNDEKøLER ... iv
KISALTMALAR LøSTESø ... viii
TABLOLAR LøSTESø ... ix
ùEKøLLER LøSTESø!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!xii BÖLÜM I GøRøù 1.1. Problem ... 1
1.2. Araútõrmanõn Amacõ ... 2
1.3. Araútõrmanõn Önemi ... 3
1.4. Varsayõmlar ... 4
1.5. Kapsam ve Sõnõrlõlõklar ... 4
1.6. Tanõmlar ... 4
1.7. ølgili Araútõrmalar ... 5
1.7.1. Yurt øçinde Yapõlan Araútõrmalar ... 6
1.7.2. Yurt Dõúõnda Yapõlan Araútõrmalar ... 11
BÖLÜM II KURAMSAL ÇERÇEVE 2. 2.1. Yapõlandõrmacõ Yaklaúõm ... 13
2.1.1. Yapõlandõrmacõ Yaklaúõma Göre Ö÷renme ve Ö÷retim ... 17
2.1.2. Yapõlandõrmacõ Yaklaúõma Göre Ö÷retmen ve Ö÷renci ... 20
2.1.3. Yapõlandõrmacõ Yaklaúõmõn Çeúitleri ... 23
2.1.3.1. Biliúsel Yapõlandõrmacõlõk ... 23
2.1.3.2. Sosyal Yapõlandõrmacõlõk ... 24
2.1.4. 2005 ølkö÷retim Programlarõ ve Yapõlandõrmacõ Yaklaúõm ... 26
2.2. 2005 ølkö÷retim Programlarõ... 28
2.2.1. 2005 ølkö÷retim Programlarõnõn Gerekçesi ... 29
2.2.2. 2005 ølkö÷retim Programlarõnõn Referans Noktalarõ ... 30
2.2.3. 2005 ølkö÷retim Programlarõnõn Yapõsõ ... 31
2.2.4. 2005 ølkö÷retim Programlarõnõn Getirdi÷i Yenilikler ... 34
2.2.5. 2005 ølkö÷retim Programlarõnda Temel Beceri Anlayõúõ... 36
2.2.6. 2005 ølkö÷retim Programlarõnda Yer Alan Ortak Temel Beceriler ... 38
2.2.6.1. Eleútirel Düúünme Becerisi ... 38
2.2.6.2. Yaratõcõ Düúünme Becerisi ... 39
2.2.6.3. øletiúim Becerisi ... 39
2.2.6.4. Araútõrma-Sorgulama Becerisi ... 40
2.2.6.5. Problem Çözme Becerisi... 40
2.2.6.6. Bilgi Teknolojilerini Kullanma Becerisi ... 41
2.2.6.7. Türkçe!yi Do÷ru, Etkili ve Güzel Kullanma Becerisi ... 41
2.2.6.8. Giriúimcilik Becerisi ... 41
2.3. Giriúimcilik ... 42
2.3.1. Giriúimci Bireylerin Temel Özellikleri ... 46
2.3.2. Ö÷retim Programlarõ ve Giriúimcilik ... 53
2.3.2.1. Hayat Bilgisi Dersi Ö÷retim Programõ ve Giriúimcilik Becerisi ... 58
2.3.2.2. Sosyal Bilgiler Dersi Ö÷retim Programõ ve Giriúimcilik Becerisi ... 61
2.3.2.3. Türkçe Dersi Ö÷retim Programõ ve Giriúimcilik Becerisi ... 63
2.3.2.4. Fen ve Teknoloji Dersi Ö÷retim Programõ ve Giriúimcilik Becerisi . 66 2.3.2.5. Matematik Dersi Ö÷retim Programõ ve Giriúimcilik Becerisi ... 66
BÖLÜM III YÖNTEM 3. 3.1. Araútõrmanõn Modeli ... 68
3.2. Evren ve Örneklem ... 68
3.3. Verilerin Toplanmasõ ... 70
3.3.1. Veri Toplama Aracõ ... 70
4. BÖLÜM IV
BULGULAR VE YORUM
4.1. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúleri 74 4.1.1. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Risk Alma
Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 74 4.1.2. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Yaratõcõlõk
Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 76 4.1.3. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Yenilikçilik
Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 77 4.1.4. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Karar Verme
Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 78 4.1.5. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Planlõ Çalõúma
Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 80 4.1.6. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Sabõrlõ Olma
Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 81 4.1.7. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Özgüven Faktörüne
Yönelik Görüúleri ... 82 4.1.8. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Farklõ Fikirlere
Saygõ Gösterme Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 83 4.1.9. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Ders Programõ
Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 84 4.1.10. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Çevre Faktörüne
Yönelik Görüúleri ... 85 4.1.11. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Mesleki Yeterlilik
Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 86 4.1.12. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Ö÷retim Yöntem ve
Teknikleri Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 87 4.1.13. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Ölçme ve
De÷erlendirme Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 88 4.2. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin Bazõ
4.2.1. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin
Cinsiyet De÷iúkenine Göre øncelenmesi ... 90
4.2.2. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin Kõdem De÷iúkenine Göre øncelenmesi ... 91
4.2.3. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin Mezuniyet Durumu De÷iúkenine Göre øncelenmesi ... 94
4.2.4. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin Okutulan Sõnõf De÷iúkenine Göre øncelenmesi... 97
4.2.5. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin Sõnõf Mevcudu De÷iúkenine Göre øncelenmesi ... 99
4.2.6. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin Okulun Bulundu÷u Yerleúim Birimi De÷iúkenine Göre øncelenmesi 102 4.2.7. ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin Hizmet- içi E÷itim Alma Durumu De÷iúkenine Göre øncelenmesi ... 104
4.3. ølkokul Ö÷retmenlerine Göre Giriúimcilik Becerisinin Yeterli Düzeyde Kazandõrõlamamasõnõn Nedenleri ... 105
5. BÖLÜM V SONUÇ, TARTIùMA VE ÖNERøLER 5.1. Sonuç Ve Tartõúma ... 106
5.2. Öneriler ... 111
KAYNAKÇA ... 114
EKLER ... 121 EK 1: Araútõrma øzni
KISALTMALAR
AB : Avrupa Birli i
ABD : Amerika Birlesik Devletleri
Anova-F : Tek Yönlü Varyans Analizi
Doç. Dr. : Doçent Doktor
EARGED : E itim Ara tırma ve Geli tirme Dairesi Ba kanlı ı
f : Frekans
KOSGEB :
Küçük ve Orta Ölçekli letmeleri Geli tirme ve Destekleme daresi Ba kanlı ı
KR-20 : Kuder-Richardson Güvenirlik Katsayısı
MEB : Milli E itim Bakanlı ı
n : Sayı
p : Possibility- olasılık De eri Sembolü
PIRLS : Uluslararası Okuma Becerilerinde Geli im Projesi
PISA : Uluslararası Ö renci De erlendirme Programı
r : Kolerasyon Katsayısı
Sd : Serbestlik Derecesi
SPSS : Statistical Package for Social Sciences
Ss : Standart Sapma
t : Ti-Test
TDK : Türk Dil Kurumu
TIMSS-R : Üçüncü Uluslararası Matematik ve Fen Bilgisi Çalı ması
Yard. Doç. Dr. : Yardımcı Doçent Doktor
: Aritmetik Ortalama
TABLOLAR LøSTESø
Tablo 2.1 Baúarõlõ Giriúimcilerin Ortak Özellikleri ... 48 Tablo 2.2 Giriúimcilik E÷itim Araútõrmalarõ ... 57 Tablo 2.3 Hayat Bilgisi Ders Kazanõmlarõ, Giriúimcilik Ara
Disiplin Kazanõmlarõ ... 58
Tablo 2.4 Sosyal Bilgiler Dersi Ö÷retim Programõnda Yer
Alan Giriúimcilik Kazanõmlarõ ... 62 Tablo 2.5 Türkçe Dersi Ö÷retim Programõnda Yer Alan
Giriúimcilik Kazanõmlarõ ... 63
Tablo 2.6 Türkçe ve Sosyal Bilgiler Kitaplarõnda
Giriúimcilik Kavramlarõnõn Yer Alma Durumu ... 63 Tablo 2.7 Fen ve Teknoloji Dersi Ö÷retim Programõnda
Yer Alan Giriúimcilik Kazanõmlarõ ... 65 Tablo 2.8 Matematik Dersi Ö÷retim Programõnda Yer Alan
Giriúimcilik Kazanõmlarõ ... 66
Tablo 3.1 Örneklem Grubuna øliúkin Faktörler ... 68 Tablo 3.2 Giriúimcilik Becerisini Ölçme Aracõnõn Faktör
ve Örnek Modelleri ... 70
Tablo 3.3 Güvenirlik Analizi ... 71
Tablo 4.1 ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine
øliúkin Risk Alma Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 74 Tablo 4.2 ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine
øliúkin Yaratõcõlõk Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 76 Tablo 4.3 ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine
øliúkin Yenilikçilik Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 77 Tablo 4.4
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Karar Verme Faktörüne Yönelik Görüúleri
... 78
Tablo 4.5
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Planlõ Çalõúma Faktörüne Yönelik Görüúleri
... 80
Tablo 4.6 ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine
Tablo 4.7 ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine
øliúkin Özgüven Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 82 Tablo 4.8
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Farklõ Fikirlere Saygõ Gösterme Faktörüne Yönelik Görüúleri
... 83
Tablo 4.9
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Ders Programõ Faktörüne Yönelik Görüúleri
... 84
Tablo 4.10 ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine
øliúkin Çevre Faktörüne Yönelik Görüúleri ... 85 Tablo 4.11
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Mesleki Yeterlilik Faktörüne Yönelik Görüúleri
... 86
Tablo 4.12
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Ö÷retim Yöntem ve Teknikleri Faktörüne Yönelik Görüúleri
... 87
Tablo 4.13
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine øliúkin Ölçme ve De÷erlendirme Faktörüne Yönelik Görüúleri
... 88
Tablo 4.14
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin Cinsiyet De÷iúkenine Göre Farklõlaúmasõ (Independent Sample t Test)
... 90
Tablo 4.15
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúleri! Kõdem De÷iúkenine øliúkin østatistikler-Ranks
... 91
Tablo 4.16
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúleri ile Kõdem De÷iúkeni Arasõndaki Farklõlõ÷õn øncelenmesi - Kruskal- Wallis H Test Statistics(a,b)
Tablo 4.17
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine
Yönelik Görüúleri! Mezuniyet Durumu
De÷iúkenine øliúkin østatistikler-Ranks
... 94
Tablo 4.18
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúleri ile Mezuniyet Durumu De÷iúkeni Arasõndaki Farklõlõ÷õn øncelenmesi - Kruskal- Wallis H Test Statistics(a,b)
... 96
Tablo 4.19
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine
Yönelik Görüúlerinin Okutulan Sõnõf
De÷iúkenine Göre Farklõlaúmasõ (Varyans Analizi)
... 97
Tablo 4.20
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúleri! Sõnõf Mevcudu De÷iúkenine øliúkin østatistikler-Ranks
... 99
Tablo 4.21
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúleri ile Sõnõf Mevcudu De÷iúkeni Arasõndaki Farklõlõ÷õn øncelenmesi - Kruskal- Wallis H Test Statistics(a,b)
... 101
Tablo 4.22
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin Okulun Bulundu÷u Yerleúim Yeri De÷iúkenine Göre Farklõlaúmasõ (Independent Sample t Test)
... 102
Tablo 4.23
ølkokul Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisine Yönelik Görüúlerinin Hizmet-içi E÷itim Alma Durumu De÷iúkenine Göre Farklõlaúmasõ (Independent Sample t Test)
... 104
Tablo 4.24
ølkokul Ö÷retmenlerinin Görüúlerine Göre Giriúimcilik Becerisinin Yeterli Düzeyde Kazandõrõlamamasõnõn Nedenleri
ùEKøLLER LøSTESø
ùekil 2.1 Yapõlandõrmacõ Ortam!!!!!!!!!!!!!!!!!!... 22 ùekil 2.2 Vygotsky$nin Olasõ Geliúim Alanõ!!!!!!!!!!!!!! 25 ùekil 2.3 Giriúimci Bireylerin Temel Özellikleri!!!!!!!!!!!!.. 53
1.1. Problem Durumu
Günümüz e÷itim anlayõúõ, sadece akademik alanda baúarõlõ bireyler yetiútirmek de÷il, her alanda tam donanõma sahip bireyler yetiútirmeyi hedeflemektedir. Toplumlarõn oluúumu ve geliúiminde de yenilikçi fikir ve anlayõúlarõn etkili olmasõ, e÷itim sistemlerini de etkilemiú, e÷itimli nitelikli insan gücüne gereksinim artmõú, ekonomik kalkõnmanõn sa÷lanabilmesi fiziki güçten öte beyin gücüne ba÷lõ oldu÷u anlaúõlmõútõr. Günümüz bilgi toplumunda e÷itim faaliyetleri ile kazanõlan becerilerin hem bireyin ihtiyaçlarõna hem de toplumun ihtiyaçlarõna cevap verecek úekilde düzenlenmesi gerekti÷i ortaya çõkmõú, bu durum e÷itimin önemini daha da artõrmõútõr.
Yenilenen ilkö÷retim programlarõ ile yaparak yaúayarak ö÷renme yaklaúõmlarõnõ içeren etkinlikler hazõrlanmõútõr. Ö÷renme sürecini içselleútirmeye, bilgiye ulaúmada aktif olarak rol almaya, gerçek hayatta yaúanabilecek problemler ile karúõlaúõp, bunlara uygun çözüm yollarõ üretebilen nesiller yetiútirilmesi hedeflenmektedir. Bu hedefe ulaúabilmek için ilkö÷retim programlarõna ortak temel beceriler eklenmiútir. Bu beceriler arasõnda yer alan giriúimcilik becerisi ile ö÷rencilerin etrafõndaki fõrsatlarõ fark edebilme, fõrsatlara yönelik plan ve proje yapabilme, projeleri günlük hayata taúõma ve hayatõ daha yaúanabilir hale getirebilmesi sa÷lanarak, iú hayatõnõn ve toplumun ihtiyaçlarõna göre e÷itilmeleri, e÷itildikleri mesleklerde istihdam edilmeleri ve kendi mesleki alanlarõnda giriúimci bir ruha sahip olmalarõ, bu ruh ve yeterliliklerle kendi iú alanlarõnõ yaratmalarõ, böylelikle ülke ekonomisine katkõ sa÷lamalarõ amaçlanmaktadõr. ùahin (2008)!e göre, Bireyin e÷itiminde, en önemli basamaklardan birisi ilkö÷retimdir. ølkö÷retim, temel beceri ve alõúkanlõklarõn kazandõrõldõ÷õ bir e÷itim sürecidir. Ö÷renciye bu basamakta kazandõrõlan bilgi, beceri ve alõúkanlõklar, sonraki e÷itim basamaklarõnda baúarõlõ olmalarõnõ sa÷layacaktõr.
ølkö÷retim programlarõnda yer alan ortak ve temel becerilerden biri de giriúimcilik becerisidir. Giriúimcilik becerisi, bireylerin sahip oldu÷u bilgiyi kullanmalarõnda ve yeni durumlara uyarlamalarõnda anahtar rol üstlenen etmenlerden biridir. Böylelikle birey bulundu÷u toplumda kendine bir yer edinerek daha çabuk kendini gerçekleútirebilir. Bununla birlikte bireyin yaúadõ÷õ çevre, bu çevrenin sahip oldu÷u de÷erler ve kabul gören genel normlar göz ardõ edilmemelidir. Çünkü bireylerin tutum ve davranõúlarõ úekillenirken
içinde yer aldõ÷õ toplumun yapõsal koúullarõ, de÷er ve norm sistemlerinden do÷rudan etkilenmektedir (Aytaç, 2006).
Giriúimcilik kavramõ ile ilgili literatür tarandõ÷õnda daha çok endüstriyel ya da sosyal bilimler alanlarõnda ele alõndõ÷õ görülmektedir (Akyüz ve di÷., 2006; Aytaç, 2006; Gömleksiz ve Kan, 2007; Yener ve Akyol; 2009; Yõlmaz ve Sünbül, 2009; Çarõkçõ ve Koyuncu, 2010; Semerci ve Yanpar-Yelken, 2010; Eraslan, 2011). Aytaç (2006), Çarõkçõ ve Koyuncu (2010) giriúimcilik ve kültür arasõndaki iliúkiyi ele almõúlar, Yener ve Aykol (2009) ise bireyin sahip oldu÷u giriúimcilik de÷erleri ile örgütsel vatandaúlõk davranõúõ arasõndaki iliúkinin varlõ÷õ üzerine çalõúma yapmõúlardõr.
Literatürde yer alan di÷er çalõúmalarda el alõnan konular incelendi÷inde ortaö÷retim ve üniversite ö÷rencilerinin giriúimcilik becerisi (Akyüz ve di÷; 2006; Yõlmaz ve Sünbül, 2009), ö÷rencilere giriúimcilik becerisi kazandõrmada Sosyal Bilgiler (Gömleksiz ve Kan, 2007) ve Hayat Bilgisi (Eraslan, 2011) derslerinin etkisi ve ilkö÷retim programlarõndaki ortak temel becerilere iliúkin ö÷retmen görüúlerinin alõndõ÷õ anlaúõlmaktadõr.
Ö÷rencilerin Giriúimcilik becerilerinin geliútirilmesi noktasõnda önemli bir konuma sahip olan ö÷retmenlerin görüúleri do÷rultusunda bu temel becerinin de÷erlendirilmesi ve programõn bu beceriyi kazandõrmasõ noktasõndaki etkilili÷ini belirleme amacõyla, bu düúüncelerden hareketle araútõrmanõn problemi ølkokul ö÷retmenlerinin giriúimcilik becerisine iliúkin görüúlerinin de÷erlendirilmesidir.
1.2. Araútõrmanõn Amacõ
Araútõrmanõn amacõ, ølkö÷retim programõnda yer alan ortak temel becerilerden giriúimcilik becerisine iliúkin ö÷retmen görüúlerini belirlemektir. Bu amaca ulaúmak için aúa÷õdaki sorulara cevap aranmõútõr;
1. ølkokul ö÷retmenlerinin, ö÷rencilere kazandõrõlmasõ amaçlanan giriúimcilik becerisine yönelik görüúleri nelerdir?
2. ølkokul ö÷retmenlerinin, ö÷rencilere kazandõrõlmasõ amaçlanan giriúimcilik becerisine yönelik görüúleri,
a. Cinsiyet,
c. Mezuniyet durumu,
d. Okutulan sõnõf,
e. Sõnõf mevcudu,
f. Okulun bulundu÷u yerleúim birimi,
g. Hizmet-içi e÷itim alõp almama durumuna göre farklõlaúmakta mõdõr?
3. ølkokul ö÷retmenlerine göre giriúimcilik becerisinin yeterli düzeyde kazandõrõlamamasõnõn nedenleri nelerdir?
1.3. Araútõrmanõn Önemi
Bir toplumun kalkõnmõúlõk düzeyi ile o toplumun e÷itim sistemi arasõnda oldukça sõkõ bir iliúki bulunmaktadõr. Bir toplumun e÷itim sisteminde ilkokullar ilk sõrada yer alõr ve di÷er e÷itim basamaklarõ ilkokul e÷itimini temel alõrlar.
ølkö÷retim kurumlarõ e÷itim sisteminin temeli konumunda olmasõnõn yanõ sõra ö÷rencilerin hem bireysel hem de toplumsal yaúamõnda baúarõlõ olmalarõnõ sa÷layacak özelliklerin kazandõrõlmasõnda anahtar rol oynar. Özellikle yeni ilkö÷retim programõnda yer alan ortak becerilerden biri olan giriúimcilik oldukça etkilidir.
Günümüz modern toplumlarõnda kendi kendine yetebilen, araútõran, sorgulayan, karúõlaútõ÷õ problemleri çözme becerisine sahip, yaratõcõ ve yenilikçi bireyler ön plana çõkmõútõr. Modern e÷itim sistemleri, bireylerde bu özelliklerin oluúmasõnõ sa÷layacak ve ortaya çõkarabilecek anlayõúlarla yeniden düzenlenmiútir.
Sanayi toplumu yapõsõndan bilgi toplumu anlayõúõna geçilen bu ça÷da, iúgücünden öte bilgiye dayalõ güç, pratik ve mantõklõ zekaya sahip insan profili önem kazanmõú, bu profile sahip bireylerin yetiútirilmesi için e÷itim sistemleri düzenlenmiú, bireylerin var olan giriúimcilik potansiyellerinin açõ÷a çõkarõlmasõ ve geliútirilmesi hedeflenmiútir. Böylelikle ülkelerin geliúmiúlik düzeylerinin artõrõlmasõ sa÷lanarak, ülke ekonomisine katkõ sa÷lanmasõ hedeflenmiútir.
Ülke ekonomisine de÷er katacak, büyümesine katkõ sa÷layacak, dünyada hõzla de÷iúen koúullara uyum sa÷layabilecek potansiyele sahip giriúimciler yaratõlmasõnda en önemli görülen faktörlerden biri e÷itimdir.
Sonuç olarak, giriúimcilik geçmiúten günümüze, dünyada ve ülkemizde önemini koruyan ve artõran bir kavramdõr. Yeni ilkö÷retim programõnda da ortak temel becerilerden biri olarak giriúimcilik karúõmõza çõkmaktadõr. Bu çalõúma, Ö÷rencilerin Giriúimcilik becerilerinin geliútirilmesi noktasõnda önemli bir konuma sahip olan ö÷retmenlerin görüúleri do÷rultusunda bu temel becerinin de÷erlendirilmesi ve yeni programõn bu beceriyi kazandõrmasõ noktasõndaki etkilili÷ini belirleme açõsõndan önemlidir.
1.4. Varsayõmlar
Bu araútõrmanõn dayandõ÷õ varsayõmlar úunlardõr;
1. Araútõrmada kullanõlacak veri toplama aracõ araútõrma amaçlarõna uygun verilerin toplanmasõnda, aranan úartlarõ taúõmaktadõr.
2. Araútõrmada görüúlerine baúvurulan ilkokul ö÷retmenlerinin verdikleri yanõtlar gerçek görüúlerini yansõtmaktadõr.
3. Anketle ilgili elde edilen verilerin güvenirlili÷i konusunda baúvurulan uzman görüúleri geçerli ve güvenilirdir.
4. Örneklem evreni temsil edebilecek niteliktedir.
5. Hazõrlanan kiúisel bilgi formuyla toplanan verilerin, ilkokul ö÷retmenlerinin giriúimcilik becerilerine iliúkin görüúlerini yansõtabilecek niteliktedir.
1.5. Kapsam ve Sõnõrlõlõklar
1. Bu araútõrmanõn kapsamõ 2012-2013 e÷itim ö÷retim yõlõnda, østanbul il merkezindeki ilkö÷retim okullarõnda görev yapmakta olan ö÷retmenlerin görüúleriyle sõnõrlõdõr.
2. Bu araútõrma, veri toplama araçlarõ açõsõndan; problemin ortaya konmasõ, anket sorularõnõn hazõrlanmasõnda ilgili literatür taramasõ ile ö÷retmen görüúlerinin alõnmasõnda kullanõlan anket formu ile sõnõrlõdõr.
1.6. Tanõmlar
Beceri: Ö÷rencilerde, ö÷renme süreci içerisinde kazanõlmasõ, geliútirilmesi ve
Giriúimcilik Becerisi: Giriúimcilik, sosyal iliúkilerde, iletiúimde, iú dünyasõnda ve
benzeri alanlarda gerekli ve etkili davranõúlarõ uygun bir úekilde ve uygun zamanda ortaya koymak veya talep görebilecek bir ürünü veya hizmeti daha iyi üretebilmek ya da pazarlayabilmek amacõyla yeni bir sistem kurmak için gerekli olan becerilerdir ( Hezen, 2009 ).
Giriúimci: øúletmeyi kuran, yönlendiren, gelece÷e iliúkin planlarõ yapan ve yürüten
kiúidir (Akdemir, 2009).
Giriúimcilik: Giriúimcilik, etrafõmõzdaki fõrsatlarõ fark etme, fõrsatlara yönelik plan
ve proje yaparak, projeleri günlük hayata taúõma ve hayatõ daha yaúanabilir hale getirme u÷raúõ olarak kabul edilebilir.
Yaratõcõlõk: Yaratõcõlõk yeni, özgün ürünler ortaya koyma, yeni çözüm yollarõ bulma
ve bir senteze ulaúma olarak tanõmlanabilir(Demirel,2006).
Problem Çözme: Karúõlaúõlan engel durumlarõn üstesinden gelmek amacõyla gerekli
bilgi, deneyim, beceri ve düúünme süreçlerini eúgüdümlü bir úekilde ise koúarak organizmayõ belirsizliklerden kurtarma süreci ( Hotaman, 2008).
Lider: Bir organizasyonda giriúimci kültürün tesis edilmesi ve geliútirilmesinde
birinci derecede sorumlu olan kiúidir. (øraz, 2005:193)
Risk: Risk, bir karar özelli÷idir ve kararlarõn uygulanmasõnõn sonucunda elde
edilecek çõktõlara iliúkin belirsizli÷i anlatõr; bu belirsizlik, kararlarõn sonuçlarõnõn hayal kõrõklõ÷õ yaratabilece÷i anlamõndadõr (Sitkin ve Paolo, 1992; Aktaran, Baysal ve Özkul,2009).
1.7. ølgili Araútõrmalar
Bu bölümde, konuyla ilgili yurt içinde ve yurt dõúõnda yapõlan bazõ çalõúmalara yer verilecektir. Böylelikle, araútõrmanõn, di÷er çalõúmalarla birlikte bir bütünlük içinde görülebilmesi sa÷lanmõú olacaktõr. Yapõlan literatür taramasõ sonucunda, konuyla ilgili do÷rudan yapõlmõú çalõúmalar gözlenebildi÷i gibi araútõrmaya dolaylõ olarak yol gösterebilecek çalõúmalar da bulunmaktadõr. Bu nedenle, bu bölümde, konuyla ilgili yurt içinde ve yurt dõúõnda yapõlmõú, araútõrmaya katkõda bulunabilecek araútõrmalar özet halinde verilmiútir.
1.7.1. Yurt øçinde Yapõlan Araútõrmalar
Arslan (2002), !Üniversiteli Gençlerde Mesleki Tercihler ve Giriúimcilik E÷ilimleri" adlõ araútõrmasõnda Haliç Üniversitesi ö÷rencilerinin giriúimcilik e÷ilimlerinin oluúmasõnda ve mesleki tercihlerinde fiziksel, sosyal ve ekonomik çevrenin rolünü incelemeye çalõúmõú ve bu amaçla kapsamlõ bir anket yapõlarak durum de÷erlendirilmiútir. Çalõúmada, uygulamalõ araútõrmalarda kullanõlan yüz yüze anket yöntemi uygulanmõútõr. Araútõrmanõn sonucunda giriúimcilik konusunda cinsiyet ayõrõmõnõn önemini giderek yitirece÷inin ve kadõnlarõn giriúimcili÷e elveriúli çeúitli özelliklerinden dolayõ önümüzdeki dönemde iú hayatõnda daha önemli roller alacaklarõ öngörülmüútür. Ö÷rencilerin ailelerinin gelir seviyesi ve ailedeki çocuk sayõsõnõn az oluúu ile giriúimcilik arasõndaki iliúkinin do÷ru orantõlõ oldu÷u görülmüútür. Giriúimci adaylarõnõn e÷itime daha çok önem verdiklerini, baúarõ ya da baúarõsõzlõklarõnõ kader, úans vb. de÷il de kendi içsel donanõm ve eylemlerine ba÷lõ oldu÷unu kavradõklarõ sonucuna varõlmõútõr.
Akyüz, Gedik, Akyüz ve Yõldõrõm (2006), !Rize ølindeki Lise ve Üniversite Ö÷rencilerinin Giriúimcilik Yeteneklerinin øncelenmesi" adlõ araútõrmalarõnda Rize ili merkezinde, farklõ iki e÷itim seviyesinde (lise ve üniversite) e÷itim ve ö÷retimlerini sürdüren son sõnõf ö÷renci kitlesinin giriúimcilik yetenekleri incelenmiú ve giriúimcilik kapasitesinin bölge geliúiminde nasõl bir etkiye sahip olabilece÷i belirlenmeye çalõúõlmõútõr. Çalõúma, Rize merkezde bulunan 2 özel, 17 devlet okulu olmak üzere toplam 19 lise ve 4 fakültede okuyan son sõnõf ö÷rencileri üzerinde uygulanmõú ve ö÷rencilerin giriúimcilik portföyleri oluúturulan anket formu yardõmõyla yüz yüze görüúme tekni÷i kullanõlarak doldurulmuútur. Araútõrmanõn sonucunda bu dönemde giriúimde bulunabilmek için para ve sermaye yerine ö÷renciler büyük ço÷unlukla cesaret ve risk alabilmenin önemli oldu÷unu vurgularken úans faktörünü çok büyük oranda önemsememektedirler. Sonuç olarak Rize ilindeki gençler üzerinde yapõlan ankette, gençlerin giriúimcilik yeteneklerine ve özelliklerine sahip oldu÷u görülmüútür.
Gözek (2006), !Giriúimci Adayõnõn Özellikleri, Giriúimcilik E÷ilimleri ve Giriúimci Adaylarõna Sa÷lanan Destekler" adlõ tezinde giriúimci adaylarõnõn sahip olmasõ gereken özellikleri, destek alabilece÷i yerleri ve mevcut durumlarõnõ saptamayõ amaçlamõútõr. Çalõúma, ùanlõurfa, Diyarbakõr ve øzmir illerinde Özelleútirme Sosyal Destek Projesi (ÖSDP) kapsamõnda yapõlan Küçük Ölçekli øú Kurma Danõúmanlõk Deste÷i (KÖøDD) programlarõna katõlan giriúimci adaylarõyla yapõlan anketler oluúturmuútur. Araútõrma
sonucunda anketi cevaplayan giriúimci adaylarõnõn ço÷unlu÷unun erkek, genel yaú ortalamasõnõn 34 oldu÷u görülmüú, ankete katõlanlarõn e÷itim durumlarõna bakõldõ÷õnda büyük ço÷unlu÷unun üniversite mezunu oldu÷u görülmüú, bu ba÷lamda giriúimcili÷in e÷itimle do÷ru orantõlõ oldu÷u sonucuna varõlmõútõr. Giriúimci adaylarõnõn, kendi iúlerini kurabilmek için gerekli özellikleri taúõdõklarõ ve risk almanõn giriúimcili÷in temeli oldu÷unu düúündükleri sonucuna varõlmõú, ayrõca ailenin giriúimcilik kültürünün oluúmasõnda etkili oldu÷u, iú kurma ile ilgili giriúimcilerin sermaye ve kredi temini konusunda teminat problemi yaúadõklarõ, iú kurma sürecinde bürokrasinin engel teúkil etti÷i, yeteri kadar destek alamamalarõ ve nereden destek alabilecekleri konusunda bilgi sahibi olmadõklarõ ortaya çõkmõútõr.
Aslan (2007), ! Ö÷retmen Görüúlerine Göre ølkö÷retim I. Basamaktaki Ö÷rencilerin Temel Bilgi, Beceri ve De÷erleri Kazanma Düzeyleri" adlõ tezinde ö÷retmen görüúlerine göre ilkö÷retimin birinci basama÷õnda ö÷rencilere kazandõrõlmasõ gereken temel bilgi, beceri ve de÷erlerin hangi düzeyde kazandõrõlabildi÷inin ve ö÷retimin niteli÷inin artõrõlabilesi için neler yapõlmasõ gerekti÷inin belirlenmesini amaçlamõútõr. Ö÷retmenler, ilkö÷retim birinci basamaktaki ö÷rencilerin kazanmalarõ gereken temel becerilerin yeterli düzeyde kazanõldõ÷õ düúüncesindedirler.
Kuvan (2008), !Örgün ve Yaygõn E÷itimin Giriúimciler Üzerindeki Etkileri (Malatyalõ Giriúimciler Üzerine Bir Uygulama)" adlõ tezinde, ülkemizde uygulanmakta olan örgün ve yaygõn e÷itimin giriúimcilik özelliklerinin kazandõrõlmasõndaki etkileri Malatya#da faaliyet gösteren giriúimciler üzerinde test edilerek sonuçlarõ ortaya koymaya çalõúmõútõr. Araútõrma verileri araútõrmacõ tarafõndan hazõrlanan anket formu kullanõlarak toplanmõútõr. Araútõrma sonucunda, giriúimcilik özelliklerinin oluúumunda büyük ölçüde e÷itimin etkisinin oldu÷unu, örgün ve yaygõn e÷itim ile giriúimcilik özellikleri arasõndaki iliúkiler araútõrõldõ÷õnda, giriúimci özelliklerin oluúumunu öncelikli olarak yaygõn e÷itim sa÷lamakta, örgün e÷itim ve demografik özellikler ise pekiútirmektedir. Toplumsal olarak giriúimcilik kültürünün oluúumunda yaygõn e÷itimin daha etkili oldu÷u anlaúõlmõú, bu nedenle e÷itim programlarõnõn toplumsal ihtiyaçlara cevap vererek giriúimcilik özelliklerinin geliúimini sa÷layacak úekilde düzenlenmesi gerekti÷i sonucuna varmõútõr.
Gömleksiz ve Kan ( 2009), !Sosyal Bilgiler Dersi Ö÷retim Programõnõn Eleútirel Düúünme, Yaratõcõ Düúünme ve Giriúimcilik Becerilerini Kazandõrmadaki Etkilili÷inin Belirlenmesi" adlõ makalelerinde Sosyal Bilgiler Dersi Ö÷retim programõnõn eleútirel
düúünme, yaratõcõ düúünme ve giriúimcilik becerilerini kazandõrmadaki etkisine iliúkin ö÷renci görüúlerini belirlemeyi amaçlamõúlardõr. Bu nedenle Diyarbakõr ilinde yeni programõn uygulandõ÷õ beú pilot ilkö÷retim okulunda ö÷renim gören 600 ö÷rencinin görüúü üçlü likert tipi bir ölçekle alõnmõútõr. Bu çalõúmada giriúimcilik becerisine iliúkin elde edilen bulgulara göre, ö÷rencilerin karúõlarõna çõkan fõrsatlarõ de÷erlendirme konusunda etkili olduklarõ, bir iúi yapabilmeye iliúkin kendine güven duyma konusunda etkili olduklarõ, aldõ÷õ sorumlulu÷u yerine getirmede, yaratõcõ fikirler geliútirip, gerçekleútirmek istediklerinin hayalini kurmada, ö÷rencilerin kendilerini yönlendirmede, kõsa sürede en iyi kararõ verebilmede, aldõ÷õ kararlarõ uygulamada, baúladõ÷õ iúi bitirmede, engelleri aúmada sabõrlõ davranõúlar sergilemede, baúarõya ulaúmak için risk almada, yapacaklarõnõ anlatmada, karúõlaúabilece÷i zorluklarõ önceden fark edebilme de etkili olduklarõ görülmüútür. Buradan hareketle, Sosyal Bilgiler Dersi Ö÷retim programõnõn giriúimcilik becerisini geliútirmede etkili oldu÷unu ortaya koymuúlardõr.
Baysal ve Özkul (2009), !Türkiye"de Giriúimcilik E÷itiminde ølkö÷retimin Rolü Ders Kitaplarõ Üzerine Bir øçerik Analizi# adlõ çalõúmasõnda, daha giriúimci bir toplum yaratma stratejileri do÷rultusunda çocuklara e÷itim kurumlarõnda okutulan basõlõ materyallerde do÷rudan !giriúimcilik- giriúimci# veya giriúimcili÷in tanõmõnda yer alan risk alma, yenilik yaratma gibi kavramlara ne kadar ve nasõl yer verildi÷i incelenerek, giriúimcilik kültürünü yaratma yönündeki rolleri analiz edilmiútir. 2008-2009 yõlõnda ilkö÷retimin ilk beú yõlõnda okutulan 5 adet !Sosyal Bilgiler# ve 5 adet !Türkçe# ders kitabõ olmak üzere toplam 10 kitap incelenmiútir. Araútõrma sonucunda, giriúimcilik ve giriúimcilikle ilgili kavramlarõn en çok ilkö÷retim 4. Sõnõf kitaplarõnda yer aldõ÷õ görülmüú, bunu 5. Sõnõf kitaplarõ izlemiútir. Ayrõca okuma parçalarõnda do÷rudan söylem olmasa da kapalõ söylem yoluyla çocuklarõ yaratõcõ düúünmeye teúvik eden ö÷elerin yer almadõ tespit edilmiútir.
Berk (2009), !Giriúimcilik Dersinin Etkilili÷inin De÷erlendirilmesi# adlõ çalõúmasõnda, mesleki ve teknik ortaö÷retim okullarõnda okutulan Giriúimcilik dersinin genel bir de÷erlendirmesini yaparak mezunlarõn kendi iúlerini kurmalarõnda dersin içeri÷inin ne derecede yeterli oldu÷unun belirlenmesini amaçlamõútõr. Mesleki ve teknik ortaö÷retim okullarõnda okutulan giriúimcilik dersi ile ilgili bu araútõrmada, örneklem olarak alõnan yönetici $ ö÷retmen ve mezunlara uygulanan anketler sonucuna göre, Giriúimcilik dersinin mevcut program yapõsõnõ mezunlarõn kendi iúlerini kurmalarõnda
yeterli bulmuúlardõr. Giriúimcilik dersi konularõ, baúarõlõ ve uygulanabilir bir iú fikrinin özelliklerini açõklamada, ö÷rencilere sorumluluk ve risk alabilme yetene÷i kazandõrmada yeterli oldu÷u sonucuna varmõúlardõr.
Karabulut (2009), !Üniversite Ö÷rencilerinin Giriúimcilik Özelliklerini ve E÷ilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araútõrma" adlõ çalõúmasõnda østanbul#da bir vakõf üniversitesinde iúletme alanõnda lisans e÷itimi alan üniversite ö÷rencilerinin, yaratõcõlõk, strese tahammül ve giriúimcilik motivasyonu özelliklerinin bulunma düzeyini belirlemeyi ve bu özelliklerin ilgili ö÷rencilerin giriúimcilik e÷ilimleri üzerindeki etkilerini ortaya koymayõ amaçlamõútõr. Araútõrmada Hmieleski ve Corbett (2006) tarafõndan geliútirilen araútõrma formu kullanõlarak veri toplanmõútõr. Araútõrma sonuçlarõna göre, ö÷rencilerin ço÷unun giriúimcilik e÷itimi almalarõna ra÷men yeni kurulmuú bir iúte çalõúmadõ÷õ ve kendi iúini kurmadõ÷õ, mezun olunca kendi iúini kurup, giriúimci olmak istemedi÷i gözlenmiútir.
Semerci ve Yelken (2010), !ølkö÷retim programlarõndaki ortak temel becerilere iliúkin ö÷retmen görüúleri"ni belirlemek amacõyla yaptõklarõ çalõúmada, sõnõf ö÷retmenleri giriúimcilik becerisinin Türkçe ve Sosyal Bilgiler dersinde kazandõrõlabilece÷ini dile getirmiúlerdir. Ayrõca, Semerci ve Yelken giriúimcilik becerisi konusunda ö÷retmenlere hem bilgi düzeyinde hem de beceriyi geliútirmeye yönelik hizmet içi e÷itim kursu verilmesi gerekti÷ini belirtmiúlerdir.
Yelkikalan ve di÷er. (2010), !Dünya ve Türkiye Üniversitelerinde Giriúimcilik E÷itimi: Karúõlaútõrmalõ Bir Analiz" adlõ çalõúmalarõnda, giriúimci, giriúimcilik kavramlarõ üzerinde durularak Dünya#daki ilk 100 üniversite ve Türkiye#deki devlet, vakõf üniversitelerindeki giriúimcilik e÷itimi; üniversitelerin internet siteleri üzerinden; giriúimcilik dersi ve ders içeri÷i, giriúimcilik merkezi ve giriúimcilik toplulu÷u/kulübü olup olmadõ÷õ baúlõklarõ altõnda içerik analiziyle incelenmiútir. Yapõlan çalõúma sonucunda, giriúimcilik e÷itiminin hem Türkiye hem de dünya üniversitelerinde önemli bir yere sahip oldu÷u ortaya çõkmõútõr. Türkiye üniversitelerine bakõldõ÷õnda ön lisansta giriúimcilik derslerinin, lisans ve lisansüstü e÷itim programlarõna göre daha a÷õrlõklõ oldu÷u anlaúõlmaktadõr. Araútõrmacõlar elde ettikleri bu sonuçlardan yola çõkarak, giriúimcilik dersinin tüm e÷itim programlarõna yetiútirilmesi, okul öncesi dönemden yüksekö÷renime kadar bireylerin giriúimcilik ba÷lamõnda uyarõlmasõ, giriúimcilik algõlarõnõn geliútirilmesi
ve yaratõcõlõk temelli giriúimcili÷e motive edilmesi sa÷lanmalõdõr, önerisinde bulunmuúlardõr.
Gömleksiz ve Kan (2010), !Sosyal Bilgiler Dersi Ö÷retim Programõnõn Giriúimcilik Becerisini Kazandõrmadaki Etkilili÷ine øliúkin Ö÷retmen Görüúleri" adlõ makalesinde Sosyal Bilgiler dersi ö÷retim programõnõn giriúimcilik becerisini kazandõrmadaki etkilili÷ini kazanõm, içerik, e÷itim durumu ve ölçme de÷erlendirme açõsõndan ele almõúlardõr. Nitel araútõrma yöntemi kullanõlan bu çalõúmada 2009- 2010 e÷itim ö÷retim yõlõnda Elazõ÷ il merkezinde beú e÷itim bölgesinden beúi erkek beúi de kadõn 10 sosyal bilgiler ö÷retmeni seçilmiú, veriler yarõ yapõlandõrõlmõú sorularla toplanmõútõr. Ö÷retmenler Sosyal Bilgiler dersi ö÷retim programõnda yer alan kazanõmlarõn bu beceriyi kazandõrma açõsõndan yeterli oldu÷unu, ancak programdaki içerik, e÷itim durumu ve de÷erlendirme boyutlarõ açõsõndan bazõ yetersizliklerin ve bazõ eksikliklerin oldu÷unu vurgulamõúlardõr.
Eraslan (2011), !ølkö÷retim Programlarõnda Giriúimcilik Ö÷retimi (Hayat Bilgisi Dersi Örne÷i)" adlõ çalõúmasõnda ilkö÷retimin ilk üç sõnõfõnda okutulan ve 2005 yõlõnda yeniden yapõlandõrõlan Hayat Bilgisi dersi ö÷retim programõndaki giriúimcilik ö÷retimi, kazanõmlar ve etkinlikler ba÷lamõnda incelemiútir. Çalõúma sonucunda giriúimcilikle ilgili becerilerin sadece do÷uútan ve yaúanõlan çevrenin etkisiyle geliúmeyece÷i, e÷itimin de bu becerileri geliútirmede etkili oldu÷unu ortaya koymuútur. Bu ba÷lamda programlardaki kazanõmlarõn ö÷renci düzeyine uygun olarak planlandõ÷õ, ö÷retmenler tarafõndan giriúimcili÷i destekleyici etkili ö÷renme # ö÷retme ortamõnõn sa÷lanmasõ gerekti÷i vurgulanmõú bunun yanõ sõra okul-aile iú birli÷inin önemli oldu÷u, giriúimci bireyler yetiútirmede bu sürece ailenin de dahil edilmesi gerekti÷i sonucuna varmõútõr.
Bacanak, Ülküdür ve Öner (2012), !Fen ve Teknoloji Dersi Ö÷retmenlerinin Giriúimcilik Becerisi ve Etkisi øle ølgili Görüúleri: Nitel Bir Araútõrma" adlõ çalõúmalarõn da kiúisel ve mesleki giriúimcilik özelliklerin ö÷rencilerin giriúimcilik becerisi kazanmalarõna etkisi hakkõnda ilkö÷retim ikinci kademe fen ve teknoloji dersi ö÷retmenlerinin görüúlerini ortaya koymayõ amaçlamõúlardõr. Araútõrmada, olgu bilim (fenomenografik araútõrma) yöntemi seçilmiú, veriler yarõ yapõlandõrõlmõú mülakat tekni÷i ile toplanmõútõr. Araútõrmada verilerin analizi NVIVO 9 programõ ile kodlamalar oluúturularak yapõlmõútõr. Çalõúmada ilk olarak ö÷retmenlerin kiúisel, daha sonra da mesleki giriúimcilik becerileri hakkõndaki düúünceleri tespit edilerek, bunun ö÷rencilerde arzulanan giriúimcilik becerisinin kazandõrõlmasõna etkisi hakkõndaki görüúleri ortaya konmuútur. Çalõúmada elde edilen
bulgulara göre ö÷retmenlerin genel olarak bireysel ve mesleki giriúimcilik özelliklerinin ö÷rencilerinin giriúimcilik becerilerini pozitif yönde etkiledi÷i sonucuna varõlmõútõr.
1.7.2. Yurt Dõúõnda Yapõlan Araútõrmalar
Brown (2000), !Giriúimcilik E÷itimi Ö÷retim Kõlavuzu" adlõ makalesinde, giriúimcili÷in tanõmõ, Öz de÷erlendirme, Bir fikir yaratma, øú planõ geliútirme, Bir øúi yürütme ve Çevresel, politik ve uluslararasõ konularõn Giriúimcilik e÷itimi programõna dahil edilmesi gerekti÷inin önemini vurgulamõútõr. Ayrõca Giriúimcilik e÷itimi programõnõn yeni fikirler geliútirmeyi ö÷renme, risk alarak bir iú kurma ve kurdu÷u iúi devam ettirebilme hedeflerine sahip olmasõ gerekti÷ini belirtmiútir.
Antonites ve Wordswordth (2009), ! Risk Toleransõ: Giriúimcilik E÷itimi Üzerine Bir Perspektif" adlõ çalõúmasõnda Güney Afrika#da Giriúimcilerin di÷er çalõúanlara oranla daha yüksek risk toleransõna sahip olup olmadõklarõnõ ve risk toleransõnõn giriúimcilik programõnda yer alõp almamasõ gerekti÷i araútõrõlmaktadõr. Bu çalõúma için bir anket tasarlanmõútõr. Anket sorularõ da Van de Venter (2006), Grable, Lytton ve O# Neill (2004)#a ait çalõúmalar ile Lindamood, Hanna ve Bi (2007)#ye ait Tüketici Finansõ Araútõrmasõ verilerinden yararlanõlarak hazõrlanmõútõr. Bu anket, yöneticiler ile tam zamanlõ çalõúan bireylere uygulanmõútõr. Veri analizi 1054 anketten elde edilen veriler sonucu yapõlmõútõr. Araútõrma sonucunda, bu çalõúmanõn birincil hedefi olan, giriúimcilerin di÷er tam zamanlõ çalõúanlara oranla daha yüksek risk almaya elveriúli oldu÷u kanõtlanmõútõr. økincil hedefe yönelik olarak, risk toleransõnõn giriúimcilik programõnda yer almasõnõn gereklili÷i de bu çalõúma sonucunda ortaya konmuútur.
Akhtar, Keith ve Riaz (2009), !Aday Ö÷retmenlerin Giriúimcilik E÷ilimleri" adlõ makalelerinde, Pakistan#da aday ö÷retmenlerin giriúimcilik e÷ilimlerini araútõrmayõ amaçlamõúlardõr. Bu amaçla Pakistan devlet üniversitelerinden ( 7 ), rastgele 700 master ö÷rencisi ( aday ö÷retmen) seçilmiútir. Örneklerden bilgi toplamak için anket metodu kullanõlmõútõr. Anketten toplanan 516 cevap de÷erlendirilmiú, faktör analizi sonucu, 3 faktör ortaya çõkmõútõr. Bunlar: giriúimci amacõ ve kabul edilebilirli÷i, giriúimci çabasõ ve giriúimci motivasyonudur. Araútõrma sonuçlarõna göre, aday ö÷retmenlerin ço÷unlu÷unun giriúimcili÷e karúõ olumlu oldu÷u bulunmuútur. Bazõ demografik etkilerin var oldu÷u görülmüútür: üniversite, kurs, anne- babanõn e÷itim seviyesi ve cinsiyet gibi. Ayrõca
üniversitelerin ço÷unda bayanlarõn, daha çok çalõúma ve giriúimcilik motivasyonu açõsõndan, yüksek giriúimcilik profili sergiledi÷i görülmüútür.
Bagheri ve Pihie (2010), !Giriúimci Liderlik Ö÷renme: Kayõp Noktalarõn Ba÷lantõsõ" adlõ çalõúmasõnõn ana amacõ, Malezya#da üniversite ö÷rencilerinin giriúimci liderlik ö÷renme ve geliúimlerine katkõda bulunan, giriúimcilik ö÷renme sürecini tanõmlamaktõr. Bu çalõúma için, katõlõmcõ olarak 14 lisans ö÷rencisi seçilmiútir. Yarõ yapõlandõrõlmõú görüúmelerden elde edilen veri analizi sonuçlarõna göre, ö÷renciler arasõndaki giriúimci liderlik ö÷renme farklarõ ortaya konmuútur. Ö÷rencilerin bir kõsmõ giriúimci liderli÷i yaparak yaúayarak ö÷renirken, bir kõsmõ da Sosyal etkileúim, gözlem ve yansõtma yoluyla giriúimci liderlik kapasitelerini artõrdõklarõ sonucuna ulaúõlmõútõr.
Borasi ve Finnigan (2010), !E÷itimde Baúarõlõ De÷iúim Unsurlarõ Hazõrlamaya Yardõmcõ Olabilecek Giriúimsel Tutum ve Davranõúlar" adlõ makalelerinde, e÷itimi iyileútirmeye odaklanmõú e÷itimcilerin yetiútirilmesinde, fikirleri; ekonomik, entelektüel veya sosyal de÷erler üreten giriúimlere dönüútürme olarak tanõmlanabilecek olan giriúimcilikten nasõl yararlanõlabilece÷ini açõklamayõ amaçlamaktadõr. Bu makale çeúitli alanlarda ve pozisyonlarda baúarõlõ olmuú, birçok dönüúümsel yeniliklere açõk olan ve uzmanlõk alanlarõ farklõ 6 e÷itimcinin örnek olay çalõúmasõ üzerine odaklanmõútõr. Makale, yeni e÷itimcilerin ortaya çõkarõlmasõnõn de÷eri ile aynõ zamanda alanda görev yapmakta olan e÷itimcilerin giriúimci uygulamalara ve yeniliklere yönelmesinin önemi üzerinde durmaktadõr. Çalõúmanõn sonunda en azõndan bazõ e÷itimcilerin kurumlarõnõ dönüútürmek ve ö÷rencilerine daha iyi hizmet edebilmek için giriúimcilik tutum ve davranõúlarõnõ etkili bir biçimde kullanabildikleri görülmüútür.
BÖLÜM II
KURAMSAL ÇERÇEVE
2.1. Yapõlandõrmacõ Yaklaúõm
Yapõlandõrmacõlõk ülkemizde, øngilizce !constructivism" sözcü÷ünün karúõlõ÷õ olarak kullanõlmaktadõr. Yapõlandõrmacõlõk !oluúturmacõlõk, kurmacõlõk, bütünleútiricilik, yapõlandõrõcõ ö÷renme, yapõsalcõ ö÷renme, oluúumcu yaklaúõm" gibi kelime ve kavramlarla da ifade edilmektedir. Felsefe olarak baúlayõp sosyoloji, antropoloji, daha sonra da psikoloji ve e÷itimde uygulanan yapõlandõrmacõlõk yeni bir kavram de÷ildir (Koç, 2002).
Bilginin ne oldu÷u, nasõl yapõlandõrõldõ÷õnõ, bilginin do÷asõnõ açõklamaya çalõúan yapõlandõrmacõ yaklaúõmõn kökleri !bilgi algõdõr" diyen Sokrates#e kadar gider. Bilindi÷i üzere Sokrates sormuú oldu÷u sorularla ö÷rencilere rehberlik yapmõútõr. Sokrates ö÷retmez, düúünmeyi, çeliúkileri, örtüleri açõp gerçek kavramlarõ ortaya çõkarõr (Aytaç, 1992). Ayrõca yapõlandõrmacõlõ÷õn kökleri Plato ve Aristoteles#e (M.Ö. 470-320) kadar dayandõrõlmaktadõr (Crowther, 1997; Akt, Kurtdede Fidan, 2010). Yine yapõlandõrmacõ ö÷renme yaklaúõmõ Kant felsefesine ve on sekizinci yüzyõl düúünürlerinden Giambattista Vico görüúlerine kadar gitmektedir (Tynjälä, 1999: 363; Yager 1991: 52; Akt, Kurtdede Fidan, 2010).
ølk kez M. Ö. 5. ve 6. yüzyõllarda úüpheciler tarafõndan ortaya atõlan yapõlandõrmacõ yaklaúõm düúünceleri 20. yüzyõlõn baúlarõndan itibaren geliútirilmeye baúlanmõútõr. Locke, Kant, Jung ve Herbart#õn yapõlandõrmacõ yaklaúõm iliúkili düúüncelerini dile getirmiúlerdir. Ancak bunlar birkaç kuram içerisinde tek tek dile getirilmiú düúüncelerden öteye gidememiú, kalõcõ bir kuram haline getirilememiútir. 20. yüzyõlõn baúlarõnda ise John Dewey ve William James kendi yapõlandõrmacõ kuramlarõnõ oluúturmuúlardõr (Açõkgöz, 2004).
20. yüzyõlõn baúlarõnda geliúmeye baúlayan yapõlandõrmacõ anlayõú, asõl bu yüzyõlõn ikinci yarõsõnda ve sonlarõnda Piaget, Vygotsky, Asubel, Bruner ve Von Glaserfeld#in çalõúmalarõyla daha etkili bir úekilde dile getirilmiútir. Bu sayede yalnõzca ö÷renme süreci içerisinde ö÷rencilerin ön kavramlarõ ile de÷il; ö÷retmenlerin de inançlarõ, ö÷renme ve ö÷retme süreçleri, düúünceleri, stratejileri ile ilgili araútõrmalar yapõlmaya baúlanmõútõr (Açõkgöz, 2004).
Yapõlandõrmacõ yaklaúõm ile ilgili yapõlan tanõmlara bakarsak;
xYapõlandõrmacõ anlayõú, bir bilgi ve ö÷renme yaklaúõmõ olarak kabul edilmektedir. (ùahin-Yanpar, 2001).
xYapõlandõrmacõ yaklaúõm bir ö÷retim yöntemi de÷ildir. Ö÷renmenin oluúumuna iliúkin bir yaklaúõmdõr. Bir baúka ifadeyle !insan nasõl ö÷renir# sorusunu cevaplandõran bir yaklaúõmdõr. Bu görüúü ortaya atan bilim adamlarõna göre bir bilgi felsefesidir. (Taúpõnar, 2005).
xYapõlandõrmacõlõk, bir bireyin nasõl anladõ÷õnõ ve ö÷rendi÷ini açõklayan felsefi bir yaklaúõmdõr. (Saban, 2000).
xYapõlandõrmacõlõk, ö÷retimle ilgili bir kuram de÷il, bilgi ve ö÷renme ile ilgili bir kuramdõr. Bu kuram bilgiyi temelden kurmaya dayanõr. (Demirel, 2000). Yapõlandõrmacõlõk bilginin do÷asõna iliúkin felsefi bir bilgi kuramõdõr ve bilginin zihinde yapõlandõrõlmasõnõ esas alõr. Yapõlandõrmacõlõk, bilginin ö÷renci tarafõndan yapõlandõrõlmasõnõ ifade eder (Özden, 2003).
Yapõlandõrmacõlõk, e÷itimle ilgili bir kuram de÷il; bilgi ve ö÷renme ile ilgili bir kuramdõr ve bu kuram, bilgiyi temelden kurmaya dayanõr. Baúlangõçta ö÷rencilerin bilgiyi nasõl ö÷rendiklerine iliúkin bir kuram olarak geliúmiú ve zaman içinde ö÷rencilerin bilgiyi nasõl yapõlandõrdõklarõna iliúkin bir yaklaúõm haline dönüúmüútür (Demirel, 2006:157; Akt, ølgen, 2010).
Yapõlandõrmacõlara göre bilgi bireyden ba÷õmsõz olarak görülmez, duruma özgüdür ve bireyseldir. Bireye ait olan bu anlamlar baúka bir bireye do÷rudan aktarõlamaz (Phillips, 2000; Akt, Koç ve Demirel,2008). Yapõlandõrmacõlõ÷a göre ö÷renen bireyler bilgiyi bireysel olarak yaratõr ve yeniden organize eder. Ö÷renme, bilgiyi pasif biçimde almak de÷il, kendine mal etmektir (Steffe, 1991; Duffy ve Jonassen, 1992; Olssen, 1996; Akt, Koç ve Demirel, 2008). Bilgi, kendi yaúantõsõnõ anlamlõ kõlmaya çalõúan birey tarafõndan yapõlandõrõlmaktadõr. Bireyler doldurulmayõ bekleyen boú variller de÷ildir, tersine anlamlarõ araútõran etkin organizmalardõr (Jonassen, 1991; Cooper, 1993; Driscoll, 2000; Akt, Koç ve Demirel,2008).
Yapõlandõrmacõ yaklaúõmda bilgi ve bilginin dolayõsõyla ilgili olarak ortaya atõlan görüúler, kendisinden önceki nesnelci görüúten oldukça farklõ bir çizgi izlemektedir. Yani yapõlandõrmacõ ö÷renme yaklaúõmõnõn bilgiye bakõúõ ise, nesnelci görüúten radikal bir úekilde ayrõlmaktadõr (Özden, 2005). Yapõlandõrmacõ yaklaúõm, nesnelcilerden (davranõúçõ ve biliúselci) farklõ olarak evrensel olarak bilginin bilenden ba÷õmsõz olmadõ÷õnõ savunur. Çevresiyle etkileúime giren birey, dõú dünyadan gerekli bilgiyi alarak kendine göre anlamlandõrõr. Dolayõsõ ile elde edilen bilgiye verilen anlam, birey tarafõndan var olan inançlarõ ve deneyimleri yoluyla yüklenir (Tezci ve Gürol, 2003).
Yapõlandõrmacõlõk bir ö÷retme tanõmõ de÷il, ö÷renme kuramõdõr ve genel ilkelerini úu úekilde maddeleútirmek mümkündür (Fosnot 1996; Jonassen, Peck ve Wilson 1999;Akt, Arkün ve Aúkar, 2010):
1. Bilgi nakledilmez, yapõlandõrõlõr.
2. Ö÷renme geliúmenin sonucu de÷il, geliúmenin kendisidir. Ö÷renen organize eden olmalõ, kendi ö÷renme ortamlarõnõ geliútirmede aktif rol almalõdõr. Ö÷retmen ö÷rencilerin sorularõnõ yöneltmelerine, kendi hipotezlerini oluúturmalarõna, kendilerini denemelerine izin vermelidir.
3. Ö÷renme için hatalar olmalõdõr, hatalar küçümsenmemeli ve onlardan kaçõnõlmamalõdõr. Ö÷rencilerin ö÷renmelerini sa÷layacak açõk uçlu, gerçekçi araútõrmalar, anlamlõ içerikler verilmelidir.
4. Yansõma ö÷renmeyi hõzlandõrõr. Ö÷renciler ö÷rendiklerini toparladõklarõnda, deneyimlerini bir araya getirip yazdõklarõnda veya tartõútõklarõnda ö÷renme kolaylaúõr.
5. øletiúim, sosyal etkileúim düúünmeyi ilerletir, bilgi yapõlandõrmasõnda önemli bir faktördür. Sõnõf; ö÷renenlerin ilgi alanlarõna hitap edecek etkinliklerinin yapõldõ÷õ, konuúmalarõn oldu÷u, yansõmalarõn paylaúõldõ÷õ yer olarak görülmelidir. Birlikte yaratõlan fikirler daha çabuk kabul görecek ve kalõcõlõ÷õ artacaktõr.
6. Ö÷renme; yapõlarõn geliúimiyle ilerler, ö÷renenlerin anlamlandõrma çalõúmalarõyla oluúur, deneyimlerin tekrar genellenmesi, önceki yapõlarõn yeniden organize edilmesiyle gerçekleúir.
• Bilgi ö÷renen tarafõndan yapõlandõrõlõr.
• Ö÷renenin sahip oldu÷u genel bir içeri÷e ba÷lõ olarak ö÷renmeler gerçekleúir. • Bilgi birey tarafõndan oluúturulur ve kültürden etkilenir.
• Yeni oluúum etkin bir süreç içinde gerçekleúir, içeri÷in programdan kopya edilmesi ve edilgin biçimde bilginin alõnmasõ söz konusu de÷ildir. Ö÷rencinin konu hakkõndaki bilgi ile kendi bilgileri arasõndaki farkõ görmesi üzerine etkin süreç baúlar (Zorillo, 2000: 29-32; Akt, Savaú, 2006).
Yapõlandõrmacõ yaklaúõma göre bilgi zihinde oluúturulurken önceki bilgilerle ba÷lantõ kurulur. Kurulan bu ba÷lantõya göre kiúinin yeni bilgileri zihinde yapõlandõrõlõr. Bu yapõlandõrma zihindeki bazõ esaslara göre yapõlõr. E÷er anlamlõ hale gelmeyen bir bilgi olursa bu bilgi anlamlõ hale getirilmek üzere de÷iútirilir (Brooks ve Brooks,1993; Akt, Aydõn, 2009). Bu nedenle ö÷rencilerin ön bilgileri ve varsa yanlõú kavramalarõ ciddi bir úekilde ortaya çõkarõlmalõ ve ö÷retim, bunlarõn dikkate alõnmasõyla planlanmalõdõr. Çünkü bu tür ön bilgiler genellikle kabul edilen bilimsel teorilerden daha az mantõklõ, daha az kesin ve daha az yaygõndõr ve ö÷renci yeni kazandõ÷õ bilgileri bu ön bilgiler üzerine inúa etmektedir. Bu nedenle ön bilgiler hatalõ ise onlar üzerine inúa edilen bilgiler de hatalõ olabilir (Hewson ve Hewson, 1984; Akt, Aydõn,2009).
Yapõlandõrmacõlõk, katõ ö÷retim programlarõnõn yerine; ö÷rencilerin gereksinimlerine yönelik ve ö÷rencilerin bilgilerine uyarlanmõú ö÷retim programlarõnõ destekler. Yapõlandõrmacõ ö÷renme ortamõ, geleneksel ö÷retim anlayõúõna dayanan bir sõnõf ortamõndan oldukça farklõdõr. Geleneksel ö÷retim uygulanan sõnõflarda ders içeri÷i önceden belirlenmiú ve dersler kitaplarõna dayalõ olarak ö÷retmenler tarafõndan yürütülürken; yapõlandõrmacõ yaklaúõmda içerik, genel hatlarõyla belirgin ancak sõnõrlarõ kesin de÷ildir ve ö÷retim ö÷rencinin bilmesi gereken sabit bir bilgi oldu÷u fikrine dayanmamaktadõr. Yapõlandõrmacõ ö÷retim yaklaúõmõnda ö÷renciler kendi kavramlarõnõ oluúturur ve problemlerde kendi çözüm yollarõnõ geliútirirler. Ö÷rencilere de÷erlendirme ve ö÷rendiklerini yasama uyarlama konusunda daha fazla esneklik tanõnõr ( Kaya ve Tüfekçi, 2008).
Yapõlandõrmacõ ö÷renme yaklaúõmõnõn daha çok biliúsel ö÷renme kuramlarõ ile iliúkili oldu÷u söylenebilir. Ö÷renme konusunda, geleneksel yaklaúõm ile yapõlandõrmacõ yaklaúõmõn ayrõldõ÷õ temel noktalar úöyle karúõlaútõrõlabilir (Özden, 2003):
GELENEKSEL YAKLAùIM YAPILANDIRMACI YAKLAùIM
Bilgi bireylerin dõúõndadõr, nesneldir. Ö÷retmenlerden, ö÷rencilere transfer edilebilir.
Bilgi, kiúisel anlama sahiptir, özneldir.
Ö÷rencilerin kendileri tarafõndan
oluúturulur. Ö÷renciler duyduklarõ ve okuduklarõnõ
ö÷renirler. Ö÷renme daha çok ö÷retmenin iyi anlatmasõna ba÷lõdõr.
Ö÷renciler kendi bilgilerini
oluútururlar. Duyduklarõnõ ve okuduklarõnõ önceki ö÷renmelerine ve alõúkanlõklarõna dayalõ olarak yorumlarlar.
Ö÷renme, ö÷rencilerin ö÷retilenleri tekrar etmelerine ba÷lõdõr.
Ö÷renme, ö÷rencilerin kavramsal anlamayõ gösterebilmelerine ba÷lõdõr.
2.1.1. Yapõlandõrmacõ Yaklaúõma Göre Ö÷renme ve Ö÷retim
Yapõlandõrmacõ yaklaúõma göre ö÷renme, bireyin zihninde oluúan bir iç süreçtir. Birey dõú uyaranlarõn pasif bir alõcõsõ olmayõp, onlarõn özümleyicisi ve davranõúlarõn aktif oluúturucusudur (Fidan, 1996). Yapõlandõrmacõlõ÷a göre ö÷renme, insan zihnindeki bir yapõlandõrma sonucu meydana gelir; yani ö÷renme, bireyin zihninde oluúan bir iç süreçtir (Saban, 2005). Ö÷renme, anlamlandõrma ya da anlam yapõlandõrma sürecidir (Özden, 2005).
Yapõlandõrmacõ Ö÷renmenin temel özellikleri úöyle özetlenebilir (Brooks, 1993; Akt: Sünbül, 2007; Glathorn, 1994; Akt, Saban, 2000):
! Ö÷renme özneldir. Keúfetme ve tecrübeye dayalõ bir modeldir.
! Ö÷renme, kavramsal bir de÷iúmeyi içerdi÷i gibi çevresel úartlara göre úekillenir. ! Ö÷renme sosyal, duygusal ve süreklidir.
! Ön planda olan ö÷renmedir, ö÷retme de÷il.
! Ö÷rencinin özerkli÷i ve giriúimcili÷i cesaretlendirilir.
• Ö÷renmede tahmin etme, yaratma ve analiz önemli yer tutar. • Ö÷rencinin ne ö÷rendi÷i ile de÷il nasõl ö÷rendi÷iyle de ilgilenilir.
• Derslerde ö÷renme görevleri ile gerçek yaúam durumlarõ arasõnda iliúki sa÷lanmalõdõr.
• Dersin içeri÷i önceden oluúturulmaz. Bu oluúum ö÷rencilerin bilgilerine göre ortaya çõkar. Bu bilgiler programa ve uzmanlõk alanlarõna uyarlanmalõdõr.
• Ö÷renme pasif bir süreç de÷il, ö÷rencinin ö÷renme sürecine katõlõmõnõ gerektiren etkin, sürekli ve geliúimsel bir süreçtir. Bu yüzden, ö÷retim süreci ö÷renci merkezli olmalõdõr.
• Ö÷retimde çok yönlü ortam ve materyallerin yanõ sõra birincil bilgi kaynaklarõ kullanõlmalõ ve yaúantõlar sa÷lanmalõdõr.
• Ö÷rencilerin bilgileri iliúkilendirmesi, karúõlaútõrmasõ ve irdelemesi sa÷lanmalõdõr. • Ö÷renci baúarõsõ ve ö÷renmesi çok yönlü ve ö÷renme ba÷lamõna göre de÷erlendirilmelidir.
Yapõlandõrmacõlõ÷a göre ö÷retim, ö÷rencilere önceden belirlenmiú içeri÷in do÷rudan aktarõlmasõ olarak de÷il, ö÷renmenin kolaylaútõrõlmasõ, ö÷renme içinde ö÷renciye dõú dünyaya iliúkin kendi bireysel bilgi, anlam ya da yorumlarõnõ yapõlandõrmasõ için rehberlik edilmesi sürecidir (Biggs, 1989, Merrill, Li, ve Jones, 1990; Jonassen, 1991a Akt, Deryakulu, 2001).
Yapõsalcõ ö÷retime göre temel ö÷e ö÷renendir. Bu yüzden etkinlikler tüm ö÷rencilerin düzeylerine uygun olarak hazõrlanmalõdõr. Derslerde uygulanan bu etkinliklerin amacõ, ö÷rencilerin süreç içinde içerik ile etkileúimde bulunabilmesi ve onu anlamlandõrabilmelerini sa÷lamaktõr (Kalender, 2006).
Yapõlandõrmacõ anlayõúa uygun düzenlenen ö÷renme ortamlarõ, bireyin ö÷renme sürecinde daha fazla sorumluluk almalarõnõ gerektirir; çünkü ö÷renilecek ö÷elerle ilgili zihinsel yapõlandõrmalar, bireyin bizzat kendisi tarafõndan gerçekleútirilir. Bu nedenle yapõlandõrmacõ ö÷renme ortamlarõ bireyin çevreleriyle daha fazla etkileúimde bulunmalarõna, dolayõsõyla zengin yaúantõlarõ geçirmelerine olanak sa÷layacak biçimde
düzenlenir. Bu tür ö÷retim ortamlarõ sayesinde bireyler, zihinlerinde daha önce yapõlandõrdõklarõ bilgilerin do÷rulu÷unu sõnama, yanlõúlarõnõ düzeltme ve hatta önceki bilgilerinden vazgeçerek yerine yenilerini koyma fõrsatõ elde ederler (Yaúar, 1998).
Yapõlandõrmacõ ö÷renme ortamõnda, ö÷retmen; kendisinin etkin ö÷rencilerin edilgen oldu÷u konumdan, ö÷rencilerinin etkin biçimde kendi ö÷renmelerini yönetmelerine rehber olan kiúi konumuna geçmiútir. Bu de÷iúimin altõndaki temel sayõltõ, ö÷renmenin do÷al olarak organizmanõn keúfetme ve bilme iste÷inden dolayõ kiúiyi etkin kõlaca÷õ düúüncesidir. Ö÷retim süreci bu nedenle ö÷rencilerin bilgiyi edilgen olarak alan kiúiler yerine etkin biçimde bilgiyi iúleyerek yapõlandõrmalarõ anlayõúõna göre düzenlenmektedir (Savaú, 2006).
Cunningham, Duffy, ve Knuth (1993) ile Knuth ve Cunningham!õn (1993) çalõúmalarõnda yapõlandõrmacõ ö÷renme ortamõ hazõrlamanõn ilkeleri úu úekilde maddeleútirilmiútir: ( Wilson 1996 ve Boyle 1997; Akt, Arkün ve Aúkar, 2010):
1. Bilgiyi yapõlandõrma süreciyle deneyim sa÷lamak: Yapõlandõrmacõlõkta önemli
olan, bilgiyi edinmekten ziyade bilginin yapõlandõrõlma süreci; di÷er bir deyiúle ö÷renmeyi ö÷renmektir. Ö÷rencilerin bilgiyi yapõlandõrõlmasõ sa÷landõ÷õnda, kendileri için uygun ö÷renme yöntemleri, problem çözme stratejileri geliútirirler.
2. Farklõ bakõú açõlarõndan de÷erlendirme konusunda deneyim sa÷lamak:
Gerçek hayatta problemlerin genelde tek bir çözümü yoktur. Ö÷renciler farklõ bakõú açõlarõndan bakma, de÷iúik yollardan çözüme ulaúmak konusunda cesaretlendirilmelidirler.
3. Gerçek ve iliúkili içeriklerde ö÷renme sa÷lamak: Ö÷renciler genel olarak
okulda ö÷rendiklerini günlük hayatta kullanamamaktadõrlar. Yapõlmasõ gereken içeriklerin gerçek hayata aktarõlabilir bir úekilde düzenlenmesi ve aktarõlmasõ için de en uygun úekilde verilmesidir. Ö÷renenler edindikleri bilgilerin gerçek hayattaki yerinin ayõrtõna varmalõ, kullanõlaca÷õ ortamõ görmelidir.
4. Ö÷renme sürecinde ö÷rencinin aktifli÷ini ve sahiplenmesini sa÷lamak:
Ö÷renme süreci ö÷renci merkezli olmalõ, ö÷retmenden ziyade ö÷renciler aktif rol üstlenmeli, ö÷retmen yalnõzca rehberlik etmelidir. Ö÷renci üstünde çalõúaca÷õ problemi seçmede serbest bõrakõlmalõdõr; ö÷retmen görev yöneticili÷i yerine ö÷rencinin ilgisini çekecek problemi bulmasõna yardõm edecek kiúi pozisyonundadõr.
5. Sosyal deneyimlerle ö÷renmeyi sa÷lamak: Sosyal etkinliklerin entelektüel
geliúimde rolü büyüktür; ö÷renmenin, ö÷renci-ö÷renci ve ö÷retmen-ö÷renci arasõndaki iúbirli÷inin bir yansõmasõ oldu÷unu söylemek mümkündür.
6. Ö÷renciyi kendini farklõ yollarla ifade etme konusunda cesaretlendirmek:
Konuúma ve yazma en temel iki ifade yolu olsa da, sadece bu yollarõn kullanõlmasõ, ö÷rencilerin dünyaya bakõúõnõ da sõnõrlandõrmaktadõr. Video, bilgisayar, foto÷raf, ses gibi di÷er iletiúim yollarõyla daha zengin ortamlar oluúturulmalõdõr.
7. Bilgiyi yapõlandõrma sürecindeki kiúisel farkõndalõ÷õ arttõrmak:
Yapõlandõrmacõlõ÷õn getirdi÷i en büyük katkõlardan biri ö÷rencilerin yaptõklarõ úeyi nasõl yaptõklarõnõ bilmelerini sa÷lamak, çözdükleri problemi niye o yolla çözdüklerini bilme kabiliyeti kazandõrmaktõr. Ö÷renenden beklenen, bir problem çözme sürecinde kendi düúüncesini en yüksek oranda yansõtmasõdõr. Böylece farklõ çözüm yollarõ geliútirebilir ve bambaúka düúünce sistemleri kazanabilir.
Yapõlandõrmacõ yaklaúõma dayalõ ö÷renme ortamõnõn en önemli amacõ, ö÷rencilerin derin ve anlamlõ ö÷renmelerini sa÷lamaktõr (Rikers, Gog ve Paas, 2008; Akt, Yelken, Tanrõseven, Üredi ve Koç, 2010). Araútõrmacõlar, yapõlandõrmacõ ö÷renme ortamõnõ, kavramsal de÷iúimi arttõrmak için ö÷rencilerin gerçek yaúam deneyimlerine aktif katõlõmõnõn sa÷landõ÷õ ve problem temelli durumlarõn oluúturuldu÷u bir ortam olarak tanõmlamaktadõrlar (Solomonidou ve Kolokotronis, 2008; Loyens, Rikers ve Schmidt, 2007; Glickman, Gordon, ve Ross- Gordon 2004; Akt, Yelken, Tanrõseven, Üredi ve Koç, 2010). Bu ortamda bilginin oluúturulmasõ sürecinde geçmiú deneyimlerin kullanõlmasõ, sosyal etkileúime dayanan, tümevarõmcõ ve iúbirlikçi bir yol izlenmesi önemlidir (Özkal, Tekkaya, Çakiro÷lu ve Sungur, 2009; Akt, Yelken, Tanrõseven, Üredi ve Koç, 2010).
2.1.2. Yapõlandõrmacõ Yaklaúõma Göre Ö÷retmen ve Ö÷renci
E÷itim ve ö÷retimin bütün boyutlarõyla dinamik bir yapõya sahip olmasõ, bu süreçte önemli bir rol üstlenen ö÷retmenin görevinin ve bu görevin gerektirdi÷i niteliklerin sürekli sorgulanmasõnõ ve geliútirilmesini gerekli kõlar. E÷itimde temel sorumluluk ö÷retmene aittir. Ö÷retmen, okuldaki ö÷renme faaliyetlerini düzenleyen, ö÷rencileri belli bir düzen içinde tutan; verimli ve etkileúim durumu yaratan, ö÷renme ve ö÷retme süreçlerinin temel ö÷elerinden biridir (Ergün, 1987).
