Yabancı Dil Öğretiminde Temel Ġlkeler

Öğretimde baĢarıya ulaĢmak için, uygun yöntem kullanmak kadar bu faaliyetlerde bazı ilkelere de uymak gereklidir. Temel alınan ilkeler dil öğretiminin hedefine daha kolay, hızlı ve etkili bir Ģeklide ulaĢılmasını sağlar. Yabancı dil öğretiminde temel alınan bu ilkelere aĢağıda yer verilmiĢtir (Demirel, 1999:31).

Temel Beceriyi Geliştirme

Dil dört temel beceri olarak kabul görmüĢ dinleme, konuĢma, okuma ve yazma becerilerinin iĢlevsel bütünlüğünden meydana gelmektedir. Bu becerilerin yüzdeleri farklı olsa da dil öğretiminde bu dört becerinin öğretilmesi gerekmektedir.

Öğretim Etkinliklerini Önceden Planlama

Öğretim etkinlikleri yıllık, ünite ve günlük ders planları olmak üzere 3 Ģekilde planlanmaktadır. Öğretimin baĢarılı bir Ģekilde sonuçlanmasını isteyen her öğretmen dikkatli bir planlama yapmalı dahası plan yapmadan derse girmemelidir.

Basitten Karmaşığa Somuttan Soyuta Doğru Öğretme

Öğretilecek konular belli bir sırayla verilmelidir daha açık bir ifade ile basit ve anlaĢılabilir konular önce daha karmaĢık ve zor anlaĢılabilecek konular daha sonra yer almalıdır.

Piaget‟e göre küçük çocuklar öncelikle somut nesnelerin yani gördükleri, elleriyle dokunabildikleri cisimlerin isimlerini öğrenirler. Dolayısıyla anaokulu ve ilköğretim dönemlerinde öğretim bu durum göz önünde bulundurularak gerçekleĢmelidir. Soyut bilgilerin öğretimi ise daha sonraki devrelerde gerçekleĢtirilmelidir ( Ceyhan, 2006: 97).

Özetle yabancı dil öğretiminde önce basit cümle kalıplarından baĢlanmalı daha sonra karmaĢık yapılara geçilmelidir. Yine öğretilmesi gereken konu ilk önce açıklanması ve gösterilmesi kolay olan sözcüklerle baĢlamalı bunun için sınıftaki ve çevredeki nesneler seçilmeli daha sonra soyut yapılara geçilmelidir (Demirel, 1999:32).

Görsel ve İşitsel Araçları Kullanma

Yabancı dil öğretimde görsel ve iĢitsel araçlar son derece önemli bir yer tutmaktadır. Çünkü öğretmen bu araçlardan faydalandığı takdirde daha etkili bir öğretim sağlamakta, öğrencinin ilgisini derse çekmekte ve sınıf içinde doğal bir ortamın oluĢmasını sağlamaktadır. Bir resim bin sözcük değerindedir ifadesi görsel araçların öğretilen sözcük, kavram ve cümle yapılarının daha kolay anlaĢılmasını sağlayan oldukça etkili araçlar olduğunu destekler niteliktedir ( Demirel, 1999:32).

Anadili Gerekli Durumlarda Kullanma

Yabancı dil derslerinde öğrencilerin öğrendikleri dili daha çok duymaları ve kullanmaları gerekmektedir çünkü ancak bu sayede hedeflenen dil baĢarılı bir Ģekilde öğrenilir. Bu nedenle öğretmenden çok öğrencinin konuĢmasına imkân verilmeli, öğrencinin daha çok pratik yapması sağlanmalıdır. Ġhtiyaç olmadıkça ana dil kullanmaktan kaçınılmalıdır (Demirel, 1999:32). Ancak önemli olan hedeflenen dildeki yapıları ve çözümlemeleri anlamaktır. Eğer öğrenciler bazı Ģeyleri anlayamadılarsa açıklamaların bir bölümü ana dilde yapılabilir (Ceyhan, 2006:95).

Bir Seferde Tek Bir Sunu Yapma

Her seferinde sınıfa tek bir sorun getirilmelidir. Çünkü konu karıĢtırılıp farklı kurallar aynı anda verilirse, öğrenciler tarafından yeterli pratik yapılmazsa bu durum öğrenmenin gerçekleĢmemesine sebep olur. Bu nedenle aynı anda birçok Ģeyin öğretilmesi doğru değildir (Ceyhan, 2006:98). Özellikle baĢlangıç düzeyinde temel bilgi ve kavramlar ayrıntıya inilmeden verilmelidir. Bunun yanında öğretmenin bildiklerinin hepsini aynı anda öğretmeye çalıĢması yanlıĢ bir uygulamadır (Demirel, 1999:32).

Verilen Bilgilerin Günlük Yaşama Aktarılmasını Sağlama

Sınıf içinde öğretilen bilgilerin kalıcı olması için örneklerin günlük yaĢamdan verilmesi ve öğrencilere öğrendiklerini kullanma olanağının verilmesi gerekir ( Demirel, 1999:33). Çünkü öğrendiklerini kullanabildiğini gören öğrencinin motivasyonu da güçlü olacaktır bu durumda da daha çok ve daha etkili öğrenmek için kendiliğinden çaba gösterecektir.

Öğrencilerin derse daha etkin katılmalarını sağlama

Burada amaçlanan her öğrencinin sınıf içi etkinliklere katılmasını sağlamaktır. Bu bağlamda, tekrar alıĢtırmaları, soru-cevap, rol yapma, grup tartıĢması, ikili üçlü çalıĢmalar, benzetim (simülasyon) gibi teknikler kullanıldığı takdirde öğrencinin derste daha aktif olması kaçınılmazdır (Demirel,1999:33).

Bireysel Farklılıkları Dikkate Alma

Öğrencilerin ilgi, yetenek ve öğrenme hızları farklılıklar gösterdiğinden öğretmen, öğretim etkinliklerine çeĢitlilik getirmeli ve sınıf içinde zengin bir öğretim ortamı oluĢturmalıdır (Demirel, 1999:33).

Öğrencileri Güdüleme ve Cesaretlendirme

Güdüleme olmadan öğrenme olmaz. Güdeleme baĢarıyı olumlu açıdan etkilemektedir. Bu açıdan her ders öncesi öğretmenin görevi öğrencilerini güdülemek olmalıdır (Demirel, 1999:33). Sınıf içinde iyi bir ortamın hazırlanması öğrencilerin derse katılım oranını da artırmaktadır. Bunları göz ardı edip direkt derse geçen bir öğretmenin baĢarı elde etmesi mümkün olamaz.

Yukarıda ele aldığımız temel ilkelerin dıĢında kalan genel ilkeler ise Ģu Ģekildedir:

1. Öğretime dinleme ve konuĢma becerilerini geliĢtirme ile baĢlanması,

2. Öğrencilerin temel cümle kalıplarını öğrenmesinin ve ezberlenmesinin sağlanması,

3. Kullanılan dilin öğretilmesi,

4. Öğrencilere yeni dil alıĢkanlıkları kazanmalarında yardımcı olunması, 5. Öğrenilen dilin seslerini en iyi Ģekilde çıkarmalarının öğretilmesi, 6. Amaç dil ile ana dil arasında sorun olan ses ve yapıların öğretilmesi, 7. Öğretim materyallerinin kolaydan zora doğru verilmesi,

8. Yeni cümle kalıplarının bilinen sözcüklerle öğretilmesi, 9. Öğrencilere öğrendiklerini kullanma olanağının verilmesi, 10. Yeni bir yapıyı sunmadan önce örneklerin verilmesi,

12. Bir seferde tek bir sorunla uğraĢılması,

13. Amaçlanan dilin o dili ana dili gibi konuĢan kiĢilerin konuĢtuğu gibi öğretilmesi,

14. Öğretilen dilin kültürünün de öğretilmeye çalıĢılması, 15. Sınıf içi bireysel farklılıkların göz önünde bulundurulması, 16. Öğrencilerin sınıfta daha çok konuĢmalarına olanak sağlanması, 17. Bütün bilinenlerin öğretilmeye çalıĢılmaması,

18. Dersi planlarken dersi çeĢitlendirmeye dikkat edilmesi,

19. Öğrencilere sorumluluk verilmesi, bireysel çalıĢmalarda bulunmalarının sağlanması,

20. Öğrencinin baĢarısını ölçerken öğretilen bilgilerin baz alınması, öğretilmeyen konularla ilgili soruların sorulmaması.

Bu ilkeleri göz önünde bulunduran bir öğretmen, öğrencilerin daha iyi öğrenebilmesi için uygun ortamı yaratmıĢ olur. Öğrencilerinin motivasyonlarını azaltan her türlü durumu ortadan kaldırarak onların derste daha aktif olmalarını sağlayan bir öğretmen aynı zamanda öğrenmenin kalıcılığını da sağlamıĢ olur.