• Sonuç bulunamadı

4. ARAġTIRMA SONUÇLARI VE TARTIġMA

4.3. Yağ Asidi Analizlerine Ait Sonuçlar

İncelenen Glycyrrhiza taksonlarının toprak üstü ve kök kısımlarının yağ asidi kompozisyonunda toplam 22 farklı yağ asidi tespit edilmiştir (Çizelge 4.10). Belirlenen yağ asitleri 12-22 arasında değişen karbon sayılarına sahiptir.

Çizelge 4.10. Glycyrrhiza türlerinin yağ asidi bileşimde bulunan yağ asitleri Karbon Sayısı Yaygın ve Sistematik Adı

C 12:0 Laurik asit (Dodekanoik asit) C 13:0 Tridesilik asit (Tridekanoik asit) C 14:0 Miristik asit (Tetradekanoik asit)

C 14:1 ω5 Miristoleik asit (cis-9-Tetradekanoik asit) C 15:0 Pentadesilik asit (Pentadekanoik asit)

C 15:1 ω5 Pentadekanoik asit (cis-10-Pentadekanoik asit) C 16:0 Palmitik asit (Hekzadekanoik asit)

C 16:1 ω7 Palmitoleik asit (cis-9-Hekzadekanoik asit) C 17:0 Margarik asit (Heptadekanoik asit)

C 17:1 ω8 Margaroleik asit (cis 10-Heptadekanoik asit) C 18:0 Stearik asit (Oktadekanoik asit)

C 18:1 ω9 Oleik asit (cis-9-Oktadekanoik asit) C 18:1 ω7 cis-vaksenik asit (cis-11-Oktadekanoik asit) C 18:2 ω6 Linoleik asit ( cis-9-12-Oktadekadienoik asit) C 18:3 ω6 γ-Linolenik asit (cis-6-9-12- Oktadekatrienoik asit) C 20:0 Arakidik asit (Eikosanoik asit)

C 18:3 ω3 Linolenik asit (α-linoleik asit.ALA)(cis-9-12-15- Oktadekatrienoik asit) C 20:1 ω9 Gadoleik asit (cis -11 Eikosenoik asit)

C 21:0 Heneikosanoik asit

C 20:4 ω6 Arakidonik asit (cis-5-8-11-14 Eikosatetraenoik asit) C 22:1 ω9 Erusik asit (cis-13 Dokosanoik asit)

İncelenen türlerin total yağ içerikleri de belirlenmiştir (Çizelge 4.11). Buna göre

Glycyrrhiza taksonları %0.917-12.966 oranları arasında değişen total yağ içeriğine

sahiptir. En düşük yağ içeriğine sahip olan takson G. echinata‟nın toprak üstü kısımları olurken en yüksek yağ içeriğine sahip takson G. flavescens subsp. antalyensis‟in kök kısımlarıdır. G. glabra var. glabra ve G. glabra var. glandulifera taksonlarının toprak üstü kısımları sırasıyla %10.343 ve %10.079 toplam yağ içerikleriyle bunu takip etmişlerdir.

Çizelge 4.11. Glycyrrhiza taksonlarının toprak üstü ve kök kısımlarının total yağ içeriği (g/100g kuru bitki)

KOD Bitkinin Adı Bölgesi Yağ Ġçeriği

Asym-T G. asymmetrica Toprak Üstü 5.745

Asym-K G. asymmetrica Kök 1.757

Echi-T G. echinata Toprak Üstü 0.917

Echi-K G. echinata Kök 1.064

Fl. ant-T G. flavescens subsp. antalyensis Toprak Üstü 1.063

Fl. ant-K G. flavescens subsp. antalyensis Kök 12.966

Fl. fla-T G. flavescens subsp. flavescens Toprak Üstü 1.593

Fl. fla-K G. flavescens subsp. flavescens Kök 7.621

Glab-T G. glabra var. glabra Toprak Üstü 10.343

Glab-K G. glabra var. glabra Kök 6.525

Glan-T G. glabra var. glandulifera Toprak Üstü 10.079

Glan-K G. glabra var. glandulifera Kök 5.113

Icon-T G. iconica Toprak Üstü 3.349

Icon-K G. iconica Kök 5.642

Glycyrrhiza taksonlarında genellikle palmitik, stearik, oleik, linoleik ve linolenik

asitler yüksek oranlarda bulunan yağ asitleri olmuştur. Farklı olarak G. glabra var.

glandulifera‟nın toprak üstü kısmında arakidonik asit ve G. flavescens subsp. antalyensis‟in kök kısımlarında dokosaheksaenoik asit major yağ asidi olarak

bulunmuştur (Çizelge 4.12). Palmitik asit G. glabra var. glandulifera ve G. echinata‟nın toprak üstü ve kök kısımlarında, G. asymmetrica‟nın kök kısımlarında, G. flavescens subsp. flavescens ve G. flavescens subsp. antalyensis‟in toprak üstü kısımlarında major yağ asidi olarak belirlenmiştir. G. iconica, G. flavescens subsp. flavescens ve G. glabra var. glabra‟nın kök kısımlarında linoleik asit, G. asymmetrica‟nın toprak üstü kısımlarında oleik asit, G. iconica ve G. glabra var. glabra‟nın toprak üstü kısımlarında ise α-linolenik asit (ALA) en yüksek orana sahip yağ asitleri olarak bulunmuştur. G.

glabra var. glandulifera‟nın toprak üstü kısımlarının yağ asidi bileşiminde arakidonik

asit (%19.18±0.59), palmitik asit (%19.03±0.12) ve linoleik asit (%11.53±0.08) major yağ asitleri olarak bulunmuştur. G. iconica‟nın toprak üstü kısımlarında major yağ asitleri γ-linolenik asit (%25.80±0.21), palmitik asit (%23.30±0.01) ve linoleik asit (%14.43±0.17) iken G. flavescens subsp. flavescens‟nın toprak üstü kısımlarında palmitik asit (%23.20±0.33), γ-linolenik asit (%17.51±0.37) ve linoleik asittir (%10.95±0.21). G. echinata‟nın toprak üstü kısımlarında palmitik asit %46.52±0.12 gibi yüksek bir oranda belirlenmiştir. Stearik asit (%11.13±0.01) ve linoleik asit (%9.86±0.06) bu bitkide bulunan diğer yüksek düzeydeki yağ asitleridir. G.

asymmetrica‟nın toprak üstü kısımlarında ise oleik asit oldukça yüksek oranda

(%47.32±0.05) bulunmuştur. Bunu takip eden yağ asitleri linoleik asit (19.68±0.03) ve palmitik asittir (%14.32±0.04). G. glabra var. glabra‟nın toprak üstü kısımlarında ALA (%25.71±0.02), palmitik asit (%19.76±0.04) ve linoleik asit (%13.60±0.01) genel kompozisyonun önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Diğer bir takson olan G. flavescens subsp. antalyensis‟in toprak üstü kısımlarının genel yağ asidi kompozisyonunda palmitik asit (%27.51±0.08), linoleik asit (%21.18±0.02) ve ALA (%20.09±0.01) major yağ asitleri olarak bulunmuştur. Toprak üstü kısımları göz önünde bulundurulduğunda ƩSFA (Doymuş yağ asitleri), ƩMUFA (Tekli doymamış yağ asitleri) ve ƩPUFA (Çoklu doymamış yağ asitleri) oranları sırasıyla %22.59-66.90, %7.44-51.10 ve %19.03-54.68 arasında dağılım göstermiştir (Çizelge 4.12, Şekil 4.44). Toprak üstü kısımlarının toplam doymamışlık (ƩUFA) oranları %33.10-77.40 arasında değişmektedir. Esansiyel yağ asitleri olan linoleik asit ve ALA‟nın toplamı olan ƩEFA ise %11.95-40.23 oranları arasındadır.

Glycyrrhiza taksonlarının kök kısımlarının yağ asidi kompozisyonunda

genellikle linoleik asit en yüksek oranda bulunan yağ asidi olmuştur. Bu yağ asidi G.

glabra var. glandulifera, G. iconica, G. flavescens subsp. flavescens ve G. glabra var. glabra‟nın kök kısımlarında sırasıyla %29.58, %30.78, %21.41 ve %25.59 oranlarıyla

en yüksek düzeyde bulunan yağ asitidir. Linoleik asit, G. echinata ve G.

asymmetrica‟nın kök kısımlarında sırasıyla %25.23 ve %29.51 oranlarında bulunan

palmitik asidi takip ederken G. flavescens subsp. antalyensis‟in kök kısımlarında ise %16.65 düzeyiyle üçüncü büyük yağ asidi olarak bulunmuştur. G. glabra var.

glandulifera‟nın kök kısımlarında palmitik asit (%20.43) ve oleik asit (%13.37) diğer

sırada bulunan yağ asidi iken arakidonik asit %17.50 değeri ile diğer major yağ asidi olmuştur. G. flavescens subsp. flavescens‟in kök kısmında oleik asit (%19.15) ve palmitik asit (%16.20) linoleik asitten sonra en yüksek oranda bulunan yağ asitleridir.

G. echinata‟nın kök kısımlarında en yüksek oranda bulunan yağ asidi palmitik asittir

(%25.23). Oleik asit ise %20.29 düzeyi ile linoleik asidin arkasından üçüncü sırada yer almıştır. G. asymmetrica köklerinde de benzer şekilde palmitik asit (%29.51) ve linoleik asit yüksek düzeyli yağ asitleri iken bunları stearik asit (%14.30) takip etmektedir. G.

glabra var. glabra‟nın kök kısımlarında en yüksek orana sahip yağ asidi olan linoleik

asidi sırasıyla %20.54 ve %17.64 oranları ile palmitik ve oleik asitler takip etmiştir. İncelenen son takson olan G. flavescens subsp. antalyensis‟in kök kısımlarında diğer tüm taksonlara oranla en yüksek oranda bulunan dokosaheksaenoik asit (DHA) %31.20 oranıyla major yağ asidi olmuştur. Bu örnekte oleik asit %20.28 ve linoleik asit %16.65 düzeyleriyle diğer yüksek oranda bulunan yağ asitleridir. Glycyrrhiza taksonlarının kök kısımları %24.85-51.06 arasında değişen ƩSFA, %10.34-23.95 arasında değişen ƩMUFA ve %28.68-57.66 arasında değişen ƩPUFA‟ya sahiptirler (Çizelge 4.12, Şekil 4.45). Bitkilerin bu kısımlarının ƩUFA oranları %48.94-75.16 arasında dağılım göstermektedir. Ayrıca bitkilerin kök kısımlarının genel kompozisyonuna göre hesaplanan ƩEFA değeri ise %17.19-37.71 arasındadır.

Aterojenik indeks (AI) ve trombohenik indeks (TI) yağın besinsel kalitesini değerlendirmek amacıyla kullanılmaktadır. AI ve TI değerleri ne kadar düşükse yağın besinsel kalitesi o kadar yüksektir (Ulbricht ve Southgate, 1991). Buna göre araştırmamızda incelenen Glycyrrhiza taksonlarının toprak üstü kısımlarının AI değerleri 0.29-2.20 arasında değişirken kök kısımlarında ise 0.37-1.81 arasında dağılım göstermiştir. TI değeri toprak üstü kısımlarında 0.25-3.15, kök kısımlarında ise 0.14- 1.12 oranları arasında bulunmuştur. AI ve TI indekslerinin en düşük değerlerine sahip olan G. flavescens subsp. antalyensis‟in kök kısımları bu yönüyle diğer taksonlardan daha yüksek besinsel kaliteye ve faydalı etkilere sahip bitki olmuştur.

Şekil 4.44. Glycyrrhiza taksonlarının toprak üstü kısımlarının ƩSFA, ƩMUFA ve ƩPUFA değerleri

Çizelge 4.12. Glycyrrhiza taksonlarının toprak üstü ve kök kısımlarının yağ asidi kompozisyonları

G. asymmetrica G. echinata G. flavescens

subsp. antalyensis G. flavescens subsp. flavescens G. glabra var. glabra G. glabra var. glandulifera G. iconica Yağ Asitleri T. Üstü Kök T. Üstü Kök T. Üstü Kök T. Üstü Kök T. Üstü Kök T. Üstü Kök T. Üstü Kök C 12:0 0.64±0.01** 0.61±0.01 0.66±0.01 0.29±0.01 0.19±0.01 0.23±0.01 1.06±0.01 0.21±0.04 0.30±0.01 0.36±0.01 0.72±0.01 0.29±0.01 1.07±0.03 0.32±0.01 C 13:0 0.35±0.01 0.06±0.01 0.31±0.01 0.04±0.01 0.05±0.01 0.03±0.03 0.21±0.01 0.33±0.01 0.33±0.01 0.18±0.01 0.44±0.53 0.08±0.06 0.07±0.01 0.09±0.03 C 14:0 0.45±0.01 3.08±0.01 1.07±0.01 2.45±0.02 1.07±0.05 1.76±0.03 3.55±0.01 1.37±0.01 1.24±0.01 3.29±0.06 2.05±0.01 1.42±0.01 1.74±0.01 1.18±0.02 C 15:0 0.99±0.01 1.45±0.01 0.42±0.01 0.95±0.01 1.37±0.01 0.53±0.01 1.93±0.02 1.30±0.01 1.44±0.01 0.83±0.01 0.29±0.01 1.70±0.01 0.25±0.01 0.87±0.01 C 16:0 14.32±0.04 29.51±0.06 46.52±0.12 25.23±0.01 27.51±0.08 14.34±0.15 23.20±0.33 16.20±0.08 19.76±0.04 20.54±0.04 19.03±0.12 20.43±0.04 23.30±0.01 19.07±0.14 C 17:0 0.31±0.02 1.46±0.01 1.89±0.01 1.57±0.01 1.22±0.02 1.00±0.01 1.65±0.04 1.49±0.01 0.73±0.01 1.23±0.01 1.23±0.02 1.21±0.01 1.78±0.03 1.10±0.01 C 18:0 4.92±0.01 14.30±0.02 11.13±0.01 15.48±0.06 8.58±0.01 6.54±0.04 8.20±0.17 4.70±0.01 5.48±0.01 9.59±0.23 6.36±0.08 5.19±0.01 7.20±0.01 4.39±0.01 C 20:0 0.55±0.01 0.11±0.01 4.45±0.02 0.43±0.09 0.48±0.16 0.07±0.01 4.76±0.08 0.96±0.03 0.51±0.02 0.28±0.13 5.08±0.13 1.53±0.08 7.17±0.04 3.11±0.01 C 21:0 0.08±0.01 0.51±0.15 0.47±0.03 0.93±0.10 6.51±0.02 0.36±0.13 0.03±0.01 0.03±0.01 3.32±0.11 1.05±0.04 0.08±0.06 0.67±0.15 0.06±0.04 1.88±0.01 Ʃ SFA* 22.59±0.01 51.06±0.11 66.90±0.16 47.34±0.30 46.95±0.03 24.85±0.06 44.58±0.66 26.57±0.08 33.09±0.09 37.33±0.01 35.25±0.23 32.50±0.05 42.62±0.01 32.01±0.15 C 14:1ω5 0.26±0.01 0.70±0.02 1.45±0.01 0.09±0.01 0.18±0.04 0.18±0.04 2.11±0.04 0.52±0.01 0.18±0.01 0.16±0.01 0.65±0.01 0.57±0.01 0.41±0.05 0.53±0.01 C 15:1ω5 0.01±0.01 0.41±0.01 0.11±0.01 0.29±0.17 0.10±0.01 0.18±0.01 0.07±0.01 0.10±0.01 0.26±0.01 0.59±0.02 0.07±0.01 0.09±0.04 0.04±0.01 0.05±0.01 C 16:1ω7 1.01±0.03 1.24±0.01 0.77±0.02 0.97±0.05 0.45±0.04 1.29±0.01 0.86±0.07 0.63±0.01 1.30±0.02 1.67±0.01 1.14±0.01 2.35±0.01 1.12±0.01 1.45±0.01 C 17:1ω8 0.21±0.01 1.07±0.43 0.14±0.05 0.43±0.01 0.21±0.06 0.84±0.01 0.18±0.12 0.33±0.02 0.67±0.01 0.97±0.04 0.25±0.01 0.19±0.08 0.07±0.01 0.09±0.01 C 18:1ω9 47.32±0.05 6.36±0.06 7.51±0.01 20.29±0.03 6.05±0.02 20.28±0.21 9.12±0.18 19.15±0.12 6.27±0.01 17.64±0.35 10.21±0.16 13.37±0.11 4.62±0.02 5.24±0.01 C 18:1ω7 2.02±0.01 1.37±0.01 0.72±0.01 1.58±0.06 0.70±0.04 0.72±0.01 0.96±0.02 1.27±0.01 1.18±0.01 1.05±0.06 1.39±0.01 0.81±0.01 0.31±0.02 1.32±0.01 C 20:1ω9 0.24±0.08 0.24±0.01 3.21±0.04 0.26±0.02 0.57±0.05 0.21±0.01 2.16±0.01 0.83±0.06 2.12±0.01 0.33±0.21 1.23±0.01 1.14±0.15 0.83±0.04 1.58±0.07 C 22:1ω9 0.04±0.01 0.05±0.01 0.19±0.13 0.06±0.01 0.05±0.01 0.03±0.01 0.20±0.01 0.19±0.02 0.27±0.01 0.27±0.06 0.17±0.01 1.04±0.04 0.07±0.01 0.09±0.02 Ʃ MUFA* 51.10±0.11 11.42±0.39 14.08±0.23 23.95±0.33 8.29±0.03 23.72±0.27 15.65±0.06 23.00±0.04 12.23±0.04 22.66±0.06 15.09±0.21 19.54±0.11 7.44±0.06 10.34±0.08

G. asymmetrica G. echinata G. flavescens

subsp. antalyensis G. flavescens subsp. flavescens G. glabra var. glabra G. glabra var. glandulifera G. iconica Yağ Asitleri T. Üstü Kök T. Üstü Kök T. Üstü Kök T. Üstü Kök T. Üstü Kök T. Üstü Kök T. Üstü Kök C 18:2ω6 19.68±0.03 25.52±0.07 9.86±0.06 20.32±0.04 21.18±0.02 16.65±0.10 10.95±0.21 21.54±0.11 13.60±0.01 25.59±0.24 11.53±0.08 29.58±0.02 14.43±0.17 30.78±0.05 C 18:3ω6 5.77±0.01 1.85±0.01 2.09±0.09 1.07±0.01 1.33±0.01 0.54±0.01 17.51±0.37 3.90±0.01 6.28±0.03 1.26±0.07 10.92±0.10 3.82±0.01 25.80±0.21 6.94±0.01 C 18:3ω3 0.07±0.01 8.67±0.22 1.46±0.01 6.03±0.13 20.09±0.01 2.97±0.01 0.62±0.02 0.27±0.04 25.71±0.02 10.96±0.19 0.54±0.01 0.38±0.08 0.48±0.01 0.59±0.01 C 20:4ω6 0.43±0.05 0.09±0.01 4.46±0.23 0.14±0.04 0.28±0.03 0.08±0.01 4.96±1.49 3.28±0.01 4.12±0.01 0.94±0.16 19.18±0.59 11.34±0.08 4.37±0.05 17.50±0.08 C 22:6ω3 0.36±0.17 1.41±0.21 1.17±0.12 1.14±0.15 1.89±0.01 31.20±0.44 5.75±0.17 21.46±0.21 4.97±0.01 1.26±0.05 7.49±0.75 2.85±0.03 4.87±0.03 1.86±0.03 Ʃ PUFA* 26.30±0.07 37.53±0.49 19.03±0.09 28.68±0.01 44.76±0.05 51.44±0.33 39.77±0.72 50.44±0.13 54.68±0.05 40.01±0.08 49.66±0.04 47.96±0.04 49.94±0.06 57.66±0.07 Ʃ UFA* 77.40±0.04 48.94±0.10 33.10±0.14 52.63±0.33 53.05±0.02 75.16±0.06 55.42±0.66 73.44±0.09 66.91±0.09 62.66±0.03 64.75±0.25 67.50±0.07 57.38±0.01 68.00±0.15 ƩEFA* 25.45±0.04 27.37±0.08 11.95±0.04 21.39±0.05 22.51±0.02 17.19±0.09 28.45±0.58 25.44±0.12 19.88±0.04 26.85±0.17 22.45±0.18 33.40±0.02 40.23±0.04 37.71±0.04 AI* 0.29±0.01 1.81±0.01 2.20±0.04 1.09±0.01 1.00±0.01 0.37±0.01 0.86±0.03 0.42±0.01 0.47±0.01 0.91±0.01 0.52±0.01 0.68±0.01 0.73±0.01 0.65±0.01 TI* 0.66±0.01 1.12±0.03 3.15±0.08 1.08±0.01 0.44±0.01 0.14±0.01 0.91±0.01 0.27±0.01 0.25±0.01 0.62±0.01 0.58±0.03 0.97±0.01 0.92±0.01 0.99±0.01

*SFA: Doymuş yağ asidi. MUFA: Doymamış yağ asidi. PUFA: Aşırı doymamış yağ asidi. UFA: Doymamış yağ asitleri. EFA: Esansiyel yağ asitleri. AI: Aterojenik indeks. TI: Trombojenik indeks. **Aritmetik ortalama ± Standard sapma

Glycyrrhiza cinsinin yağ asidi bileşimiyle ilgili çok fazla çalışma

bulunmamaktadır. G. uralensis Fisch.‟in kimyasal kompozisyonunun araştırıldığı bir çalışmada bitkinin yağ asidi bileşiminde linoleik asit (%24.3) ve α-linolenik asit (%25.51) temel bileşenler olarak bulunmuştur (Fu ve ark., 2007). Bizim araştırmamızda da linoleik asit major yağ asitleri arasında yer almıştır. Rusya‟da G. glabra L.‟nin kökünün lipidlerinin araştırıldığı bir çalışmada bizim çalışmamızla uyumlu olarak linoleik ve palmitik asit yüksek oranda bulunan yağ asitleri olarak belirlenmiştir (Yunusova ve ark., 1995).

Ülkemizde Fabaceae familyasına ait pek çok cins kimyasal içerikleri yönünden incelenmiştir. Fabaceae familyası türlerinden fasulye, bakla gibi türler gıda olarak tüketilmeleri yanında soya, yerfıstığı gibi türleri de özellikle bitkisel yağ kaynağı olarak kullanılmaktadır (Seçmen ve ark., 1989; Tseveguren ve ark., 1998). Ülkemizde yayılış gösteren 16 Lathyrus türünün tohumlarının yağ asidi kompozisyonunda linoleik asit ortalama %48 oranıyla en yüksek düzeyde bulunan yağ asidi olmuştur. Oleik asit ve linolenik asit ise diğer yüksek oranda bulunan yağ asitleridir. Palmitik asit ise doymuş yağ asitleri içerisinde major bileşendir (Bağcı ve Şahin, 2004). Bu sonuçlar bizim araştırmamızda bulunan yağ asidi kompozisyonuyla büyük uyum göstermektedir. Yine ülkemizde bulunan Fabaceae familyasına ait bir cins olan Medicago L.‟nun 5 türünün yağ asidi kompozisyonunun araştırıldığı çalışmada palmitik asit major doymuş yağ asidi olarak tespit edilmiştir. Doymamış yağ asitlerinden linolenik asit ve linoleik asit sırasıyla %25.51-43.69 ve %23.99-41.95 arasında değişen oranlarıyla major doymamış yağ asitleridir. Bu çalışmada doymamış yağ asitlerinin seviyesi doymuş yağ asitlerinden daha yüksek bulunmuştur (Bakoglu ve ark., 2010). Glycyrrhiza taksonlarının toprak üstü ve kök kısımlarının yağ asidi bileşiminde genellikle linoleik asit, linolenik asit, oleik asit ve palmitik asit kompozisyonun büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Ayrıca bir takson hariç (G. echinata‟nın toprak üstü) doymamış yağ asitleri doymuş yağ asitlerinden daha yüksektir. Akpinar ve ark. (2001) Vicia türlerinin tohumlarını araştırdıkları çalışmalarında tohumların %2.30-3.91 oranında yağ içeriğine sahip olduğunu belirtmişlerdir. Araştırıcılar bitkinin tohumlarının yağ asidi bileşiminde major bileşenler olarak palmitik asit ve stearik asidi belirlemişlerdir. Ayrıca yine bu çalışmada bizim araştırmamızla da uyumlu olarak doymamış yağ asitlerinin düzeyi doymuş yağlara oranla daha yüksek olarak bulunmuştur. Bizim çalışmamızda araştırılan

Glycyrrhiza taksonları %0.917-12.966 oranları arasında değişen yağ içeriğine sahiptir. Trifolium cinsine ait 5 türün yağ asitleri araştırılmış ve sonuç olarak doymamış yağ

asitlerinden linolenik asit ve doymuş yağ asitlerinden palmitik asit en yüksek oranlarda bulunan yağ asitleri olmuştur (Sabudak ve ark., 2009). Ülkemizde Doğu Anadolu‟da yayılış gösteren bazı Astragalus L. türlerinin tohumlarının yağ asidi kompozisyonunda linolenik asit (%23-41), linoleik asit (%23-37) ve oleik asit (%8-19) major yağ asitleridir. Palmitik asit ve stearik asit ise major doymuş yağ asidi bileşenleridir (Bagci, 2006). Ülkemizdeki Lupinus albus L. türünün tohumu %10.74 yağ içeriğine sahiptir. Bu bitkinin tohumlarında oleik asit, linolenik asit ve arakidik asit major yağ asitleri olarak belirlenmiştir (Uzun ve ark., 2007). Galactia longifolia Benth. (Fabaceae)‟nın besinsel potansiyelinin araştırıldığı bir çalışmada bitkinin tohumlarının %5.12 yağ içeriğine sahip olduğu görülmüştür. Tohum yağında palmitik asit (%32.42), linoleik asit (%24.96) ve oleik asit (%20.18) major yağ asitleridir (Thangadurai ve ark., 2001). Bu çalışmada da Fabaceae familyasına ait türlerle ilgili yapılan diğer çalışmalar ve bizim çalışmamızla uyumlu olarak linoleik asit yüksek oranda bulunmuştur. Ülkemizde börülce olarak bilinen ve fasulyeye benzer tohumlara sahip bir bitki olan Vigna

unguiculata L. Walp. ssp. L. Walp. ssp. cylindrica L. önemli ve ucuz protein kaynağı

olarak görülmektedir. Bitkinin tohumları yapılan bir araştırmada %10 yağ içeriğine sahip ve yağ asidi kompozisyonunda da linoleik asit, palmitik asit ve oleik asit major yağ asitleri olarak belirlenmiştir (Thangadurai, 2005). Teramnus labialis (L.) Spreng. (Fabaceae)‟in tohumları %6.10 yağ içeriğine sahiptir. Genel yağ asidi kompozisyonunda palmitik asit (%34.92), linoleik asit (%25.91) ve oleik asit (%19.17) yüksek oranda bulunan yağ asitleridir (Viswanathan ve ark., 1999). Hindistan‟da bazı kabileler tarafından gıda olarak tüketilen Neonotonia wightii (Wight&Arn.) Lackey (Fabaceae) bitkisi de aynı familyada bulunan diğer birçok türe benzer olarak palmitik asit ve linoleik asiti major yağ asidi bileşenleri olarak içermektedir. Bu yağ asitleri bitkinin tohumlarında sırasıyla %36.1 ve %23.6 oranlarında tespit edilmiştir (Viswanathan ve ark., 2001). Görüldüğü gibi Fabaceae familyasına ait türlerin tohumları genellikle gıda kaynağı olarak yaygın bir şekilde kullanılmakta ve bunların yağ içerikleri ve yağ asidi kompozisyonları birbiriyle oldukça uyumlu olmaktadır. Bizde çalışmamızda aynı familyanın üyesi olan Glycyrrhiza cinsine ait ülkemiz taksonlarının iki farklı kısmının (toprak üstü ve kök) yağ asidi bileşiminde aynı yağ asitlerinin yüksek düzeylerde bulunduğunu ve bitkinin genel kompozisyonunun neredeyse tamamını bu yağ asitlerinin teşkil ettiğini tespit etmiş bulunmaktayız.

Benzer Belgeler