Yöntem

Çalışmada ilk olarak haritalanacak alan belirlenmiştir. Haritalanacak alanın belirlenmesi için ilgili çalışmalar yapılıp konut bölgelerindeki gürültü düzeyinin konfor koşullarının üzerinde olması tercih edilmiştir. Bu şekilde belirlenen Des sanayi sitesinin yakın çevresindeki konut binalarının etkisi göz önünde tutularak 4 km²’lık bir bölge belirlenmiştir. Yapılan projenin amacı gürültüye maruz kalan limit düzeyinin üstündeki konut bölgelerine istenen işitsel konfor koşullarını sağlamaktır. Haritalanacak bölgenin 1/5000 ve 1/1000 paftalarını Netcad programı formatında Ümraniye belediyesinden elde edilmiştir. Elde edilen Netcad formatındaki veriler Autocad formatına dönüştürülmüştür. Bölge araştırılması yapılarak belediyeden alınan verilerin doğrulanması yapılmış ve ilgili değişiklikler olabildiğince düzeltilmiştir.

Soundplan gürültü haritalama programında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne uygun olarak ISO-9613-2 standardı ve Lgag değerlendirme yöntemi seçilmiştir. Bu yönteme göre gürültü skalaları ile gürültüye maruz kalan kışı sayıları belirlenmektedir.

Autocad programı formatındaki çizimden topografyadaki zemin kotları Soundplan programına aktarılmış ve ardından bu bilgiler doğrultusunda sayısal zemin modeli (SZM) oluşturulmuştur. Bu bilgiler doğrultusunda bölgenin topografya zemin modeli tamamlanmıştır. Autocad programından dxf formatında konut birimleri ve sanayi birimleri modele aktarılmış ve birimlerin ilgili kat yüksekliği bilgileride sisteme atanarak gerekli 3 boyutlu model elde edilmişitir. Kat yükseklikleri belirlenirken belediyeden alınan haritada tanımlanan sayılar doğrultusunda hareket edilmiştir. Saha verileri ile karşılaştırılarak kat yüksekliklerinde ilgili düzeltmeler yapılmıştır. En son elde edilen veriler, belediyeden alınan haritanın saha kontrolleri yapılarak düzeltilmesi ile soundplan programına aktarılmıştır.

Konut bölgelerindeki ilgili nüfus bilgilerinin girilebilmesi için mahalle muhtarı ile görüşülmüştür. Alınan veriler doğrultusunda nufus bilgileri atanmıştır. İlgili çalışma sonucu, 30 m²’lik inşaat alanında yaklaşık olarak 1 kişi yaşadığı belirlenmiştir. Bu veri Soundplan plan programına aktarılmış ve ilgili konutlarda yaşayan kişi sayısı verisi bu yöntem ile tanımlanmıştır.

Şekil 5.9 : Des sanayi sitesinin ve yaın çevresinin endüstriyel gürültü haritasının hazırlanması aşamasındaki ilgili süreci anlatan akış şeması

Oluşturulan 3 boyutlu modele sanayi birimleri ile ilgili gerekli verilerin atanması aşağıda anlatılan sistematik içerisinde gerçekleşmektedir. Her birim ile ilgili arazi araştırmalarında gözlem sonucu belirlenen iç mekân kaynak tipleri belirlenmiştir. Yani arazi çalışmalarında belirlenen iç mekan kaynak bilgileri doğrultusunda hareket edilmiştir ve Soundplan programında bulunan iç mekân gürültü faliyeti tipleri arasından uygun olan seçilmiştir.

Sanayi biriminde belirlenen iç mekân gürültü tipinden sonra çalışma saatlerine göre değişen % olarak performans bilgilerinin girilmesi gerekmektedir. Araştırma yapıldıktan sonra ilgili veriler doğrultusunda, fabrikaların saatlere göre değişen performans faliyetleri Soundplan programına aktarılmıştır. Des sanayi sitesindeki ve yakın çevresindeki imalathanelerin;

- 08.00 ile 19.00 saatleri arasında % 100 performans sergiledikleri,

- 19.00 ile 24.00 saatleri arasında %20 oranında performans göstermekte oldukları ve

- 24.00- 08.00 saatleri arasında %10 oranında performans gösterdiği belirlenmiştir.

Bu bilgiler Soundplan programına aktarılarak gürültü kaynaklarının emisyon tipi tanımlanmıştır.

Şekil 5.10 : Soundplan programında tanımlanan imalathanelerin iç mekan gürültü değeri (dBA)

İlgili imalathanenin iç mekân gürültü verisi ile ilgili performans bilgileri girildikten sonra ilgili cephelerine ses yalıtım değeri olan Rw değerlerinin belirlenebilmesi için sistem detayı bilgileri tanımlanmıştır. Bu sistemli çalışma ile imalathane binalarının tüm cepheleri sistem detayına bağlı alan kaynak olarak şekillendirilmektedir. Tüm cephelerin pencere ve kapı boşlukları modellendikten, ilgili malzeme seçimleri yapıldıktan ve binanın tüm cepheleri ayrı ayrı alan kaynak olarak tanımlandıktan sonra sanayi binalarının modellenmesi tamamlanmıştır.

Şekil 5.11 : Sanayi birimlerinin modellenmesi süreci (İlk olarak iç mekan gürültü düzeyi emisyon tipi belirlenerek atanır ve tüm cephe ilgili sistem detayına göre modellenerek Rw yalıtım değerleri cephelere atanır ve son olarak tüm cepheler alan

kaynak olarak tanımlanmış olur.)

ISO 9613-2 standartı kullanılarak yapılan hesaplamada ilgili sıcaklık, nem ve cmet

değerleri girilmiştir. Bu şekilde uzun dönem gürültü haritası gürültü kontürleri elde edilebilmesi sağlanmaktadır. Hesaplamanın bilgisayar Soundplan programında gerçekleştirilebilmesi için tüm veriler girildikten sonra ilgili Lgag, Lgündüz, Lgece ve Lakşam gürültü düzeyleri hesaplanmıştır.

Hesaplamalar 4 farklı durum için ayrı ayrı gerçekleştirilmiştir. Bu farklı hesaplama sisteminin ana hedefi değişen imalathane kullanım koşullarının göz önünde bulundurulmasıdır. Bu durum mevsimlere ve iklimsel verilere göre değişen imalathane binalarının kullanış biçimi ile alakalıdır. İmalathane binalarında yazın sıcaklık değerinin artışı ile imalathane binasında bulunan kapılarının açıldığı ve iç mekân sıcaklık değerinin düşürülmek istendiği görülmektedir. Kış mevsiminde ise neredeyse tüm kapıların kapatılarak iç mekân sıcaklık değerinin arttırılması istenmektedir. Bu sebeple dört farklı durum göz önünde tutularak ilgili değerlendirmeler yapılmaktadır. İlgili hesaplamalar;

- Bölgede bulunan imalathane binalarının tüm kapılarının kapalı olduğunu varsayarak,

- İmalathane binalarında bulunan her şirketin tek bir kapısı açık olduğu varsayarak, (Bütün cephelerin %9,1 oranında açık olması koşulu)

- İmalathane binalarında bulunan kapıların %50’sının açık olduğunu varsayarak, (Bütün cephelerin %11,2 oranında açık olması koşulu)

- İmalathane binalarının tüm kapılarının açık olduğunu varsayarak gerçekleştirilmiştir. (Bütün cephelerin %22,4 oranında açık olması koşulu) Bu dört farklı koşul için ayrı ayrı gürültü haritaları hazırlanmış ve limit düzeyi aşan bölgelerdeki gürültüye maruz kalan kişi sayıları belirlenmiştir.

Çevresel gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmenliği Ek VI’ya göre, zeminde 4 metre yükseklikte Lgag hesaplanmıştır. Hesaplamalar 10 metre aralıklarla ızgara tipi gürültü haritası şeklinde gerçekleştirilmiştir. Konutlar için hesaplanmış Lgag, Lgündüz, Lakşam ve Lgece değerlerinin Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmenliği ek VI bölümünde belirlenen ilgili gürültü skalası ile tanımlanarak gürültüye maruz kalan kişi sayısı bu çalışmada belirtilmektedir. Bu veriler göz önünde tutularak, ÇGDY yönetmenliğindeki ilgili limit değerlerle karşılaştırılıp gürültüye maruz kalan kişi sayısı belirlenmektedir.