VMI‟ın yararları

Stok mâliyetleri arasındaki farkı görmek amacıyla (V) değerini aşağıdaki gibi hesaplıyoruz: gd d d g CH ch h H c CH TC TC TC V noVMI VMI noVMI 1 1 ) 1 ( ' 1 1 1 ) ( ' 1 * * * (4.26)

Aşağıdaki sonuçlar toplam stok mâliyetleri ile lojistik parametreleri arasındaki ilişkileri göstermektedir. Bu sonuçları elde etmek için 4.26 no.‟lu denklem, g ve g‟ değişkenlerine göre türevlenir.

Sonuç 2: (V), VMI uygulanmadan önce tedârikçinin sipâriş verme mâliyetinin alıcınınkine oranı olan g arttıkça azalır.

Sonuç 3: (V), VMI uygulandıktan sonra tedârikçinin sipâriş verme mâliyetinin alıcınınkine oranı olan g‟ arttıkça artar.

Sonuç 2 şunu gösterir: VMI‟dan önce alıcının sipâriş verme mâliyeti tedârikçininkinden ne kadar yüksek ise VMI ile sağlanacak olan stok mâliyeti kazanımı o kadar artacaktır.

Sonuç 3 şunu gösterir: VMI uygulanmaya başlandıktan sonra tedârikçinin sipâriş verme mâliyeti alıcınınkinden ne kadar yüksek ise uygulamadan elde edilen toplam stok mâliyeti kazanımları o kadar yüksektir. Yâni, g‟ ne kadar büyük ise alıcı tarafından sipâriş mâliyeti indirimi ve daha yüksek ikmâl sıklığı (sonuç 1) ile elde edilecek kazanımlar o kadar fazladır.

Sonuç 2 ve 3 kullanılarak aşağıdaki çıkarım elde edilebilir:

Çıkarım: VMI uygulanması sonucunda elde edilen toplam stok mâliyeti kazanım yüzdesi (V), alıcının VMI uygulanmadan önceki sipâriş mâliyetinin VMI uygulandıktan sonraki sipâriş mâliyetine oranı (c/c‟) arttıkça artar.

Sonuç olarak diyebiliriz ki, VMI‟dan sağlanacak olan stok mâliyeti kazanımlarının büyüklüğü, alıcının bir sipâriş geçme mâliyetinin ne kadar indirildiğine bağlıdır. VMI‟ın uygulanmasıyla alıcı artık sipârişleri plânlamayacağı ve vermeyeceği için alıcının sipâriş mâliyeti önemli bir derecede azaltılabilir.

4.2.4.2 Yararların dağılımı

Yararların dağılımını incelerken salt elde bulundurma mâliyeti kazanımlarının dağılımı gözönüne alınacaktır, sipâriş mâliyeti kazanımları incelenmeyecektir çünkü daha önce alıcının, sipârişlerin mâliyetini alıcıdan tedârikçiye taşıdığını varsaydık. Bu varsayım, keyfî olsa bile, genellikle sipâriş mâliyetleri tedârikçi ve alıcı firma arasındaki görüşmelere ve bu firmaların karşılıklı güçlerine bağlıdır. Bunlar bu modelin amacının dışında olduğundan salt elde bulundurma mâliyetlerinin dağılımı

incelenmiştir. Çizelge 4.1‟de VMI‟dan önce ve sonra, tedârikçi ve alıcı firma için elde bulundurma mâliyetleri görülmektedir.

Çizelge 4.1 : VMI‟dan önce ve sonra toplam elde bulundurma mâliyetleri Toplam Elde Bulundurma Mâliyetleri Tedârikçi Alıcı VMI Uygulanmadığında 2 2R CH 1 ch R 2 2 1 VMI Uygulandığında 2 2 1 '( 1) 1 d g d CH R 1 1 ' 2 2 1 d h c R

Sonuç 4: Tedârikçinin toplam elde bulundurma mâliyeti VMI uygulanmaya başladıktan sonra artar, bu artış g‟ arttıkça azalır ve d arttıkça artar.

Sonuç 5: Alıcının toplam elde bulundurma mâliyeti VMI uygulanmaya başladıktan sonra azalır, bu azalış g arttıkça azalır, g‟ ve d arttıkça artar.

Bu sonuçlar gösteriyor ki, bütünleşik sistem için en iyi sonuç bulunduğunda VMI, stoğu, alıcının bölgesinden tedârikçinin bölgesine kaydırmaktadır.

VMI uygulanmadığında tedârikçinin sipâriş mâliyeti alıcınınkinden ne kadar yüksek ise, yâni g ne kadar büyük ise, alıcının stok miktarındaki azalma o kadar küçük olur.

VMI uygulandığında tedârikçinin sipâriş verme mâliyeti alıcınınkinden ne kadar yüksek ise, yâni g‟ ne kadar büyük ise, alıcının stok miktarındaki azalış o kadar büyük, tedârikçinin stok miktarındaki artış da o kadar küçük olur.

Tedârikçinin elde bulundurma mâliyeti alıcınınkine göre ne kadar yüksek ise, yâni d ne kadar büyük ise, alıcının stok miktarındaki azalış o kadar büyük olur, ancak tedârikçinin de stok miktarındaki artış o kadar büyük olur.

Bu modelden elde edilen sonuçlar ve çıkarımları toplayalım:

Tedârikçinin sipâriş mâliyeti alıcınınkine göre VMI uygulanmadan önce daha düşük ise veya VMI uygulandıktan sonra daha fazla ise toplam tedârik zinciri kazançları daha yüksektir.

Alıcı stok mâliyeti kazanımlarından daha fazla yarar sağlarken tedârikçi daha yüksek bir stok düzeyinde mal tutar.

Alıcının sipâriş mâliyeti VMI uygulamasıyla olabildiğince düşürülmelidir.

Alıcının elde bulundurma mâliyeti tedârikçininkine görece ne kadar büyük olursa VMI‟dan sağlanan yararlar o kadar yüksek olur.

VMI ile sağlanan yararlar tedârikçi ve alıcı firma arasında eşit dağılmamaktadır. Bu nedenle, alıcı firma ve tedârikçileri arasında yan ödeme uygulamaları, daha sağlıklı ve uzun süreli tedârik zinciri ilişkileri için gereklidir.

4.3 Tedârikçi Yönetimli Stokta Tedârik Zincirinin BütünleĢmesi Üzerine Notlar Van der Vlist vd. (2007), Yao vd.‟nin (2007) modelini iki nedenle eleştirirler:

Model, tedârikçinin alıcıya ürünleri göndermek için üstlendiği taşıma mâliyetlerini gözardı etmektedir.

Model, tedârikçiden gelen ve giden akışları en kötü duruma göre düzenler, bu nedenle tedârikçide bulundurulan stok miktarı çok büyümektedir.

Yao vd. (2007), Van der Vlist vd.‟nin (2007) bu çalışmasına yazdıkları yanıtta, kendi modellerini, iki açıdan olumlu yönde geliştirdiklerini ifâde ederler. Bunlardan birincisi taşıma mâliyetlerinin açık bir biçimde modele eklenmesidir. Taşıma mâliyetlerini, ilk başta birim sipâriş verme mâliyetine ek bir mâliyet olarak, sonra da her gönderim mâliyetine ek bir mâliyet olarak incelemişlerdir. Oysa Yao vd.‟nin (2007) modelinde taşıma mâliyeti, sipâriş mâliyetinin bir bileşeni olarak üstü kapalı bir şekilde yer almaktadır. İkinci olarak, Yao vd. (2007) alıcıdan gelen bir sipâriş ile tedârikçi stok düzeyi sıfıra düştüğü zaman tedârikçinin bir sipâriş geçtiği (ya da üretimi plânladığı) varsayımında bulunurken, Van der Vlist vd. (2007) tedârikçinin sipârişini vermeden önce beklemesine izin vermektedirler. Bu iki yapıcı eklemenin yanısıra Van der Vlist vd. iki tane temelleri sağlam olmayan varsayımda bulunmuşlardır. Bu varsayımlar olmasa Van der Vlist vd.‟nin elde ettiği sonuçlara

ulaşılamaz. Bu sonuçlar, başka modellerde VMI ile ilgili elde edilen sonuçlardan farklılık göstermektedir. Yapılan varsayımların güçlü temellere dayanmaması nedeniyle burada modelin sonuçlarına yer verilmeyecektir ancak yapılan iki ekleme, farklı stok yaklaşımlarını görmek ve taşıma mâliyetlerinin modelde açıkça ortaya konması nedeniyle önemlidir ve burada kısaca anlatılacaktır.

Modelin yapısı ve gösterimler, Yao vd.‟nin (2007) modeli ile aynıdır. 4.3.1 Yao vd. (2007) modelinin dağıtım mâliyeti ile geniĢletilmesi

Yao vd.‟nin (2007), modelinde, hem tedârikçiye ait „T‟ hem de alıcıya ait „t‟ dağıtım mâliyetleri gözardı edilmiştir. Alıcının müşterilerine dağıtım mâliyetleri, alıcının sipâriş verme tarzından etkilenmeyecektir, bu nedenle modelde batık mâliyetleri temsil eder ve yok sayılabilir. Tedârikçinin giden gönderimlere ilişkin T mâliyetleri ise görmezden gelinemez. Çünkü alıcının sipâriş verme kararlarından oldukça etkilenir. Bu mâliyetler, sipârişi toplama, gönderme ve taşıma mâliyetlerini içerir ve genellikle lojistik mâliyetlerinin önemli bir kısmını oluşturdukları için hesaba katılmalıdır.