Virüslerin Hematolojik Parametreler Üzerine Etkileri

Toplanan 360 tam kan örneği MS9-3 hemogram cihazında (Melet Schloesing Labarotoires®, Fransa) analiz edildi. Analiz sonucu lökosit sayısı (white blood cells/WBC), monosit yüzdesi (MON%), monosit sayısı (MON#), lenfosit yüzdesi (LYM%), lenfosit sayısı (LYM#), nötrofil granülosit yüzdesi (N.GR%), nötrofil granülosit sayısı (N.GR#), alyuvar sayısı (red blood cell/RBC), eritrositlerin ortalama büyüklüğü, (mean corpuscular volume/MCV), hematokrit değeri (HCT), eritrositlerdeki ortalama hemoglobin konsantrasyonu (mean corpuscular hemoglobin concentration/MCHC), ortalama hemoglobin konsantrasyonu (mean corpuscular hemoglobin/MCH), hemoglobin (Hgb), trombosit hacmi (mean platelet volume/MPV), trombosit sayısı (platelet/PLT) değerleri elde edildi (Çizelge 3.8).

Çizelge 3.8. MS9-3 hemogram kan cihazı kullanılarak 360 sığıra ait tam kanlardan

İstatistiksel değerlendirme için SPSS 11.5 programında yararlanıldı.

*Merck Manual, 2012

**Başoğlu ve ark. 2012

***Wood ve ark. 2010

****Feldman ve ark. 2000

Lökosit sayısı (white blood cells/WBC) değerinin sığırlarda normal referans aralığı 4-12 x10³/mm³’dir (Merck Manual, 2012). 360 tam kan örneğinde ölçülen lökosit sayısı değeri aritmetik ortalaması 15.44±9.85 x10³/mm³ olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). 360 tam kan örneğinin 160’ının 4-12 x10³/mm³ arasında, 12’sinin 4 x10³/ mm³ altında ve 188’inin 12 x10³/mm³ üzerinde değere sahip olduğu belirlendi (Şekil 3.8).

WBC

0 10 20 30 40 50 60 70

0 40 80 120 160 200 240 280 320 360

İnek x10³/mm³

Min. Ref . Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.8. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “lökosit sayısı (white blood cells/WBC)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni; inek sayısını (n=360), Y ekseni; WBC parametresinin 1 mm³ kandaki değerini ifade etmektedir.

Alyuvar sayısı (red blood cell/RBC) değerinin sığırlarda normal referans aralığı 5-10 x10⁶/mm³’dür (Merck Manual, 2012). 360 sığıra ait tam kan örneğinde ölçülen alyuvar sayısı değeri aritmetik ortalaması 6.06±0.99 x10⁶/mm³ olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 334’ünün 5-10 x10⁶/mm³ arasında, 25’inin 5 x10⁶/mm³ altında ve 1’inin 10 x10⁶/mm³ üzerinde değere sahip olduğu gözlendi (Şekil 3.9).

RBC

Min. Ref. Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.9. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “alyuvar sayısı (red blood cell/RBC)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni RBC parametresinin 1 mm³ kandaki değerini ifade etmektedir.

Trombosit sayısı (platelet/PLT) değerinin sığırlarda normal referans aralığı 100-800 x10³/mm³’dür (Merck Manual, 2012). 360 sığıra ait tam kan örneğinde ölçülen trombosit değeri aritmetik ortalaması 161.91±90.95 x10³/mm³ olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 296’sının 100-800 x10³/mm³ arasında, 64’ünün 100 x10³/mm³ altında olduğu belirlenirken, 800 x10³/mm³ üzerinde değere sahip örnek gözlenmedi (Şekil 3.10).

PLT

Min. Ref . Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.10. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “trombosit sayısı (platelet/PLT)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni PLT parametresinin 1 mm³ kandaki değerini ifade etmektedir.

Lenfosit yüzdesi (LYM%) değerinin sığırlarda normal referans aralığı %45-80’dir (Başoğlu ve ark. 2013). 360 sığıra ait tam kan örneğinde ölçülen lenfosit değeri aritmetik ortalaması %46.05±19.48 olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 176’sının %45-80 arasında, 176’sının %45’inin altında ve 8’inin %80’in üzerinde değere sahip olduğu belirlendi (Şekil 3.11).

LYM%

0 20 40 60 80 100

0 40 80 120 160 200 240 280 320 360

İnek

%

Min. Ref. Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.11. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “lenfosit yüzdesi (LYM%)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni LYM% parametresinin 1 mm³ kandaki % değerini ifade etmektedir.

Monosit yüzdesi (MON%) değerinin sığırlarda normal referans aralığı %0-8’dir (Merck Manual, 2012). 360 sığıra ait tam kan örneğinde ölçülen monosit değeri aritmetik ortalaması %13.76±6.85 olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 87’sinin %0-8 arasında, 273’ünün %8’in üzerinde olduğu belirlenmiştir (Şekil 3.12).

MON%

Min. Ref. Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.12. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “monosit yüzdesi (MON%)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni MON% parametresinin 1 mm³ kandaki % değerini ifade etmektedir.

Nötrofil granülosit yüzdesi (N.GR%) değerinin sığırlarda normal referans aralığı %10-30’dur (Başoğlu ve ark. 2013). 360 sığıra ait tam kan örneğinde ölçülen nötrofil granülosit değeri aritmetik ortalaması %39.62±14.73 olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 92’sinin %10-30 arasında, 9’unun

%10’un altında ve 259’unun %30’un üzerinde değere sahip olduğu belirlendi (Şekil 3.13).

Min. Ref. Değer Maks. Ref . Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.13. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “nötrofil granülosit yüzdesi (N.GR%)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni N.GR% parametresinin 1 mm³ kandaki % değerini ifade etmektedir.

Hematokrit yüzdesi (HCT%) değerinin sığırlarda referans aralığı %21-30’dur.

(Wood ve ark. 2010). 360 sığıra ait tam kan örneğinde ölçülen hematokrit değeri aritmetik ortalaması %24.67±3.64 olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 304’ünün %21-30 arasında, 32’sinin %21’in altında ve 24’ünün %30’un üzerinde değere sahip olduğu gözlendi (Şekil 3.14).

HCT%

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55

0 40 80 120 160 200 240 280 320 360İnek

%

Min. Ref. Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.14. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “hematokrit yüzdesi (HCT%)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni HCT% parametresinin 1 mm³ kandaki % değerini ifade etmektedir.

Lenfosit sayısı (LYM#) değerinin sığırlarda normal referans aralığı 1.8-8.1 x10³/mm³ ’dür (Wood ve ark. 2010). 360 sığıra ait tam kan örneğinde ölçülen lenfosit sayısı değeri aritmetik ortalaması 8.13±7.81 x10³/mm³ olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 193’ünün 1.8-8.1 x10³/mm³ arasında, 45’inin 1.8 x10³/mm³ altında ve 122’sinin 8.1 x10³/mm³ üzerinde değere sahip olduğu belirlendi (Şekil 3.15).

LYM #

Min. Ref. Değer Maks. Ref . Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.15. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “lenfosit sayısı (LYM#)”

değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni LYM# parametresinin 1 mm³ kandaki değerini ifade etmektedir.

Monosit sayısı (MON#) değerinin sığırlarda normal referans aralığı 0.1-0.7

Min. Ref. Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.16. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “monosit sayısı (MON#)”

değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni MON# parametresinin 1 mm³ kandaki değerini ifade etmektedir.

Nötrofil granülosit sayısı (N.GR#) değerinin sığırlarda normal referans aralığı 0.6-4.1 x10³/mm³ ’dür (Merck Manual, 2012). 360 sığıra ait tam kan örneğinde ölçülen nötrofil granülosit sayısı değeri aritmetik ortalaması 5.48±2.70 x10³/mm³ olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 111’inin 0.6-4.1 x10³/mm³ arasında, 5’inin 0.6 x10³/mm³ altında ve 244’ünün 4.1 x10³/mm³ üzerinde değere sahip olduğu belirlendi (Şekil 3.17).

N.Gr#

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

0 40 80 120 160 200 240 280 320 360

İne k x10³/mm³

Min. Ref. Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.17. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “nötrofil granülosit sayısı (N.GR#)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni N.GR# parametresinin 1 mm³ kandaki değerini ifade etmektedir.

Eritrositlerin ortalama büyüklüğü (mean corpuscular volume/MCV) değerinin sığırlara göre normal referans değer aralığı 40-60 fL’dir (Feldman ve ark. 2000). 360 sığıra ait tam kan örneğinde ölçülen MCV değeri aritmetik ortalaması 41.10±4.57 fL olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 206’sının 40-60 fL arasında, 151’inin 40 fL altında ve 3’ünün 40-60 fL üzerinde değere sahip olduğu belirlendi (Şekil 3.18).

MCV

Min. Ref. Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.18. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “eritrositlerin ortalama büyüklüğü (mean corpuscular volume/MCV)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni MCV parametresinin kanda femtolitre (fL) cinsinden değerini ifade etmektedir.

Trombosit hacmi (Mean Platelet Volume/MPV) değerinin sığırlara göre normal referans aralığı 4.6-7.4 fL’dir (Wood ve ark. 2010). 360 adet sığıra ait tam

Min. Ref. Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.19. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait ortalama “trombosit hacmi (mean platelet volume/MPV)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler.

X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni MPV parametresinin kanda femtolitre (fL) cinsinden değerini ifade etmektedir.

Eritrositlerdeki ortalama hemoglobin konsantrasyonu (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration/MCHC) değerinin sığırlara göre normal referans aralığı 30-40 g/dL’dir (Başoğlu ve ark. 2013). 360 sığıra ait tam kan örneğinde ölçülen MCHC değeri aritmetik ortalaması 53.78±182.06 g/dL olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 128’inin 30-40 g/dL arasında, 1’inin 30g/dL altında ve 231’inin 40g/dL üzerinde değere sahip olduğu belirlendi (Şekil 3.20).

MCHC

0 10 20 30 40 50 60

0 40 80 120 160 200 240 280 320 360

İnek

g/dL

Min. Ref. Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.20. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “eritrositlerdeki ortalama hemoglobin konsantrasyonu (mean corpuscular hemoglobin concentration/MCHC)”

değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni ise MCHC parametresinin kanda g/dL cinsinden değerini ifade etmektedir.

Hemoglobin (Hgb) değerinin sığırlara göre normal referans aralığı 8-15 g/dL’dir (Feldman ve ark. 2000). 360 sığıra ait tam kan örneğinde hemoglobin değeri aritmetik ortalaması 13.45±49.94 g/dL olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 341’inin 8-15 g/dL arasında, 12’sinin 8 g/dL altında ve 7’sinin 15g/dL üzerinde değere sahip olduğu belirlendi (Şekil 3.21).

Hgb

Min. Ref. Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.21. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “hemoglobin (Hgb)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni ise Hgb parametresinin kanda g/dL cinsinden değerini ifade etmektedir.

Ortalama hemoglobin konsantrasyonu (mean corpuscular hemoglobin/MCH) değerinin sığırlara göre normal referans aralığı 11-17 pg’dir (Feldman ve ark. 2000).

360 adet sığıra ait tam kan örneğinde MCH değeri aritmetik ortalaması 22.34±78.25 pg olarak tespit edildi (Çizelge 3.8). Analiz edilen 360 tam kan örneğinin 215’inin

Min. Ref . Değer Maks. Ref. Değer Ölçülen Değer

Şekil 3.22. Hematolojik yönden analiz edilen ineklere ait “ortalama hemoglobin konsantrasyonu (mean corpuscular hemoglobin/MCH)” değeri ile minimum ve maksimum referans değerler. X ekseni, inek sayısını (n=360), Y ekseni ise MCH parametresinin kanda pikogram (pg) cinsinden değerini ifade etmektedir.

3.6. BVDV, BHV-1 ve BHV-4’ün Hematolojik Parametreler Üzerine