Verilerin Toplanması

Bu bölümde çalışmada kullanılan veri toplama araçları ve verilerin toplanması açıklanmaktadır. Bu çalışmada eylem araştırmasında kullanılan veri toplama tekniklerinden araştırmacı notları ile inceleme, etkin katılımcı gözlemci tekniği ile deneyim geçirme, öğrenci mektupları, öğrencilere uygulanan anket, öz değerlendirme ve akran değerlendirme formları ve öğretmen değerlendirme formu ile sorgulama, bilişim teknolojileri sınıfı takip çizelgeleri ile inceleme yapılmıştır.

Araştırmacı Notları

Çalışmayı yapan kişi kendi yorumunu yansıtmadan, gözlemlerini ve ya tepkilerini ifade ettiği veri toplama araçları olarak nitelendirilmektedir (Yıldırım ve Şimşek, 2006). Bu çalışma da araştırmacı, öğrencilere yaptığı sunumdan sonra öğrenci tutumları ile ilgili gözlemlerini not almıştır.

Katılımlı Gözlem

Gözlem eylem araştırmalarında araştırmacı ve ya uygulayan kişi tarafından çalışmanın ayrıntılarını yansıtan veri toplama araçları arasında yer almaktadır. Katılımlı gözlem araştırmacının doğal ortamında birincil veri toplaması ve olaylara karşı tutumları kayıt etmesi şeklinde veri kaynaklarına katkı sağlaması olarak ifade edilmektedir (Yıldırım ve Şimşek, 2006; Toraman, 2013). Bu çalışma da araştırmacı öğrencilere yaptığı sunum sonunda ve öğrencilerle yapılan toplantılar sonrasındaki gözlemlerini not etmiştir. Aynı zamanda öğrencilerin hazırladığı proje görevlerini sınıfta sunmalarının ardından araştırmacı tarafından öğretmen proje değerlendirme formu doldurularak not ile değerlendirme yapılmıştır.

Öğrenci Mektupları

Uygulamanın yapılacağı proje görevlerini yapmadan önce proje görevinin nasıl yapılacağının anlatıldığı sunum hazırlanıp öğrencilere anlatılmıştır. Araştırmacının

sunumunun anlaşılıp anlaşılmadığına dair bilgi toplamak amacıyla ve öğrenciler üzerindeki duyuşsal etkilerini anlamak için yapılan sunum sonunda öğrencilerin mektup yazmaları istenmiş ve mektuplar doküman incelemesi yoluyla değerlendirilmiştir. Bu kapsamda 14 öğrenci 14 sayfa mektup yazmıştır. Öğrenciler mektuplarında proje görevi hakkında sunum öncesi ve sonrası duygularını yansıtırken aynı zamanda sunumun verimliliği ve hazırlayacakları proje görevlerini nasıl yapmak istedikleri hakkındaki bilgileri aktardıkları göze çarpmaktadır.

Anket Formları

Bu çalışmada proje görevi alan gönüllü öğrencilerin proje görevi hakkında ne kadar bilgi sahibi olduklarını, ödev için ne kadar vakit ayırdıklarını, hangi ortamlarda nasıl yaptıklarını, yardım alıp almadıklarını, malzemeleri nasıl temin ettiklerini, malzemelerin maddi yük getirip getirmediği hakkındaki düşüncelerini tespit etmek ve yapmak istediklerinin, kendilerinden, ailelerinden, öğretmenlerinden beklentilerinin neler olduğunu öğrenmek amacıyla anket formu doldurmaları istenmiştir. Proje alan 14 öğrenciden 14 sayfa anket formu alınarak incelenmiş, incelenen anket formlarına göre öğrencilerin proje görevini hakkında yeterli donanıma sahip olma durumu, proje görevini hazırlama, yürütme, değerlendirme basamakları hakkında fikir sahibi olma, proje görevlerine ayırdıkları zaman dilimi, velilerin öğrencilere proje görevi yaparken nasıl ve ne kadar destek gösterdikleri, projelerin maddi yük gerektirip gerektirmemesi konusunda daha derin bilgi edinilmesi sağlanmıştır.

Öğrenci Öz Değerlendirme Formları

Öğrencilerin kendilerini fark etmeleri, öz güvenlerini geliştirebilmeleri ve karar verme yeteneklerinin gelişebilmesi için öz değerlendirmenin önemli olduğu belirtilmektedir. Öğrencilerin kendilerini sürece dâhil hissetmeleri uygulamaların verimliliği açısından önemli olduğu görülmektedir. Böylece deneyim kazanan öğrenciler daha doğru kararlar almaya yatkın olacakları ifade edilmektedir (Milli Eğitim Bakanlığı, 2006).

Bu çalışma da eylem planının uygulanmasının ardından öğrenciler hazırladıkları projelerin sunumlarını belirlenen tarih ve ders saatinde sınıf içerisinde

arkadaşlarına sergiledikten sonra araştırmacının hazırladığı öz değerlendirme formu ile kendilerini değerlendirme olanağı bulmuşlardır. Proje görevi hazırlayan 14 öğrenci toplamda 14 adet öz değerlendirme formu doldurarak kendilerini eleştirel gözle değerlendirmişlerdir.

Öğrenci Akran Değerlendirme Formları

Öğrencilerin birbirlerini gözlemleyerek davranışlarının yeterlilik seviyelerini değerlendirdikleri akran değerlendirme tekniği ile öğrencilerin empati kurma becerilerinin de gelişmesi hedeflenmektedir. Öğrencinin karar verme becerisinin gelişmesinin yanında öğretmene öğrencilerinin farklı özelliklerini de keşfedebilmesine imkân sağlamaktadır. Bu araştırmada eylem planının uygulanması sonrasında projelerini sınıf arkadaşlarına sunan öğrenciler arkadaşları tarafından akran değerlendirme formu ile değerlendirilmektedir. Bu çalışmada proje görevi alan her öğrenci kendi sınıflarında sunumlarını yapmış ve sınıf arkadaşları tarafından akran değerlendirme formları doldurulmuştur. Akran değerlendirme formlarını doldurarak değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı aşağıdaki Tablo 11’de yer almaktadır.

Tablo 11. Akran Değerlendirme Formlarını Dolduran Öğrenci Sayıları

Proje Görevi Alan Öğrenci

Akran Değerlendirmeye Katılan Öğrenci Sayısı

1. Öğrenci 12 2. Öğrenci 17 3. Öğrenci 14 4. Öğrenci 13 5. Öğrenci 15 6. Öğrenci 14 7. Öğrenci 16 8. Öğrenci 9 9. Öğrenci 18 10. Öğrenci 19 11. Öğrenci 14 12. Öğrenci 12 13. Öğrenci 16 14. Öğrenci 12 Toplam 201

Proje görevi alan 14 öğrenci Tablo 11 ‘de görüldüğü gibi hazırladıkları proje görevlerini önceden belirlenmiş ders saatinde kendi sınıflarında 9 ila 19 arkadaşına sunmuş ve arkadaşları tarafından akran değerlendirmesi yapılarak değerlendirilmiştir.

Akranları tarafından yapılan değerlendirmeler araştırmacı-uygulamacı tarafından hazırlanan ölçek üzerinden gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin anlayabileceği ve proje sunumu sonrası değerlendirebilecekleri basit cümle ve ifadelerden oluşan ölçek öğrencilere dağıtılarak sunum sonrası doldurmaları istenmiştir. Proje görevi alan öğrenciler belirlenen tarihlerde yaptıkları sunumlar sonunda akranları 18 maddeden oluşan anket sorularına “ Tamamen KATILMIYORUM (1)’den Tamamen KATILIYORUM (5) “ olacak şekilde değerlendirmeler yapmışlardır. Ölçekte 18 madde yer almakta olup 3 boyuttan oluşmaktadır. Bu boyutlar sırasıyla öğrenci farkındalığı, materyal hazırlama ve sunum sürecinden oluşmaktadır.

Öğretmen Proje Değerlendirme Formları

Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin dördüncü bölümünde öğrenci başarısının değerlendirilmesi ölçme ve değerlendirmenin genel esasları incelendiğinde; Ortaokul ve imam-hatip ortaokullarında öğrencilerin başarısı; sınavlar, ders etkinliklerine katılım ve varsa proje çalışmalarından alınan puanlara göre değerlendirilmektedir. Bununla birlikte proje puanlarının aritmetik ortalaması ile ders etkinliklerine katılım puanlarının aritmetik ortalaması ayrı ayrı alınarak toplanıp ikiye bölünür. Bulunan sonuçla birinci ve ikinci sınav puanları toplanıp üçe bölünerek elde edilmektedir. Yönetmeliğin ilgili maddesi gereğince öğretmenler tarafından öğrencilerin proje hazırlama ve sunma becerilerini değerlendirmek amacıyla önceden belirlenmiş kriterler çerçevesinde proje değerlendirme formlarını doldurularak notla değerlendirme yapılmaktadır.

Bu çalışmada araştırmacı öğrencilere proje hazırlanmadan önce projenin hangi kriterlere göre nasıl puanlanacağını imza karşılığı vermiştir. Verilen tarihte projesinin sunumunu yapan öğrenci araştırmacı öğretmen tarafından “öğretmen proje değerlendirme formu” doldurularak not ile değerlendirilmiştir. Araştırmacı öğretmen bu çalışmada her bir öğrenci için 1 adet değerlendirme formu doldurarak toplam 14 sayfa değerlendirme formu doldurmuştur.

Bilişim Teknolojileri Sınıfı Takip Çizelgesi

Öğrencilerin çalışma alanları ve koşuları birbirinden farklı donanıma sahip olabilmektedir. Bu çalışmada öğrencilere hazırlayacakları proje görevlerinde fırsat eşitliği sağlamak amacıyla teknolojiyi kullanabilmeleri, internet üzerinde araştırma yapabilmeleri için okulun bilişim teknolojileri sınıfının ders dışı zamanlarda da kullanıma açılması sağlanmıştır. Bilişim teknolojileri sınıfı takip çizelgesi ile öğrencilerin sınıfı etkili kullanıp kullanmadıkları değerlendirilmiştir.