Verilerin toplanması sürecinde öncelikle araştırmada kullanılması planlanan veri toplama araçları için ölçeği geliştiren/uyarlayan araştırmacılardan e-posta
43 yoluyla izin alınmıştır. Daha sonra verilerin toplanması için Kırıkkale İl Milli Eğitim Müdürlüğünden gerekli izin (Ek-7) alınmıştır.
Veri toplama aşamasında ilk olarak araştırma kapsamında yer alması düşünülen okulların yöneticileriyle iletişime geçilmiş ve araştırmanın amacı hakkında bilgi verilmiştir. Okul yöneticilerinin onayı alındıktan sonra dördüncü sınıf öğretmenleriyle toplantı düzenlenmiş ve öğretmenlere araştırmanın amacı, araştırmada kullanılacak veri toplama araçları ve uygulama süreci hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. Araştırmaya katılmak için gönüllü olan sınıf öğretmenlerinden randevu alınmıştır.
Veri toplama araçlarının uygulanması aşamasında öncelikle öğrencilere araştırmanın amacı ve uygulanacak veri toplama araçları hakkında bilgi verilmiştir.
Bununla birlikte öğrencilere, uygulanacak ölçeklerin onların karne notlarına herhangi bir etkisinin olmayacağı açıklanmıştır. Böylece öğrencilerin veri toplama araçlarını daha rahat bir şekilde cevaplamaları sağlanmaya çalışılmıştır. Ölçeklerin uygulanması her grup için 40 dakikadan oluşan beş oturumda tamamlanmıştır. İlk oturumda Kişisel Bilgi Formu ve ÜBFÖ-A, ikinci oturumda EDBT, üçüncü oturumda YOSDÖ, dördüncü oturumda öyküleyici metne yönelik OAT, beşinci oturumda ise BMOAT uygulanmıştır. Veri toplama sürecinin her aşaması araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiştir.
Veri toplama süreci tamamlandıktan sonra öncelikle toplanan formlar her öğrenci için tasniflenmiş ve incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda eksik ya da hatalı doldurulduğu belirlenen 27 öğrenciye ait formlar araştırma kapsamından çıkarılmıştır. Daha sonra ölçeklerden elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Öyküleyici metne yönelik OAT açık uçlu sorulardan oluştuğu için öğrencilerin bu teste verdikleri cevaplar araştırmacı ve bir sınıf öğretmeni tarafından ayrı ayrı puanlanmış ve puanlayıcılar arası güvenirliğin belirlenmesi amacıyla bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Yapılan hesaplama sonucunda puanlayıcılar arası güvenirlik katsayısının 0,91 olduğu görülmüştür. Güvenirlik katsayısının oldukça yüksek olması nedeniyle iki farklı puanlayıcının verdikleri puanların ortalaması alınmış ve bu teste yönelik nihai puana ulaşılmıştır.
Verilerin analizinde kullanılacak istatistik testlerinin belirlenmesi için öncelikle Kolmogorov Smirnov testi ile verilerin normal dağılım gösterip
44 göstermediği incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda ulaşılan bulgular Tablo 3’te sunulmuştur.
Tablo 3. Araştırmada Kullanılan Ölçeklere Yönelik Normallik Testi Sonuçları
Ölçek N Z P Çarpıklık Basıklık
ÜBFÖ-A 409 ,131 ,069 ,251 -,936
EDBT 409 ,092 ,081 ,729 ,483
YOSDÖ 409 ,040 ,125 -,230 -,048
BMOAT 409 ,057 ,101 -,035 -,489
OAT 409 ,051 ,112 -,459 -,105
Tablo 3 incelendiğinde ölçeklerin tamamındaki P değerlerinin ,05’ten büyük olduğu; çarpıklık ve basıklık değerlerinin de -1 ile +1 aralığında olduğu görülmektedir. Bu bulgulara göre araştırma kapsamında toplanan verilerin normal dağıldığı kabul edilmiş ve yapılan analizlerde parametrik testlerden bağımsız gruplar için t-Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Tek yönlü varyans analizi sonucunda anlamlı farklılık tespit edilmesi durumunda bu farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için öncelikle varyansların homojen dağılıp dağılmadığı incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda varyansların homojen dağıldığı belirlenmiş ve anlamlı farklılığın kaynağını tespit etmek için Post Hoc testlerinden Bonferroni kullanılmıştır.
Araştırmaya katılan öğrencilerden bir bölümü ebeveynlerinin öğrenim durumuna ilişkin soruyu cevapsız bırakmışlardır. Bu nedenle ebeveyn öğrenim durumuna yönelik karşılaştırmalarda anne öğrenim durumu için 369, baba öğrenim durumu için 364 öğrenciden elde edilen veriler üzerinde analiz yapılmıştır.
Öğrencilerin ölçeklerden aldıkları puanların değerlendirilmesinde Tekin (2000) tarafından önerilen Aralık Genişliği = Dizi Genişliği / Yapılacak Grup Sayısı formülünden yararlanılmıştır. EDBT, BMOAT ve OAT isimli ölçeklerden alınan puanların değerlendirilmesinde kullanılan puan aralıkları Tablo 4’te verilmiştir.
45 66,66-100 aralığı ise yüksek düzey olarak değerlendirilmiştir.
Araştırma kapsamında yer alan öğrencilerin YOSDÖ’nün alt boyutlarından ve ölçeğin genelinden den aldıkları puanların değerlendirilmesinde kullanılan puan aralıkları Tablo 5’te sunulmuştur.
Tablo 5. YOSDÖ’den Alınan Puanların Değerlendirilmesinde Kullanılan Puan Aralıkları yüksek; Yazar ve Karakterlerle İlişki Kurma alt boyutundan aldıkları 7-16,33 puan aralığı düşük, 16,34-25,67 aralığı orta, 25,68-35 aralığı yüksek; Metni Oluşturma alt boyutundan aldıkları 10-23,33 puan aralığı düşük, 23,34-36,67 aralığı orta, 36,68-50 aralığı yüksek; ölçek genelinden aldıkları 28-65,33 puan aralığı düşük, 65,34-102,67 aralığı orta, 102,68-140 aralığı ise yüksek düzey olarak değerlendirilmiştir.
46 Öğrencilerin ÜBFÖ-A’dan aldıkları puanların değerlendirilmesi için kullanılan puan aralıkları Tablo 6’da verilmiştir.
Tablo 6. ÜBFÖ-A’dan Alınan Puanların Değerlendirilmesinde Kullanılan Puan Aralıkları
Puan Aralığı Düzey
12-20 Düşük
20,01-28 Orta
28,01-36 Yüksek
Tablo 6 incelendiğinde öğrencilerin ÜBFÖ-A’dan aldıkları puanlar için 12-20 aralığının düşük, 20,01-28 aralığının orta, 28,01-36 aralığının ise yüksek düzey olarak değerlendirildiği görülmektedir.
47 BÖLÜM IV
BULGULAR ve YORUM
Araştırmanın bu bölümünde öğrencilerin okuduğunu anlama, yaratıcı okuma ve eleştirel düşünme becerileri ile üstbilişsel farkındalıkları; cinsiyet, ebeveynlerin eğitim durumu, bir aylık sürede okunan kitap sayısı değişkenlerine göre incelenmiştir. Ayrıca bilgilendirici ve öyküleyici metinlere yönelik okuduğunu anlama, yaratıcı okuma ve eleştirel düşünme becerileri ile üstbilişsel farkındalık arasındaki ilişkiye yönelik bulgulara yer verilmiştir.
4.1. Öğrencilerin Bilgilendirici ve Öyküleyici Metinlere Yönelik