Araştırmada veri toplamak amacıyla test, gözlem, doküman incelemesi ve görüşme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama sürecinde yapılan çalışmaların tarihleri Tablo 8’de ifade edilmiştir
Tablo 8
Çalışma Takvimi
Okul Çalışma Ön Test Son Test
D
İ
lkokul
u
Metropolitan Okul Olgunluğu
Testi 18 Eylül 2012 3 Aralık 2012
Okuryazarlığa Hazıroluşluk
Kontrol Listesi 19 - 25 Eylül 2012 4 – 7 Aralık 2012
Dinleme Becerileri Kontrol
Listesi 26 – 27 Eylül 2012 10 – 11Aralık 2012
Yazma Becerileri Dereceli
Puanlama Anahtarı 28 Eylül 2012 12 Aralık 2012
O
İ
lkokul
u
Metropolitan Okul Olgunluğu
Testi 1 Ekim 2012 13 Aralık 2012
Okuryazarlığa Hazıroluşluk
Kontrol Listesi 2 – 8 Ekim 2012 14 – 20 Aralık 2012
Dinleme Becerileri Kontrol
Listesi 9 – 10 Ekim 2012 24 – 25 Aralık 2012
Yazma Becerileri Dereceli
Puanlama Anahtarı 11 Ekim 2012 26 Aralık 2012
Y
İ
lkokul
u
Metropolitan Okul Olgunluğu
Testi 12 Ekim 2012 27 Aralık 2012
Okuryazarlığa Hazıroluşluk
Kontrol Listesi 15 – 19 Ekim 2012 2 – 5 Ocak 2013
Dinleme Becerileri Kontrol
Listesi 22 – 23 Ekim 2012 7 – 8 Ocak 2013
Yazma Becerileri Dereceli
3.4.1. Öğrenci Bilgi Formundan Veri Toplanması
Örneklem grubuna dâhil edilen çocukların kişisel bilgi formları öğretmenlerden temin edilmiştir. Öğrencilerin kişisel bilgi formalarında bulunan bilgiler araştırmacı tarafından öğrenci bilgi formlarına aktarılmıştır.
3.4.2. Metropolitan Okul Olgunluğu Testinden Veri Toplanması
Metropolitan okul olgunluğu testi, Tablo 8’ de ifade edilen tarihler arasında D, O ve Y İlkokullarında araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Test uygulanmadan önce testin yönerge kitapçığı öğretmenle paylaşılmış, uygulama sırasında öğretmenlerden yardım alınmıştır. Metropolitan Okul Olgunluğu Testi tek bireye uygulanabileceği gibi grupla da uygulanabilmektedir. Araştırma sürecinde öğrenci sayısının fazla olması ve zamanın sınırlı olmasından dolayı test grup olarak uygulanmıştır. Öğrencilerin dikkatlerinin dağılmaması için sadece kırmızı kalemlerinin kullanılması sağlanmış, öğrencilerin silgi vb. araç gereçlerini kullanmasına fırsat verilmemiştir. Öğrencilerin işaretlemelerinde herhangi bir değişiklik yapması engellenmiştir.
3.4.3. Okuryazarlığa Hazıroluşluk Kontrol Listesinden Veri Toplanması
Okuryazarlığa Hazıroluşluk Kontrol Listesi, Tablo 8’ de ifade edilen tarihler arasında D, O ve Y İlkokullarında araştırmacı tarafından yapılan gözlemler doğrultusunda doldurulmuştur. Gözlem yapılacağı tarihler arasında öğretmenlerle bilgi paylaşımı yapılmış, öğretmenlerden öğrencilerin gözlenmek istenen becerilerine yönelik çalışmalar yaptırması istenmiştir. Öğretmenlerin oluşturdukları öğretim ortamlarında araştırmacı tarafından öğrenciler tek tek gözlenmiş, okuryazarlığa hazıroluşluk becerilerine yönelik davranışları kayıt altına alınmıştır. Gözlem öncesi gözlemcinin bilgi toplaması ve kaydetmesi için oluşturtulmuş bir kodlama sisteminin bulunması, veri toplamada güvenirlik ve geçerliğe ulaşmakta kolaylık sağlar (Büyüköztürk ve diğerleri, 2010). Ayrıca veri toplama sürecinde araştırmacı tarafından kodlanan veriler gözlem sonunda öğretmenlerle tartışılmış, öğretmenlerin gözlemleriyle birleştirilmiştir. Gözlem
sürecinde not alırken gözlemcinin mümkün olduğu ölçüde tanımlayıcı olması ve gözlenen olguları kendi düşünce süzgecinden geçirerek yorumlaması önemlidir. Araştırmacının gözlenen ortama ilişkin düşünceleri ve yorumları bireysel özellik taşımakla birlikte, nitel araştırmada önemli bir yer tutar (Yıldırım ve Şimşek, 2008).
3.4.4. Yazma Becerileri Dereceli Puanlama Anahtarından Veri Toplanması
Yazma Becerileri Dereceli Puanlama Ölçeği, Tablo 8’ de ifade edilen tarihler arasında D, O ve Y İlkokullarında araştırmacı tarafından yapılan gözlemler doğrultusunda doldurulmuştur. Gözlem yapılacağı tarihler arasında öğretmenlerle bilgi paylaşımı yapılmış, öğretmenlerden gözlenmek istenen becerilere yönelik çalışmalar yaptırması istenmiştir. Öğretmenlerin oluşturdukları öğretim ortamlarında öğrencilerin oturma, kâğıt tutma, bilek duruşu, kalem tutma, kâğıt ile göz arasındaki mesafe, çizgileri birleştirme ve çizgileri kopya etme becerileri araştırmacı tarafından gözlenmiş ve puanlama anahtarına kodlanmıştır. Karasar’a (2009) göre gözlem tekniğinin en önemli özelliği, gözlenenlerin kendi doğal ortamları içerisinde olmasıdır. Birçok davranış ancak bu şekilde objektif olarak belirlenebilir. Özellikle insanlardan, diğer tekniklerle veri toplarken, kendilerini oldukları gibi değil görünmek istedikleri gibi davranma eğilimleri ile belleğe dayalı bilgilerin hatırlanma güçlüğü bilinmektedir. Ayrıca veri toplama sürecinde araştırmacı tarafından kodlanan veriler gözlem sonunda öğretmenlerle tartışılmış, öğretmenlerin gözlemleriyle birleştirilmiştir.
3.4.5. Dinleme Becerileri Kontrol Listesinden Veri Toplanması
Dinleme Becerileri Kontrol Listesi, Tablo’8 de ifade edilen tarihler arasında D, O ve Y İlkokullarında araştırmacı tarafından yapılan gözlemler doğrultusunda doldurulmuştur. Gözlem yapılacağı tarihler arasında öğretmenlerle bilgi paylaşımı yapılmış, öğrencilerin dinleme becerilerine yönelik davranışlarının gözlemleneceği belirtilmiştir. Bununla beraber öğretmenlerin çocuklara kitap okuma, yönergeleri takip etme vb. etkinlikleri yaptırması istenmiş, öğretmen tarafından oluşturulan öğretim ortamında öğrencilerin dinleme becerilerine yönelik davranışları araştırmacı tarafından
gözlenmiştir. Öğrencilerin etkinlikler esnasında dinleme becerilerine yönelik davranışları kontrol listesine kodlanmıştır. Ayrıca veri toplama sürecinde araştırmacı tarafından kodlanan veriler gözlem sonunda öğretmenlerle tartışılmış, öğretmen ve araştırmacının görüşleri doğrultusunda birleştirilmiştir.
3.4.6. Öğretmen Görüşme Formundan Veri Toplanması
Öğretmen görüşme formunda belirlenen sorular doğrultusunda; birinci sınıf öğretmenlerinin UHÇP’nin birinci sınıf öğrencilerinin, dinleme, konuşma, okumaya hazıroluşluk, yazmaya hazıroluşluk, görsel algı ve dikkat becerilerine etkisine ve program kapsamında karşılaştıkları kolaylık ve zorluklara yönelik görüşleri belirlenmiştir. Stewart ve Cash (1985) görüşmeyi, “önceden belirlenmiş ve ciddi bir amaç için yapılan, soru sorma ve yanıtlama tarzına dayalı karşılıklı ve etkileşimli bir iletişim süreci” olarak tanımlamıştır (Akt: Şimşek ve Yıldırım, 2008: 119). Görüşme süresince araştırmacı tarafından ortamda ses kayıt cihazı bulundurulmuş, görüşme yapılan öğretmene belirtilerek yapılan görüşmeler kayıt altına alınmıştır. Öğretmen görüşmeleri ortalama 25 dakika sürmüştür.