Veri toplama araçlar

Bu ara rmada verilerin toplanmas nda, ö rencilerin benlik sayg lar n belirlenmesi için “Piers-Harris Çocuklarda Öz-Kavram Ölçe i” (Öner, 1996) ve matematik kayg lar n belirlenmesinde ise “Matematik Kayg Derecelendirme Ölçe i” (Balo lu ve Balgalm , 2010) kullan lm r. Ayr ca çal maya kat lan rencilerin demografik özelliklerini belirlemek amac yla, ara rmac taraf ndan haz rlanan Ki isel Bilgi Formu ö rencilere uygulanm r.

3.1.3.1 Piers-Harris Çocuklarda Öz-Kavram Ölçe i

‘Kendim Hakk nda Dü üncelerim’ ad ile an lan 80 maddelik Piers-Harris’in Çocuklarda Öz Kavram Ölçe i 9 ile 16 ya grubundaki ö renciler için 1964’te Piers ve Harris taraf ndan Amerika Birle ik Devletleri’nde geli tirilmi tir. Ölçek

rencilerin kendilerine (öz’üne) yönelik dü ünce, duygu ve tutumlar de erlendirmeyi amaçlar. Bu ölçek çocuklarda öz kavram ya da benlik anlay n geli imini, boyutlar , ki ilik ve çevre ö eleriyle olan ili kilerini ara rma ve belirlemede kullan r. Ölçek 80 betimleyici maddeden olu maktad r. Her maddeye evet ya da hay r eklinde yan tlar verilmektedir. Yüksek puanlar çocuklar n kendileri hakk ndaki olumlu, dü ük puanlar ise olumsuz öz-kavram na i aret etmektedir. Öz- kavram n mutluluk ve doyum (Happiness and Satisfaction), fiziksel görünüm ve özellikler (Physical Appearance and Attributes), zihin ve okul durumu (Intellectual and School Status), popularite (Popularity), davran sal uyum (Behavioral Adjustment) ve kayg dan kurtulma (Freedom from Anxiety) gibi birkaç farkl ö esi bulunmakta ve ölçek bu alt alt faktörden olu maktad r.

Ülkemizde ölçe in çeviri ve güvenirlik çal mas Öner (1996) taraf ndan yap lm r. Türkçeye çevrilen benlik kavram ölçe i orijinal formdan istatistiksel düzeyde farkl k göstermedi i, Türkçe ve ngilizce formlar n e de er oldu u saptanm r (Öner, 1996).

Ölçe in Puanlanmas :

Puanlama cevap anahtar kullan larak yap r. Ölçe in amac olumlu alg lama ve dü ünceleri saptama oldu undan, olumsuz yönde ifade edilmi maddelere verilen ‘hay r’ cevab do ru olarak kabul edilir.

Ölçek puan , cevap anahtar na uyan maddelerin say sal toplam r. Elde edilen öz kavram ham puan 0 ile 80 aras nda de ir. Uygulamalar genelde, ham puanlar n 25 ile 75 aras nda oldu unu göstermi tir (Öner, 1996). Dü ük puanlar bireyin öz kavram n dü ük ya da olumsuz olu una i aret eder. Yüksek puanlar ise her zaman bireylerin gerçekten çok yüksek ya da olumlu bir öz kavram na sahip oldu unu göstermeyebilir. Bu durumda yüksek puan n geçerli olup olmad belirlemek için birey hakk nda ba ka verilerden (di er ki ilik ölçümleri vb.) yararlanmak gerekebilir. Genelde dikkat çeken dü ük puanlard r. Dü ük öz kavram puanlar , yard ma gereksinimi olan ö rencilerin ay rt edilmesi ve tan nmas nda önemli bir ipucu olu turabilir (Öner, 1996).

Piers Harris’in geli tirmi oldu u çocuklarda öz kavram ölçe inin 3.-12. f ö rencileriyle standardizasyonu yap lm r. De ik ya gruplar n ve cinsiyet farklar n olmad saptanan bu ölçe in güvenirli i, iç tutarl k ve de mezlik (test- tekrar-test) teknikleriyle s nanm r. Spearman Brown ve Kuder Richardson 21 formülleri ile elde edilen iç turarl k katsay lar .78 ile .93 aras ; Pearson Momentler Çarp formülü ile elde edilen puan de mezli i korelasyon katsay lar .71 ile .77 aras bulunmu tur. Bu veriler ölçek güvenirli inin doyurucu oldu u eklinde yorumlanm r (Öner, 1996).

Ölçe in ölçüt ba ml geçerli i s nan rken Lippsit’in ‘Ö renci Problem aretleme’ listeleri olmu tur. Ölçekle ölçütler aras nda .68 ve .64 düzeyinde (anlaml ) korelasyonlar elde edilmi tir. Yap geçerlili i için 456 alt nc s f rencisinin puan na çoklu faktör analizi uygulanm r. Varimax rotasyonu ile elde edilen 10 faktörden alt n yorumlanabilir nitelikte oldu u; faktörlerin toplam puan de iminin %42’sini aç klad görülmü tür. Bu alt faktör ölçe in alt testlerini olu turmu tur. Katk düzeyine göre s ralanan faktörler öyle isimlendirilmi tir. (1)

Davran , (2) Zeka ve Okul Durumu, (3) Fiziksel Görünüm ve Nitelikleri, (4) Kayg , (5) Sosyal Be enirlik ya da Gözde Olma, (6) Mutluluk.

Ancak bu faktörlerin ölçe in Türkçe formundaki s ralan orijinalindeki ralan ndan farkl r. Yap lan faktör analizi sonucunda toplam ölçek puan de imine katk dereceleri bak ndan (en yüksek katk dan en dü ük katk ya do ru) bu faktörlerin Türkçe Formdaki s ralan : (a) Mutluluk, (b) Kayg , (c) Sosyal Be enirlik ya da Gözde Olma, (d) Davran , (e) Fiziksel Görünüm (f) Zihinsel Durum/Okul Durumu eklinde olmu tur (Öner, 1996).

3.1.3.2. Matematik Kayg Derecelendirme Ölçe i lkö retim Formu

Matematik Kayg Derecelendirme Ölçe i lkö retim Formu Suinn (1988) taraf ndan geli tirilmi tir. Ölçek Türkçeye Balo lu ve Balgam (2010) taraf ndan uyarlanm r. Matematik Kayg Derecelendirme Ölçe i lkö retim Formu (MARS-E)’nin Türkçe formu ngilizce asl gibi 5’li Likert tipinde yirmi alt maddeden olu mu tur. Derecelendirme “hiç”, “çok az”, “orta derecede”, “çok” ve “çok çok” eklinde olup; puanlama s ras yla 0, 1, 2, 3 ve 4 eklindedir. Ölçekte ters döndürülerek hesaplanacak madde yoktur. Ölçek maddeleri be alt ölçe e da lm r. 1., 2., 3., 4., 10., 19. ve 20. maddeler matematiksel i lem yaparken hissedilen kayg belirten Matematiksel lem Kayg (k saca lem Kayg olarak belirtilmi tir) alt ölçe ini olu turmu tur. 5., 6., 21., 22., 23. ve 24 maddeler matematikle ilgili bilgileri günlük hayata uygularken veya günlük hayatla ilgili durumlarda kullan rken ya an lan kayg belirten Matematik Uygulama Kayg (k saca Uygulama Kayg olarak belirtilmi tir) alt ölçe ini meydana getirmi tir. 7., 11. ve 14. maddeler matematik dersi ile ilgili olarak ya anan kayg ya i aret eden Matematik Ders Kayg (k saca Ders Kayg olarak belirtilmi tir) ve 8., 9., 12., 25. ve 26. maddeler matematik ö retmeninin kendisin ö rencilerde tetikledi i kayg ölçen Matematik Ö retmeni Kayg (k saca Ö retmen Kayg olarak belirtilmi tir) alt ölçeklerini olu turmu tur. Matematik ile ilgili bilgilerin test edildi i ortamlarda ortaya ç kan Matematik S nav Kayg (k saca S nav Kayg olarak belirtilmi tir) alt

ölçe i ise 13., 15., 16., 17. ve 18. maddelerden olu mu tur. Her alt ölçe e ait maddeye verilen puanlar n toplanmas ndan alt ölçek puan ve alt ölçek puanlar n toplanmas ndan da toplam ölçek puan hesaplan r. Dolay yla toplam ölçek puan 0 ile 104 aras nda de ebilir ve yüksek puanlar yüksek kayg ya i aret eder ( Balo lu ve Balgam , 2010).

Ölçek güvenirli i aç ndan incelendi inde, Richardson ve Suinn (1972)’in , iki haftal k test-yeniden test sonucunu .78 bulurken; yedi haftal k test-yeniden test sonucu ise .85 bulmu tur. (Akt. Balo lu ve Balgam , 2010)

ngilizce-Türkçe uyumunu aç ndan, yabanc dil uzmanlar her bir madde için, maddenin Türkçe çevirisinin ngilizce orijinali ile olan uyum düzeyleri derecelendirmi lerdir. Ortalamalar 9.30 ile 9.87 aras nda de mi tir ( x = 9.61; Ortanca = 9.62; SS = .14). En dü ük uyum, Madde 11, “Starting to read a hard new chapter for your math homework”, kar “Matematik ödeviyle ilgili zor bir konuyu ilk kez çal rken ne kadar heyecanlan rs n?” ( x = 9.30, SS = .75) maddesi için bulunmu tur. Yirmi alt ölçek maddesinden yirmi birinde uyum 9.50 üzerinde bulunmu tur ( Balo lu ve Balgam , 2010).

Ölçe in çeviri geçerli i incelendikten sonra, Türk dili ve edebiyat uzmanlar Türkçe formdaki her bir maddeyi Türkçe gramer kurallar na uygunluk, manay ifade edebilme, ilkö retim ö rencileri taraf ndan anla labilirlik vb. boyutlar nda derecelendirmi lerdir. Bu derecelendirme k saca, maddelerin anla labilirli i olarak betimlenmi tir. Uzmanlar n derecelendirmeleri, 6.50 ile 8.36 aras nda de mi tir ( x = 7.47; Ortanca = 7.38; SS = .42). Elli bir uzman aras ndan yirmi dördü, ölçek maddelerinin anla labilirli ini 8.00 alt nda derecelendirmi tir. Tüm ölçek maddeleri içinde, uzmanlar n en az anla r buldu u madde “Matematik ödeviyle ilgili zor bir konuyu ilk kez çal rken ne kadar heyecanlan rs n?” eklindeki maddedir ( x = 6.50,

SS = 2.96) ( Balo lu ve Balgam , 2010).

Ölçe in e zamanl geçerlik kan olarak, ö rencilerin alg lanan stres düzeyleri (az stresli, orta derecede stresli ve çok stresli) ile MARS-E alt ölçekleri ve toplam ölçek puanlar aras ndaki ili ki incelenmi tir. Ara rmaya kat lan 336

renciden 335’i bu soruyu cevapland rm r. Ö rencilerin 118 (% 35.1)’i kendilerini az stresli olarak tan mlarken; 150 (% 44.6)’si orta derecede stresli ve 67 (% 19.9)’si a stresli tan mlam lard r. Bu üç grup ö rencinin toplam MARS-E puanlar nda farkl la p farkl la mad klar tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile incelenmi tir. Tablo 5, üç gruptaki ö rencilerin MARS-E toplam ve alt ölçek ortalamalar , standart sapmalar ve toplam MARS-E puan nda F testi sonucunu göstermektedir. Tukey post-hoc analizleri gruplar aras farkl klar n az stresli grup ile a stresli (ortalama fark = -12.19, p < .0005) ve orta derecede stresli grup (ortalama fark = -7.41, p < .003) aras nda anlaml oldu unu; ancak a stresli grup ile orta derecede stresli grup aras nda anlaml bir fark olmad göstermi tir (ortalama fark = 4.78, p < .17) ( Balo lu ve Balgam , 2010).

Ölçe in güvenirli ini incelemek için ölçek puanlar n iç tutarl k (Cronbach alfa) katsay lar hesaplanm r. En dü ük katsay üç maddeli Ders Kayg alt ölçe indedir. Tüm ölçek ve alt ölçekler için hesaplanan iç tutarl k katsay lar ölçe in yüksek güvenirlik de erlerine sahiptir. Ölçek maddeleri, düzeltilmi madde toplam katsay lar n .32 (Madde 18) ile .75 (Madde 8) aras nda de mektedir. (Balo lu ve Balgam , 2010).