Uzaktan Eğitimde KarĢılaĢılan Problemler

Uzaktan eğitimde birçok araĢtırmayla öne çıkan problemler üç kategoride değerlendirilmektedir (Jones, 2005):

1. Öğrenci Özelliklerinden Kaynaklanan Problemler: Öğrencilerin karĢılaĢtıkları problemler; esneklik talebi, kültürel ve zaman farklılıkları ve kiĢisel durumlarla ile ilgilidir.

Uzaktan eğitim uygulamalarında birçok öğrenci; özerklik, özgürlük ve esnekliğe ihtiyaç duyduklarını ifade etmiĢlerdir. Bununla birlikte, öğrencinin bu yönde bir seçme Ģansı yoktur. Bu öğrenciler; fiziksel mekân, çalıĢma ve/veya ailevi sorumluluklar nedeniyle uzaktan eğitimi tercih etmektedir. Bu öğrencilerin birçoğu, hafta içi dokuz- beĢ saatleri arasında eğitim alamamaktadır. Bunun yerine, sabahları erken saatlerde ve geceleri eğitim talebinde bulunmaktadır.

Uzaktan eğitimde, kültürel farklılıklar giderek globalleĢmektedir. Bunun temel nedeni, toplumlara has duygulardır. Örneğin, Avustralya‟lı bir öğrenci ile Singapur‟lu bir öğrencinin duyguları tamamen farklıdır.

Uzaktan eğitimde öğrenci ve öğretmen arasında senkronize bir iletiĢime gerek duyulmaktadır. Buna karĢın, öğrenci ve öğretmenin farklı ülkelerde olması durumunda ülkelerarası zaman farklılıkları bu iletiĢime imkân tanımaz.

Uzaktan eğitim öğrencilerinin beklentileri oldukça yüksektir. Buna neden olan faktörler; öğrencinin yaĢı, eğitim altyapısı, bireysel farklılıkları, öğrenme stili, özgüven düzeyi ve önceki çalıĢma tecrübeleridir.

2. Kurumsal Problemler: Uzaktan eğitimin kurumsal özellikleri dikkate alındığında, özellikle üç alanda problemlerin yoğunlaĢtığı görülmektedir. Bunlar; uzaktan öğretimin desteklenmesi ve tanınması, katı yönetim ve eğitimin organizasyon boyutudur (Jones, 2005).

Geleneksel eğitim sisteminde, bilgilerin sunumunda kullanılan materyalleri değiĢtirmek daha kolaydır. Ancak bu uzaktan eğitimde pek mümkün olamamaktadır. Ġkinci kuĢak uzaktan eğitimde, çalıĢma materyallerinin planlanması ve geliĢtirilmesine özellikle önem verilmesi gerekmektedir.

Uzaktan eğitim veren bazı yükseköğretim kurumlarındaki yönetimler oldukça katıdır. Dönemlerin baĢlangıç ve bitiĢ zamanları, kayıt ve sınavların zamanında yapılması gibi pek çok konuda esneklik yoktur. Buna karĢın, uzaktan eğitimi anlamlı kılan değiĢkenlerden biri de esnekliğe imkân tanımasıdır.

Uzaktan eğitim veren kurumların bütün materyalleri, merkezi yönetim tarafından üretilmektedir. Bu durumun meydana getirdiği problemler Ģunlardır:

 Bazı akademik kontrol eksiklikleri.  Konu geliĢimi açısından zaman kaybı.  Yönetimsel yetersizlikler.

Uzaktan eğitimin mali boyutu, kullanılacak kitle iletiĢim araçlarını ve dolayısıyla öğrenenleri etkiler. Bu kapsamda karĢılaĢılan problemler ise Ģunlardır:

 Konu materyallerinin dağıtımının yavaĢlaması.

 Öğrenci-öğretmen ve öğrenci-öğrenci etkileĢimindeki yetersizlikler.

 Uzaktan eğitimde mesafe sınırı yoktur. Buna karĢın, öğrenenler ile öğretenler arasında psikolojik bir mesafenin oluĢması.

3. Öğretmenlerin Nitelikleri: Uzaktan eğitim; kaliteli materyallerin hazırlanması, uygun öğrenme çevrelerinin meydana getirilmesi, iletiĢim ve sunu gibi pek çok açılardan uzmanlık gerektirir. Bu kapsamda karĢılaĢılan problemler ise Ģunlardır:

 ÇalıĢma alanı ile ilgili problemler.

 Materyallerin hazırlanması ile ilgili problemler.

Türkiye‟de, son yıllarda yapılmıĢ pek çok uzaktan eğitim programı örneklerini görmek mümkündür. Bu konuda yapılmıĢ çok sayıda program örneğinin olması maalesef programların etkili ve verimli olduğu anlamını taĢımamaktadır. YapılmıĢ pek çok çalıĢma, eğitim-öğretim odaklı olmaktan çok teknoloji odaklı bir yapıdadır. Özellikle pek çok hazırlanmıĢ web tabanlı uzaktan eğitim programı, ders notlarının web sitesine indirilmesinden öte bir anlam ifade etmemektedir. Eğitim hizmetinin sunumunda kullanılan teknoloji, eğitim bilimin araĢtırma ve geliĢtirme çalıĢmalarının sonuçlarına göre değil de sırf eğitimde teknoloji kullanımı olsun diye yapılmıĢ çalıĢmalardır. Bu tür uzaktan eğitim programları; öncesinde zihniyet yanlıĢlığı ve sonrasında da programın baĢlangıcından en sonundaki değerlendirme kısmına kadar yapılan yanlıĢ uygulamalar yüzünden etkili ve verimli olamamaktadır. Bu alanda yapılmıĢ pek çok uzaktan eğitim çalıĢması bilimsel ölçütlere uymadığından, özellikle öğretim tasarımı açısından çok büyük yanlıĢlıklar içerdiğinden amacına ulaĢamamaktadır (Gülnar, 2008, 260-261).

Ġnternetin uzaktan eğitim yoluyla, eğitim dünyasına sunmuĢ olduğu yenilikler takdir edilmektedir. Fakat gerçekte durum böyle değildir. Uzaktan eğitim adı altında birçok kurum tarafından verilen çevrimiçi lisans ve sertifika kursları insanoğlunun yüzlerce yıllık eğitim ve öğretim birikimini tehdit etmektedir. Ġnternetin eğitim gibi

toplumları sürükleme özelliğine sahip bir alanda, her türlü kötü kullanıma imkân tanır halde uygulanabilmesi mümkün olabilmektedir. Bilginin hızına yetiĢme amacı saklı kalmak kaydıyla, geriye kalan bütün evrelerde uzaktan eğitim veren kurumların geleneksel kurumlara göre belirgin bir üstünlüğü henüz ortaya konamamıĢtır. Ayrıca, uzaktan eğitim veren kurumların propaganda vb. amaçlarla kullanılıp kullanılmayacağı, kullanılacaksa ne gibi yaptırımlara maruz bırakılacağı, bu yaptırımlardan sorumlu kurumların açık kimliğinin nasıl olacağı gibi pek çok belirsiz durum söz konusudur (Tuncer ve TaĢpınar, 2007, 117).

HerĢeye rağmen ilerleyen teknoloji ile birlikte uzaktan eğitimin önündeki donanım ve yazılıma yönelik engeller zamanla ortadan kalkarak paylaĢımı ve etkileĢimi daha yüksek bir ortam oluĢturma beklentisi mevcuttur. Teknolojinin eğitimde ağırlıkla yer alması, kitle iletiĢim araçlarının da yoğun olarak yer aldığı ortamlarda öğrenciyi teknolojiyle barıĢık olmaya itmekte ve yoğun teknoloji içeren ortamlar öğrenci kimliğini beslemektedir. Teknoloji ve bilgi birlikteliği içersinde teknolojiyi kullanabilme yeterliliği geliĢmektedir. Teknolojinin eğitimin ayrılmaz bir parçası olması ve bu yapının günümüzde yer alan açık öğretimin ve uzaktan öğrenme sistemlerinin temel yapı taĢı olarak yer alması eğitim içeriği ile teknolojinin sürekli etkileĢim içersinde yer almasını doğurmaktadır (Öngün, 2006, 75).