Çevrimiçi ve Çevrim DıĢı Öğrenme ġekilleri

Çevrimiçi (online) ve çevrim dıĢı (offline) aralıkta yer alan öğrenme Ģekilleri dört grupta incelenmektedir (Cebeci, 2004, 76-77):

1. Geleneksel Öğrenme (Traditional Learning): Bizzat öğretim kurumlarının derslik ve uygulama alanlarında yapılan öğrenmeyi ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Bu aynı zamanda, yerleĢkede öğrenme (on-campus learning) veya yüz yüze öğrenme (face to face learning) olarak da adlandırılmaktadır. Geleneksel öğrenmede elbette ders ve uygulamalarda teknoloji kullanılmakla birlikte, tamamen teknolojiye dayalı ve teknoloji destekli olma durumu söz konusu değildir.

EĢzamanlı eğitim denildiğinde zamana bağımlı, aynı mekânda ve yüz yüze verilen eğitim kastedilir. Geleneksel anlamda okullarda yapılan eğitim senkron

eğitimdir. Bu tip eğitim modeline video konferans sistemi de dahil edilebilir (Öngün, 2006, 52).

Geleneksel eğitim anlayıĢı, eğitimi sadece biliĢsel ve entelektüel alanla sınırlamıĢtır. Geleneksel eğitim daha çok tek yönlü ve tek merkezlidir. Bu da öğretmenden öğrenciye ve öğretmen merkezli olup yapısal ve geniĢ bir zamana yayılmıĢtır. Geleneksel eğitimde öğretmen bilgi sağlayandır; öğrenci de bilgiyi hazır bulan ve hazır alandır. Geleneksel okul bilgiye öğretmenden, metinden ya da diğer teknolojilerden öğrenciye aktarılacak bir sabit, taĢınmaz bir mülkiyet gibi bakar. Oysa bilgi, öğrenen kiĢinin fikrini değiĢtirmede, önceki bilgilerini mevcutları ile birleĢtirmede kullandığı, ne öğrendiğini bildiği ve irdelediği ve farklı durumlara uyarladığı insan oluĢumudur (Öngün, 2006, 52-53).

2. Teknoloji Destekli Öğrenme (Technology Enhanced Learning): Sınıf veya derslikde, her türlü elektronik ve teknolojik uygulamaların yoğun bir Ģekilde kullanıldığı geleneksel öğrenmedir. Teknoloji destekli öğrenmede; elektronik kütüphane ve veritabanları, öğrenme içerikleri ve uygulamaları çevrimiçi veya çevrim dıĢı kullanabilmektedir.

Teknolojinin uygulamalarda yer almasını sağlayan, bir parçası haline gelen öğrenen, öğreten, düzenleyen ve yönlendiren kiĢilerin süregelen süreç içersinde her zamankinden daha özenli ve bir takım halinde çalıĢmaları gerekmektedir. Burada ortaya çıkan durum özellikle öğrencinin de artık öğrenme sürecinde alacağı bilgi adına daha aktif ve katılımcı olacağını kanıtlamaktadır. Teknolojinin eğitimin ayrılmaz bir parçası olması ve bu yapının günümüzde yer alan açık öğretimin ve uzaktan öğrenme sistemlerinin temel yapı taĢı olarak yer alması eğitim içeriği ile teknolojinin sürekli etkileĢim içersinde yer almasını doğurmaktadır (Usal ve Albayrak, 2005; Akt. Öngün, 2006, 83).

Günümüzde öğretimin eğitim teknolojileri ile etkin bir Ģekilde desteklenmesi gereğine ihtiyaç vardır. Eğitim ortamında, öğretme-öğrenme iliĢkisinin düzenlenmesi, eğitilenin öğrenmeye güdülenmesi, öğrenmenin kolaylaĢtırılması için gereken her türlü aracın, gerecin nasıl kullanılacağını, nasıl sağlanacağını ya da hazırlanacağını eğitim teknolojileri araĢtırmaktadır (Öngün, 2006, 85).

3. HarmanlanmıĢ Öğrenme (Blended Learning): Derslerin çoğunlukla elektronik sistemler ve ağlar aracılığıyla çevrimiçi verildiği, ancak bazı ders ve uygulamaların belirli süreler için yüz yüze yapıldığı öğrenme Ģeklidir. Bu öğrenme

Ģekli, “ĠndirgenmiĢ geleneksel öğrenme” (reduced f2f learning) veya “KarıĢık öğrenme” (mixed learning) terimleriyle de ifade edilmektedir.

Horton (2000) harmanlanmıĢ öğrenmeyi, web destekli öğrenme ile sınıftaki öğrenmenin, her birinin güçlü ve avantajlı birkaç yönünün birleĢtirilmesi Ģeklinde tanımlamıĢtır. Garnham ve Kaleta (2002) ise harmanlanmıĢ öğrenme ya da hibrit dersi; sınıf içi öğretimin en iyi özellikleri ile çevrimiçi öğrenmenin en iyi özelliklerinin birleĢtirilmesi ve böylelikle aktif bağımsız öğrenmenin özendirilmesi ve sınıf içi zamanın kısaltılmasıdır Ģeklinde tanımlamıĢtır (Ünsal, 2007, 47-48).

HarmanlanmıĢ öğrenme; hem öğrenci-öğrenci hem de öğrenci-öğretmen etkileĢimiyle beraber, çevrim içi öğrenmenin de kullanılmasıyla beraber çok faydalı olmaktadır. HarmanlanmıĢ öğrenmede amaç; sınıf içinde, çevrimiçi öğrenme ile yüz yüze öğrenme arasında denge sağlamaktır. Yüz yüze öğrenme ile çevrimiçi öğrenmenin dengesi her bir derse göre değiĢmektedir. Bazı derslerin temel özelliklerinden dolayı yüz yüze öğrenme, diğer derslerde ise çevrimiçi öğrenme daha fazla kullanılmaktadır. BaĢka bir derste ise bu oran eĢit olarak yapılabilmektedir (Osguthorpe ve Graham, 2003; Akt. Ünsal, 2007, 49).

Karma eğitim (Blended Education), yüz yüze yapılan geleneksel eğitime zaman ve mekâna bağlı engelleri ortadan kaldırmak için teknolojinin imkânları kullanılarak uzaktan yapılan eğitime verilen addır. BaĢka bir deyiĢle “Uzaktan Eğitim” derslerin elektronik iletiĢim araçları veya basılı Ģekilde aktarıldığı, öğrenen ve öğreten kiĢinin fiziksel olarak birbirilerinden ayrı bulunduğu eğitim çeĢididir (Yükseltürk ve Anlı, 2004, 57).

Bu eğitim öğrenci eğitiminde kullanılabileceği gibi, öğretmen ve yer problemi yaĢanan durumlarda ve yüz yüze eğitime destek vermek amacıyla da kullanılabilmektedir. Çevrimiçi eğitimin etkili olması için dikkatli bir planlama, eğitimde verilecek olan ders gereklerinin anlaĢılması ve öğrenci ihtiyaçlarının göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Ġçerik ve yazılım çevrimiçi eğitimde önemli iki unsurdur (Öngün, 2006, 57).

4. Uzaktan Öğrenme (Distance Learning): Ders ve uygulamaların tamamen uzaktan verildiği bir öğrenme Ģeklidir. Bu öğrenme Ģekli, mutlaka elektronik ve çevrimiçi olmak koĢuluna bağlı değilse de son yıllarda uzaktan öğrenme ve e-öğrenme eĢanlamlı terimler olarak kullanılmaktadır. Çünkü biliĢim teknolojileri ve bilgisayar ağlarında görülen ilerlemeler nedeniyle uzaktan öğrenmenin önceki biçiminde; kitap,

dergi, radyo ve tv yayını gibi yöntemlerden hızla web tabanlı eĢ zamansız çevrimiçi öğrenmeye doğru bir geçiĢ yaĢanmaktadır.

Uzaktan öğrenmenin en önemli üç modu; ses, görüntüdür ve data olarak tanımlanmaktadır. Etkin bir öğrenme aktivesinin gerçekleĢmesi için bir e-öğrenme materyali metin, ses, grafiksel sunumlar, video aktarma sunuları, animasyonlar, simülasyonlar, oyunlar, test sistemleri, geri bildirimlerle desteklenmiĢ etkileĢimler gibi bileĢenleri içermelidir (Ġslam, 2004; Doruk, 2005; Akt. Öngün, 2006, 62).

Bilgi çok hızlı değiĢmekte, beceriler eskimekte ancak birçok öğretmen ve hatta eğitim kurumu bu hıza yetiĢememektedir. Günümüz istihdam Ģartlarını, bireylerin beceri ve bilgi seviyeleri belirlemektedir. Teknik beceriler, teknolojik geliĢmeye bağlı olarak değiĢtiğinden veya eskidiğinden bu becerileri kazandırma yönünde oluĢacak eğitim talebini karĢılama çevrimiçi öğrenme gibi sürekli kesintisiz eğitimi savunan yaklaĢımlarla mümkün olabilecektir. ĠĢte bilgisayar ve internetin birlikte kullanılması Ģeklinde ifade edilen çevrimiçi öğrenme, bu yetersizlikleri gidermeye aday yeni bir eğitim akımı olarak karĢımıza çıkmaktadır (Tuncer ve TaĢpınar, 2007, 114).