Uygulamaya yönelik öneriler

Okul öncesi eğitim ortamlarının niteliğine ilişkin standart göstergeler oluşturulmalı ve bütün okul öncesi eğitim kurumlarının en üst düzeyde niteliğe sahip olması yönünde düzenlemeler yapılmalıdır.

Okulöncesi eğitim kurum binaları tek katlı ve müstakil olmalıdır. Farklı amaçla yapılmış binalar anaokuluna dönüştürülmemeli, yeni yapılacak binaların planlama aşamasında idareci ile öğretmenlerin görüşleri alınmalıdır.

Anaokulu binaları geniş olmalı, etkinlik sınıfları, oyun, uyku odaları gibi farklı bölümler yer almalıdır. Okulda kullanılacak bütün malzemeler çocukların sağlığını bozmayacak kalitede ve onların gelişim özelliklerine uygun kullanılmalıdır. Yer döşemesi olarak ıslak zeminlerde kayganlığı azaltılmış fayans, sınıflarda laminant kullanılmalıdır.

Anaokulları geniş bahçeler içine yapılmalıdır. Bahçede çocukların gelişimlerine uygun özellik ve kalitede oyun alanları bulunmalıdır. Bahçede farklı zemin çeşitlerine ve etkinlik alanlarına yer verilmelidir.

Okulöncesi eğitim kurumlarında yemekler sertifikalı aşçılar tarafından okulda pişirilmelidir.

Anaokulu binaları yapılmadan önce bütün güvenlik önlemleri düşünülmelidir. Ayrıca belli bir zaman kullanılan binalar gözden geçirilerek kontrol edilmelidir. Ayrıca okullarda sertifikalı erkek güvenlik görevlileri bulunmalıdır.

154 Okul öncesi eğitimde fiziksel mekân, rutin kişisel etkinlikler, dil ve akıl etme, aktiviteler, etkileşim, aile ve personel konusunda öğretmenlere, yöneticilere ve ailelere konferanslar düzenlenmelidir. Ayrıca aile katılım çalışmalarına ağırlık verilme aileler eğitime daha çok dâhil edilmelidir. Aile katılımı çalışmaları çerçevesinde ebeveyn eğitim toplantıları yapılmalı, katılımın artırılması için de farklı yöntemler denenmelidir. Bunun yanı sıra, yetişkinler çocuk sahibi olmaya karar vermelerinden itibaren çocukları ile ilgili konularda bilgi sahibi olma yolunda adım atmalıdır.

Eğitim ortamlarında farklı tür etkinlikler uygulanabilir kılınmalıdır. Farklı içerik ve özelliğe sahip okul öncesi eğitim etkinlikleri için yeterli malzeme ve materyalin temin edilmesi, yeterli mekânın sağlanması gerekmektedir. Ayrıca öğretmenlerin etkinlikler boyutuna ilişkin bilgi ve becerilerinin geliştirilmesi ile malzeme ve materyalin ya da mekânın varlığı anlam kazanacağından dolayı, gerek öğretmenlerin bireysel gayretleriyle gerek yönetici ya da uzman desteği ve yönlendirmesi ile bu konu ele alınmalıdır.

Öğretmenlerin alanları ile ilgili yeni bilgi ve teknolojileri takip edebilmeleri amacı ile düzenli aralıklarla hizmet içi eğitim çalışmaları planlanmalı ve bunlara ulaşılabilirliği sağlanmalıdır.

Eğitimci ve personelin kendilerine ait bir dinlenme zamanları ve bu zamanı geçirebilecekleri odaları, iyi bir şekilde donatılmış çalışma alanları, bireysel ve grup görüşmeleri için kullanılabilecek, oyun alanlarından farklı bir alan okulöncesi eğitim kurumunda bulunmalıdır.

155

5.2.2. Politikaya Yönelik Öneriler

Milli Eğitim Bakanlığı yetkililerine daha çok bağımsız anaokulu yapmaları önerilmektedir.

Eğitim ortamlarının personel olanaklarının iyileştirilmesi gerekmektedir. Öğretmenlerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi, kişisel ve eğitsel ihtiyaçlarının karşılanması yanında; işbirliği, iletişim gibi eğitimin sosyal unsurlarına ulaşılabilmesi mümkün kılınmalıdır. Öte yandan; okul öncesi eğitim ortamı çocuğun yanı sıra ailelerin gereksinimlerini duyarlılıkla karşılayan bir mekân, bilgilendiren, yönlendiren ve eğitim veren ortam olmalı; okul öncesi eğitim kurumları aile katılım çalışmalarını teşvik eden bir misyona sahip olmalıdır.

Mevcut olan okul öncesi eğitim kurumlarının niteliği geliştirilmeli, oluşturulacak okul öncesi eğitim kurumlarında da nitelik göz ardı edilmemeli, kurumların nitelik göstergeleri okulöncesi eğitim alanında uzman kişiler tarafından denetlenmeli ve mekanizmanın işlerliği artırılmalıdır.

Okul öncesi eğitim kurumlarının niteliğinin artırılması için, kamu ve özel kurumların ve kuruluşların desteği gereklidir. Bu kurumlar ve kuruluşlar, mevcut durumun iyileştirilmesi yönünde paylarına düşen sorumlulukları yerine getirmelidir.

Okulöncesi eğitim kurumlarında görev yapan idarecilerin kadrolu olması idari işlerin takibi, personel ve aile ile iletişim gibi konularda daha etkin kararlar almasına ve kalıcı çözümler üretmesine yardımcı olabilir.

Öğretmenlerin ve yöneticilerin etkili ve verimli çalışmalarla okul öncesi eğitime ilişkin konularda bilgileri artırılmalı; okul öncesi eğitim alanında yetkin kişiler tarafından okul öncesi eğitime ilişkin farklı konularda eğitim verilmeli, eksikliklerin görülmesi ve giderilme çabaları gündeme getirilmelidir.

156 Okulöncesi eğitim kurumlarında görev yapacak öğretmen ve idareciler çocuk gelişimi ve okulöncesi öğretmenliği bölümü mezunu olmalıdır. Ayrıca okulda görev alacak personel en az lise mezunu, sertifikalı kişiler olmalıdır. Güvenlik, tamir gibi teknik işlerde erkek eleman, temizlik ve sınıf anneliği gibi işlerde ise bayan eleman tercih edilmelidir.

Eğitim ortamlarından sorumlu öğretmenlere, nitelikli bir okul öncesi eğitim ortamının sahip olması gereken özellikler, gözlem yapma teknikleri, eğitim araç gereçlerini ve eğitim ortamlarını etkin kullanma konularında hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimler verilmelidir.

Okuma yazma ve matematik etkinliklerinde kullanılmak üzere devlet tarafından ücretsiz kaynak kitaplar basılmalıdır.

Okul öncesi eğitim kurumu personeli, kendi bünyesinde çeşitli konumda ve düzeyde toplantı, seminer, konferans düzenleyerek, eğitim ortamlarının niteliğini ele almalı ve niteliği artırma yönünde gerekli çözüm önerilerini tartışmalıdır.

Anaokullarında çocuk gelişimi eğitimi almış İngilizce ve rehber öğretmenler görevlendirilmelidir. Ayrıca farklı etkinlikler için isteyen okullara öğretmen tahsis edilmeli ve bunların ücretleri devlet tarafından karşılanmalıdır.

Okul öncesi eğitime ilişkin yürütülen çeşitli çalışmalar ile öğretmenlere güçlüklerle baş edebilmede gerekli bilgi ve beceriler kazandırılmalı; zor koşullarda da eğitim ortamının niteliğine ilişkin düzenlemeler mümkün kılınmalıdır.

Müfettişlerin denetlemekle sorumlu oldukları öğretmen sayısı azaltılmalı, rehberlik ve mesleki yardım rollerinin gereklerini yerine getirmede daha fazla zaman ayırmaları sağlanmalıdır. Ayrıca okulöncesi öğretmenlerini ilköğretim müfettişleri değil kendi branş müfettişleri tarafından denetlenmelidir. Okulöncesi Eğitimi ya da Çocuk Gelişimi alanında yetişmiş personel buluncaya kadar mevcut ilköğretim müfettişlerinin hizmet içi eğitim yolu ile yetiştirilerek okulöncesi eğitim kurumlarında görevlendirilmeleri sağlanmalıdır. Teftişte aranan noktalar teftiş

157 görecek öğretmenlere açıklanmalı, teftişin sonucunda öğretmenlerle görüşülerek bilgilendirilmelidirler.

Yöneticiler, girişimci olma, yönetme, denetleme, öğretmenleri çoklu performans kriterlerine göre değerlendirme, inisiyatif alarak değişik ortamlar oluşturma, bunları yapabilmek için de kaynak bulma konusunda desteklenmeli ve eğitim almalıdır.

Alanda görülen ve araştırma sonucunda da ortaya konan yetersizliklerin giderilmesi için, eğitim alanındaki bütün karar vericiler (MEB, Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü, teftiş ve denetim mekanizmasındaki yetkililer, öğretmen ve yöneticiler) alanda yapılmış bu gibi araştırmaları okumalı, sonuç ve önerileri gözden geçirmeli ve gerekli reformları yapmalıdır.