Tutum Ölçeğinin Uygulanması ve Geçerlik Güvenirlik Analizleri

Daha önce yapılmış tutum ölçekleri incelenmiştir. Bekir Đnce’nin geçerlik güvenirliği test edilmiş doktora tezi için uyguladığı “Sanat Eleştirisi Dersine Đlişkin Öğrenci Tutumları Ölçeği” dikkatle incelenmiş, benzer tutum maddelerinden faydalanılmış ve 72 maddelik bir tutum ölçeği hazırlanmıştır. Bu maddeler tekrar gözden geçirilerek uzman görüşü alınmıştır. Uzman görüşünden sonra, tutum maddelerinin azaltılması gereği duyulmuş ve uygun olmayan maddeler ayıklanarak 22 maddelik denemelik tutum ölçeği hazırlanmıştır. Tutum ölçeğinde, 5’li likert tipi derecelendirme kullanılmıştır: 1:Kesinlikle Katılmıyorum, 2:Katılmıyorum, 3:Kararsızım, 4:Katılıyorum, 5:Kesinlikle Katılıyorum şeklinde hazırlanmıştır.

Deneme ölçeği, geçerlik-güvenirlik analizi için, araştırmanın diğer veri toplama araçlarıyla beraber, 14-18 Nisan 2008 tarihleri arasında, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim-Đş Eğitimi Anabilim Dalı 1., 2., 3. ve 4.sınıf öğrencilerine uygulanmıştır. Toplam 120 öğrenciden 85 öğrenci anket formlarını yanıtlamışlardır. Öğrenciler “Kişisel Bilgi Formu”, “Sanat Etkinliklerini Đzleme Edimi Formu” ile “Anasanat Atölye Derslerine Đlişkin Tutum Ölçeği”ni doldurduktan sonra, sırayla projeksiyon cihazı aracılığıyla öğrencilere ortalama 10’ar saniye (öğrencilerin yeterli bulduğu süre) arayla, resimler gösterilmiş ve yargılarını Ek-5’te sunulan “Beğeni Düzeyine Đlişkin Veri Toplama Formu”na işaretlemişlerdir. Öğrencilerin verdikleri yanıtlar, bilgisayar ortamında SPSS-12 istatistik programından faydalanılarak değerlendirilmiştir. Đlk olarak, olumsuz maddelere verilen yanıtlar, olumlu olması durumundaki puan karşılığına dönüştürülmüştür (1 = 5, 2 = 4, 3 = 3, 4 = 2, 5 = 1).

Öncelikle denemelik tutum ölçeğinden elde edilen puanların güvenirliği, Cronbach Alpha formülü kullanılarak hesaplanmıştır. Ek-1’de sunulan “Denemelik Tutum Ölçeğinin Madde-Test Korelâsyonları ve Faktör Yükleri” tablosunda

görüldüğü gibi, güvenirlik analizi sonucu, Alpha güvenirlik katsayısı: 0.91 bulunmuştur. Güvenirlik katsayısının 1.00’a yakın değer olması beklenir ve 0.80 – 1.00 aralığı ise yüksek derecede güvenilir kabul edilmektedir ancak, ölçek güvenirliği ve geçerliği için bu tek başına yeter koşul değildir. Bilgisayar ortamında SPSS-12 istatistik programından faydalanılarak güvenirlik analizi yapılırken, Alpha değeri ile birlikte madde-toplam puan korelasyonu, faktör yükleri ve maddenin ölçekten çıkarılması durumunda Alpha’nın alacağı değer gibi madde analizi teknikleri uygulanabilmektedir. Dolayısıyla, faktör analizi yapmadan önce de ölçülmek istenen tutumla maddelerin ilişkili olup olmadıkları incelenebilmektedir. Bu durumda madde-toplam korelasyonu 0.35’ın altında kalan 4 madde tespit edilmiştir. Bu maddelerin ölçekten çıkarılması durumunda, Alpha’nın alacağı değer ile 2., 3. ve 4. sınıflar için maddelerdeki ifadelerin tutum objesi olan Anasanat Atölye dersi, 1. sınıflar için Temel Tasarım dersi olarak uygulama atölye dersleri ile ilişkisi gözden geçirilmiş, bir kaçının alt boyutlar düzeyinde ilişkili olabileceği görülse de, tek boyutlu ve tutarlı bir ölçek elde edebilmek için 11.,15.,16., ve 19. numaralı maddelerin ölçekten çıkarılmaları uygun bulunmuştur. 15 Ocak 2009 tarihli Etik Kurul kararıyla alınan izinden sonra, Çukurova Üniversitesi (Adana), Dokuz Eylül Üniversitesi (Đzmir), Gazi Üniversitesi (Ankara), Đnönü Üniversitesi (Malatya), Marmara Üniversitesi (Đstanbul), Pamukkale Üniversitesi (Denizli), Selçuk Üniversitesi (Konya) ve Trakya Üniversitesi (Edirne) Eğitim Fakültelerinde anketler uygulanmıştır. Anketler araştırma ve araştırmacının koşulları çerçevesinde, Trakya Üniversitesinde (Edirne) bizzat araştırmacı tarafından derslik ortamında uygulanmış, Çukurova Üniversitesi (Adana), Dokuz Eylül Üniversitesi (Đzmir), Đnönü Üniversitesi (Malatya), Pamukkale Üniversitesi (Denizli), Selçuk Üniversitesi (Konya), Resim-Đş Anabilim Dalında çalışan öğretim elemanları aracılığıyla uygulanmış, Gazi Üniversitesinde (Ankara) AGSL’de çalışan Resim öğretmeni aracılığıyla uygulanmış ve Marmara Üniversitesinde (Đstanbul) anketi uygulayacak eleman sıkıntısından dolayı izin geri çevrilmiş, ancak telefonla yapılan görüşmelerden sonra anketlerin, araştırmacının sorumluluğu alması şartıyla uygulanmasına izin verilmiş ve güzel sanatlar yüksek lisans öğrencisi yardımıyla anketler uygulanmıştır. Mayıs 2009 tarihinde anketler toplanmaya başlanmış ve bu tarihten itibaren sonuçlar SSPS-12 programıyla bilgisayar ortamında değerlendirilmeye başlanmıştır.

Tablo-3.11

Tutum Ölçeğinin Madde-Test Korelâsyonları ve Faktör Yükleri Đle Ortalama ve Standart Sapma Değerleri

No Maddeler Madde- Toplam Korelâsyonu Faktör Yükü S.S.

1. Atölye derslerinde kendimi

başarılı hissederim. ,588 ,639 3,95 1,049 2. Atölye derslerinde çalışmaktan

zevk duyarım. ,714 ,758 4,07 1,047 3. Atölye derslerini kaçırırsam

üzülürüm. ,619 ,669 3,77 1,132

4. Atölye derslerinde sanatı

tanımayı öğrenirim. ,674 ,723 3,71 1,160 5. Atölye derslerinde sanatı

sevmeyi öğrenirim. ,635 ,688 3,57 1,242 6. Atölye dersleri sıkıcıdır. ,577 ,624 3,88 1,161 7. Atölye derslerinin bana çok

şey katar. ,773 ,813 3,90 1,056

8. Atölye derslerinin süresi

artırılmalı. ,479 ,533 3,74 1,279

9. Atölye derslerinde kendimi geliştirme isteğimi hep canlı tutarım.

,691 ,737 3,95 1,011 10. Atölye dersleri sanatsal

duyarlılığımı geliştirir. ,708 ,752 3,86 1,050 11. Atölye dersleri bana bir şey

vermiyor. ,636 ,684 4,18 1,031

12. Atölye derslerinde

gördüğümüz eğitimi anlamsız

bulurum. ,523 ,565 4,26 ,987

13. Kendimi sanat yapıtlarına

karşı yabancı buluyorum. ,270 ,303 3,93 1,118 14. Atölye derslerinde yaptığım

çalışmalardan gurur duyarım. ,537 ,592 3,90 1,015 15. Uygulama atölye dersleri

zevklidir. ,743 ,786 4,08 ,997

16. Atölye dersleri bana önemli

olduğumu hissettirir. ,713 ,766 3,80 1,055 17. Atölye derslerinde bana

çalışma şevki verir. ,769 ,815 3,78 1,075 18. Sanat eğitimi, atölye dersleri

Uygulanan tutum ölçeğinden elde edilen puanların güvenirliği, Cronbach Alpha formülü kullanılarak hesaplanmıştır. Güvenirlik analizi sonucu, Alpha güvenirlik katsayısı, α = 0,928 bulunmuştur. Alpha değeri ile birlikte ortalama, standart sapma, madde-toplam puan korelasyonu ve faktör yükleri alınmıştır. Toplam varyans miktarı % 58,88 olarak bulunmuştur.

Örneklemden elde edilen verilerin yeterliğinin saptanması için KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) testi yapılmıştır. KMO değeri 1’e yaklaştıkça mükemmelliği artmaktadır. (Tavşancıl, 50:2002). Ölçeğimizin KMO değeri: ,947 bulunmuştur. Barlett testi, verilerin çok değişkenli normal bir dağılımdan geldiğine işaret eder. Faktör analizinde, evrendeki dağılımın normal olması gerekir (Tavşancıl, 50:2002). Barlett testi sonucu: 7731,812 olarak tespit edilmiştir. Son haliyle ölçeğin Alpha güvenirlik katsayısı, α = 0,928 olarak bulunmuştur. Bu durumda, geçerli, güvenilir,

homojen ve tek boyutlu bir ölçek elde edildiği görülmektedir.