Turist Rehberlerinin Üstlendi i Roller

Literatür inceledi inde turist rehberlerinin sorumlulukları, mesle i itibariyle kendisine yüklenen birtakım misyonlar bulunmaktadır. Bunlar a a ıdaki ekilde özetlenmi tir.

3.5.1. Lider Rolü

Usal ve Ku luvan (1998)’a göre liderlik bireyleri belirlenmi hedefler do rultusunda bir arada tutmak, bu hedeflerin gerçekle ebilece ine dair bir inanç olu turmak ve bu süreçte onlara gerekli deste i sa layarak yönlendirmektir. Bir turist rehberinde bulunması gereken ilk nitelik bulundu u grubu yönlendirmektir. Aynı zamanda farklı nitelikteki

bireylerin eylemlerini bütünle tiren ki i olarak tanımlanabilir. Liderlik becerisi genellikle do u tan gelen bir özellik ta ımaktadır. Bireylerin çevresindeki insanları koordine etmesi, faaliyetleri etkin bir ekilde sorunsuzca yürütmesi ki isel bir meseledir. Tur rehberleri bu çabayı gösterdi i takdirde ba arılı olacak, tur sorunsuz yürüyecektir. Özellikle turlar liderlik becerisinin en yo un ya andı ı gruplar arasındadır ve bir rehberin nitelikli bir liderlik becerisi ile turu yönlendirmesi, o turun sorunsuz geçmesinde çok büyük etkenler arasındadır (Philips ve Webster, 1983).

ekil 24. Turist Rehberlerinin Rolleri Kaynak: Leclerc, 1999: 35.

Pond (1993:104-108) liderlik becerisinin ve sosyal becerilerin bir rehbere uyumla tırılmı halini a a ıdaki ekilde ifade etmektedir;

• steklilik: Rehberlerin isteklili i mesle e olan sevgilerinden ileri gelmektedir. Mesle ini severek icra etmeleri de grup üzerinde olumlu etki sa layacaktır. • Cana yakın ve nazik bir mizaç: Grup üyeleri dostça tavrı olumlu

kar ılayacaklardır. Ölçülü bir dostluk ortamında liderlik çok daha kolay ve etkin gerçekle ecektir.

• Kendine güven: Kendine güvenmek rehberin görevini daha etkili ve güçlü bir ekilde gerçekle tirmesini sa lar.

• yi ileti im becerileri: Rehber ne kadar bilgili olursa olsun grupla iyi bir ileti im kuramıyorsa ba arılı olamayacaktır. leti im becerileri, net telaffuz, göz teması, do al hareketler ve açık bir konu ma tonunu içermektedir.

• Kararlılık: Rehberlerin, turlarda bazen i letmenin parasını kullanmak veya yolculuk planını de i tirmek gibi zor kararları alması gerekebilir. Turun en yüksek performans ile uygulanması hangi kararları gerektiriyorsa, rehber o kararları endi e ta ımadan alabilmelidir.

Cohen (1985: 6-7) ise rehberlerin liderlik rolünü 3 kısma ayırmı tır. Bunlar a a ıdaki gibidir;

a. Yönlendirme: Bir rehber tur aracının oförü yolu bilse dahi tüm yolları en iyi ekilde bilmeli, hakim olmalıdır. Özellikle ilk defa gidilen bölgelerde artlar, de i en ko ullar, co rafi unsurlar, iklim artları gibi unsurlara yönelik konularda yönlendirici bir i lev görmelidir.

b. Eri me mkânı Sa lama: Bazı ören yerleri, çok özel mekânlar, kutsal alanlar ziyaretçilere kapalı olabilmekte ya da her ziyaretçi buraları ziyaret etme imkânı bulamamaktadır. Tur rehberi bu tür durumlarda sosyal ili kilerini kullanarak alınabilecek izinleri almalı ve imkânlar dâhilinde giri izni alabilmelidir.

c. Kontrol Etme: Gruplar birkaç ki iden olu abilece i gibi, oldukça fazla sayıda turisti de kapsayabilmektedir. Bu grupların sorumlulu unu kabul eden rehberler her bir turistin kontrolünü sa lamalı, olu abilecek ihtimaller dâhilindeki tehlikelere kar ı grup üyelerini korumalıdır. Aynı zamanda belirlenmi tur programından dı arı çıkmayarak, benzer do rultuda hareket etmelidir.

3.5.2. Aracı Rolü

Turistik gezi amacıyla farklı bölgelere, hiç tanımadı ı topraklara gelen turistlerin en büyük endi elerinden biri de o bölge halkının onları nasıl kar ılayaca ıdır. Bu süreçte yerel halk ile turistler arasında bir köprü görevi gören tur rehberleri iki taraflı ili kileri sa lam ve hassas bir dengeye oturtabilmi ise tur oldukça memnun edici ve bir daha tekrarlamak istenilen bir tur niteli inde olacaktır. Bir di er aracı rolü ise turistlerin

beklentilerine, ihtiyaçlarına ve taleplerine yönelik olu turulan ürünlerin turistle bulu masını sa lamaktır. Örne in bir turist grubu önceden programlanmı ve turda yer alan restoranı be enmeyebilir ve farklı nitelikte bir restoran isteyebilir. Bu tür durumlarda farklı alternatifler olu turarak ihtiyaçlara en kısa zamanda cevap vermeli, aracılık görevini pratik bir ekilde yerine getirmelidir (Çe meci, 2004: 84).

Turist rehberlerinin en yo un ili ki içinde oldu u turistik ürün sa layıcılarıdır. Yiyecek-çecek i letmeleriyle ba layıp, ula tırma, hizmetleri, alı veri hizmeti sunan i letmeler, rekreasyonel faaliyetleri sunan i letmelere kadar devam eden bir döngü içinde orta nokta da yer alan çemberi turistlere ba layan ilk noktadır. Genellikle bu süreçte sa lam ve güven duyulan bir yakla ıma dayalı olan i letme-rehber-turist ili kisi olumlu ekilde devam ederse, tekrarlanan bir nitelik kazanacaktır.

3.5.3. Yardımcı Rolü

Turist rehberleri genel olarak sundu u tüm hizmetlerde turistlere yardımcı olmaktadır. Turist rehberleri seyahat acentasının görevlerini yerine getirmelerine yardımcı olmakta, tur sırasındaki sorumluluklarını bu kapsamda yerine getirmektedir. Turistlerin sa lık sorunları, fizyolojik rahatsızlıkları, bireysel ihtiyaçlar gibi hususlarda yardımcı olabilece i gibi, seyahat acentalarının i levlerine katkı sa lamaktadır (Mancini, 1996: 7)

3.5.4. Dost Rolü

nsan ili kilerinin oldukça önemli oldu u tur organizasyonlarında rehber- turist ili kisinde samimi ve dostane bir tutum rehbere olumlu geri bildirimler sa layacaktır. Özellikle uzun süren turlarda rehberler belirli saygı ve görgü kuralları çerçevesinde turistler ile nitelikli ili kiler kurmakta, bu ili kiler sonrasında da devam etmektedir. Turistler evlerine döndükten sonra, rehberler ile ileti imini sürdürmekte, ya adıkları ehirlere davet etmektedir. yi ili kiler kurmak özellikle ülkemizin misafirperver ve güler yüzlü yakla ımını ifade etmesi açısından temsil edici bir nitelik ta ımaktadır (Köro lu, 2011: 145).

3.5.5. Denetim ve Kontrol Elemanı Rolü

Seyahatlerin amaçları arasında bilinmeyen ve merak edilen bölgeleri, ülkeleri ke fetmek bulunmaktadır. Dünya seyahat sebepleri inceledi inde ilk sıralamada bu sebep gelmektedir. Birçok turist bilmedikleri, henüz hiç gitmedikleri ülkelere seyahat etmekten ve buradaki kendilerine göre oldukça farklı olan kültürleri ke fetmekten büyük bir memnuniyet duymaktadır. Bu süreçte beklentilerinin en belirleyici özelli i gittikleri destinasyonlarda kendilerini her türlü sıkıntı, tehlike ve olası problemlerden koruyabilecek bir kurum ve ki ilerdir. Bu kurumlar öncelikle devlet ve devlet adına yer alan yetkililerdir. Her an büyük bir otoritenin varlı ının huzuruyla seyahatlerini gerçekle tirirken aynı zamanda 7/24 yanlarında bulunan yetkililere de ihtiyaç duymaktadır.

Turist rehberleri turistlerin en yo un ili ki içinde oldu u ki i olarak, var olan tüm durumları kontrol altında tutmak durumundadır. Tur sırasındaki güvenlik problemleri, gidilen müzeler, ören yerleri, restoranların sa lık bilgisi ve kalite unsurlarına kadar tüm detaylar rehberlerin kontrol altına alması gereken konulardır. Turistler seyahat acentasına ve onun görevlendirdi i turist rehberine güvenmekte, tüm kontrol maddelerini onlara bırakmaktadır. Tur rehberleri aynı zamanda beraber çalı tı ı ekibi de kontrol etmeli, kılık kıyafet, görgü kuralları, turiste olan davranı biçimlerini de denetim altında tutmalıdır. Her an turistlerin tam sayı olarak bulundu unu kontrol etmelidir (Temizkan, 2010: 110).

3.5.6. Satı Elemanı Rolü

Turizm sektörünün önemli bir gelir kayna ı olan hediyelik e ya ve turistlere sunulan ve ülkelerine göre oldukça cazip fiyatlarda satı yapılan giyim, kozmetik vb. ürünler, turistlerin büyük ilgisini çekmektedir. Pek çok turda gidilen hemen hemen tüm güzergâhlarda bu faaliyetler için belirli bir zaman ayrılmakta ve turistler için uygun fiyatlı ma azalar, butikler seçilmeye çalı ılmaktadır. Turist rehberinin buradaki görevi birkaç alternatif içinden turistler için en uygun olanını seçmesine yardımcı olmak olabilir. Satı tan kazanaca ı prim ve komisyonun miktarına bakmaksızın bir turistin ihtiyaçlarına hitap eden i letmelere yönlendirmesi, geri bildirimler açısından oldukça

yararlı olabilecektir. Ayrıca seyahat acentalarının farklı hizmetlerini, küçük çaplı günlük turlarını satan, bir sonraki turları için bölge ve güzergâh öneren turist rehberleri bir di er ifadeyle tur sırasında seyahat acentalarının en önemli satı temsilcisi rolündedir.

3.5.7. Elçi Rolü

Turizmin toplumsal açıdan birtakım olumlu kazançları bulunmaktadır. Farklı toplumların kayna ması, kültür etkile imi, evrensel barı gibi kavramların vurgulanması açısından turizmin önemi sadece turizmciler ve turistler açısından de il, tüm dünya ve gelecek nesiller açısından da ümit vaat edici niteliktedir. Turist rehberleri turlarını genellikle uzman oldu u veya daha önce birkaç kez ziyaret etti i bölgelerden seçmeye çalı maktadır. Bu süreçte rehberlerin turu gerçekle tirdikleri bölgenin kültürüne hakim olması, yöre halkı hakkında az çok bir yargıya sahip olması oldukça önemli bir husustur. Bir rehber o ülkenin, bölgenin, hatta yörenin özelliklerini yansıtır. Bu ekilde tur hem daha keyifli hale gelecek hem de daha akılda kalıcı olacaktır. Rehberler genellikle sundu u bilgiler, kılık, kıyafet ve dı görünümü, hal ve hareketleri, turu gerçekle tirdikleri ülke ve bölgeye yönelik bir izlenim olu turmaktadır. Özellikle ülkelere yönelik basında olu turulan karartma çalı malarını yok etmek ve ülke imajını olumlu yönde de i tirmek adına büyük misyonlara sahip olan turist rehberleri gönüllü olarak bir elçi görevini görmektedirler (Pond, 1993: 110).

3.5.8. Ev Sahibi Rolü

Bazı ülkeler yabancılara kar ı oldukça sıcakkanlı, misafirperver ve dostane bir yakla ımdadır. Kültürel bir bakı açısı olan bu davranı sistemi Türkiye’nin birçok bölgesinde benimsenmekte, yerel halk hiç bilmedikleri insanları evlerine misafir olarak almaktadır. Türkiye’nin bu tutumuna istinaden turist rehberleri de gerek elçi rolünü gerekse bulundu u ülkeyi temsil etti i için ev sahibi rolünü en iyi ekilde sergilemelidir. Bir ev sahibinin misafirinin rahatını dü ünen, en uygun konfor ve rahatlı ı sa layan, bunlar için uygun ko ullar olu turan yapıda olması gerekmektedir. nsanları seven, onların huzurunu, konforunu dü ünen turist rehberi bir turistin seyahatini en iyi ekilde geçirmesini sa layan imkânları olu turmalıdır (Temizkan, 2010: 61).