tüp: M tuberculosis için özel işlemlere tabi tutulmak üzere mikrobiyoloji laboratuarı gönderildi Örnekler için ARB için EZN boyaması yapıldı ve Tüberküloz

için de kültür alındı. Alınan kültürler hızlı otomatize sistemler MGIT ile çalışıldı

Hastaların özellikle tüberküloza yönelinmeyen ilk başvuru dönemlerinde bakteriyel etkenleri atlamak adına gereken boyama ve kültür işlemleri de yapıldı.

3.1.Araştırma Yöntemleri 3.1.1. BOS hücre sayımı

BOS örneği laboratuarımıza ulaştığı anda vakit kaybetmeden hücre sayımı yapıldı. Hücre sayımında BOS’un bir milimetre küpündeki lökosit miktarı tespit edildi. Hücre sayımı için Thoma lamı (Tiefe Depth Profondeur, Almanya) ve Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji laboratuarındaki ışık mikroskobu (Olympus CX31, Japonya) kullanıldı. Sayım şu şekilde yapıldı:

1. Üzeri lamel ile kapatılan Thoma lamına BOS örneğinden bir damla damlatıldıktan sonra, Thoma lamı mikroskoba yerleştirildi.

2. Thoma lamında tek büyük kare içindeki lökositler mikroskobun 10’luk büyütmesi kullanılarak sayıldı. Sayımın sağlıklı olması ve kontrol amacıyla daha sonra sayıma 40’lık büyütme ile devam edildi. Thoma lamının yukarı sıralardaki küçük karelerde soldan sağa, alt sıraya geçince sağdan sola olmak üzere devam edildi. Sadece küçük karelerin içi ile sol ve üst çizgide bulunan hücreler sayıma alındı. Thoma lamının sağ ve alt çizgisinde bulunan hücreler sayıma alınmadı. Bu yöntem uygulanarak aynı hücrelerin tekrar sayımı önlendi. Hücre sayımı yapıldıktan sonra sayılan hücre sayısını 10 ile çarparak 1 mm³’deki hücre sayısı bulundu

3.1.2BOS örneklerinin boyalı incelemesi

Alınan örnekler mikrobiyoloji laboratuarında gerekli işlemler uygulanarak EZN yöntemi ile aside rezistan basil aranması amacı ile boyandı ve boyanan preparatlar mikrobiyolji uzmanlarınca değerlendilerek sonuçlar bildirildi.

3.1.3 BOS kültürünün yapılması:

Steril koşullarda tüplere alınan örnekler yine mikrobiyoloji laboratuarına iletilerek MGIT sistemi ile otomatize sistemlere ekildi. Bu hızlı otomatize sistemler tüberküloz hastalığı için en önemli sorunlarımızdan biri olan ‘uzun üreme süresi neden ile tanı koyma güçlüğü ‘ bir nebze olusn ortadan kaldırabilmektedir. Ama yine de genellikle alınan yanıt 14 günden önce olamamaktadır. Etken üretildikten sonra patojene yönelik olarak antibiyogram çalışlılabilmektedir.

3.1.4 Pandy testi

BOS’da protein tayini kan-beyin engelinin geçirgenliğini saptamak için yapılır. Alınan BOS örneklerinde globülin artışını saptamak için yapılan bir testtir. Bir saat camı için yaklaşık 1 mL kadar Pandy ayıracı konuldu ve saat camı siyah bir zemin üzerine yerleştirildi. Saat camındaki pandy ayıracı üzerine 1 damla BOS damlatıldı. BOS damlatılmasıyla oluşan bulutlanma veya duman görünümü derecesine göre Pandy (-) den Pandy (+), (++), (+++) ve (++++) e kadar rapor edildi (57).

3.2. İstatistiksel Analiz

Toplanan veriler Mikrosoft Exel programına girilerek kaydedildi. İstatistiksel analiz olarak ortalama değerler Ki-Kare testi ve Mann-Whitney U testi kullanıldı. Çıkan sonuçlarda p<0,005 ise anlamlı kabul edildi.

4.BULGULAR

Çalışma süresince tüberküloz menenjit tanısı konan 32 hasta çalışmaya dâhil edildi. Çalışmaya alınan hastaların 13’u (% 40,6) kadın ve 19’i (% 59,4) erkekti. 32 hastanın yaşları 17-86 arasında olup yaş ortalaması 37,4 olarak bulundu.

Hastaların ilk başvuru anındaki yakınmaları ateş, baş ağrısı, bulantı/kusma şeklindeydi. Ateş ve baş ağrısı çalışmaya dâhil edilen tüm hastalarda görülen bir şikâyetti. Bulantı/kusma ise 24 hastada (% 75) saptandı. Şikâyet süresi açısından değerlendirdiklerinde en kısa sürenin 3; en uzun ise 213 gün olduğu görüldü ve ortalama şikayet süresi 24.19 gün olarak bulundu

Tablo 4: Meningeal irritasyon ve menenjit bulguları görülme sıklığı Semptom ve Bulgular Sayı (%)

ATEŞ 26 (87,5) BAŞ AĞRISI 32 (100) BULANTI-KUSMA 24 (75) ENSE SERTLİĞİ 25 (78,1) KERNİNG 5 (15,6) BRUDZENSKİ 7 (21,9

Çalışmaya alınan hastaların fizik muayenesinde nabız sayısı 45-120/dk arasında olup ortalama 80/dk olarak saptandı. Bu hastalarda kalp hızı büyük 90/dk ise taşikardi olarak kabul edildi. Buna göre ilk başvuruda yapılan fizik muayenede 9 (% 28,1)hastada taşikardi saptandı. Olguların fizik muayenesinde vücut ısılarının ≥38°C üzerinde saptanması durumda ateş olarak kabul edildi. 32 hastanın tümünde ateş mevcuttu.

Hastalar bilinç değişiklikleri açısından bilinç değişikliği olanlar ve olmayanlar olarak sınıflandırıldı. 14 hastada % 43,8 hastada bilinç değişikliği saptanmadı. Hastalar biliç düzeylerine göre gruplandırıldığında bilinç açık, bilinç konfüze ve bilinç kapalı şeklinde sınıflandırıldı. Hastaların 15’si (% 46,9) bilinç açık, 14’i (% 43,8) bilinç konfüze ve 3’ü (% 9,4) bilinç kapalı olarak saptandı. Ense sertliği hastaların 25’inde (% 78,1) pozitifti. Kernig belirtisi hastaların 5’inde (%15,6) ve Brudzinski belirtisi hastaların 7’sinde (% 21,9) pozitif olarak saptandı. Hastaların 23’ünün (% 71,9 ) babinski bulguları doğal iken geri kalan hastalarda babinski pozitif veya lakayt olarak izlendi. Yapılan fizik muayenede döküntü 3

hastada (% 9,4) saptandı. Hastaların 6 ‘sında (% 18,8) gece terlemesi vardı. 5 hastada (% 15,6) geliş şikâyetleri içerisinde konvulziyon da vardı.

Tüberkülozun her klinik yansımasında olduğu gibi TBM’de de tüberküloz geçirme ve hasta teması önemli anamnestik bulgulardan olup hastaların bu risk faktörü için dağılımı tabloda görülmektedir.

Tablo 5: Tüberküloz geçirme ve temasının TBM ile ilişkişi

Hastaların periferik kan lökosit değerleri 2.200-20.900/ mm³ arasında olup ortalama 9150/ mm³ olarak saptandı. 10.000/ mm³ üzeri olanlar lökositoz olarak kabul edildi. 4.000 altındakiler ise lökopeni olarak kabul edildi. Buna göre 11 hastada (% 34,4) lökositoz saptanırken sadece 1 hastada (% 3,1) lökopeni vardı; diğer hastaların beyaz küre seviyeleri normal aralıkta idi.

Hastaların hs-CRP değerleri 0,3-23 mg/dL arasında olup ortalama 5,7 mg/dL olarak saptandı. Değeri 0,8 mg/dL’in üzerinde olanlarda hs-CRP değeri yüksek olarak kabul edildi. Buna göre hs-CRP değeri 2 hastada (% 6,3) 0,8 mg/dL ‘nin altında idi; diğer tüm hastalarda yüksek saptandı.

Hastaların ESR değerleri 3-90 mm/saat arasında değişmekte olup ESR değeri 15 mm/saat‘in üzerinde olan hastalarda sedimantasyon değeri yüksek olarak kabul edildi. Buna göre 20 hastada (% 62,5) sedimantasyon yüksekliği saptandı. Ortalama sedimantasyon değeri ise 31,9 mm/saat idi.

Hastaların idrar dansiteslerine bakıldığında en düşük değer 1004 en tüksek değer ise 1030 idi ve ortalama dansite 1018 olarak bulundu.

BOS basınçları LP yapılırken alınan BOS’ un akış hızına göre sübjektif olarak belirlendi. Buna göre BOS basıncı 32 hastanın 5’inde (% 15,6) normal, 26’sinde (% 81,3) artmış olarak saptandı. Çalışmada bir hastada anatomik defekti nedeniyle BOS alınamadı.

ÖNCEDEN TBC GEÇİRME %21.9