Veri Toplama

Araştırma Sorgulama Temelli Öğrenme yaklaşımının etkililiği ile ilgili 11 adet yüksek lisans ve 2 adet doktora tezi ve 77 adet makale türünde 90 çalışma ile betimsel analiz gerçekleştirilmiştir. Betimsel analiz ile yapılan çalışmaların yıl, çalışma türü, yöntem, amaç, konu, örneklem büyüklüğü, örneklem seviyesi, veri toplama araçları, veri analizi bakımından nasıl bir dağılım göstermekte oldukları belirlenmiştir.

Araştırma Sorgulama Temelli Öğrenme yaklaşımının akademik başarı, bilimsel süreç becerileri, kavramsal anlama ve tutum değişkenleri açısından etkililiğini belirlemek amacıyla, 2005-2018 yılları arasında ülkemizde yapılmış olan Araştırma Sorgulama Temelli öğrenme ile ilgili yapılan nicel çalışmalar araştırma kapsamına alınmıştır. Literatürü tarama; dâhil edilme sürecinde, Fen eğitiminde Araştırma Sorgulama Temelli öğrenme hakkında; Türkiye’de uygulanan tüm doktora tezlerinden, yüksek

lisans tezlerinden, hakemli dergilerde yayımlanmış makalelerden, elektronik kaynaklar üzerinden yayım yapan ulusal veri tabanlarından elde edilmiş makalelerden, YÖK’e ait tez kataloğundan faydalanılmıştır. Veri toplamak amacı ile internet ortamında “araştırma sorgulama, araştırma sorgulama temelli öğrenme, argümantasyon, argümantasyon temelli öğrenme, bilimsel tartışma, bilimsel tartışma ile öğrenme, meta analiz” anahtar sözcükleri kullanılarak yayınlar taranmıştır.

Çalışmaların açık ve detaylı olarak incelenmesi için kodlama yöntemi ile tablo oluşturulmuştur. Çalışmaların kodlandığı, Bozdemir, Ezberci Çevik, Altunoğlu, Kurnaz (2017) tarafından geliştirilen bu tablo, çalışma adı, yazar ve yazar adı, çalışmanın yapıldığı yıl, çalışmanın amacı ve yöntemi, örneklem büyüklükleri (n), veri toplama araçları, kullanılan istatistiki analizler, öğrenmenin uygulandığı ders, eğitim kademesi, ders alanı ve yapılan çalışmaların amaçlarına ilişkin bulgular bölümlerinden oluşmaktadır (Ek 1). Bu bölümde çalışmalarda deney ve kontrol gruplarından elde edilen örneklem büyüklükleri (n), aritmetik ortalamalar (X̅), standart sapma (ss) değerleri hakkındaki bilgiler belirlenmiştir.

Çalışmanın verilerini kapsayan “tablo” detaylı bir şekilde kodlandıktan sonra incelenen çalışmalar meta analiz ölçütlerine (aritmetik ortalama, örneklem büyüklüğü ve standart sapma verilerini belirten çalışmalar) göre değerlendirilmiştir. Meta analiz araştırmalarında etki büyüklüğünün hesaplanmasında deneysel çalışma- ların seçilebileceği dikkate alınarak çalışmaların bir kısmı deneysel olmadığından araştırma kapsamına dâhil edilmemiştir. İnternet aracılığıyla ulaşılan makalelerin bir kısmı tezlerden oluşturulduğu için, bu tezler yerine makaleler çalışma sürecine alınmıştır. Araştırma Sorgulama Temelli öğrenme ile ilgili 11 adet yüksek lisans ve 2 adet doktora tezi ve 77 adet makale tespit edilmiş; bu çalışmalardan sadece deney ve kontrol gruplu ön test ve son test uygulamaları içeren deneysel çalışmalar meta- analize dâhil edilmiştir. Bazı çalışmalar gerekli verileri sağlamadığından araştırma dışında tutulmuştur. Sonuç olarak bu çalışma da fen eğitiminde Araştırma Sorgulama Temelli Öğrenmenin başarı, bilimsel süreç becerileri, kavramsal anlama ve tutum değişkenleri açısından etkililiğini belirlemek amacıyla meta analiz çalışması gerçekleştirilmiştir.

Tablo 1’de araştırma kapsamında yer alan çalışmaların araştırmaya dâhil edilme ölçütleri yer almaktadır.

Tablo 1. Ulaşılan araştırmalardan meta analize dâhil edilme ölçütleri

Ölçütler Açıklama

Zaman aralığı Araştırmada yer alan çalışmalar 2005-2018 yılları arasında yapılmıştır.

Yayınlandığı yer

Türkiye’de yayınlanmış makaleler ve yayına dönüştürülmemiş lisansüstü tezler kaynak olarak belirlenmiştir.

Araştırma yöntemi

Deneysel desende gerçekleştirilen makale ve tezler dâhil edilmiştir.

Öğretim yönteminin uygunluğu

Araştırma Sorgulama Temelli Öğrenme yaklaşımı temel alınmıştır.

İstatistiksel veriler

Çalışmaya dâhil edilen araştırmaların betimleyici istatistiksel verilerden ön-son test ortalama değerleri, grup büyüklükleri yanında, p ve t değerlerinin yer almasına dikkat edilmiştir. Ayrıca non-parametrik analiz verileri olan çalışmalar da araştırma dâhilindedir.

Tema Çalışmalarda akademik başarı, bilimsel süreç becerileri, tutum ve kavramsal anlama temalarındaki veriler meta analize dâhil edilmiştir.

Literatür taraması sonucunda ulaşılan 68 adet yüksek lisans tezi ve 26 adet doktora tezi, 103 adet makale arasından öncelikle nitel verilere sahip olanlar ve/veya meta analiz için gerekli parametreleri sağlamayanlar ayrılmış 11 adet yüksek lisans ve 2 adet doktora tezi ve 77 adet makale türünde çalışma belirlenmiştir. Sonrasında Tablo 1’de yer alan ölçütlere göre 36 çalışma ile meta analiz uygulaması gerçekleştirilmiştir. 36 çalışmanın yer aldığı meta analiz sonucunda yayın yanlılığına neden olan çalışmalar olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın geçerliliğinin ölçütlerinden biri olan yayın yanlılığının test edilmesinde huni grafiği ve Egger regresyon testi kullanılmıştır. Geçerlik analizi sonucunda elde edilen huni grafikleri aşağıda verilmiştir.

Başarı teması içerisinde yer alan çalışmaların dağılımını gösteren başarı huni grafiği şekilde (Şekil 5) yer almaktadır.

Şekil 5. Başarı Huni grafiği

Şekil 5’de yer alan huni grafiği incelendiğinde Başarı teması içerisinde yer alan çalışmaların çoğunluğunun huni grafiğinin içinde ve az sayıda araştırmanınsa dışında bulunduğu görülmektedir. Şekilde ayrıca çalışmalar için simetrik bir dağılım da tespit edilmemiştir. Yayın yanlılığının test edilmesinde yapılan Egger regresyon testinde de p değeri istatiksel olarak anlamlı çıkmıştır (p=0,00013). Bu sonuçlar yayın yanlılığına işaret etmektedir. Yanlılığın giderilmesi için Tablo 1’de yer alan seçim ölçütlerine göre “Classic Fail-Safe N” analizi sonucunda belirlenen 974 uygun çalışmanın eklenmesi gerekmektedir. Ulusal literatürde yer alan Araştırma Sorgulama Temelli Öğrenme yaklaşımının kullanıldığı ve akademik başarı/başarı değişkeninin bağımlı değişken olarak ele alındığı çalışmaların mevcut araştırmadaki ölçütler göz önüne alındığında bu sayıyı karşılama durumu bulunmamaktadır.

Bilimsel Süreç Becerileri değişkeninin bağımlı değişken olarak ele alındığı çalışmalar için huni grafiği (Şekil 6) verilmiştir.

-9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 St a nda r d E r r o r Hedges's g

Şekil 6. Bilimsel Süreç Becerisi Huni Grafiği

Şekil 6’da yer alan huni grafiği incelendiğinde bilimsel süreç becerisi teması içerisinde yer alan çalışmaların çoğunluğunun huni grafiğinin içinde olduğu görülmektedir. Az sayıda araştırma bu huni grafiğinin dışında bulunmaktadır. Yayın yanlılığının test edilmesinde yapılan Egger regresyon testinde de p değeri istatiksel olarak anlamlı çıkmamıştır (p=0,23847). Bu sonuçlar yayın yanlılığının olmadığını göstermektedir.

Kavramsal anlama huni grafiği şekilde (Şekil 7) yer almaktadır.

-2,0 -1,5 -1,0 -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 St a nd a r d E r r o r Hedges's g

Şekil 7. Kavramsal Anlama Huni Grafiği

Şekil 7’de yer alan huni grafiği incelendiğinde Kavramsal Anlama teması içerisinde yer alan çalışmaların genelde huni grafiğinin içinde bulunduğu görülmektedir. Yayın yanlılığının test edilmesinde yapılan Egger regresyon testinde de p değeri istatiksel olarak anlamlı çıkmamıştır (p=0,62997). Bu sonuçlar yayın yanlılığının olmadığına işaret etmektedir.

Tutum becerisinin bağımlı değişken olduğu çalışmaların dağılımını gösteren şekle (Şekil 8) aşağıda yer verilmiştir.

Şekil 8. Tutum Huni Grafiği

-2,0 -1,5 -1,0 -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 St a nda r d E r r o r Hedges's g

Funnel Plot of Standard Error by Hedges's g

-2,0 -1,5 -1,0 -0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 St a nd a r d E r r o r Hedges's g

Şekil 8’de yer alan huni grafiği incelendiğinde tutum teması içerisinde yer alan çalışmaların çoğunun huni grafiğinin içinde ve yayın yanlılığının test edilmesinde yapılan Egger regresyon testinde de p değerinin istatiksel olarak anlamlı çıkmağı görülmüştür (p=0,06953). Bu sonuçlar yayın yanlılığının olmadığını göstermektedir.