Veri Toplama Araçları

Anket, belli bir konuda saptanmış hipotezlere ya da sorulara bağlı olarak bir evren ya da örneklemi oluşturan kaynak kişilere sorular yöneltmek suretiyle sistemli veri toplama tekniği olarak tanımlanabilir (Armağan, 1983; akt. Balcı, 2011, s.150). Thomas (1998; akt. Büyüköztürk, Kılıç Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2013, s.124) ise anketi insanların yaşam koşullarını, davranışlarını, inançlarını veya tutumlarını belirlemeye yönelik bir dizi sorudan oluşan bir araştırma materyali olarak tanımlamaktadır. Bu araştırmada da İngilizce öğretmenlerinin programa ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla anket kullanılmıştır. Araştırmanın ilk aşaması olan nicel kısmında kullanılan anketin geliştirilmesi için öncelikle ilgili alanyazın taranmıştır. Daha önce benzer konuda diğer kademe ve sınıflar düzeyinde yapılmış olan yüksek lisans ve doktora tezleri (Erbilen Sak, 2008; İnam Çelik, 2009; Karagöz, 2010; Kaymakamoğlu, 2010; Yaman, 2010; Orakçı, 2012; Yörü, 2012) incelenerek kullanılan anketlerin maddeleri gözden geçirilmiş ve bazı maddelerin benzer ifadelerle bu çalışmalarda kullanıldığı görülmüştür. Daha sonra ise ikinci sınıf öğretim programına özgü olan durumlar ve yaş grubunun özellikleri de dikkate alınarak incelenen alanyazına uygun olarak maddeler oluşturulmuş, incelenen bazı maddeler yeniden revize edilmiş ve 66 maddeden oluşan taslak bir anket oluşturulmuştur. Bu taslak anket oluşturulduktan sonra Eğitim Programları ve Öğretim alanından beş ve İngilizce öğretimi alanından 3 öğretim üyesinden taslak anket ile ilgili uzman görüşü alınmıştır. Gelen uzman görüşleri dikkate alınarak ankette yer alan bazı maddelerdeki ifade veya sözcükler düzeltilmiş, bazı maddeler anketten çıkarılmış ve bazı yeni maddeler eklenerek anket ön çalışma için son haline getirilmiştir. Ön çalışma için örneklemin dışında kalan ilçelere ulaşılmadan önce de bu anket üç İngilizce öğretmenine incelettirilerek onların da görüşleri alınmış ve öğretmenlerin önerileri dikkate alınarak bazı ifadeler güncellenmiştir. Bir İngilizce öğretmeninden anket maddelerini sesli olarak okuması istenmiş ve anlaşılmayan ifade olup olmadığı sorularak anketin anlaşılabilirliği kontrol edilmiştir. Ön çalışmada kullanılan ankette 62 madde yer almıştır.

Ankette yer alan sorular (5) Tamamen katılıyorum, (4) Katılıyorum, (3) Kararsızım, (2) Katılmıyorum (1) Hiç Katılmıyorum şeklinde beşli Likert tipinde hazırlanmıştır. Katılımcılara ait kişisel bilgiler (cinsiyet, mesleki kıdem, mezun olunan yükseköğretim programı, bir önceki yıl ders yürütme durumu ve kullanılan ders kitabı) anketin A

bölümünde yer alan beş sorudan elde edilmiştir. Anketin B bölümünün birinci kısmında genel görüşlere ilişkin maddeler, ikinci kısmında kazanımlara ilişkin maddeler, üçüncü kısmında içerik öğesine ilişkin maddeler, dördüncü kısmında eğitim durumlarına ilişkin maddeler ve beşinci kısımda ise değerlendirmeye ilişkin maddeler yer almış ve uzmanlardan bu maddelerin yer aldıkları boyutların kontrol edilmesi de istenmiş ve gelen uzman görüşlerine dayalı olarak bu maddelerin beş boyutta kullanılmasına karar verilmiştir.

62 maddeden oluşan taslak anketin geçerlik ve güvenirlik çalışması için örneklemin dışında kalan ilçelerde uygulanmasına yönelik Denizli İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden gerekli izin alınmıştır (bkz. Ek-1) Ön çalışma kapsamında asıl çalışmanın yürütüldüğü Pamukkale ve Merkezefendi ilçeleri dışında kalan ilçelerden en fazla ilkokulun bulunduğu ve diğerlerine nispeten daha kolay ulaşılabilen ilçelere (Acıpayam, Tavas ve Sarayköy) ulaşılmaya çalışılmıştır. Acıpayam, Tavas ve Sarayköy ilçelerinden toplam 52 öğretmen ön çalışmaya katılmıştır. Ön çalışma veri toplama süreci Aralık 2014- Şubat 2015 tarihleri arasında gerçekleşmiştir.

Ön çalışma kapsamında elde edilen 52 veriye uygulanan analiz sonuçları Tablo 3.2’de verilmiştir. Ankete ilişkin Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı .976 olarak bulunmuştur. Anketten elde edilen ölçümün güvenirliğine dair sonuç alan yazına dayalı olarak incelendiğinde Likert tipi bir ankette yeterli sayılabilecek güvenirlik katsayısının olabildiğince 1’e yakın olması vurgulandığından (Tezbaşaran, 2008) elde edilen alpha değeri sonucunda anketin güvenilir olduğu söylenebilir. Böylece anketle elde edilen ölçümün güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmış ve anketin asıl çalışmada kullanılmasına karar verilmiştir.

Tablo 3.2

Madde Analizi Sonuçları

Madde No N _x Ss Madde-toplam Korelasyonu t (Alt %27-Üst %27) M01 52 3.08 1.118 .63 5.34 M02 52 3.63 1.085 .57 4.56 M03 52 3.79 .977 .68 5.58 M04 52 2.96 .969 .46 3.14 M05 52 3.73 1.069 .63 4.42

Madde No N _x Ss Madde-toplam Korelasyonu t (Alt %27-Üst %27) M06 52 3.29 1.091 .57 3.84 M07 52 3.21 1.177 .69 6.80 M08 52 3.35 1.064 .77 7.98 M09 52 3.38 1.105 .73 7.51 M10 52 3.17 .985 .61 4.92 M11 52 3.37 .886 .50 3.58 M12 52 3.42 .848 .69 6.90 M13 52 3.71 .848 .53 3.88 M14 52 3.23 1.059 .79 8.45 M15 52 3.21 1.177 .61 5.58 M16 52 3.10 1.176 .72 7.88 M17 52 2.42 1.258 .60 5.20 M18 52 3.27 1.069 .69 7.07 M19 52 3.17 1.133 .68 5.93 M20 52 3.29 .936 .53 4.88 M21 52 3.73 .819 .77 6.46 M22 52 3.38 1.069 .77 6.53 M23 52 3.21 1.035 .69 6.00 M24 52 2.60 1.107 .46 3.08 M25 52 3.04 1.066 .61 4.26 M26 52 3.21 1.054 .70 5.48 M27 52 2.81 1.155 .54 3.91 M28 52 2.87 1.121 .49 4.28 M29 52 3.31 .805 .63 5.20 M30 52 2.96 1.009 .43 3.69 M31 52 3.19 1.011 .61 5.58 M32 52 3.56 .895 .74 7.21

Madde No N _x Ss Madde-toplam Korelasyonu t (Alt %27-Üst %27) M33 52 3.52 1.057 .72 5.79 M34 52 3.42 1.073 .82 7.54 M35 52 2.87 1.067 .66 5.90 M36 52 3.33 1.061 .47 2.66 M37 52 3.46 .917 .72 4.91 M38 52 2.92 1.186 .51 4.18 M39 52 2.88 1.166 .60 4.85 M40 52 2.56 1.074 .55 4.03 M41 52 3.54 .959 .56 3.44 M42 52 3.67 .901 .63 3.99 M43 52 3.54 .979 .66 5.34 M44 52 3.42 1.091 .78 7.07 M45 52 3.50 .960 .72 6.09 M46 52 3.12 1.247 .66 5.79 M47 52 3.38 .973 .71 5.91 M48 52 3.29 1.177 .72 6.54 M49 52 3.19 .930 .72 8.10 M50 52 3.33 .985 .72 7.08 M51 52 3.90 .975 .43 2.42 M52 52 3.17 .985 .68 4.62 M53 52 3.21 .893 .72 5.51 M54 52 3.19 .908 .72 5.34 M55 52 3.17 .964 .65 4.41 M56 52 3.42 .997 .65 4.73 M57 52 3.29 .977 .56 3.80 M58 52 3.17 .923 .62 4.69 M59 52 3.19 .886 .69 5.34

Madde No N _x Ss Madde-toplam Korelasyonu t (Alt %27-Üst %27) M60 52 2.92 1.100 .60 4.95 M61 52 3.08 1.169 .66 4.78 M62 52 3.25 .947 .55 3.88

Tablo 3.2. incelendiğinde görüş anketinde yer alan tüm maddeler için madde-toplam korelasyonlarının .41 ile .82 arasında değiştiği ve t-değerlerinin anlamlı (p<.05) olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar, görüş anketinde yer alan maddelerin güvenirliğinin yüksek olduğu şeklinde yorumlanabilir Böylece bu sonuç, görüş anketiyle elde edilen ölçümün yüksek bir güvenirliğe sahip olduğu şeklinde yorumlanabilir. Anket Ek 2’de verilmiştir.

3.4.2. Yarı Yapılandırılmış Öğretmen Görüşme Formu

Görüşme, nitel araştırmada kullanılan en yaygın veri toplama yöntemlerinden birisidir. Bunun nedeni bireylerin verilerini, görüşlerini, deneyimlerini ve duygularını ortaya açıkça çıkarma yönünden oldukça güçlü olması ve iletişimin en yaygın biçimi olan konuşmayı temele almasından dolayı (Yıldırım ve Şimşek, 2011, s.127) araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış öğretmen görüşme formu ve öğrenci odak grup görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın nitel kısımda yer alan görüşme formları için ilgili alanyazına dayalı olarak ve nicel çalışmanın bulguları ve araştırma problemini detaylandıracak şekilde görüşme soruları hazırlanarak üç uzmanın görüşüne başvurulmuştur. Yarı yapılandırılmış bireysel görüşme formunda ilk olarak programın öğretmenlerin İngilizce öğretimine bakışını nasıl etkilediği, programda yer alan becerilere (kazanımlara), tema/ünitelere, öğretim sürecinde programın önerdiği etkinliklerin uygulanmasına ilişkin görüşleri, önerilen değerlendirme etkinlikleri ile ilgili düşünceleri ve programın etkili bir şekilde uygulanmasına ilişkin önerilerinin neler olduğu gibi temel sorular ve bu soruları detaylandıracak bazı sonda sorular yer almıştır. Doğası gereği yarı yapılandırılmış görüşmelerde görüşülen kişinin konuyla ilgili belirtmek istedikleri de dinlenerek dikkate alınmış ve analiz sürecinde bunlardan da faydalanılmıştır. Görüşme formu Ek 4’te verilmiştir.

3.4.3. Yapı Yapılandırılmış Odak Grup Öğrenci Görüşme Formu

Öğrencilerle yapılacak odak grup görüşmeler için hazırlanan ankette yer alan ve bu anketle elde edilen verilerin analizinden elde edilen bulgular da dikkate alınarak bir görüşme formu hazırlanmış ve üç uzmandan alınan görüşlere uygun olarak bu form düzenlenmiş ve kullanılmıştır. Geliştirilen öğrenci odak grup görüşme formunda beş soru yer almıştır. Ayrıca, odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmeden önce bir öğrenciye formda yer alan sorular okunmuş ve soruların anlaşılırlığı öğrenciden gelen tepkilere göre test edilmiş ve bazı ifadeler yeniden düzenlenmiştir. Geliştirilen odak grup görüşme formu Ek 5’te sunulmuştur.

3.4.4. Yarı Yapılandırılmış Gözlem Formu

Derste yapılacak gözlemler için araştırmacı araştırmanın amacı ve alt problemlerini dikkate alarak bir yarı yapılandırılmış gözlem formu geliştirmiş ve üç uzman görüşü almıştır. Alınan uzman görüşleri doğrultusunda kimi değişiklikler yapılarak gözlem formuna son hali verilmiş ve araştırmada kullanılmıştır. Gözlem formunda genel olarak, derse giriş etkinlikleri, ders süreci etkinlikleri, değerlendirme etkinlikleri, dersi bitiriş etkinlikleri, öğrenciyi güdüleme davranışları, sınıf içi etkileşim, öğrenci performansı başlıkları yer almıştır. Geliştirilen gözlem formu Ek 6’da sunulmuştur.