4. KENT-YOKSULLUK ŞİDDET VE YENİ KİMLİKLER
4.2. Terörle Mücadele Kanunu ve Devletin Yeni Stratejisi
24 Mart 2006’da Bingöl’de TSK ile PKK-HPG arasında çıkan çatışmada ölenlerden 4’ünün cenazesi Diyarbakır’da defnedilmek için getirilirken Diyarbakır’da protesto amaçlı kitlesel bir cenaze töreni gerçekleştirildi. Gerçekleştirilen cenaze törenine, güvenlik güçlerinin müdahale etmesi üzerine Diyarbakır’da olaylar başlamış ve bu olaylar, 01.04.2006 tarihine kadar devam etti. Bu olaylar sırasında 5’i çocuk olmak üzere 11 sivil vatandaş güvenlik güçlerinin kullanmış olduğu ateşli silahlarla öldürüldü. Meydana gelen olaylarda, 100’ü çocuk olmak üzere, resmi rakamlara göre 400, gayrı resmi rakamlara göre ise 700 civarında kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınan çocuklar, götürüldükleri Terörle Mücadele Şubesinde ve gözaltına alındıkları diğer ilgili Kolluk Birimlerinde, birkaç gün tutularak işkence ve kötü muamelelere maruz bırakılmış; daha sonra gönderildikleri Çocuk Şube biriminde de bu şiddet ve işkence uygulamaları devam etmiştir. Dört günlük gözaltı sürecinden sonra gözaltına alınan çocukların tamamına yakını; çıkarıldıkları sorgu hâkimliğince tutuklanarak cezaevlerine gönderilmiş ve Haklarında Terörle Mücadele Kanuna (TMK) muhalefet etmekten dolayı çeyrek yüzyıllara varan ceza istemi ile kamu davaları açılmıştır (İHD, 2006, ÇAG, 2009).
Popüler protestolar, eylemler, kampanyalar, lobiler, grevler ve gösteriler çocuklar ve gençler dâhil olduklarında ve sokağı karar alma mercilerini etkilemeye çalıştıklarında, otoriteyi yöneten yetişkinlerin iki türlü tepkisi oluşmaktadır. Otoriteler ya “başkaların çocukları kendi politik çıkarları için manipüle ettiklerini iddia etmekte, ya da çocuklara ise göz açtırmamaya çalışmakta ve aman vermemektedirler” (Shier, 2010: 29). Kürt çocukları Türkiye’nin dört bir tarafında Kürt sorunu temelli taleplerle gösterilerde yer aldıklarında ve polisle çatıştıklarında verilen tepki, egemen olanın egemenliği altındakilerine yönelik tavrının Türkiye’ye has bir şey olmadığını bize göstermektedir. “Çocukların PKK ve BDP tarafından
62
kullanıldıkları, ön saflara itildiği, kandırıldıkları, ne yaptıklarını bilmedikleri, çocuk oldukları için yapılanı oyun sandıkları için şiddet kullandıkları” sık sık dile getirildi. Yine Shier’in ikinci tepki olarak bahsettiği aman vermemeyi de, toplumsal eylemlere katılan çocukların şiddet, öldürme, gözaltı ve işkence daha sonra da bazılarının çeyrek yüzyıldan fazla yılla yargılanmalarında görüldü. DTP ve daha sonra da BDP’nin çocukları ön saflara ittiği, çocukları kalkan yaptığı, çocukların ne yaptıklarını bilmedikleri ve alet oldukları ileri sürülmüş ve buna eş zamanlı olarak ise buna izin verilmeyeceği vurgulanmış bunun sonucunda da TMK yeniden düzenlenmiş ve çocukları yutan bir mekanizma haline dönüşmüştür.Diyarbakır’da yaşanan bu olaylardan hemen sonra, bu ve benzeri olaylar gerekçe gösterilerek, Terörle Mücadele Kanunun (TMK)’ da değişiklik yapılması gündeme gelerek olaylardan iki ay sonra yani 29.06.2006 tarihinde 5532 sayılı “Terörle Mücadele Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile bugün tartışma konusu yapılan Terörle Mücadele Kanunu’ndaki düzenlemeler yapıldı. Bu değişikliklerle birlikte 15–18 yaş aralığında bulunan çocukların; “yetişkin” olarak kabul edilerek eski adıyla Devlet Güvenlik Mahkemeleri olan ve Ceza Muhakemeleri Kanununun 250. maddesi ile görevli Özel Yetkili Ağıra Ceza mahkemelerinde yargılamalarının önü açıldı. Aynı zamanda verilecek cezaların ertelenmemesinin veya seçenek yaptırımlara çevrilmemesi yönünde karar alınılarak, 12–18 yaş aralığında bulunan tüm çocukların örgüt üyesi gibi cezalandırılmalarına olanak sağlanmış; bu çocuklara verilecek cezaların infazı yönünden adli suçlardan yargılanan akranlarının tabi olduğu kurallar dışında tutulmalarına neden olmuştur. Mart 2006’da Diyarbakır’ da yaşanan olaylar akabinde Terörle Mücadele Kanununda özellikle çocuklar yönünden yapılan olumsuz değişiklikler; bu kanunun; hukuki ihtiyaçtan çok, devletin Cumhuriyetten öncesine dayanan ve günümüze kadar çeşitli aşamalardan geçerek gelen Kürt sorunu ile ilgili yeni bir stratejiyi ifade etmektedir.
Diyarbakır’da çıkan olaylarda ölen sivillere yönelik herhangi bir cezalandırılmaya gidilmedi. Aynı olaylarda gözaltına alınan yüzlerce çocuk hakkında taş attıkları, zafer işareti yaptıkları ya da slogan attıkları gerekçesi ile çeyrek yüzyıllara varan ceza istemiyle Çocuk Ağır Ceza Mahkemesinde davalar açıldı. 29.06.2006 tarihinde Terörle Mücadele Kanunu’nda yapılan değişiklikler sonucunda bu çocuklardan; yaşları 15 ila 18 arasında bulunanların dosyaları ile ilgili olarak Diyarbakır Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi tarafından görevsizlik kararı verilerek dosyalar, Diyarbakır CMK 250 mad. ile Görevli Özel Yetkili Ağır Ceza
63
Mahkemelerine gönderildi. Erişkinlerin yargılandığı bu mahkemelerde yargılanan 28- 31.03.2006 tarihinde yakalanan yaşları 15–18 yaş aralığında bulunan çocukların büyük bir kısmı bu mahkemelerce çok ağır cezalara mahkûm edilirken, birçok çocuğun yargılaması da hala devam etmektedir.Bu sorun, 2006 yılından itibaren (bölgesel olarak özellikle Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da olmak üzere) Türkiye’nin her yerinde ve yine özellikle Kürt çocuklarını hedef alacak şekilde sayısal ve sosyal çapı giderek büyüyen bir sorun olarak yaşanmaya devam etmektedir. Şimdiye kadar Adana, Ağrı, Ankara, Antalya, Aydın, Batman, Bingöl, Bitlis, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, Hakkâri, Hatay, Iğdır, İstanbul, İzmir, Karabük, Kocaeli, Malatya, Mardin, Mersin, Muğla, Niğde, Samsun, Siirt, Sivas, Şırnak, Tekirdağ, Tunceli, Urfa ve Van olmak üzere 32 ilde, TMK sebebiyle çocuklar gözaltı, tutuklama ve ya mahkûmiyet kararıyla karşı karşıya kaldılar.
TMK kapsamında ne kadar çocuğun gözaltına alınıp yargılandığına dair net bir bilgi yoktur. BDP milletvekillerinin zaman zaman bu konuda verdikleri soru önergelerine verilen cevaplarda gözaltına alınıp serbest bırakılanların da dahil olduğu toplam rakam yoksa da en azından kaç çocuğun yargılandığı, kaçının beraat ve kaçının da mahkum olduğunun bilgisi mevcuttur. BDP Grup Başkanvekili