Temel Ġlkeleri, BileĢenleri ve Finansmanı

3.2.2 Temel Ġlkeleri, BileĢenleri ve Finansmanı

i. Programın tasarımında temel ilkeler

Avrupa Konseyi’nin tavsiye kararı doğrultusunda üye ülkelerin 25 yaĢ altı iĢsiz veya eğitimine devam etmeyen gençlere istihdamdan veya eğitimden ayrılmalarından itibaren 4 ay içerisinde kaliteli bir iĢ, ileri bir eğitim, çıraklık veya staj imkânı sunabilmesi için Gençlik Garanti Programı tasarlamaları gerekmektedir. Bu tasarım aĢamasında ülkelerin göz önünde bulundurmaları gereken altı temel ilke söz konusudur:¹³⁶

İlk olarak Gençlik Garanti Programının tasarımında eğitimde ve istihdamda

olmayan gençlerin homojen bir grup olmadığı ve tek bir baĢlık altında toplansalar bile aslında farklı profilde ve farklı ihtiyaçlara sahip gençlerden oluĢtuğu unutulmamalıdır. Bu doğrultuda gençlerin durumları ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak gençlerin iĢgücü piyasasından veya eğitimden uzaklaĢmasına neden olan etkenlerin ortadan kaldırılması sağlanmalıdır.

Programın hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken ikinci ilke ise karĢılıklı sorumluluk ilkesidir. Program kapsamında eğitimde ve istihdamda olmayan gençlere ulaĢılabilmesi ve gençlerin Program kapsamındaki uygulamalardan yararlanabilmeleri için gençlerin kamu istihdam kurumlarına kayıt olmaları sağlanmalıdır. Ancak diğer taraftan kamu istihdam kurumuna kayıt olmanın gençlerde oluĢturabileceği “kendilerine

135 European Commission; Frequently Asked Questions About the Youth Guarantee, Brussels, 2015a, s. 12

136 European Commission; Commission Staff Working Document-Proposal for a Council

50

yapılan bir teklifi kabul etmek zorunda oldukları ve aksi takdirde yaptırımla karĢılaĢacakları algısının” ortadan kaldırılması ve aslında söz konusu kaydın gençlere pek çok fayda sağlayacağına yönelik farkındalık oluĢturulması gerekmektedir. Bireysel danıĢmanlık hizmeti sunulması ve gençlerin ihtiyaçları doğrultusunda özel eylem planlarının hazırlanması, gençlerin kamu istihdam kurumlarından uzaklaĢmalarını önleyebilecek uygulamaların baĢında gelmektedir. Sürecin baĢında gençlere bireysel danıĢmanlık hizmeti sunularak gençlerin ilgi alanlarının ve niteliklerinin belirlenmesi, Programın baĢarısına olduğu kadar aynı zamanda üçüncü ilke olan karĢılıklı güven ilkesine de hizmet edebilecektir.

Dördüncü ilke ise gençlerin Programdan ayrılarak tekrar aktif olmama

durumuna düĢmelerinin engellenmesidir. Bu doğrultuda Program, gençlerin mümkün olan en fazla faydayı sağlayabileceği ve Programdan erken ayrılanları da tekrar dâhil olmaya teĢvik edecek Ģekilde tasarlanmalıdır.

Programın tasarımda göz önünde bulundurulması gereken beşinci ilke ise üye ülkelerin Programı hangi düzeyde uygulayacağı ve yöneteceğinin belirlenmesidir. Bu süreçte ülkelerin gençlere yönelik hizmetlerinin merkezden veya yerelden yönlendirilmesi temel belirleyici olmaktadır.

Son olarak altıncı ilke ise üye ülkelerin, gençlerin iĢsizlik nedeniyle gelecekte karĢılaĢabileceği olumsuz sonuçların önlenebilmesi için Programın genel hedefi olan gençlerin iĢsiz kaldığı veya eğitimden ayrıldığı tarihten itibaren 4 aylık süre kısıtına dikkat etmeleri ve Programın tasarımında bu süreyi gözetmeleridir.

Programın genel çerçevesinin oluĢturulmasında ve ülkelerin kendi Programlarını tasarlamaları aĢamasında bu ilkelerin gözetilmesinin, programın baĢarısını ve sürdürülebilirliğini olumlu etkileyeceği söylenebilir.

ii. Programın temel bileşenleri

Gençlik Garanti Programı’nın OluĢturulmasına Yönelik Tavsiye Kararında Konsey, Programın oluĢturulmasında gözetilebilecek genel ilkelerin yanı sıra programın temel bileĢenlerini de belirtmektedir. Böylece Programın genel bir çerçevesi oluĢturularak ülkelerin kendi koĢulları ve ihtiyaçları doğrultusunda kendi ulusal

51

programlarını oluĢturabilmeleri desteklenmektedir. Bu bileĢenler aĢağıda özetlenmektedir:137

BileĢen 1 – Ortaklığa dayalı yaklaĢımın geliĢtirilmesi: Programın uygulanmasından sorumlu koordinatör kamu kurumu belirlenerek ilgili kamu kurumları tanımlanmalı ve bir iletiĢim ağı oluĢturulmalıdır. Bakanlıklar, kamu istihdam kurumu, eğitim kurumları, kariyer merkezleri, gençlik merkezleri gibi ilgili kurumlar arası koordinasyonun güçlendirilmesiyle gençlerin, Program kapsamında sunulan hizmetler hakkında bilgi sahibi olması sağlanmalıdır. Ayrıca istihdam, çıraklık ve staj imkânlarının geliĢtirilebilmesi için bu ağa iĢverenlerin de dâhil edilmesi gerekmektedir. Gençlerin ihtiyaçlarına yönelik politikaların geliĢtirilebilmesi için sosyal ortakların ve gençlikle ilgili sivil toplum kuruluĢlarının da sürece aktif katılımı sağlanmalıdır.

BileĢen 2 – Erken müdahale ve gençlerin aktifleĢtirilmesi: Eğitimde ve istihdamda olmayan gençlerin sahip oldukları farklı profil ve ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak gençlere ulaĢılmalı, farkındalıkları artırılmalı ve gençlerin kamu istihdam kurumlarına kayıt olmaları sağlanmalıdır. Çok taraflı iĢbirliği ve sorumluluk yaklaĢımı çerçevesinde gençlere istihdam olanakları, kiĢiye özel destek planlarını da içerecek Ģekilde kiĢiselleĢtirilmiĢ danıĢmanlık hizmetleri sunulması, okuldan erken ayrılmanın önlenmesi ve izleme sisteminin geliĢtirilmesi gerekmektedir.

BileĢen 3 – ĠĢgücü piyasasına giriĢin desteklenmesi: Okuldan erken ayrılan veya düĢük nitelikli gençlere daha yüksek veya ikinci Ģans niteliğinde eğitim olanakları sunularak gençlerin niteliklerinin geliĢtirilmesi gerekmektedir. Program kapsamında gençlerin temel becerilerinin yanı sıra iĢgücü piyasasında ihtiyaç duyacakları profesyonel becerileri de geliĢtirilmeli ve eğitim kurumları ile kamu istihdam kurumları iĢbirliği geliĢtirilmelidir. Gençlerin istihdam olanaklarının artırılması için ücret dıĢı iĢgücü maliyetleri mümkün olduğunca azaltılmalı ve iĢverenlerin gençlere yönelik yeni iĢler ve çıraklık fırsatları oluĢturmalarının desteklenmesi için ücret ve istihdam teĢvikleri uygulanmalıdır. Genç iĢgücünün AB içerisinde hareketliliğinin sağlanması adına, farklı Ģehirler, bölgeler ve ülkelerdeki iĢ, çıraklık ve staj imkânları hakkında gençlerin bilgi sahibi olması ve hareketliliklerinin teĢvik edilmesi sağlanmalıdır. Kamu istihdam hizmetleri ile mikro finans da dâhil olmak üzere giriĢimcileri destekleyen kurumların iĢbirliği geliĢtirilmeli ve giriĢimcilik destekleri yaygınlaĢtırılmalıdır.

137

52

Gençlik Garanti Programından yararlanmak istemeyen veya faydalandığı destekleri yarıda bırakan gençler teĢvik edilerek aktif katılımları sağlanmalıdır.

iii. Programın finansmanı

Avrupa Konseyi’nin tavsiye kararında Programın genel çerçevesi çizilmekle birlikte Programın oluĢturulması ve uygulanması için kullanılabilecek finansman kaynakları da belirtilmektedir. Buna göre Gençlik Garanti Programının oluĢturulması, pilot uygulamaları, yaygınlaĢtırılması ve Program kapsamında desteklenecek projeler, ulusal bütçelerin yanı sıra Avrupa Sosyal Fonu tarafından finanse edilmektedir.138

Bununla birlikte bazı ülkelerde eğitimde ve istihdamda yer almayan gençlerin oranının daha yüksek olması ve sorunun daha somut ele alınabilmesi için Avrupa Konseyi, hâlihazırdaki yapısal fonlara ilave olarak Genç Ġstihdamı GiriĢimi Fonunun oluĢturulmasına ġubat 2013’teki toplantısında karar vermiĢtir. 2014 – 2020 yılı için 6 milyar Avro olarak öngörülen Genç Ġstihdamı GiriĢimi Fonu, genç iĢsizliği oranı %25’in üzerinde olan tüm bölgeler tarafından Gençlik Garanti Programı uygulamaları için kullanılabilecektir. Tahsis edilen 6 milyar Avro’nun 3 milyar Avroluk kısmı Avrupa Sosyal Fonundan, diğer 3 milyar Avroluk kısmı ise AB bütçesinden karĢılanmaktadır.139