TEKNOLOJİK ANALİZ

Sektörün içinde bulunduğu iş ortamının teknolojik yönden analizinde Üniversite Desteği, Ar-Ge Maliyeti, Ar-Ge Teşvikleri, Mühendislik/Danışmanlık Firma Desteği ve Bağlı Teknolojiler parametreleri baz alınmıştır.

NACE Rev.2 - Kod:28 altında değerlendirilen makine sektöründe ise 2010 yılında 171,5 milyon TL olan Ar-Ge harcaması, 2011 yılında %36,6’lık artışla 234 milyon TL düzeyinde gerçekleştirilmiştir. Makine sektörü bu büyüklük ile en yüksek Ar-Ge harcaması gerçekleştirilen sektörler arasında yer almaktadır ve imalat sanayi içerisinde %10’a yakın bir paya sahiptir. (Kaynak BSTB 2013/2 Sektör Raporu)

2011 yılında Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge harcamalarının %45,5’i yükseköğretim, %43,2’si ticari kesim ve %11,3’ü kamu kesimi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bir önceki yıl, yükseköğretim %46 ile ilk sırada yer alırken, bunu %42,5 ile ticari kesim, %11,5 ile kamu kesimi takip etmiştir. (Kaynak BSTB 2013/2 Sektör Raporu)

Yukarıda aktarılan rakamlar ile makine imalat sektörünün geneli göz önüne alındığında Üniversite desteğinin yeterli olduğu düşünülebilir. Ancak, bizim analizini gerçekleştirdiğimiz sektör ve ürünleri açsısından durumu değerlendirdiğimizde Üniversite desteğinin neredeyse hiç olmadığı görülmektedir.

 Çelik Boru ve Profil Hatları ve Boy Kesme – Dilme Hatlarının teknolojisinin geliştirilmesine yönelik her hangi bir akademik çalışma tespit edilememiştir.

 Sektörde görüşme gerçekleştirilen işletmelerin hiçbirisinin Başta Bülent Ecevit Üniversitesi olmak üzere üniversite ile çalışma yapmadıkları görülmüştür.

 Ülke genelinde yassı çelik sacın şekillendirilmesi (klavuz makara grupları ile) alanında üniversite tarafından geliştirilen yeni bir yöntem ve iyileştirme gözlemlenmemiştir.

 ODTÜ ve İTÜ gibi makine imalatı alanında tecrübeli üniversiteler ile çalışma potansiyelinin olduğu düşünülmektedir.

Ar-Ge teşvikleri ile ilgili unsurlar politik analiz kısmında değerlendirilmiş olup Ar-Ge maliyetleri konusu bu kısımda irdelenecektir. Mevcut durumda üretilmekte olan makine ve üretim hatlarında ön plana çıkan Ar-Ge çalışması unsurlarının bir kısmı şu şekildedir;

- Çelik sacın daha hızlı şekillendirilmesi - Kaynak kalitesi

- Kalıp değişim sürelerinin minimize edilmesi - Ebatlar arası geçiş süresinin minimize edilmesi - Otomatik istifleme sistemleri

- Aynı anda çoklu kesim sistemleri

- Aynı üretim hattı üzerinde üretimi gerçekleştirilen ebat çeşitliliğinin arttırılması - Daha kalın ve sert çelik sacın şekillendirilmesi, kesilmesi ve dilinmesi

- Daha az enerji harcayan makine ve üretim hatlarının tasarlanması

46 - Kalıp ayar sistemlerinin otomasyonu - Operatör kabinlerinin optimizasyonu

Ar-Ge yapılabilmesi için gerekli olan temel araçlar yazılım, test ekipmanları ve teknik personel (mühendis vb) olup ilgili yazılımların ve ekipmanların yurt dışı menşeili olması maliyetleri arttırmaktadır. Sektörde en fazla kullanılan yazılımlar Ansys ve Copra olup tek bir firma için 100.000 dolar civarında maliyetlere neden olmaktadır.

Teknolojik analiz konusunun diğer parametresi olan mühendislik ve danışmanlık desteği bu noktada ön plana çıkmaktadır. Zonguldak ili yaşam standartları ve firmalarımızın ödeyebilecekleri ücret skalası göz önüne alındığında ilgili yazılımların satın alınması sonrasında bu yazılımları kullanabilecek etkin teknik personelin istihdamı çok maliyetli olacaktır. İlgili Ar-Ge çalışmalarının mühendislik-danışmanlık firmalarına outsource edilerek yaptırılması kısa vadede daha maliyetli görünse de uzun vadede daha sürdürülebilirdir.

Kdz. Ereğli ilçesinde yukarıda bahsedilen iyileştirme alanlarında mühendislik-danışmanlık hizmeti verebilecek çok az işletme bulunmakta olup MÜSİAD üyesi işletmeler arasındabu alanlarda tecrübesi olan firmalar olduğu tespit edilmiştir. Erdemir bünyesinde de çok uzun yıllardır faaliyet gösteren ve çok farklı disiplinlerde tecrübe sahibi olan Mühendislik Müdürlüğü bulunmaktadır. Erdemir yönetimi ile yapılacak protokol sonrasında ilgili mühendislik ve danışmanlık hizmeti alınabilecektir.

İstanbul ve Ankara illerinde çok önemli mühendislik ve danışmanlık firmaları bulunmasına rağmen bölgede üretilen makine ve üretim hatlarının spesifik alanda olması ilgili firmaların tecrübe seviyesinin düşük olmasına neden olmuştur. Bağlı teknolojik alanlar konusunda iki teknoloji ön plana çıkmaktadır. Birincisi kaynak teknolojisi (özellikle çelik boru ve profil üretim hatlarında) ve ikincisi bıçak-kesme teknolojisidir (Boy kesme ve dilme hatlarında). İki konuda da firmalarımız dışa bağımlı olup maliyet ile doğru orantılı olarak istenilen hizmet alınabilmektedir.

47

PARAMETRESEKTÖR AÇISINDAN ÖNEMİAĞIRLIK PUANISEKTÖR AÇISINDAN PUANITOPLAM PUANBAŞARI YÜZDESİ POLİTİK ANALİZ356638% Mevcut YasalarDüşük155100% Hükümet PolitikalarıDüşük2510100% Teşvik ve DesteklerYüksek721440% Lobi FaaliyetleriYüksek821640% STK DesteğiYüksek732160% EKONOMİK ANALİZ277757% Yurt İçi Ekonomik DurumYüksek832460% Yurt Dışı Ekonomik DurumYüksek921840% Yatırım Ortamı ve FaizlerOrta531560% Vergi ve Korumacı ÖnlemlerOrta542080% SOSYAL ANALİZ315100% Nufus YapısıDüşük155100% Tüketici DavranışlarıDüşük2510100% TEKNOLOJİK ANALİZ3510359% Üniversite DesteğiYüksek821640% Ar-Ge TeşvikleriYüksek843280% Ar-Ge MaliyetiYüksek832460% Mühendislik/Danışmanlık Firma DesteğiYüksek821640% Bağlı TeknolojilerDüşük3515100%

48 4.2. SEKTÖR İÇ FAKTÖRLERİ

Sektör iç ortam analizinin yapılmasında daha önce de ifade edildiği gibi Porter 5 Güç yöntemi uygulanacaktır. Aşağıdaki diyagramda da görüleceği üzere 5 Güç (Parametre) üzerinden sektör içi rekabet düzeyi analiz edilmekte, aşağıdaki sonuçlara ulaşılması amaçlanmaktadır.

 Sektör içi rekabet dinamiklerinin neler olduğunu öğrenilmesi

 Yurt içi ve yurt dışı rakiplerimize göre hangi konumda olduğumuzun tespiti

 Pazar payının arttırılması için geliştirilmesi gereken stratejilerin odak konularının tespiti

 Sektör içi rekabet yoğunluğunun belirlenmesi

 Sektörün yeni yatırımcılar için cazibe oranının tespiti

 Sektörel iç rekabette güç eksenlerinin tespiti