Buluşta, tekniğin bilinen durumunun aşıldığına dair belirlenmiş olan kriterlerden birinin veya birkaçının bulunması, problem ve çözüm yöntemine göre yapılacak bir incelemenin önüne geçemez. Bu kriterler göz önüne alındığında tekniğin bilinen durumunun aşıldığı sonucuna varılabilir. Fakat her zaman bu sonuca ulaşılacağı anlamı çıkarılmamalıdır275. Bu kriterler, karar merciine tekniğin bilinen durumunun aşılması konusunda vereceği kararda yol gösterici olabilir276. Bunlardan birkaçı bir arada bulunabilir. Örneğin, uzun süredir çözümüne ihtiyaç duyulan bir problemin çözülmesi ile birlikte teknik
272
T 60/89, OJ 1992, 268, No.2.2.4 (Singer/Stauder, s. 171); aynı yönde Amerikan Federal Mahkemesi In re O’Farrrel kararı (Sibley, s. 96).
273
Enviromental Designs v. Union Oil Co. Of Cal, 713 F.2 d 693 (Fed. Cir.1983) (Schwartz, s. 61); Harmon, s. 130.
274
EPO T 32/81-OJ 1982, 225- Fives Cail Babcock ( Muir/Dohrn/Gruber, s. 192); Paterson, s. 153; EPO, Guidelines, Chapter IV-22.
275
EPO T 24/81- OJ 1983, 133-Basf ( Muır/Dohrn/Gruber, s. 192); Schwartz, s. 63. 276
alanda başkalarının başarısız olması veya ticari başarı sağlanması gibi kriterler gündeme gelebilir.
1. Tekniğin Bilinen Durumunda Bir İlerleme Sağlaması
Buluşun tekniğin bilinen durumunda bir ilerleme sağlaması eski Alman Patent Hukukunda gerekli görülürken, Amerikan Hukukunda tartışmalara neden olmuştur. Avrupa Patent Hukukunda ise buluşun teknik bir ilerleme sağlaması gerekli görülmemiştir. Ancak ticari anlamda değer yaratması, yapılacak değerlendirmede referans noktası olarak kabul edilmektedir277. Buluşun önemli ölçüde teknik ilerleme sağlaması, patentle korunabilirliğin eskiden olduğu gibi aranan bir şartı olmamakla birlikte, çözümün kolay bir çare sayılmadığının göstergesi sayılabilir278.
Buluşa dair teknik problem kavramı geniş yorumlanmalı ancak çözümün mutlaka önceki teknik üzerinde bir ilerleme sağlaması gerektiği şeklinde anlaşılmamalıdır. Bilinen bir aygıta yeni bir alternatif veya aynı ya da benzer etkiler sağlayacak yeni bir usul arama da bu kavrama dahildir279.
Tekniğin bilinen durumunda ilerleme tespit edilirken iki hususun incelenmesi gerekir. Esasa dair, buluş sayılabilecek ölçüde bir ilerleme olup olmadığı ve şekle dair, bu hususun patent başvurusunda belirtilip belirtilmediği hususu280. Yapılacak tesbitte, o güne dek geçerli olan teknik uygulamanın insan ihtiyaçlarını ne şekilde karşıladığı ve buluşun insan ihtiyaçlarına ne gibi katkılar yapacağı kıyaslanır, farklılıklar tespit edilir. Yapılacak karşılaştırmada kesin prensipler koymak zordur. Örneğin; daha pahalı ve iyi çalışan bir makinenin icadı da, daha ucuz ve verimi daha az bir makinenin icadı da teknik ilerleme olarak kabul edilmektedir281.
2. Uzun Süredir Çözülemeyen Bir Problemin Çözümü
Buluşun, teknik alanda uzun süredir çözümü için uğraşılan bir teknik problemi çözmesi veya uzun süreli bir ihtiyacı karşılaması, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı yönünde bir gösterge kabul edilir282. Ancak bir ek gösterge olması nedeniyle bazı durumlarda başvurulabilir. Buluş sahibi, teknik alanda bir yarışmanın galibi olmak zorunda değildir.
277
Cornish, s. 129; T 22/82 OJ EPO 1982 (Paterson, s. 156). 278
EPA T 164/83 (17.7.1986 ‘Antihistamine’) (Ortan, Avrupa I, s.95); Ortan, İşçi Buluşları, s. 63. 279
EPO, Guıdelines, Chapter IV- 25. 280
Cornish, s. 129. 281
Ayiter, s. 36. 282
Buluş, daha önce üzerinde çalışılmamış yeni bir ihtiyacı karşılamaya yönelik ve tekniğin bilinen durumuna dahil olmayabilir. O halde, bu kritere her zaman başvurmak mümkün değildir283. Ancak, mahkemeler, teknik konuda uzun süredir çözüme ihtiyaç duyulduğuna göre, buluş tekniğin bilinen durumuna dahil olsaydı mutlaka daha önce başka biri tarafından yaratılması gerekeceği düşüncesinden hareket etmektedirler284.
Avrupa Patent Mahkemesi, taşıdığı ekonomik öneme rağmen, uzun süredir ilgili teknik alanda gelişme sağlanamaması285, sürekli başarısız girişimlerle karşılaşılması286 durumunda bu kriterin varlığını kabul etmektedir. Aşağıda inceleneceği üzere ticari başarı ile yakın bir ilişki içinde olup çoğu zaman bir arada incelenirler.
3. Ticari Başarı
Buluş için patent başvurusunda bulunulduğunda, buluşun, ticari başarı kazanıp kazanmayacağı belirsizdir.Oysa, uzmanın değerlendirmesinde esas aldığı tekniğin bilinen durumu, patent başvurusundan önceki bilgilerle ilgilidir. Bu sebeple, ticari başarıya, tekniğin bilinen durumunun aşılması konusunda inceleme yapılırken ek bir gösterge olarak başvurulur287.
Ticari başarı, tekniğin bilinen durumunun aşıldığına dair bir kanıt olabilir. Ancak bunun için ticari başarının sebebinin bizzat buluş olması gerekir. Birçok durumda ticari başarının sebebi başkadır. Örneğin; Parkers v. Cocker davasında, buluşçunun ürettiği klipsin, patentin verilmesinde tam 11 yıl sonra aniden başarıya ulaşmasında tüm demiryolu şirketlerinin bu aleti kullanmak için anlaşmaları ve bir milyondan fazla satmasının etken olduğu görülmüştür288. Ayrıca Martin v. Millwood davasında, bilye uçlu kalem buluşunun daha sonra ticari başarı kazanması patent konusu olan bilye ucu sayesinde değil, yeterli mürekkebi depolayabilen bölüme sahip olması nedeniyle olmuştur289.
Ticari başarının buluş dışında başka şeylerle de sağlanabileceği göz önüne alınmıştır. Bu sebeple, ticari başarının sadece uzun süredir çözümüne ihtiyaç duyulan bir soruna çözüm olması halinde dikkate alınacağına karar verilmiştir290.
283
Harmon, s. 151; Sibley, s. 101. 284
Bouchous, Company’s Intellectual Property, s. 156; Hart/Fazzani, s. 30; Schwartz, s. 62. 285
EPO T 273/92 of 18 August 1993 (Singer/Stauder, s. 165). 286
EPO T 226/89 of 28 February 1990 (Singer/Stauder, s. 166). 287
Paterson, s. 159 ; T 106/84, OJ 1985, 132 (Singer/Stauder, s. 163); Cornish, s. 136. 288
(1929) 46 R.P.C 241 (C.A) (Cornish, s. 136). 289
(1956) R.P.C 125 at 139 (Cornısh, s. 136). 290
Cornish, s. 136; Aldous/Falconer/Aldous, s. 123; White, s. 136; Hart/Fazzani, s. 30; Muir/Dohrn/Gruber, s. 193; EPO, Guidelines, Chapter IV-28.
Buluşun ticari başarı kazanması için yüksek bir teknoloji ürünü olması gerekmez. Hatta çoğu kez, oldukça basit buluşların ticari başarı kazandığı gözlemlenmektedir. Örneğin, yüksek sıcaklıkta daha geç eriyen çikolata imal edilmiş, içerik ve tat açısından aynı olmasına rağmen, bu basit usul sayesinde ticari başarı kazanması sağlanmıştır291. Buluş, ticari açıdan başarılı olabilir ve daha önceden ticari anlamda bilinmeyen, öngörülmeyen bir aşama kaydedebilir. Ancak, ilgili olduğu teknik alanda tekniğin bilinen durumuna dahilse patentle korunamaz292. Ticari başarı sağlayan buluşun tekniğin bilinen durumuna dahil olmayabileceği üzerinde durulur, bu noktada referans kabul edilir. İş dünyasında kabul görmesi buluşun ne kadar önemli olduğunu gösterir. Ticari açıdan bu kadar önemli bir buluş, tekniğin bilinen durumuna dahil olsaydı, daha önceden bilinseydi, kazanç sağlamak için mutlaka başvuru konusu olurdu. O halde, ticari başarıya ek bir gösterge olarak başvurulması yerinde bir uygulama olacaktır.
4. Diğer Kriterler
Buluşun getirdiği çözümün akla yakın ve kolay bir çare olmaması gerektiği belirtilirken, Avrupa Patent Kurumunun konuyla ilgili kararlarından örnekler verilmişti. Tekniğin bilinen durumunun aşılması ile ilgili yukarıda sayılan kriterlerle birlikte bunlar da birer ölçü olarak değerlendirilebilir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz.
-Yeni ve beklenmeyen bir sonuç doğurması,
-İlgili teknik alandaki bir ön yargının buluşla çürütülmesi, -Buluşun uzmanlar arasında beğeni yaratması,
-Farkedilmeyen bir problemin çözümü olması, -Önemli bir güçlüğü yenmesi,
-Önemli bir ihtiyacı gidermesi,
-Üretim yöntemlerinde ucuzluk sağlaması,
-Yeni ve beklenmeyen bir sonuç, bir avantaj meydana getirmesi,
-Ekonomik olarak avantaj sağlaması,
291
WIPO, Patent Law and Practice, s. 15. 292
-Verimi artırması,
-Makine ve diğer tesisatın yapımında basitlik sağlaması, -Rakipler arasında taklit edilmesi,
-Uzun sürmesi ve büyük masraf gerektiren harcamaların sonucu olması, -Eski fakat uygulamaya geçirilememiş bir fikrin uygulanması293.