Bu bölümde araştırmadan elde edilen sonuçlar alan yazındaki diğer çalışmalarla karşılaştırılarak tartışılmış ve en son olarak da araştırma ve uygulamaya yönelik, araştırmacılara ve öğretmenlere öneriler sunulmuştur.
Sonuç ve Tartışma
Son yıllarda nöroloji, psikoloji, sosyoloji, antropoloji, dilbilim ve matematik gibi farklı alanlarda yapılan çok disiplinli çalışmalarla müziğin kökeni, üzerimizdeki etkisi ve beynimizde nasıl işlendiği anlaşılmaya çalışılmaktadır (Akoğlu, 2012). Beyin temelli öğrenme kuramına göre müzik; beyni uyarma, sözcüklerin taşıyıcısı olma ve beyni ateşleme işlevleriyle beyni zenginleştirmeye katkı sağlar. Yapılan araştırmalar sonucunda müziğin çok fazla akademik ve sosyal becerinin kazanılmasında anlamlı bir etkisinin olduğu görülmüştür (Jensen, 2006). Bu çalışmada da müziğin özellikle de şarkıların öğrenme üzerine etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Bu nedenle çalışmada; şarkılarla yapılan öğretimin 6. sınıf öğrencilerinin matematik ders başarılarına ve edinilen bilgilerin kalıcılığına etkisi incelenmiştir. Yapılan araştırmanın sonuçları, akademik başarı, kalıcılık ve öğrenci görüşleri boyutu olmak üzere üç başlık altında açıklanmış ve tartışılmıştır.
Araştırmanın Akademik Başarı Boyutuna Dair Sonuçları
Elde edilen bulgular çerçevesinde ortaokul matematik derslerinde şarkılarla yapılan öğretimin öğrencilerin akademik başarılarına olumlu yönde bir katkı sağladığı söylenebilir. Şarkılarla yapılan öğretimin uygulandığı deney grubu ve mevcut programdaki etkinliklerin
81
uygulandığı kontrol grubu öğrencilerinin akademik başarı puan ortalamaları karşılaştırıldığında, iki grubunda başlangıçta konularla ilgili ön öğrenmelerinin birbirine denk olduğu belirlenmiştir. Her iki grubun da son test puan ortalamaları ön test puan ortalamalarından yüksek olmasına rağmen, son test puan ortalamaları birbiriyle karşılaştırıldığında deney grubu lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Buna göre deney süresince matematik derslerinde hem şarkılarla öğrenim gören deney grubu hem de mevcut programda yer alan etkinliklerin uygulandığı kontrol grubunda öğrenmeler gerçekleşmiştir. Ancak son test ortalamalarına göre deney grubu öğrencilerinin uygulama sonrası daha başarılı oldukları gözlenmiştir. Bu durumda matematik derslerinde şarkılarla yapılan öğretimin akademik başarıyı arttırmada mevcut uygulamalara nazaran daha verimli olduğunu söyleyebiliriz. Yapılan ön test son test fark puanları analizine göre de şarkılarla zenginleştirilen matematik eğitiminin öğrencilerin matematik başarılarını artırmaya önemli derecede etki ettiği sonucuna varılmıştır. Bu sonuç başka araştırmacıların yaptığı benzer çalışmalarla (Kocabaş, 2009; Bütüner, 2010; Talşık, 2013; Erdoğan-Kaya, 2014; Yağışan vd., 2014) paralellik göstermektedir. Yine araştırmanın bulguları Edelson and Johnson (2003) tarafından ifade edilen şarkıların matematik eğitimine entegre edilmesinin başarılı sonuçlar doğuracağı görüşüyle de tutarlıdır.
Araştırmanın Kalıcılık Boyutuna Dair Sonuçları
Elde edilen bulgular çerçevesinde ortaokul matematik derslerinde şarkılarla yapılan öğretimin edinilen bilgilerin kalıcılığına olumlu yönde bir katkı sağladığı söylenebilir. Her iki grupta da son test kalıcılık testi ortalamaları kıyaslandığında iki grupta da istatistiksel açıdan önemsenmeyecek ölçüde öğrenilen bilgilerin unutulduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ancak her iki grubunda kalıcılık testi karşılaştırıldığında şarkılarla yapılan matematik öğretimi, edinilen bilgilerin kalıcılığı üzerinde deney grubu lehine anlamlı farklılık göstermiştir. Buna göre şarkılarla yapılan matematik öğretimi öğrenilen bilgilerin kalıcılığının sağlanmasında daha etkili olmuştur diyebiliriz. Nitekim Bütüner (2010) ve Yağışan vd. (2014) tarafından ilkokul 3. Sınıf öğrencileriyle yapılan araştırmalar, sadece akademik başarı yönünden değil kalıcılık yönünden de yapılan çalışmayı destekler niteliktedir.
82
Araştırmanın Öğrenci Görüşleri Boyutuna Dair Sonuçları
Deney ve kontrol grupları arasında başarı ve kalıcılık yönünden oluşan farklılıklara; deney grubu öğrencilerinin, şarkılarla yapılan etkinliklere istekli olarak katılıp, derslerde aktif olarak yer almaları ve müziğin öğrenmeye olan pozitif etkisi neden olarak gösterilebilir. Başarı ve kalıcılık farklılığının nedenlerini irdelemek için yapılan deney grubuna ait görüş formlarının analizine göre, öğrencilerin büyük bir kısmının matematiği şarkılarla öğrenmek istediği ve buna dair çok çeşitli gerekçeler sunduğu ortaya çıkmıştır. Öğrenciler bu yöntemi öğretici, akılda kalıcı, eğlenceli, faydalı ve aynı zamanda ilginç bulmuşlardır. Öğrenciler şarkıları sevdiklerini ve bu yöntem sayesinde şarkı dinlemeye ve söylemeye daha çok vakit ayırabildiklerini belirtmişlerdir. Bazı öğrenciler için yöntemin öğretici oluşu veya kalıcılık sağlaması tercih sebebiyken, bazıları içinse eğlence boyutu ön planda olmuştur. Bu nedenle şarkılarla yapılan öğretimin öğrencileri farklı boyutlarla etkilediğini ve onların değişik ihtiyaçlarına cevap verdiğini söyleyebiliriz. Ancak öğrencilerden bazıları öğrenmekte zorlandıklarını ve yöntemi faydasız bulduklarını bu nedenle de şarkılarla öğrenmek istemediklerini belirtmişlerdir. Bu görüşün oluşmasındaki etmenleri dikkate almak amacıyla görüş formunda sorulan “Şarkılarla yapılan derslerde nerelerde zorlandın?” sorusuna öğrencilerin yaklaşık dörtte üçü zorlanmadım yanıtını vermiştir. Geriye kalan kısım ise şarkıları söylerken grubun hızına yetişmekte, şarkıları ezberlemekte ve yapılan etkinlikler sonrası grupla yeni şarkı yazmakta zorlandıklarını söylemişlerdir. Aynı zamanda şarkının sözlerini bir önceki konuyla karıştırdıklarını bu nedenle zorlandıklarını da belirtmişlerdir. Öğrencilerin zorlandığı bu noktalar şarkılarla öğretim yaparken mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Ritmik yapısı seviyelerine uygun, açık ve anlaşılır sözlere sahip şarkılar seçilmeli veya yazılmalıdır. Sınıf içi etkinlikler tamamlandıktan sonra öğrencilerden istenen yeni şarkı yazımında ise öğrenciler asla zorlanmamalı, teşvik edilmelidir.
Deney grubu öğrencileri en çok, soru çözümlerinde şarkı sözlerini hatırlayarak ve konularla ilgili yeni şarkı yazarak öğrendiklerini ifade etmiştir. Öğrencilerin bu düşünceye sahip olmalarına, sınıfta soru çözerken ilgili şarkıların koro şeklinde söylenmesi, soruyu yanlış çözen öğrencilere şarkı sözlerinin eğlenceli bir şekilde hatırlatılması ve yeni şarkı yazımının özendirilmesi amacıyla en güzel şarkı yazan grubun ödüllendirilmesinin etki ettiği söylenebilir. Ayrıca öğrenciler şarkıları okul dışına da taşıyabildikleri için öğrenmelerinin devam ettiğini, şarkıları ailelerine ve arkadaşlarına söylemenin öğrenmelerine yardımcı olduğunu belirtmişlerdir. Deney grubundaki az sayıda öğrenci ise şarkıların öğrenmelerine
83
yardımcı olmadığı görüşündedir. Bu durumda şarkılarla yapılan öğretimin başarıyı artırmanın yanı sıra konuları hatırda tutmaya yardımcı olma, edinilen bilgilerin daha iyi özümsenmesini ve akranlar arası işbirliğini sağlamayı amaçlayan yeni şarkı sözü yazma ve bilgileri okul dışına taşıma gibi işlevlere sahip olduğu sonucuna ulaşılabilir. Talşık (2013) tarafından yapılan çalışmada da şarkıların öğrenmeyi ve hatırlamayı kolaylaştırdığı, öğrenmeyi zevkli hale getirdiği ve her zaman her yerde kullanılabilen özellikler taşıdığı sonucu ortaya çıkmıştır. Jensen (2006) de öğrencilerin iki ya da daha fazla kişiden oluşan grupla bir şarkıya yeniden söz yazmalarının sınıfta içeriğin tekrarını sağlayan önemli bir hareket yaratıcı kaynak olduğunu belirtmiştir.
Öğrenciler araştırma kapsamında şarkılarla en kolay 𝜋 sayısını öğrendiklerini ifade etmişlerdir. Bu durumun ortaya çıkmasında, derslerde kullanılan aranjmanların (popüler olmuş şarkılara yeni sözler yazılarak oluşturulmuş şarkılar) önceden bilinmesi ve dolayısıyla daha çok ilgi görmesi etkili olabilir. Hem melodi hem de sözleri yeni olan bir şarkının öğrenilmesi daha çok zaman gerektirmektedir. Aranjmanlar ise daha kısa sürede benzer etkiyi gösterebilmektedir. Örneğin deney grubuyla yapılan derslerde öğrencilerin ‘iki pire’ isimli şarkıyı daha çabuk ezberledikleri ve daha coşkulu söyledikleri gözlemlenmiştir. Bu etkiyle en iyi 𝜋 sayısını öğrendiklerini düşünmeleri olağandır. Buna göre sevilen şarkı sözlerinin ve melodilerin öğrenmede daha etkili olduğu düşünülmektedir.
Şarkılarla yapılan matematik dersleri öğrencilerde çok çeşitli izlenimler bırakmıştır. Öğrenciler derslerin daha eğlenceli ve zevkli geçtiğini, konuları unutmadıklarını, daha kolay öğrendiklerini ve formülleri kolay ezberlediklerini belirtmiştir. Bu bulguya paralel olarak klasik müfredatla birlikte şarkıların kullanılmasının günlük ders planlarını zenginleştirmek için etkili bir araç olacağı düşüncesi daha önceki araştırmalarda da vurgulanmaktadır (Purcell, 1992). Bir kısım öğrenci ise daha zor öğrendiklerini ve yararsız bulduklarını söylemiştir. Sonuç olarak şarkılarla yapılan matematik dersleri hakkında öğrencilerin oldukça büyük bir kısmı olumlu düşünceler içerisindedir. Ancak az da olsa olumsuz düşüncelere sahip olanlar da mevcuttur.
Öğrencilerin şarkılarla matematik öğrenimi ile ilgili düşüncelerinin yanı sıra diğer derslerin bu şekilde öğretilmesi ile ilgili de dikkat çekici görüşleri vardır. Öğrencilerin büyük bir kısmı başka dersleri de şarkılarla öğrenmek istediklerini söylemiştir. Ancak, matematiği şarkılarla öğrenmek isteyenlerin oranının diğer dersleri bu yöntemle öğrenmek isteyenlere nazaran daha yüksek olduğu üzerinde durulması gereken bir durumdur. Aynı zamanda diğer dersleri
84
şarkılarla öğrenmek istemeyenlerin daha açıklayıcı nedenler ileri sürdükleri söylenebilir. Öğrenciler, diğer derslerin de şarkılarla öğretilmesi durumunda her kazanım ile ilgili şarkı yazmanın ve tüm şarkıları ezberlemenin güçleşeceği kanısındadır. Nitekim Campbell (2002)’ a göre, aşina olma tehlikesi nedeniyle müzik aşırı derecede kullanılmamalı böylece etkisini yitirmesi engellenmelidir. Dikkat arttırmaya, bireye veya gruba enerji vermeye yarayan kısa müzik etkinlikleri biçimindeki etkin müzik araları sadece iki ya da üç dakika sürmelidir.
Genel olarak araştırmanın sonuçları şarkılarla ve müzik etkinlikleriyle bu alanda yapılmış diğer çalışmalarla paralellik göstermektedir. Bu sonuçlara göre; çocukların eğitiminde, kavramların ve davranışların kolay öğrenilmesini sağlamak için müzikten mutlaka yararlanılmalıdır ve bu hedef öğretmenlerce benimsenmelidir. Ancak öğretmenlerimiz ne yazık ki bu alandaki yetersizliklerinden ve program yetiştirme telaşından ötürü müzik ve sanatla eğitimi es geçmekte, disiplinler arası yaklaşımın nimetlerinden faydalanamamaktadır. Bu durumdan en çok zararlı çıkanlar ise koşuşturmacada nereye koştuklarını dahi bilemeyen öğrencilerdir (Çalık-Çetin, 2011, s.81). Bu nedenle her bir öğretmen müzikle oluşturduğu programın kendi öğrencilerinin matematik puanlarını, genel akademik başarılarını nasıl etkileyeceğini araştırmalıdır. Araştırmalarının neticesinde de bütüncül (disiplinler arası) bir müfredat hazırlamanın yollarını aramalıdır (Cox & Stephens, 2006). Çünkü müzikle matematiğin bütünleştirilmesi müzikal bir alıştırma yada pahalı bir ekipman gerektirmemektedir (Edelson & Johnson, 2003). Bu nedenle aktif katılımı sağlayan şarkıları sınıf ortamlarına adapte etmek oldukça kolaydır. Öyle ki günümüz teknoloji çağında yaşayan öğrenciler tarihin tüm zamanlarından daha fazla müziğe ulaşabilme imkânına sahiptirler (Baker, 2011).
Öneriler
Yapılan çalışmanın sonuçları göz önünde bulundurularak aşağıda şarkıların eğitim sürecinde kullanımını artırmaya yönelik bazı öneriler sunulmuştur.
Matematik öğretmenleri derslerini kazanımlara uygun şarkılar yardımıyla daha zevkli, eğlenceli ve etkin katılımlı hale getirebilir.
Şarkılar yardımıyla öğretim, sadece ortaokul 6. Sınıf matematik derslerinde değil, diğer sınıf seviyelerinde ve farklı derslerde de kullanılabilir.
85
Okul içinde de sadece derslerde değil okul korosu ve okul radyosu gibi sosyal faaliyetlerde de matematik şarkıları söylenerek ve diğer öğrencilerin dinlemesi sağlanarak, okuldaki tüm öğrencilerin matematikle olan ilişkisi eğlenceli bir şekilde artırılabilir. Bu gibi programlarda şarkıların sürekli söylenmesiyle, hem daha önceden öğrenmiş oldukları bilgileri hatırlamaları hem de bu bilgilerin kalıcılığının artması sağlanabilir.
Şarkılar yardımıyla yapılan öğretimin öğrencilere kazandırdıkları ve sınıf içi uygulamaları öğretmenlere hizmet içi eğitim yoluyla tanıtılabilir. Şarkılarla zenginleştirilen derslerin monotonluktan kurtulduğu, daha zevkli ve eğlenceli hale geldiği derslerde öğrenci katılımının arttığı vurgulanabilir. Ayrıca bu tür eğitici şarkıların öğrencilerin başarılarında artışa sebep olduğu, konuları hatırlamalarını kolaylaştırdığı, matematiğe ilişkin kaygılarını sonlandırdığı bu tür hizmet içi eğitimler vasıtasıyla örneklerle açıklanabilir.
Matematik öğretmenlerine ve öğretmen adaylarına yardımcı olmak açısından matematik kazanımlarıyla ilgili şarkılar üretilip, şarkı dağarcığı oluşturulabilir. Bununla ilgili matematik ve müzik öğretmenleri ve ilgili alanlardaki akademisyenlerin ortak bir çalışma yürütmesi sağlanabilir.
Kolay ve çeşitli şarkı üretiminin sağlanabilmesi ve üretilen şarkılara tüm matematik öğretmenlerinin kolay yoldan ulaşabilmesi için EBA (Eğitim Bilişim Ağı) içerik üretimi uygulaması kullanılabilir.
Eğitim fakültelerinin ilköğretim matematik öğretmenliği bölümlerinde matematik kazanımları ile ilgili üretilen şarkılar öğretmen adaylarına öğretilip sınıflarda uygulama yapabilecek seviyeye gelmeleri sağlanabilir.
Matematik şarkılarından oluşan albümler yapılıp öğrencilerin boş zamanlarında dinleyerek öğrenmeye devam etmeleri sağlanabilir.
Araştırmanın 6. Sınıf alan ölçme ve çember konularıyla sınırlandırılmış olması nedeniyle benzer çalışmalar, farklı sınıf düzeyleri ve farklı konular üzerinde veya matematik dışında diğer dersler için de yapılabilir.
Araştırma farklı deneysel desenlerde uygulanarak şarkılarla yapılan öğretimin öğrencilere olan etkisi daha güçlü deneysel desenlerle araştırılabilir.
86
Bu ve benzer araştırmalar temel alınarak eğitim programları hem matematik hem de diğer dersler için şarkılarla yapılan öğretime uyarlanabilir. Bununla birlikte müzik dersi öğretim programı da diğer derslerle ilişkilendirilebilir.
Disiplinler arası yaklaşıma uygun olarak sadece matematik derslerinde değil müzik derslerinde de matematik kazanımlarını içeren şarkılar öğrencilere öğretilebilir. Bu sayede matematik derslerinde kulaktan öğrenme metoduyla öğrendikleri şarkıların, notalarını da kavrayarak müzik aletleriyle çalabilmeleri ve daha çok özümsemeleri sağlanabilir.
87
KAYNAKLAR
Akan, N. (2009). Platon'da müzik anlayışı. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Akçağıl, Ş. (2005). Fibonacci sayıları ve altın oran. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Akoğlu, A. (2012). Ritim, Ölçü, Ahenk: Müzik ve Matematik, Bilim ve Teknik, (539), 18- 25. http://www.eba.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
Akpınar, A., Hacısalihoğu, H., & Mirasyedioğlu, Ş. (2004). Matematik Öğretimi:
Matematikte İşbirliğine Dayalı Yapılandırmacı Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Asil.
Altun, M. (2014). Ortaokullarda 5, 6, 7 ve 8. Sınıflarda matematik öğretimi. Bursa: Alfa Akademi.
An, S., & Tillman, D. (2014). Elementary teachers' design of arts based teaching: Investigating the possibility of developing mathematics-music integrated curriculum.
Journal of Curriculum Theorizing, 30(2), 20. Retrieved from http://journal.jctonline.org/
An, S. A., Tillman, D. A., Boren, R., & Wang, J. (2014). Fostering Elementary Students’ Mathematics Disposition through Music-Mathematics Integrated Lessons.
International Journal for Mathematics Teaching & Learning, 15(3), 1-18. Retrieved
from http://www.cimt.plymouth.ac.uk/journal/an.pdf
An, S. A., Tillman, D., Shaheen, A., & Boren, R. (2014). Preservice Teachers’ Perceptions About Teaching Mathematics Through Music. Interdisciplinary Journal of Teaching
and Learning, 4(3), 150-171. Retrieved from http://eric.ed.gov/
Anıl, D., Özer Özkan, Y. & Demir, E. (2015). PISA 2012 Araştırması ulusal nihai rapor. http://pisa.meb.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
88
Arf, C. (1994). Matematiğin Şiir Yönü, Bilim ve Teknik, Şubat, 79–80. http://www.eba.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
Ashton, A. (2004). Armonograf: Müzikteki matematiğin görsel bir rehberi (N. Ak-asya, Çev.). İstanbul: ne kitaplar.
Ataseven, F. (1988). Değişen sınıf içi öğretim ortamları ve şarkılarının yabancı dil öğretiminde araç olarak kullanılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 3(3), 189-198. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
Atli, S. (2007). Matematiksel-mantıksal yetenek ile ritimsel yetenek arasındaki ilişkiler. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Avşalak, K. (2008). Okul öncesi dönem 60-72 aylık çocuklara uygulanan müzik eğitiminin
kavram gelişimi üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi).
https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Baker, G. (2011). Strategic uses of music in the US history classroom. (Doctoral dissertation). Retrieved from http://acumen.lib.ua.edu
Baysal, O. (2014). Aristoksenos’un Müzik Bilim Anlayışı. Akademik Bakış Uluslararası
Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi. 46. 62-83 http://www.akademikbakis.org/
sayfasından erişilmiştir.
Bora, U. (2002). Bilim ve sanatın kesiştiği nokta: Matematik ve müzik ilişkisi. Uludağ
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 53-68. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/
sayfasından erişilmiştir.
Brewer, C. B. (1995). Music and Learning: Integrating Music in the Classroom. Retrieved from http://education.jhu.edu/
Brown, R., & Brown, N. (1997). Use songs to teach. Reading & Writing Quarterly:
Overcoming Learning Difficulties, 13(4), 349-354. http://dx.doi.org/10.1080/1057356970130405
Bütüner, İ. (2010). İlköğretim matematik öğretiminde şarkı kullanımının bazı değişkenler
üzerindeki etkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Büyüköztürk, Ş.(2007). Deneysel desenler ön test- sontest kontrol grubu desen ve veri
analizi. Ankara: Pegem A.
89
Büyüköztürk, Ş., Çakan, M., Tan, Ş., & Atar, H. Y. (2014). TIMSS 2011 ulusal matematik
ve fen raporu–8. sınıflar. http://timss.meb.gov.tr/ sayfasında erişilmiştir.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014).
Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Campbell, D., (2002). Mozart etkisi (F. Çubukçu, Çev.). İstanbul: Kuraldışı.
Cavanaugh, L. K. (2005). A study of the effects of music on middle school students’ math test scores. (Doctoral dissertation). Retrieved from http://www.proquest.com/
Cengiz, Y. (2004). Yabancı dilde sözcük öğretimine müzik kullanımının etkilerinin beyin
temelli öğrenme kuramı ışığında araştırılması. (Yüksek lisans tezi).
https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Cereci, S. (2012). Güzel sanatlar dalı olarak matematik. Batman Üniversitesi Yaşam
Bilimleri Dergisi, 2(1), 88-100. http://earsiv.batman.edu.tr sayfasından erişilmiştir.
Church, E. B. (2000). Math & Music: The magical connection. (Cover story). Scholastic
parent & child, 8(3), 50. Retrieved from http://search.ebscohost.com/
Collins, T., Meredith, D., & Volk, A. (Eds.). (2015). Mathematics and Computation in
Music: 5th International Conference, MCM 2015, London, UK, June 22-25, 2015, Proceedings (Vol. 9110). Springer.
Cox, H. A., & Stephens, L. J. (2006). The effect of music participation on mathematical achievement and overall academic achievement of high school students. International journal of mathematical education in science and
technology, 37(7), 757-763. http://dx.doi.org/10.1080/002077390500137811
Çakmak, M. (2005). İlköğretimde etkili matematik öğretimi ve öğretmen rolleri. A. Altun & S. Olkun (Eds.), Güncel Gelişmeler ışığında Ilköğretim : Matematik-Fen-Teknoloji-
Yönetim. içinde (s. 38-55). Ankara: Anı.
Çalık-Çetin, G. (2011). Etkinliklerle müzik öğretimi: ilköğretimde müzik, müzik, hayat
bilgisi, fen ve teknoloji ... Ankara : KÖK.
Çelikkol, Ö. (2007). Kelime kazanımında müziğin etkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
90
Çetinkaya, Y. (1995). İhvân-ı Safâ’da Müzik Düşüncesi. İstanbul: İnsan. Çiçek, S. (2000). İlköğretimde müzik. Bursa : Ezgi.
Davis, P. H., & Hersh, R. (2002). Matematiğin seyir defteri (E. Abadoğlu, Çev.). İstanbul: Doruk.
Demirel, Ö., Tuncel, İ., Demirhan, C., & Demir, K. (2008). Çoklu zekâ kuramı ile disiplinlerarası yaklaşımı temel alan uygulamalara ilişkin öğretmen-öğrenci görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 14-25. http://egitimvebilim.ted.org.tr/ sayfasından erişilmiştir.
Dikici, A. (2002). Orff tekniği ile verilen müzik eğitiminin matematik yeteneğine etkisinin
incelenmesi. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Dinçer, İ. (1992). Çocuk gelişimi ile ilgilenenler için müzik el kitabı. İstanbul : Ya-Pa. Dinçer, M. (2008). İlköğretim okullarında müziklendirilmiş matematik oyunlarıyla yapılan
öğretimin akademik başarı ve tutuma etkisi. (Yüksek lisans tezi).
https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Dünya Bankası. (2013). Türkiye’de okullarda mükemmeliyeti teşvik etmek. http://www- wds.worldbank.org/ sayfasından erişilmiştir.
EACEA. (2011). Mathematics Education in Europe: Common Challenges and National
Policies. Retrieved from http://eacea.ec.europa.eu/education/Eurydice/
Ece, A. S. & Çeşit, C. (2011). Türkiye'de lisansüstü düzeyde yapılan disiplinler arası müzik araştırmaları ve sonuçları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(4), 559-617. http://www.sosyalarastirmalar.com/ sayfasından erişilmiştir.
Edelson, R. J., & Johnson, G. (2003). Music makes math meaningful. Childhood
Education, 80(2), 65-70. http://dx.doi.org/10.1080/00094056.2004.10521259
Eflatun. (2011). Devlet. Ankara: Elips.
Erdoğan-Kaya, S. (2014). Ortaokul 8. Sınıflarda matematik dersi geometrik cisimler ve
yüzey alanları alt öğrenme alanlarının orff yaklaşımıyla öğretiminin akademik başarı ve tutuma etkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından
91
Garland, T.H. & Kahn, C.V. (1995). Math and music: Harmonious connections. Palo Alto, California: Dale Seymour Publications.
Gençel-Ataman, Ö. (2014). Ortaokul öğrencilerinin matematik dersi başarısında Mozart müziği etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Hacettepe University
Journal of Education], 29(2), 81-93. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ sayfasından
erişilmiştir.
Göğüş, G. (2008). Müziksel ve matematiksel öğrenme başarısı arasındaki ilişki. Uludağ