Tane Verimi

Çukurova koşullarında farklı azot dozu uygulamalarında yetiştirilen iki cin mısırı çeşidinde saptanan tane verimine ilişkin, varyans analizi sonucu elde edilen F değerleri Çizelge 4.34’te verilmiştir.

Çizelge 4.34. Değişik Azot Dozu Uygulamalarında Yetiştirilen İki Cin Mısırı Çeşidinde Tane Verimine Ait Varyans Analizi Sonuçları

F Değerleri F değeri

*= %5 düzeyinde önemli, **=%1 düzeyinde önemli

Çizelge 4.34 incelendiğinde görüleceği üzere; denemenin birinci yılında, tane verimine ilişkin varyans analiz sonuçlarına göre, tekerrürler arasındaki farklılığın ve çeşit x azot dozu interaksiyonunun %5, azot dozları arasındaki farklılığın ise %1 düzeyinde önemli olduğu bulunmuştur. İkinci yıl ise çeşitler arasında %1, azot dozları arasında ise %5 düzeyinde önemli farklar olduğu görülmektedir. İki yıl birlikte değerlendirildiğinde yıllar, tekerrürler, çeşitler ve azot dozları arasındaki farklılığın ve yıl x çeşit interaksiyonunun %1 düzeyinde önemli olduğu bulunmuştur.

Farklı mısır çeşitlerinde belirlenen tane verimine ilişkin ortalama değerler ve Duncan çoklu karşılaştırma testine göre (0.05) oluşan gruplar Çizelge 4.35’te verilmiştir.

4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Ali ÖZKAN verimi 466-475 kg/da arasında değişmiş olup, çeşitler arasında fark belirlenmemiştir.

2004 yılında ise farklı mısır çeşitlerinde tane verimi 284-419 kg/da arasında değişmiş, Ant-cin 98 çeşidinde tane verimi 284 kg/da olarak belirlenirken, Nermin cin çeşidinde ise tane verimi 419 kg/da olarak belirlenmiş olup, ikinci yıl çeşitler arasında istatistiksel olarak fark önemli bulunmuştur.

Çizelgeden iki yıllık ortalamalar incelendiğinde, tane verimi Ant-cin 98 çeşidinde (375 kg/da), Nermin cin çeşidinde ise (447 kg/da) olarak belirlenmiştir. İki yıllık ortalamalara göre tane verimi yönünden çeşitler arasında fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur.

Tane verimi açısından yıllar arasında farklılık olduğu saptanmış olup, tane veriminin çevre x genotip kombinasyonundan etkilendiğini göstermektedir.

Çalışmamıza benzer olarak tane veriminin yıllara göre faklılık gösterdiği Gözübenli (1997) tarafından da bildirilmektedir. Tane verimi açısından çeşitlerin yıllara tepkisinin farklı olduğu Sağlamtimur ve Okant (1987); Gözübenli (1997)’nin yapmış oldukları çalışmalarda da bildirilmiştir (Şekil 4.13).

Çalışmamızda elde edilen sonuçlara göre, cinmısırında tane veriminin çeşitlere göre değiştiğini bildiren araştırıcıların bulguları ile uyum içerisindedir (Ziegler ve ark., 1987; Pajic, 1990; Pajic ve Babic, 1991; Gözübenli (1997); Belen, 1999; Gökmen ve ark., 1999).

4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Ali ÖZKAN

Değişik azot dozu uygulamalarında belirlenen tane verimine ait ortalama değerler ve Duncan çoklu karşılaştırma testine göre oluşan gruplar, Çizelge 4.36’da verilmiştir.

Çizelge 4.36. Değişik Azot Dozu Uygulamalarında Yetiştirilen İki Cin Mısırı Çeşidinde Saptanan Tane Verimine (kg/da) İlişkin Ortalama Değerler ve Duncan Çoklu Karşılaştırma Testine Göre Oluşan Gruplar

2003 2004 2003 – 2004

N-Dozu (kg/da) Ant-cin 98 Nermin Cin Ortalama Ant-cin 98 Nermin Cin Ortalama Ant-cin 98 Nermin Cin Ortalama

0 452a-e* 366 e 409 C 204 339 272 B 328 353 340 D

Çizelge 4.36’da görüldüğü gibi 2003 yılında farklı azot dozu uygulamalarında tane verimi 409-513 kg/da arasında değişmiştir. Tane verimi en yüksek 513 kg/da ile N20 azot dozunda belirlenirken, en düşük tane verimi ise 409 kg/da ile N0 azot dozunda belirlenmiştir. Azot dozları arasında fark istatistiksel olarak önemli olmuştur.

2004 yılında ise farklı azot dozu uygulamalarında yetiştirilen mısır çeşitlerinde tane verimi 272-394 kg/da arasında değişmiştir. En yüksek tane verimi 394 kg/da ile N25 azot dozunda belirlenirken, en düşük tane verimi ise 272 kg/da ile N0 azot dozunda belirlenmiştir. Azot dozları arasında fark istatistiksel olarak önemli olmuştur.

2003-2004 yılı ortalamaları ele alındığında, farklı azot dozu uygulamalarında yetiştirilen mısır çeşitlerinde tane verimi 340-453 kg/da arasında

4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Ali ÖZKAN

değişmiştir. Tane verimi en yüksek 453 kg/da ile N25 azot dozunda belirlenirken, en düşük tane verimi ise 340 kg/da ile N0 azot dozunda belirlenmiştir. Azot dozları arasında fark istatistiksel olarak önemli olmuştur. Tane verimi açısından Ant-cin 98 çeşidinde en yüksek verim 30 kg/da azot dozundan, Nermin-cin çeşidinde ise en yüksek tane verimi 25 kg/da azot dozundan elde edilmiştir. Nermin-cin çeşidinden Ant-cin 98’e oranla daha iyi verim alınmıştır. Ant-cin 98 çeşidinde 15 kg/da azot dozu ile 30 kg/da azot dozu istatistiksel olarak aynı grupta yer almışlardır. Nermin-cin çeşidinde ise 10 kg/da azot dozu ile 30 kg/da azot dozları istatistiksel olarak aynı grupta yer almışlardır. Chen ve ark. (1994b), en yüksek tane verimini 517 kg/da ile 30 N kg/da uygulamasında elde etmişlerdir. Benzer olarak, azot dozu miktarı arttıkça verimin yükseldiğini, Ülger ve ark. (1997), Gözübenli (1997), Sezer ve Yanbeyi (1997), Tüfekçi ve Karaltın (2001), Saruhan ve Şireli (2005) ve Kara (2006)’nın yaptıkları çalışmalarda bildirmişlerdir. Sattar ve ark., (1975) ise patlak mısırda 3 azot dozu ile yürüttükleri bir çalışmada; 12 kg N/da uygulamasında, 18 ya da 6 kg N/da uygulamasında olduğundan daha yüksek verim elde edildiğini bildirmektedirler.

Singh ve ark. (1978)’da benzer şekilde, N dozunda 0’dan 6 kg/da’a kadar tane veriminin %54.8 arttığını, 9 kg N’in belirgin bir verim artışı sağlamadığını saptamışlardır. Roy ve Sing (1986) ve Pissaia ve ark., (1996) en yüksek tane veriminin 10 kg N/da uygulamasından elde edildiğini tespit etmişlerdir. Oliveira (1997), Sezer ve Yanbeyi (1997) ve Padmaja ve ark. (1999) ise en yüksek tane verimine 15-16 kg N/da’da ulaşıldığını açıklamıştır. Jovanovic (1999) en yüksek tane verimini 18 kg N/da gübre dozunda elde etmiştir. Öktem ve ark. (2001) en uygun azot dozunun 24 kg/da olduğunu saptamıştır. Değişik araştırıcılar tarafından farklı sonuçların elde edilmesi, çalışma yerlerinin ve çeşitlerin farklı olmasından kaynaklanmaktadır.

4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Ali ÖZKAN

175 225 275 325 375 425 475 525 575 kg/da

0 5 10 15 20 25 30 0 5 10 15 20 25 30 0 5 10 15 20 25 30

Tane Verimi

Ant-cin Nermin-cin

2003 2004 2003-2004

Şekil 4.13. Değişik azot dozu uygulamalarının iki cin mısırı çeşidinde tane verimine etkisi