Koçan Yüksekliği

Çukurova koşullarında farklı azot dozu uygulamalarında yetiştirilen iki cin mısırı çeşidinde saptanan koçan yüksekliğine ilişkin varyans analizi sonucu elde edilen F değerleri Çizelge 4.7’de verilmiştir.

Çizelge 4.7 incelendiğinde görüleceği gibi; denemenin birinci yılında, koçan yüksekliğine ilişkin varyans analiz sonuçlarına göre, tekerrürler arasındaki farklılığın

%5, azot dozları arasındaki farklılığın %1 düzeyinde önemli olduğu belirlenmiştir.

İkinci yılda ise azot dozları arasındaki farklılığın %1, tekerrürler arasındaki farklılığın ve çeşit x azot dozu interaksiyonunun %5 düzeyinde önemli olduğu bulunmuştur. İki yıl birlikte değerlendirildiğinde yıllar, tekerrürler ve azot dozları arasındaki farklılığın %1, çeşitler arasındaki farklılığın, yıl x çeşit, yıl x azot dozu ve yıl x çeşit x azot dozu interaksiyonlarının % 5 düzeyinde önemli olduğu görülmüştür.

4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Ali ÖZKAN

Çizelge 4.7. Değişik Azot Dozu Uygulamalarında Yetiştirilen İki Cin Mısırı Çeşidinde Koçan Yüksekliğine Ait Varyans Analizi Sonuçları

F Değerleri F değeri

*= %5 düzeyinde önemli, **=%1 düzeyinde önemli

Farklı mısır çeşitlerinde belirlenen koçan yüksekliğine ilişkin ortalama değerler ve Duncan çoklu karşılaştırma testine göre (0.05) oluşan gruplar Çizelge

Çizelge 4.8’de görüldüğü gibi 2003 yılında farklı mısır çeşitlerinde ilk koçan yüksekliği 112-113 cm arasında değişmiş olup, çeşitler arasında fark belirlenmemiştir.

2004 yılında ise farklı mısır çeşitlerinde ilk koçan yüksekliği 87-92 cm arasında değişmiş, Ant-cin 98 çeşidinde ilk koçan yüksekliği 87 cm olarak belirlenirken, Nermin cin çeşidinde ise ilk koçan yüksekliği 92 cm olarak belirlenmiş olup, ikinci yıl çeşitler arasında da istatistiksel olarak fark önemli bulunmuştur.

4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Ali ÖZKAN

Çizelgeden iki yıllık ortalamalar incelendiğinde, ilk koçan yüksekliği Ant-cin 98 çeşidinde (100 cm), Nermin cin çeşidinde ise (102 cm) olarak belirlenmiştir. İlk koçan yüksekliği yönünden çeşitler arasında farklılık olduğu belirlenmiş olup, çeşitler arasında farklılıklar olduğunu başka araştırıcılar da bildirmiştir Thiraporn ve ark. (1983); Gözübenli (1997).

2003 yılı ve 2004 yılı arasında ilk koçan yüksekliği yönünden fark oluşmasına sebep I. yıl toprak analizlerinde toprakta halihazırda 7.77 kg N/da azotun bulunması; bunun yanında 2003 yılı tohum ekimi’nin 22 Nisan tarihinde yapılması gösterilebilir. Bir başka deyişle 22 Nisan sonrası toprak ve hava sıcaklığının 1 Nisan tarihine nazaran Mısır bitkisi açısından daha uygun sıcaklığa sahip olması olarak gösterilebilir.

Değişik azot dozu uygulamalarında belirlenen koçan yüksekliği’ne ait ortalama değerler ve Duncan çoklu karşılaştırma testine göre oluşan gruplar, Çizelge 4.9’da verilmiştir.

Çizelge 4.9. Değişik Azot Dozu Uygulamalarında Yetiştirilen İki Cin Mısırı Çeşidinde Saptanan Koçan Yüksekliğine (cm) İlişkin Ortalama Değerler ve Duncan Çoklu Karşılaştırma Testine Göre Oluşan Gruplar

2003 2004 2003 – 2004

N-Dozu (kg/da) Ant-cin 98 Nermin Cin Ortalama Ant-cin 98 Nermin Cin Ortalama Ant-cin 98 Nermin Cin Ortalama

0 107 107 107 B* 70 e 78 de 74 B 88.4 92 90 B 5 110 114 112 AB 97 ab 90 bc 93 A 104 102 103 A 10 115 116 116 A 84 cd 95 a-c 90 A 100 105 103 A 15 111 114 113 A 90 bc 93 a-c 91 A 102 104 103 A 20 112 111 112 AB 91 bc 94 a-c 93 A 102 103 103 A 25 119 115 117 A 92 a-c 91 a-c 92 A 106 103 105 A 30 118 111 115 A 88 bd 102 a 95 A 103 107 106 A

Ort. 113 112 87 92 100 B* 102 A

*Aynı harf grubuna giren ortalamalar arasındaki fark Duncan testine göre %5 düzeyinde önemli

4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Ali ÖZKAN

Çizelge 4.8’de görüldüğü üzere 2003 yılında farklı azot dozu uygulamalarında ilk koçan yüksekliği 107-117 cm arasında değişmiştir. İlk koçan yüksekliği değeri en uzun 117 cm ile N25 azot dozu uygulamasında belirlenirken, en düşük ilk koçan yüksekliği değeri 107 cm ile N0 azot dozu uygulamasında belirlenmiş olup, N0 uygulaması dışında, diğer uygulamalar arasındaki fark istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur.

2004 yılında ise farklı azot dozu uygulamalarında yetiştirilen mısır çeşitlerinde ilk koçan yüksekliği 70-102 cm arasında değişmiştir. İlk koçan yüksekliği en uzun 102 cm ile N30 azot dozunda Nermin cin çeşidinde belirlenirken, en kısa ilk koçan yüksekliği 107 cm ile N0 azot dozunda Ant-cin 98 çeşidinde belirlenmiştir. Azot dozları arasında fark her iki çeşitte de istatistiksel olarak önemli bulunmuştur.

İki yılın ortalamaları ele alındığında, farklı azot dozu uygulamalarında bitki boyu 90-106 cm arasında değişmiştir. En uzun ilk koçan yüksekliği değeri 106 cm ile N30 azot dozu uygulamasında belirlenirken, en düşük ilk koçan yüksekliği değeri 90 cm ile N0 azot dozu uygulamasında belirlenmiş olup, N0 uygulaması dışında diğer uygulamalar arasındaki fark istatistiksel olarak önemsiz bulunmuştur. Bulgularımıza benzer olarak Ülger ve ark. (1996); Kara (2006)’nın yapmış oldukları çalışmalarda, kontrol uygulamasına göre azotlu gübre uygulamasının koçan yüksekliğini artırdığını, fakat 10 kg N/da ve üzeri azot dozu uygulamaları arasında fark bulunmadığını bildirmişlerdir. Bu konuda Gözübenli (1997), Govil ve Pandey, (1999) Flesch ve Viera, (2000), ve Turgut, (2000)’in yaptıkları çalışmalarda azotlu gübre miktarının artmasıyla ilk koçan yüksekliğinin arttığını bildirmişlerdir.

Farklı yıllarda değişik azot dozu uygulamalarında belirlenen (yıl x azot dozu) koçan yüksekliğine ilişkin ortalama değerler ve Duncan çoklu karşılaştırma testine göre oluşan gruplar Çizelge 4.10’da verilmiştir.

4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Ali ÖZKAN

Çizelge 4.10. Değişik Azot Dozu Uygulamalarında Belirlenen (Yıl x Azot Dozu) Koçan Yüksekliğine (cm) İlişkin Ortalama Değerler ve Duncan Çoklu Karşılaştırma Testine Göre Oluşan Gruplar

Çizelge 4.10’da görüldüğü gibi, yıl x azot dozu interaksiyonunda, ilk koçan yüksekliği en yüksek 117 cm olarak 2003 yılında N25 uygulamasında, en düşük ilk koçan yüksekliği ise 74 cm olarak 2004 yılında N0 uygulamasında belirlenmiştir.

Azotlu gübrelemeye karşı tepkinin 2004 yılında 2003 yılına göre daha fazla olması yıl x azot dozu interaksiyonunun önemli çıkmasına neden olmuştur (Şekil 4.3).

65

4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Ali ÖZKAN