Tanıtım ve Bilgilendirme

Rekabet Hukuku ülkemiz için çok yeni bir disiplindir. Bunun doğal sonucu olarak rekabet kuralları toplumun hemen tüm kesimlerince yeterince bilinmemektedir. Öte yandan bu disiplin bir iki fakültemizdeki lisansüstü programlar dışında, üniversitelerde genellikle lisans düzeyinde okutulmamaktadır. Ancak bu durumun süratle değiştiği memnuniyetle gözlenmektedir.

Türk Rekabet Hukukunun söz konusu yeniliği, Rekabet Kurumuna, Kanun’u uygulamakla görevli meslek personelinin en üst seviyede yetişmiş olmasını teminen meslekiçi eğitimin yanı sıra, özellikle ilk yıllarda rekabet kurallarına muhatap olabilecek çevrelere yönelik kısaca rekabet kültürünün yaratılması ve geliştirilmesi amacıyla yapılacak eğitim görevini de yüklemektedir.

Yukarıda belirtildiği üzere, Türk Rekabet Hukukunun yeniliği, Rekabet Kurumuna, toplumun tümüne, ama özellikle Kanunun uygulamalarına muhatap kesimlere yönelik aydınlatıcı ve eğitici çalışmalar yapma görevini yüklemektedir. 4.11.1997 - 31.12.1998 tarihleri arasında, bu alanda yapılanlar aşağıda özetlenmiştir.

– Türkiye Birinci Uluslararası Rekabet Sempozyumu

Türkiye Birinci Uluslarası Rekabet Sempozyumu, 5-6 Ekim 1998 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. Açılış konuşmalarını Rekabet Kurumu Başkanı Aydın Ayaydın, Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez, Başbakan A.Mesut Yılmaz yapmışlardır. Konuşmalarda serbest piyasa ekonomisinde rekabet kavramı, rekabet otoritelerinin ekonomideki yeri ve önemine, Türk Rekabet Hukuku ve Kurumu’nun tarihçesine değinilmiştir.

Sempozyumun ilk oturumunda; "Genel Olarak Rekabet Kavramı Ve Avrupa Birliği Rekabet Hukuku Ve Uygulamaları" konuları ele alınmıştır. Oturum, Prof. Dr. Valentine Korah’ın "Türk

Rekabet Kanunun’un 4. Maddesini Dar Anlamda Yorumlama Nedenleri" üzerinde konuşması ile başlamış, Prof. Dr. Richard Whish’in "AT Anlaşmasının 86. Maddesinin Uygulanması", Prof. Dr. Arif Esin’in "Rekabet Hukukunda Hakim Konum ve Kamunun Konumu", Avrupa Komisyonu Rekabetten Sorumlu Genel Müdürlük’ten Helmut Schroder’in "Rekabet Kavramı ve Bunun Avrupa Topluluğu Rekabet Kurallarında Uygulanması", OECD temsilcisi John Clark’ın "Rekabet Hukuku ve Politikası Komitesinin Projeleri", DTÖ temsilcisi Robert Anderson’ın "Rekabet Politikası İle Uluslarasaı Ticaret Politikasının Ara Yüzeyi: Dtö’deki Gelişmelerin Bir Güncellemesi", Büyükelçi Nurver Nureş’in

"Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve Rekabet", UNCTAD temsilcisi Philippe Brusick’in UNCTAD konulu tebliğleri ile sona ermiştir.

Sempozyumun ikinci oturumunda "Avrupa Birliğine Üye Ülkelerde Rekabet Kuralları ve Uygulamaları" konusu ele alınmıştır. Bu oturumda Almanya, İtalya, Yunanistan, ve Portekiz ulusal rekabet otoritelerinden gelen temsilciler ülkelerindeki deneyimlerini aktarmışlardır.

Sempozyumun üçüncü ve son bölümünü olan "Avrupa Birliği Dışındaki Ülkelerde Rekabet Uygulamaları" konulu oturumlarda ise, Türkiye ve Japonya örnekleri incelenmiştir. Rekabet Kurulu üyelerinden Dr. Kemal Erol Türk Rekabet Kurumu uygulamaları hakkında bilgi vermiş; Dr. Gamze Öz ise "Türk Rekabet Hukundaki Önemli Hükümler İle Avrupa Birliği Rekabet Hukuku Arasında Karşılaştırmalar" konulu bir tebliğ sunmuştur. Sempozyumun son konuşmacısı olan Japon Rekabet Kurumu temsilcisi Akinori Uesugi "Japon Tekel Karşıtı Kanunu’nun Uygulamasının Japon Ekonomisindeki Yeri" ne değinmiştir.

– Rekabet Hukuku ve Yargı Sempozyumu

Yargı organlarımızın rekabet kültürünün gelişme sürecine sağlayacakları desteğin Kurumumuz açısından hayati bir anlam ve önemi olduğu açıktır. Rekabet kültürünün yayılmasında, yargı organlarının temsilcilerinin destek ve deneyimlerinden istifade etmek amacıyla, 5 Mart 1999 tarihinde "Rekabet Hukuku ve Yargı sempozyumu" düzenlenmiştir.

Oturum başkanlığını Anayasa Mahkemesi Başkan Vekili Güven Dinçer’in yaptığı birinci oturumda;

Prof. Dr. Yılmaz Aslan tebliğinde; Kanun’un 4 ve 5. maddeleri üzerinde durmuş, "neler yasak, niçin yasak ve niçin serbest bırakılabilir?" sorularının cevaplarını vermeye çalışmıştır. Bu amaçla, Türk Ticaret kanunu’ndaki "işletme" kavramı ile 4054 sayılı rekabetin korunması hakkında Kanun’daki "teşebbüs" kavramı karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve bu karşılaştırmadan hareketle

"teşebbüs" kavramının 4054 sayılı Kanun uygulamasındaki sonuç ve süreçleri üzerinde durulmuştur.

Yrd. Doç. Dr. Gamze Öz tebliğinde, Kanun’un 6. maddesinde düzenlenen "Hakim Durumun Kötüye Kullanılması" ve 7. maddesinde düzenlenen "Birleşme ve Devralmaların Kontrolü" konularını anahatları ile ele almıştır.

Avukat İbrahim Gül ise tebliğinde; adli mahkemelerin, rekabet ihlallerinin önlenmesindeki rolüne değinmiş, ve bunun yararları ve sakıncaları üzerinde durmuştur. Gül, rekabet kurallarının özel hukuk bakımından uygulanmasında yetkili olan adli mahkemeler ile kamu hukuku açısından uygulamaya yetkili olan Rekabet Kurumu arasında çelişik kararlar çıkma ihtimalinden ve buna ilişkin doğabilecek sorunların muhtemel çözümlerinden bahsetmiştir.

Birinci oturumun son tebliğini A. Saadet Arıkan sunmuştur. Arıkan, "Fikri ve Sınai Haklar ve Rekabet Hukuku İlişkisi" konulu tebliğinde; fikri sınai hak çeşitleri üzerinde durarak, kanunların bu hak sahiplerine verdiği yetkileri açıklamıştır. Arıkan, daha sonra fikri sınai haklar ile rekabet hukuku ilkeleri arasında doğabilecek çatışmalara değinmiştir.

"Rekabet kurulu kararlarını yargısal denetimi"nin tartışıldığı ikinci oturuma Danıştay başkanı Sn. Erol Çırakman başkanlık etmiştir.

Birinci konuşmacı Doç. Dr. Nurkut İnan, Rekabet Kurulu kararlarına karşı yargı yollarına kimlerin gidebileceği, kimlerin gidemeyeceği konularına değinerek bu konuda ortaya çıkabilecek muhtemel sorunlara işaret etmiştir. Ayrıca Türkiye’de gereksinim duyulan İdari Usul kuralları açısından 4054 sayılı Kanun’un ilk ve tek örnek olma özelliğini vurgulamıştır.

Prof. Dr. Arif Esin tebliğinde; rekabet kurallarının özel hukuk alanındaki sonuçları ile ilgili olarak sözleşmelerin ve anlaşmaların butlanı meselesine değinmiştir. Rekabeti kısıtlayıcı ya da engelleyici her türlü anlaşma ve kararların butlanı için ayrıca bir karara gerek olmadığını belirtmiştir.

Prof. Dr. Metin Günday, Rekabet Kurulunun işlevini açıklamak için Kanun’un 20.

maddesinden yola çıkarak, Bağımsız idari otoriteler kavramı ve rekabet kurulu kararlarının yargısal denetimi üzerinde durmuş ve 55. Maddede sözü edilen işlem ve kararların yargısal denetiminin bazı özellikleri ve bu yargısal denetim nedeniyle ortaya çıkabilecek olan bazı sorunlar konusundaki düşüncelerini aktarmıştır.

Son panelist olan Orhan Yet ise "Rekabet Kurulu İşlemlerine Karşı Yargısal Başvuru Yolları"

konusuna değinmiştir.Orhan Yet, Rekabet Kurulunun idare hukuku alanında diğer idari teşkilatlardan çok farklı olan özelliklerinden sözetmiştir. Kurul’un hangi kararlarına karşı Danıştay’a, hangi kararlarına karşı idare mahkemelerine başvurulacağına dair açıklamalarda bulunmuştur.

– Rekabet Politikası ve Özelleştirme Sempozyumu

5 Kasım 1999 tarihinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığının katkıları ile "Rekabet Politikası ve Özelleştirme Sempozyumu" düzenlenmiştir. Açılış konuşmalarını Rekabet Kurumu Başkanı Prof. Dr.

M. Tamer Müftüoğlu, Özelleştirme İdaresi Başkanı Uğur Bayar, Enerji Bakanlığı Müsteşarı Yurdakul Yiğitgülen, Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tanrıkulu, Devlet Bakanı Yüksel Yalova, Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk ve Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz yapmışlardır.

Açılış konuşmalarında, özelleştirmenin, kaynakların etkin kullanımı, rekabet ve ülke ekonomisi açısından önemi üzerinde durulmuştur. Özelleştirmenin etkin bir şekilde sonuçlandırılması için rekabetin, dolayısı ile rekabet politikalarının, Rekabet Hukukunun ve Rekabet Kurumunun önemine değinilmiştir. Özelleştirme sonucunda, ekonomide kaynak dağılımı ve üretimde etkinliğin sağlanmasında rekabetçi bir piyasa ortamının oluşturulması ve geliştirilmesi gibi unsurların önemi ortaya konmuştur.

"Özelleştirme Sürecinde Rekabet Kurumunun Yeri" konusunun ele alındığı birinci oturumda tebliğ sahibi Prof. Dr. Turgut Tan; özelleştirmenin, birleşme ve devrlama boyutu ile rekabet hukuku kapsamına girdiği; dolayısı ile özelleştirme konusunda yetkili idari organ ile Rekabet Hukuku alanında yetkili idari otoritenin özelleştirme sürecinde işbirliğinin gerekliliği, özelleştirme öncesi kamusal tekellerin ve imtiyazların kaldırılması ve yumuşatılmasına kadar, özelleştirme sonrası ilgili sektörde rekabeti sağlayacak gözetim ve denetim mekanizmalarının oluşturulmasının önemi, özelleştirme sonrasımda ortaya çıkabilecek durumlara çözüm getirecek ve piyasa koşullarına uygun işleyişi sağlayacak düzenleyici otoritelerin oluşturulmasının zorunluluğu konularındaki fikirlerini hukuki ve idari altyapının oluşturulması açısından ortaya koymuştur.

Yrd. Doç Dr. Gamze Öz konuyu Türk Hukuku ve Rekabet Hukuku açısından ele alarak, rekabete ilişkin düzenlemelerin hiç olmadığı veya etkin olarak uygulanmadığı bir ortamda özelleştirme politikalarının uygulanmasının olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabileceğine işaret ederek, özelleştirme uygulamalarına geçmeden önce rekabet kurallarının etkin bir şekilde uygulanmasının önemine değinmiştir.

Başbakanlık Müsteşarı İlhan Baytan ise, Özelleştirme İdaresinin Rekabet Hukuku gibi karma bir hukuki ve idari bürokratik yapı içinde olduğuna, hem Özelleştirme İdaresi'nin hem de Rekabet Kurumunun işlevlerini düzenleyen mevzuatın klasik kamu hukuku - özel hukuk ayrımına tabi olmadığını ve gelişen sosyal ekonomik hukukun yeni alanları olduğuna dikkati çekmiştir.

Öğle yemeği sırasında "Dünyadaki Uygulamalar Işığında Rekabet Politikası ve Özelleştirme"

konusunda konuşma yapan Dr. Yavuz Ege, AB'de liberalleştirme ve özelleştirmenin giderek paralellik arzeder hale geldiğine, rekabet kurallarının bu doğrultuda uygulama bulduğuna, AB dışındaki belli başlı ekonomi uygulayıcısı olan ABD'de uygulamanın, liberalleşme ve piyasa güçlerinin egemen olmasından yana olduğuna dikkat çekmiştir.

Sempozyumun "Rekabet Kuralları ve Özelleştirme Uygulamaları" başlıklı ikinci kısmında konuşmacılardan Prof. Dr. Hüsnü Erkan, özelleştirme ve rekabet konularına bir sistem bütünlüğü açısından yaklaşarak, özelleştirmenin temel işlevinin piyasa sistemine işlerlik ve etkinlik kazandırmak olduğuna, özelleştirme sürecinde, şirket birleşmelerinde veya devralmalarda temel kriteri piyasa yapısının oluşturduğuna dikkat çekerek, ekonomideki piyasa yapılarını bu açıdan ele almıştır.

Prof. Dr. Erol Katırcıoğlu, rekabet kuralları ve özelleştirme uygulamalarına ekonomik açıdan değinerek, KİT sisteminin özellikleri, fiyat ve maliyet poitikaları, KİT'ler ve özel sektör arasında nasıl bir mekanizma olduğu, bu açılardan KİT'lerin özelleştirilmelerinin gerekliliği konularını dile getirmiştir.

Rekabet ve özelleştirme politikasını bir iktisat konusu olarak ele alan Prof. Dr. Orhan Morgil, rekabet kurallarını ekonomik açıdan irdeleyerek küresel ekonomide özelleştirmenin esas gerekçesinin rekabet şartları altında özel firmaların kamu firmalarından daha etkin çalışması olduğu konusunu, doğal tekeller dışındaki kamu firmalarının özelleştirilmesini, konuyu Rekabet Kurulunun piyasadaki rekabet şartları yönünden incelemesinin gerekliliğini dile getirmiştir.

Son konuşmacı Prof. Dr. Tekin Akıllıoğlu, sunuşuna regülasyon ve düzenleme kavramlarının tanımı ve düzenleyici kuruluşların özelleştirmedeki rolüne değinerek başlamıştır. Akıllıoğlu toplumsal ilişkilerin vazgeçilmez unsuru olan ulaşım, haberleşme, elektrik, gaz ve su gibi temel hizmetlerin kamu kuruluşlarının sorumluluğundan çıkarak özel kuruluşlara geçmesinin dünyanın her yerinde en önemli sorunlardan biri olduğunu, bunun yalnız hukuki değil siyasi/ideolojik boyutları da içerdiğini ifade etmiştir.

8-11 Eylül 1999 tarihlerinde Ankara’da yapılan III. Uluslararası ODTÜ İktisat Kongresinde, Rekabet Kurumu Başkanlığı’nın desteğiyle, "Piyasalar ve Rekabet" konulu bir oturum düzenlenmiş ve bu başlık altında sunulan üç ayrı bildiri tartışılmıştır.

Türkiye’nin çeşitli yörelerinde, rekabet kültürünün yaygınlaştırılması, Rekabet Kurumunun ve işlevlerinin tanıtılması amacıyla, meslek kuruluşları ve üniversitelerle işbirliği içinde konferanslar ve paneller düzenlenmiştir.

– Perşembe Konferansları

Rekabet hukuku ve rekabet ekonomisi alanında yapılan çalışmalara ulaşmak ve bu alandaki çalışmaları özendirmek amacıyla Rekabet Kurumunca 1999 yılı Ekim ayından itibaren her hafta Perşembe günleri konferanslar düzenlenmektedir.Konferans konuları rekabet hukuku ve politikası ağırlıklı olmakla birlikte, komşu disiplinlerde yapılan çalışmalara da yer verilmektedir. Konferanslarda yapılan sunuşlar aynı zamanda kitap olarak da basılmakta ve ilgili kamuoyunun kullanımına sunulmaktadır. 1999 yılı içersinde gerçekleştirilmiş olan Perşembe konferanslarının listesine aşağıda yer verilmiştir.

EKİM 1999

Rekabet Hukukunun Diğer Disiplinlerle İlişkisi Doç. Dr. Nurkut İNAN (7 Ekim 1999)

Çok Uluslu Şirketlerin Davranış Kodları Prof. Dr. Oğuz OYAN (14 Ekim 1999) Amerikan Rekabet Hukuku Sistemi Prof. Dr. Yılmaz ASLAN (21 Ekim 1999) Franchise Anlaşmaları ve Rekabet Hukuku Doç. Dr. Osman GÜRZUMAR (27 Ekim 1999) KASIM 1999

Türk İdare Sistemi İçinde Rekabet Kurumu’nun Yeri Dr. Ali D. ULUSOY (4 Kasım 1999)

Türk Toplumunda Kültür ve Rekabet Prof. Dr. Hüsnü ERKAN (11 Kasım 1999) Usul Hukukçusu Gözüyle Türk Rekabet Kurumu Prof. Dr. Ejder YILMAZ (18 Kasım 1999)

Etkin Piyasa Yaratmada Kültür, Olanak ve Kısıtlarımız Üzerine bir Deneme Dr. Rüştü BOZKURT (25 Kasım 1999)

ARALIK 1999

Kamu Hizmeti İmtiyazı Sözleşmeleri ve Uluslararası Ticari Tahkim Uğur EMEK/ Planlama Uzmanı (2 Aralık 1999)

Bilim Teknolojileri Temelli Rekabet Politikası Yrd. Dç. Dr. Saadet İYİDOĞAN (9 Aralık 1999) Doğal Tekeller, Rekabet ve Regülasyon

Doç. Dr. İzak ATİYAS ( 16 Aralık 1999) AB Rekabet Hukukundaki Son Gelişmeler Dr. Gamze ÖZ (23 Aralık 1999)