Proje tabanlı öğrenme uygulamasına katılacak öğrenciler (yansızlık ölçütlerine göre çalışmalara katılmasında herhangi bir sakınca olmayanlar) uygulama başlangıcında bir seminer ile bilgilendirilmiştir. Bu seminerde proje tabanlı öğrenmeye genel hatları ile değinilmiş, öğrencilerden beklenenler açık bir şekilde dile getirilmiştir. Öğrencilerin merak ettikleri noktalara açıklık getirildikten sonra araştırmanın izinleri, web adresi, araştırmacı ve öğretim üyesinin mail (e-posta) adresleri öğrenci grubuna verilmiştir. Böylelikle daha araştırmanın başlangıcında öğrencilerin araştırma konusunda bilgilenmeleri sağlanmıştır. Araştırmanın bütün evrelerinde öğrenciler belirtilen mail adresleri vasıtasıyla gerek araştırmacı ve gerekse dersin öğretim elemanı ile iletişim halinde olmuşlardır.
Hazırlanan web ortamı Fırat Üniversitesi ana sayfasına bir linkle bağlanmış, yazılımda ASP programı kullanılmıştır. Web ortamına ilişkin yazılımın oluşturulmasında yazılım uzmanlarının görüşleri dikkate alınmıştır.
Web ortamına öğrenci girişleri üyelik prensibine göre düzenlenmiştir. Bu duruma ilişkin olarak EK-1’e bakınız. (Ek-1: Üyelik) Öğrenciler kişisel bilgilerini sisteme girdiklerinde yönetici profilinden öğrencilerin kullanıcı adı ve parolaları doğrulanarak sisteme girişlerine izin verilmiştir. Yazılımın bu evresi EK-2 ve Ek-3’de ’de görülmektedir. Hazırlanan yazılım ile hem öğrencilerin bazı kişisel bilgileri kayıt edilmiş ve hem de öğrencilerin parolalarını unutma ihtimaline karşın parola hatırlatma bölümüne yer verilmiştir. Bu esnada deney ve kontrol grubuna dahil olmayıp misafir kullanıcı olarak sisteme girmek isteyenlere de sisteme giriş için belli oranda izinler verilmiştir. Ek-2 ve Ek3’den de görüleceği üzere kullanıcıların sisteme kayıt tarihleri, sisteme son giriş tarihleri ve aldıkları mail
sayıları kaydedilmiştir. Böylelikle öğrencilerin bazı kişisel bilgileri kayıt altına alınabildiği gibi öğrencilerin günün hangi saatinde sisteme giriş yaptıkları ve ne zaman sistemden çıktıkları kayıt altına alınmıştır. Bu iki zaman parametresinin farkı alındığında uygulama boyunca her bir öğrencinin toplam ne kadar süre sistemi kullandıkları hesaplanabilmiştir. Bu bilgiden aynı zamanda öğrencilerin en çok günün hangi saatini öğrenme saati olarak kullandıkları da görülebilmektedir (Bakınız Ek-4).
Hazırlanan web ortamı aynı zamanda öğrencilerin temel bilgi edinebilecekleri bir ortam olarak tasarlanmıştır. Bu amaçla ilgili dersin notları bu ortam üzerinden öğrencilerin kullanımına sunulmuştur. Öğrencilerin çeşitli yazılım sınırlılıklarının olabileceği düşüncesiyle hazırlanan ders notu ACROBAT READER, MS WORD ve MS POWER POINT olmak üzere üç farklı formatta sunulmuştur. Acrobat reader formatında hazırlanmış ders notuna ilişkin olarak Ek-5 ve Ek-6’ye bakınız. Ek-5 ve Ek-6’da görüleceği gibi ders notu olabildiğince görsel olarak hazırlanmaya çalışılmıştır.
Öğrencilerin proje tabanlı öğrenmenin gereği olarak bir proje üzerinde grupla çalışmalarını sağlamak amacıyla öğrencilere proje çağırısında bulunulmuştur. Böylelikle proje tabanlı öğrenme yaklaşımının önemli prensiplerinden olan “öğrenci kendi çalışmasını seçerken etkin olmalıdır” prensibi hayata geçirilmiştir. Öğrencilerin proje seçimlerine yardımcı olmak amacıyla sisteme öğretim elemanı tarafından 10 proje başlığından oluşan proje teklifi sunulmuştur. Verilen süre içinde öğrenciler gruplarını oluşturarak projelerini seçmişlerdir. Öğrenciler projelerini seçerken sistem içinde gruplarını aralarında tartışarak belirlemişlerdir. Deney grubu temsilcisi grupların seçimlerini bekledikten sonra ilgili öğretim elemanına iletmiştir. (Bakınız Ek-7, Ek-8, Ek-9, Ek-10). Bu aşamada olası grup değişiklikleri için birkaç (2 gün) günlük ara bir dönem belirlenmiştir.
Deney grubu öğrencilerinin araştırmanın bütün boyutlarında bilgi sahibi olmaları araştırma amaçları bakımından oldukça önemli bir konudur. Bu amaçla öğrencilerin uygulama süresince bilgilendirilmeleri ve yönlendirilmeleri için bir duyuru sistemi hazırlanmıştır. Bu duyuru sistemi gerek çalışmaları yönlendirme ve gerekse proje tabanlı öğrenme ve dersle ilgili dökümanların adreslerinin yayımlanmasında aktif olarak kullanılmıştır. Öğrenciler proje tabanlı öğrenme ile ilgili olarak verilen web adreslerine girerek çalışmalarını nasıl yürütmeleri gerektiği konusunda bilgi edinmişlerdir. Yönetici konsolundaki link ekleme bölümü Ek-11’de görülmektedir. Bu konsoldan verilen proje tabanlı öğrenme içerikli bir web adresinin görüntüsü Ek-12’de görülmektedir.
Öğrencilerin bu yönetim konsolu yerine hazırlanan forum bölümünden kaynak adresleri vermesi uygun görülmüştür. Çünkü bu sayede ilgili kaynakların aynı zamanda içerikleriyle tartışılmasının sağlanmasına çalışılmıştır. Görülmüştür ki bu seçim çok yararlı olmuştur. Çünkü kendi projeleri ile ilgili olarak internette bilgi arayan öğrenciler arkadaşları için yararlı olabilecek web adresleri önerebilmişlerdir (Bakınız Ek-13, Ek-14, Ek-15, Ek-16). Bu durum iki açıdan önemlidir. Öncelikle farklı proje grupları arasında işbirliği kısmen de olsa gerçekleştirilebilmiştir. İkinci olarak, öğrenciler kendi projelerinin dışındaki projeler hakkında da arkadaşlarına yardımcı olmak amacıyla bile olsa gizil bir yoldan bilgi edinmişlerdir.
Öğrencilerin projelerini tartışmaları ve proje dışı görüşlerini sunmaları amacıyla bir forum bölümü planlanmıştır. Forum bölümü gerek grup içi ve gerekse grup dışı tartışmalara imkan sağlayacak biçimde hazırlanmıştır. Öğrenciler gerek duyduklarında tartışmak istedikleri bir konuda alt forumlar açabilmişlerdir. Projeler seçilip araştırmaların gelişmesiyle birlikte bu ortam çok sık kullanılmış, hatta
bazı bölümlerin 500’ü aşkın diyaloga sahne olduğu görülmüştür (Bakınız Ek-17, Ek-18). Sistemin bütününde olduğu gibi bu bölümde de öğrenciler sistem yöneticisi tarafından kendilerine verilen erişim hakları oranınca etkin olabilmişlerdir. Bunun en önemli gerekçesi sistemin saldırı ve kötü kullanımlarına engel olarak sürekliliği sağlamaktır. Bu sayede araştırma herhangi bir kesintiye uğramadan süresi içinde tamamlanabilmiştir.
Web ortamı daha araştırmanın başlangıcında görüntü içerikli dosyaların eklenmesiyle üniversite tarafından tahsis edilen boyutların dışına çıkmıştır. Alınan ek izinler sonucunda sistemin boyutu 25 megabayttan, 150 megabayta ulaşmıştır. Bu durum web ortamından yapılacak bir uygulamanın ne ölçüde koordineli hazırlanması gerektiğinin bir göstergesidir. Bu boyut araştırmanın bir sınırlılığı olarak da kabul edilebilir. Görüntü eklenmesine ilişkin olarak Ek-19’a bakınız.
Öğrencilerin çalışmalarının yönlendirilmesi ve gelişmelerden haberdar edilmesi amacıyla kullanılan duyuru sistemi bir başka işlev için de kullanılmıştır. Bu duyuru sistemi projelerin bildirilmesi, linklerin bildirilmesi v.b. durumlarda kullanıldığı gibi aynı zamanda proje tabanlı öğrenme görüşler anketinin gönderilmesinde de kullanılmıştır. Duyuru sistemine ilişkin modül Ek-20’de görülmektedir.
Öğrencilerin chat yapmalarına imkan sağlayacak ayrı bir chat odası hazırlanarak isteyen öğrencilerin kullanımına sunulmuştur. Bu ortam için Ek-21’e bakınız.
Bu araştırma ile öğrencilerin proje tabanlı öğrenmeye ilişkin görüşleri bir görüş belirleme aracı ile toplanmıştır. Bunun yanı sıra forum bölümünde de öğrencilerin sisteme ilişkin olarak görüşleri
kaydedilmiştir. Öğrencilerin sisteme yönelik görüşleri için Ek-22’ye bakınız.
Öğrencilerin sistemi kullandıkları esnadaki bilgilerin kaydedilmesi bu çalışma ve buna benzer çalışmalar için oldukça önemli bir dönüttür. Bu araştırma kapsamındaki öğrencilerin proje çalışmaları esnasındaki bazı kesitler Ek-23 ve Ek-24’de görülmektedir.
Öğrenciler projelerin yanı sıra yapılan vize ve final sorularını tartışırken de bu sistemi kullanmışlardır. Bu tercih hem öğrencilerin sisteme alıştıklarını ve hem de sistemi etkin olarak kullanmaya başladıklarının göstergesi olarak kabul edilebilir. Öğrencilerin sınav sorularına ilişkin görüşleri için Ek-25’e bakınız.
3.3.1. VERİ TOPLAMA ARAÇLARININ ÖZELLİKLERİ
Araştırma kapsamında başarı testi ve final sınavı testi (Testlerle ilgili bölüme bakınız) ile bir görüş belirleme anketi kullanılmıştır. Ayrıca deney grubu öğrencilerinin öğretiminde kullanılmak amacıyla “Elektronik Devreler Dersi” sanal ortamı oluşturulmuştur. Bu ortamdaki forum bölümü de öğrencilerin görüşlerini belirleme açısından oldukça yararlı bilgiler vermiştir.
Deney grubundaki öğrencilerin uygulama öncesi ve uygulama sonrasındaki proje tabanlı öğrenmeye ilişkin görüşleri arasında farklılık oluşma durumu geliştirilen bir görüş belirleme anketiyle belirlenmeye çalışılmıştır. Bu anketin oluşturulmasında aşağıdaki sıra izlenmiştir.
1. Anket oluşturulmadan önce proje tabanlı öğrenmenin özellikleri konusunda literatür taraması yapılarak anket kapsamına alınacak özelliklerin belirlenilmesine çalışılmıştır.
2. Literatür taraması neticesine proje tabanlı öğrenmenin basamakları dikkate alınarak madde yazımına geçilmiştir. Anket kapsamının sanal öğrenme ve proje tabanlı öğrenme olarak iki bölümden oluşmasına karar verilmiştir.
3. Görüş belirleme anketinin kapsamı, anlaşılırlığı, hedeflerle tutarlılığı gözden geçirilerek ilk bölümün 14, ikinci bölümün 71 maddeden oluşturulmasına karar verilmiştir.