Tâhirülmevlevî, “Mevleviliğin esası her manasıyla edeptir‟‟ cümlesine yakıĢır bir hayat sürmeye çalıĢmıĢtır. KonuĢması, oturması, kalkması, ilme düĢkünlüğü ve kadirĢinas olması gibi pek çok özellikleri ile örnek bir Müslüman âlim olarak herkesin sevip takdir ettiği bir Ģahsiyet olarak tanınmıĢtır.118
Diğer taraftan edebiyat ve Ģiire olan düĢkünlüğü, yazdığı dizelerde en zarif Ģekliyle ortaya çıkmaktadır. Osmanlı döneminden devam edegelen edebî birikimin, Ģiir anlayıĢı ve Mevlevîlik ahlak ve adabının, gelecek nesillere aktarılmasında kuĢkusuz en önemli Ģahsiyetlerden birisi olmuĢtur. Yazdığı eserlerde ve yapmıĢ olduğu Mesnevî derslerinde derin ilmi, etkileyici hitabeti ile okuyucu ve dinleyiciler tarafından takdir görmüĢtür.119
Diğer taraftan olabildiğince mütevazı kiĢiliği, ona olan saygıyı daha da arttırmıĢtır. Genç nesillere bir Ģeyler öğretmeyi en önemli vazifesi olarak görüp bütün mesaisini bu uğurda seve seve harcamıĢtır. Bu Ģekilde ancak vatan ve milletine var olan borcunu ödeyeceğini ifade ederek yaptığı çalıĢmaların kendisi için en önemli sorumluluk olduğunu düĢünmektedir. Tâhirülmevlevî, çıkar peĢinde olmayan idealist bir kiĢiliğe sahiptir. Dergi çıkarmak için büyük paralar harcaması, emekli ikramiyesini almaması, gönüllü olarak yaptığı Süleymaniye Camiindeki Mesnevî
116
Atilla ġentürk, a.g.e, s. 58. 117
Âlim Kahraman, DĠA, c. XXXIX, Ġst. 2010, s. 407-409. 118
ReĢid Mazhar Ayda, Tâhirülmevlevî‟nin ölümünün yıldönümü münasebetiyle yazdığı bir makalede Tâhirülmevlevî‟nin Süleymaniye derslerinden Ģu Ģekilde bahsetmiĢtir: “(…) Mesnevîyi takrir ederken söyledği bazı derin sözler “arif” olmayn bir kimsenin ağzından çıkacak sözler değildi. Mesnevî derslerine her tabaka halk geldiği için, takrir herkesin anlayacağı bir lisanla olurdu.Fakat hemen hemen her derste rahmetli üstad karĢısındakileri unutur felsefe, ilm-i kelam ve tasavvuf Âlemine geçer, tarihden, Arap, iran ve Türk edebiyatlarından misaller getirir, dinleyenleri vecd içinde mest edip bırakırdı.” (Atilla ġentürk, a.g.e, s. 55) ‟‟ Tâhirülmevlevî‟nin tam bir vukuf ve selahiyetle
Mesnevî‟nin birinci cildinden itibaren devam ettirdiği dersler o yıllarda fevkalade alaka uyandırmıĢ seçkin bir cemaat tarafından titizlikle takip edilmiĢti. ReĢid Mazhar Ayda, Tâhirülmevlevî‟nin vefatının sene-i devriyesi münasebeti ile kaleme aldığı bir yazısında üstadın türlü cephelerini anlatırken Süleymaniye camiindeki Mesnevî dersleri hususunda Ģu ifadeleri kullanıyor:
“(…) Mesnevî‟yi takrir ederken söylediği bazı derin sözler arif olmayan bir kimsenin ağzından çıkacak sözler değildi. …) Mesnevî derslerine her tabaka halk geldiği için, takrir herkesin anlayacağı bir lisanla olurdu. Fakat hemen hemen her derste rahmetli üstad karĢısındakileri unutur, felsefe, lm-i kelam ve tasavvuf alemine geçer, tarihten, Arap, Ġran ve Türk edebiyatlarından misaller getirir, dinleyenleri vecd içinde mest edip bırakırdı. (ReĢid Mazhar Ayda, ĠslâmYolu Dergisi, sy. 6, s. 4).
23 dersleri örneklerinde olduğu gibi Tâhirülmevlevî‟nin daha çok Allah rızasını gözeten bir âlim olduğu anlaĢılmaktadır.120
Memleket evladının aklını materyalist ve manevîyata uzak cereyanlardan koruma çabaları yazılarına açıkça yansımıĢtır. Tâhirülmevlevî, insanlarla iliĢkilerinde oldukça saygılı bir kiĢilik olmakla beraber yanlıĢ gördüğü bir durumda muhatabına gereken cevabı nükteli bir Ģekilde vermekten çekinmemiĢtir.121
Tâhirülmevlevî, hayatta evlenmesine bile mâni olacak bir Ģekildekitaplarına tarifsiz bir aĢkla bağlıdır. O kitaplarını kimseyle paylaĢmamıĢ, ödünç bile vermemiĢtir. Talebesi ġefik Can, ġeyh ġâmil‟in Gazavatını okumak üzere bir haftalığına istese de; Tâhirülmevlevî bu talebini karĢılıksız bırakmıĢ ve kitaplarını kimseye veremeyeceğini belirtmiĢtir. Buna karĢın kapısının her zaman açık olduğunu bu kitabı kendi evinde okuyabileceğini söylemiĢtir. Seneler sonra öğrencisi olan ġefik Can, Tâhirülmevlevî ile aynı okulda edebiyat öğretmeni olunca bu hatırayı kendisine anlatmıĢtır. Tâhirülmevlevî, bunun üzerine kitaplığının üstüne astığı çerçevesiz kartonun üzerinde Arapça yazan yazıyı göstermiĢtir: “Bu dünyada benim
1201947‟de Süleymaniye camiinde Mesnevîhanlık derslerinin ehline verilmesi için birsınav düzenlenmiĢtir. Tâhirülmevlevî, bu sınavda mümeyyiz olarak görev alır. Sınavda aranan kiĢi bulunamayınca ve ilahiyat mezunu birinin bu iĢ için ehil olmadığı halde ısrar etmesi üzerine Tâhirülmevlevî gönüllü olarak bu iĢi yapacağını söyler. Tâhirülmevlevi‟nin Süleymaniye Camiindeki dersleri her tabakadan halk tarafından büyük ilgi ile takip edilmiĢtir (Atilla ġentürk, a.g.e., s.50). 121
“Kuleli Askerî Lisesi edebiyat öğretmeni ġefik Can anlatıyor: O sıralarda Kuleli Askerî Lisesi'nde soyadını hatırlıyamadığım Sadık Bey adında sivil bir doktor vazife görmekte idi. Birgün yaz mevsiminde, öğle paydosunda lisenin yukarı kısmında, o zaman okul reviri olarak kullanılan binanın önündeki çınar ağacının altında, aramızda Tâhirülmevlevî'nin de bulunduğu öğretmen arkadaĢlarla beraber otururken, okulun doktoru Sadık Bey ile eczacısı olan bir yüzbaĢı yanımıza geldiler. Dr. Ģakacı bir kiĢi idi. Tâhirülmevlevi hazretlerine takılmak istedi. “Hocam dedi, hani meĢhur bir kıt'a vardır, orada köpeğin (Tâhir) olduğundan bahsedilir. O kıtanın aslını söyler misiniz? Bizim eczacı merak etmiĢ, yazmak istiyor" dedi. Tâhirülmevlevi, evet dedi, öyle bir kıt'a var. Vaktiyle meĢhur Ģair (Nefi) ye, (Tahir) Efendi adında biri "Köpek" diye hakaret etmiĢ. Nefi altta kalır mı? Hemen Ģu hicvi yani "Yergi"yi söylemiĢ. Bize kelp demiĢ Tâhir Efendi iltifatı bu sözde zahirdir Maliki mezhebim benim zira Ġtikadımca kelp Tâhirdir. Yani ( Tâhir Efendi bana köpek demiĢ. Onun bu sözünde hakaret yoktur. Sevginin açığa vurulması vardır. Çünkü ben Mâliki mezhebindeyim. Bu mezhebe göre köpek pis değildir, temizdir.) Nefi bu kıtada, Tâhir anlamından yararlanarak bir sanat göstermiĢtir. Bilindiği gibi, Tâhir'in lugat manası temiz demektir. Adamın adı Tâhir olduğu için, bir taĢla da iki kuĢ vuruyor. Adama tarizde bulunuyor. Hakaretini iade ediyor. (Ben köpek değilim Tâhir Efendi köpektir." demek istiyor. Tâhirülmevlevî hazretleri, bu açıklamayı yaptıktan sonra "Doktorcuğum, dedi, köpeğin Tâhir
olup olmadığı hakkında mezheplerde ihtilaf vardır. Fakat köpeğin Sadık oluĢunda, hiç kimsenin Ģüphesi yoktur. " bu cevap karĢısında Doktor Sadık Bey ĢaĢırdı. Kendi adını düĢünmeden giriĢtiği Ģakada mat
oldu, yüzü kızardı. Biz de bu hazır cevaba karĢılık hayranlıkla gülüĢtük. (Mahir Ġz, Yılların Ġzi, s. 233; Ercüment E. Talu, “Merhum Tâhir Olgun”, Son Posta, nr. 5637, 1876, 22 Haziran 1951, s. 2).
24 sevgilim kitaptır. Ġnsan sevgilisini muvakkat bir zaman için olsa bile baĢkasına verir mi?‟‟122
II. Dünya SavaĢı yıllarına da Ģahit olan Tâhirülmevlevî, herkesin büyük panik yaĢadığı ve ümitsizliğe kapıldığı dönemde “Bu millet Ġslâmiyet uğrunda yüzyıllarca savaĢmıĢ çok Ģehit vermiĢtir. Onların mübarek kanları hürmetine, bize birĢey olmayacaktır. Müsterih olunuz." ġeklinde bir yorumda bulunmuĢtur.123
Tâhirülmevlevî‟nin öne çıkan özelliklerinden birisi mütevazı oluĢudur.‟‟Ben, Fuzuli, Nef‟i, Sezayi, Nedim, Naci vesaire gibi esâtiz-i edebi taklide çalıĢdım. Bu hareketimle zevk-i millî‟den behre-dar olduğumu isbat etdim. Bundan hazzı olmayanlar varsınlar udeba-yı efrencin peyrevi olsunlar.‟‟ Ģeklindeki sözleri ile mükemmel düzeyde Ģiirler yazmasına karĢın önemli Ģairleri ancak taklid etmeye çalıĢtığını anlatmaktadır. Ayrıca sahip olduğu millî ve manevî değerleri ön plana çıkararak yine çağdaĢı bazı yazarlara mesaj vermektedir.124