Stresle BaĢa Çıkma Tarzları Ölçeği‟ne (SBTÖ) ĠliĢkin Bulgular

yaklaĢımını kullandıklarını belirlemek amacıyla uygulanan SBTÖ‟deki 4‟lü likert tipi ölçeğinde ifadelere katılma düzeyleri: 1=Hiç Uygun Değil, 2=Biraz Uygun, 3=Oldukça Uygun ve 4=Çok Uygun Ģeklinde ifade edilmektedir.

Yöneticilerin stresle baĢa çıkmada “sosyal destek arama yaklaĢımı” tercihlerine iliĢkin tanımlayıcı istatistiksel analizleri yapılmıĢ ve yüzde-frekans dağılımları, standart sapma-aritmetik ortalama değerleri Tablo 4.8‟de gösterilmiĢtir: Tablo 4.8 Yöneticilerin “Sosyal Destek Arama YaklaĢımı” Tercihlerine ĠliĢkin Yüzde- Frekans Dağılımları ve Standart Sapma-Aritmetik Ortalama Değerleri

Ġfadeler 1 2 3 4 s.s. A.O. S o sy a l De ste k Ar a m a

Bir sıkıntım olduğu zaman, f % f % f % f %

Kimsenin bilmesini

istemem 42 33,3 56 44,4 10 7,9 18 14,3 0,99 2,03 Ġçinde bulunduğum kötü

durumu kimsenin bilmesini

istemem 34 27 52 40,5 35 27,8 6 4,8 0,85 2,10 Sorunun gerçek nedenini

anlayabilmek için

baĢkalarına danıĢırım 9 7,1 30 23,8 62 49,2 25 19,8 0,83 2,81 Bana destek olabilecek

kiĢilerin varlığını bilmek beni rahatlatır

9 7,1 32 25,4 43 34,1 42 33,3 0,93 2,93

Tablo 4.8.‟de görüldüğü gibi yöneticilerin stresle baĢa çıkmada “sosyal destek arama” yaklaĢımını benimsemeleri ile ilgili olarak en yüksek ortalamaya 2,93 ile “bana destek olabilecek kiĢilerin varlığını bilmek beni rahatlatır” ifadesi sahipken, en düĢük ortalamaya ise 2,03 ile “bir sıkıntım olduğu zaman kimsenin bilmesini istemem” ifadesi sahiptir. Tablo dikkatli incelenecek olursa bu yaklaĢım ile ilgili olan dört soru tipinden aynı anlama gelen ilk iki sorunun (ölçekteki 1. ve 9. sorular) ortalamalarının birbirine çok yakın çıkması (2,03 ve 2,10) yöneticilerin bu yaklaĢım ile ilgili olarak tutarlı cevaplar verdiklerini göstermektedir.

Yöneticilerin stresle baĢa çıkmada “iyimser yaklaĢım” tercihlerine iliĢkin tanımlayıcı istatistiksel analizleri yapılmıĢ ve yüzde-frekans dağılımları ve standart sapma ve aritmetik ortalama değerleri Tablo 4.9‟da gösterilmiĢtir:

Tablo 4.9 Yöneticilerin “Ġyimser YaklaĢım” Tercihlerine ĠliĢkin Yüzde-Frekans Dağılımları ve Standart Sapma-Aritmetik Ortalama Değerleri

Ġfadeler 1 2 3 4 s.s. A.O. Ġy im se r Ya k la Ģım Bir sıkıntım olduğu zaman, f % f % f % f % Ġyimser olmaya çalıĢırım 15 11,9 47 37,3 43 34,1 21 16,7 0,90 2,55 Olayları büyütmeyip üzerinde durmamaya çalıĢırım 18 14,3 43 34,1 44 34,9 21 16,7 0,93 2,53 Sakin kafayla düĢünmeye öfkelenmemeye çalıĢırım 11 8,7 32 25,4 46 36,5 37 29,4 0,94 2,86 Kendime karĢı hoĢgörülü olmaya çalıĢırım 12 9,5 45 35,7 47 37,3 22 17,5 0,88 2,62 Olaylardan olumlu

bir Ģey çıkarmaya

çalıĢırım 19 15,1 38 30,2 44 34,9 25 19,8 0,97 2,59

İyimser Yaklaşıma ilişkin genel aritmetik ortalama: 2,58

Tablo 4.9‟da yöneticilerin stresli durumlarda iyimser yaklaĢımı tercih etmelerine iliĢkin ifadelerde en yüksek değer 2,86 aritmetik ortalama ile “bir sıkıntım olduğu zaman sakin kafayla düĢünmeye öfkelenmemeye çalıĢırım” ifadesidir. “Kendime karĢı hoĢgörülü olmaya çalıĢırım” ifadesi 2,62 aritmetik ortalama ile 2,53; 2,55 ve 2,59 ortalamalara sahip diğer üç ifadeye çok yakındır. Aritmetik ortalamalar

ve standart sapmalar dikkate alındığında yöneticilerin iyimser yaklaĢıma olan eğilimlerini temsil eden ifadelerin 5‟i de “oldukça uygun” seçeneğine yakın çıkmaktadır.

Yöneticilerin stresle baĢa çıkmada “çaresiz yaklaĢım” tercihlerine iliĢkin tanımlayıcı istatistiksel analizleri yapılmıĢ ve yüzde-frekans dağılımları ve standart sapma ve aritmetik ortalama değerleri Tablo 4.10‟da gösterilmiĢtir:

Tablo 4.10 Yöneticilerin “Çaresiz YaklaĢım” Tercihlerine ĠliĢkin Yüzde-Frekans Dağılımları ve Standart Sapma-Aritmetik Ortalama Değerleri

Ġfadeler 1 2 3 4 s.s. A.O. Ça re siz Ya kla Ģım Bir sıkıntım olduğu zaman, f % f % f % f %

Bir mucize olmasını

beklerim 51 40,5 42 33,3 23 18,3 10 7,9 0,95 1,93 Kendimi kapana

sıkıĢmıĢ gibi hissederim

43 34,1 42 33,3 27 21,4 14 11,1 0,99 2,09

Olanları kafama takıp sürekli düĢünmekten kendimi alamam

40 31,7 48 38,1 29 23 9 7,1 0,91 2,05

Her Ģeyin istediğim gibi olmayacağına inanırım 18 14,3 55 43,7 41 32,5 12 9,5 0,84 2,37 Sorunun benden kaynaklandığını düĢünürüm 29 23 44 34,9 35 27,8 18 14,3 0,98 2,33

KeĢke daha güçlü bir insan olsaydım diye düĢünürdüm

35 27,8 45 35,7 33 26,2 13 10,3 0,96 2,19

Benim suçum ne diye

düĢünürüm 32 25,4 45 35,7 36 28,6 13 10,3 0,95 2,23 Hep benim

yüzümden oldu diye düĢünürüm

31 24,6 52 41,3 32 25,4 11 8,7 0,90 2,18

Çaresiz Yaklaşıma ilişkin genel aritmetik ortalama: 2,11

Tablo 4.10‟da da görüldüğü gibi yöneticilerin çaresiz yaklaĢıma olan tercihlerinde en yüksek ortalamaya 2,37 ile “her Ģeyin istediğim gibi olmayacağına inanırım” ifadesi sahipken, en düĢük ortalamaya ise 1,93 ile “bir mucize olmasını beklerim” ifadesi sahiptir. Yöneticilerin çaresiz yaklaĢım ile ilgili olarak verdikleri cevapların ortalamaları ve genel aritmetik ortalama dikkate alındığında sonuç, ölçekteki “Biraz uygun” seçeneğine yakın çıkmaktadır. Bu da yöneticilerin incelenen

diğer iki yaklaĢıma göre (sosyal destek arama ve iyimser) çaresiz yaklaĢıma daha az yöneldiklerini ortaya koymaktadır.

Yöneticilerin stresle baĢa çıkmada “boyun eğici yaklaĢımı” tercihlerine iliĢkin tanımlayıcı istatistiksel analizleri yapılmıĢ ve yüzde-frekans dağılımları ve standart sapma ve aritmetik ortalama değerleri Tablo 4.11‟de gösterilmiĢtir:

Tablo 4.11 Yöneticilerin “Boyun Eğici YaklaĢım” Tercihlerine ĠliĢkin Yüzde-Frekans Dağılımları ve Standart Sapma-Aritmetik Ortalama Değerleri

Ġfadeler 1 2 3 4 s.s. A.O. B oy un E ğici Ya kla Ģı m Bir sıkıntım olduğu zaman, f % f % f % f %

BaĢa gelen çekilir diye

düĢünürüm 32 25,4 53 42,1 31 24,6 10 7,9 0,89 2,15 ĠĢ olacağına varır diye

düĢünürüm 35 27,8 46 36,5 36 28,6 9 7,1 0,91 2,15 Problemin çözümü için

adak adarım 47 37,3 35 27,8 32 25,4 12 9,5 1,00 2,07 Elimden hiçbir Ģeyin

gelmeyeceğine inanırım 52 41,3 33 26,2 25 19,8 16 12,7 1,06 2,03 Mücadeleden vazgeçerim

55 43,7 31 24,6 29 23 11 8,7 1,01 1,96 Olanlar karĢısında

“kaderim buymuĢ” derim 34 27 43 34,1 33 26,2 16 12,7 0,99 2,24

Boyun Eğici Yaklaşıma ilişkin genel aritmetik ortalama: 2,05

Tablo 4.11‟de görüldüğü üzere yöneticilerin stresle baĢa çıkmada tercih ettikleri boyun eğici yaklaĢım ile ilgili en yüksek ortalama 2,24 ile “olanlar karĢısında “kaderim buymuĢ” derim” ifadesi olurken, en düĢük aritmetik ortalama ise 1,96 ile “mücadelen vazgeçerim” ifadesidir. Boyun eğici yaklaĢım ile çaresiz yaklaĢımın genel aritmetik ortalamalarının birbirine çok yakın çıkması (2,05 ve 2,11) yöneticilerin “duygulara yönelik-pasif baĢa çıkma” tarz grubunda yer alan bu iki yaklaĢımı “biraz uygun” olarak tercih ettiklerini göstermektedir.

Yöneticilerin stresle baĢa çıkmada “kendine güvenli yaklaĢımı” tercihlerine iliĢkin tanımlayıcı istatistiksel analizleri yapılmıĢ ve yüzde-frekans dağılımları ve standart sapma ve aritmetik ortalama değerleri Tablo 4.12‟de gösterilmiĢtir:

Tablo 4.12 Yöneticilerin “Kendine Güvenli YaklaĢım” Tercihlerine ĠliĢkin Yüzde- Frekans Dağılımları ve Standart Sapma-Aritmetik Ortalama Değerleri

Ġfadeler 1 2 3 4 s.s. A.O. K endin e G üv enli Ya k la Ģım Bir sıkıntım olduğu zaman, f % f % f % f % Olayların değerlendirmesini yaparak en iyi kararı vermeye çalıĢırım

18 14,3 27 21,4 45 35,7 36 28,6 1,0 2,78

Ne olursa olsun direnme ve mücadele etme gücünü kendimde bulurum

19 15,1 37 29,4 34 27 36 28,6 1,0 2,69

Mutlaka bir yol bulabileceğime inanır bunun için çalıĢırım

15 11,9 42 33,3 36 28,6 33 26,2 0,99 2,69

Her Ģeye yeniden baĢlayacak gücü kendimde bulurum

9 7,1 39 31 38 30,2 40 31,7 0,94 2,86

Problemleri adım adım

çözmeye çalıĢırım 14 11,1 34 27 40 31,7 38 30,2 0,99 2,80 Hakkımı

savunabileceğime inanırım

12 9,5 39 31 43 34,1 32 25,4 0,94 2,75

Bir kiĢi olarak iyi yönde değiĢtiğimi ve

olgunlaĢtığımı hissederim

13 10,3 44 34,9 39 31 30 23,8 0,95 2,68

Kendine Güvenli Yaklaşım’a ilişkin genel aritmetik ortalama: 2,68

Tablo 4.12„de görüldüğü üzere kendine güvenli yaklaĢım ile ilgili olarak “her Ģeye yeniden baĢlayacak gücü kendimde bulurum” ifadesi 2,86 aritmetik ortalama ile en yüksek ortalamaya sahip ifade olurken, bu ortalamaya ve diğer ifadelerin ortalamalarına çok yakın olmasına rağmen en düĢük ortalama ise 2,68 ile “bir kiĢi olarak iyi yönde değiĢtiğimi ve olgunlaĢtığımı hissederim” ifadesidir. Dikkat edilecek olunursa en yüksek ve en düĢük ortalamaya sahip ifade arasında 0,18 gibi çok küçük bir fark vardır. Yani ifadelere verilen cevapların ortalamaları birbirine çok yakındır ve yöneticilerde bu yaklaĢıma iliĢkin genel bir uyum ve tutarlılık söz konusudur.

Stresle baĢa çıkma tarzları ölçeğinin (SBTÖ) bulgularından elde edilen sonuçlara göre genel ortalaması en yüksek iki yaklaĢım 2,58 genel aritmetik ortalama ile “iyimser yaklaĢım” ve 2,68 genel aritmetik ortalama ile de “kendine güvenli yaklaĢım” dır. Bu iki yaklaĢım “probleme yönelik-aktif” baĢa çıkma tarzı grubunda yer aldığından, yöneticilerin ağırlıklı olarak bu tarzı benimsedikleri sonucuna

varılabilir. “çaresiz yaklaĢım” ve “boyun eğici yaklaĢım”ın 2,11 ve 2,05 genel ortalama ile tercih edilen en düĢük iki yaklaĢım olması yöneticilerin “duygulara yönelik-pasif” tarzı daha az benimsediklerini ortaya koymaktadır.

4.2.2. Rotter’in Ġç ve DıĢ Kontrol Odağı Ölçeği’ne (RĠDKO) ĠliĢkin Bulgular