Stresle Başa Çıkma İle İlgili Sonuçlar:

1- Yöneticilerin stresle başa çıkmada kullandıkları yöntemler cinsiyet, yaş ve kıdem değişkenlerine göre farklılık göstermemektedir.

2- Yöneticiler stresle başa çıkma yöntemlerinden sırasıyla en çok, “Stres yaratan durumu güvenilen biri ile konuşmak”, “Aile fertleri ve dostlarla eğlenceli ortamlarda birlikte olmak”, “Olay veya durumun üstüne gitmek” yöntemlerini kullanmaktadırlar.

3- Yöneticiler “Konu ile ilgili olarak birini suçlamak” yöntemini stresle başa çıkmada en az düzeyde kullanmaktadırlar.

5.2. Öneriler

5.2.1- Araştırmanın Sonuçlarına İlişkin Öneriler

1- İlköğretim okullarında görev yapan yöneticilerin yetkileri artırılmalı, yetki alanları genişletilerek, yetki ve sorumluluk dengesi kurulmalıdır.

2- Eğitim yöneticiliği profesyonel bir meslek haline getirilmelidir. Yönetici olacak kişiler, yönetici eğitiminden geçirilmelidir.

3- Personel değerlendirme sistemi geliştirilerek, yöneticilerin diğer personelden farklı olduğu, diğer çalışanlara hissettirilmelidir.

4- Maddi ve manevi yönden çalışmalarının karşılığını alabilmeleri sağlanmalıdır.

5- Okul yöneticileri için belli aralıklarla gezi, piknik, yemek vb. gibi faaliyetler düzenlenerek iş stresinin etkileri azaltılmalıdır.

6- Okul yöneticiliği çalışma koşulları açısından çekici hale getirilmelidir. 7- Okul yöneticileri, doğru kararlar alabilmesi için özellikle üst yönetimlerin ve öğrenci velilerinin çeşitli baskılarından korunmalıdır.

8- Okul yöneticilerinden eğitim-öğretim dışındaki işlerde uzmanlık göstermeleri beklenmemelidir (Çatı tamiri, elektrik ve su tesisatı bakım ve onarımı, doğalgaz sistemleri vb.).

9- İl Milli Eğitim Müdürleri, Müdür Yardımcıları ve Şube Müdürleri okul yöneticilerine karşı yapıcı ve teşvik edici davranmalı, kusur aramaktan ziyade sorunun çözümüne ilişkin tavır takınmalıdır.

10- Okul yöneticilerinin stres nedeniyle yaşadıkları gerginlik, yorgunluk ve uykusuzluk zaman içinde kalıcı sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bu nedenle eğitim yöneticileri düzenli olarak sağlık kontrollerinden geçmelidir.

11- Okul yöneticilerine stresle başa çıkma yöntemleri konusunda eğitimler verilmelidir.

12- Stres yaşayan yöneticilere psikolojik destek verilebilir.

5.2.2- Araştırmacılara Öneriler

1- İlköğretim okul yöneticileri üzerinde yapılan bu çalışma, okul öncesi, ortaöğretim ve yükseköğretim okulu yöneticileri üzerinde de yapılabilir.

2- Türkiye’nin farklı bölgelerindeki okullarda görev yapan yöneticilerin stres algıları saptanarak elde edilen sonuçların farklı olup olmadığı karşılaştırılabilir.

80

KAYNAKÇA

Akbulut, T. (1994). İşçi Sağlığı Prensip ve Uygulamalar. İstanbul: Örünç Ofset, Genişletilmiş İkinci Baskı.

Albrecht, K.(1989) Gerilim ve Yönetici (Çev. Kemal Tosun). İstanbul: Ü. İşletme Fakültesi Yayın No:197.

Akgündüz, S. (2006). “Örgütsel Stres Kaynaklarının Çalışanların İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Banka Çalışanları için Yapılan Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Yrd. Doç. Dr. Ethem Duygulu

Arıkanlı, A. ve Ulubaş, B. (2004). “Yönetim: Yönetim Fonksiyonları ve Yönetici Davranışları”, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Yayınları, Ankara.

Artan, İ. (1986). Stres Kaynakları ve Yöneticiler Üzerinde Bir Uygulama. İstanbul: Basisen Kültür ve Eğitim Yayınları.

Aslan, M. “Öğretmenlerin Örgütsel Stres Kaynakları” Yayınlanmamış Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi SBE, 1995

Aydın, İ. (2008). İş Yaşamında Stres. Ankara: Pegem Akademi.

Aydın, Ş. (2004). Örgütsel Stres Yönetimi, D.E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı: 3.

Aydoğan, O.(2008). “İş Stresinin Tükenmişlik ve Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi: Kamu Sektöründe Bir Uygulama.” Yüksek Lisans Tezi, T.C. Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara:2008.

Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2002). Stres ve Başa Çıkma Yolları. 21. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul, ss. 16, 82.

Baltaş, A; Baltaş, Z.(1993).Stresle Basa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitapevi. 13. Basım

Başaran, İ.E. (1992), Yönetimde İnsan İlişkileri, Ankara: Gül Yayınları.

Başaran, İ.E. (1982) Örgütsel Davranış. Ankara: A. Ü. Eğitim Fakültesi. Yayınları, No:108

Baytar, Ö. (2010). “İş Yaşamında Stresin İşgören Performansı Üzerindeki Etkileri.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, S.B.E, 2010.

Bıllıngsley, Bonnie S. ; Lawrence H. CROSS. (1992). “Predictors of Commitment, Job Satisfaction, and Intent to Stay in Teaching: A Comparison of General and Special Educators”. The Journal of Special Education. 25-4, s. 453-471

Bruning and D.R. Frew. (1987).”Effects of exercise ,Relaxation andManagement Skills Traning on Physchological stres Indicators:A FrieldExperiment”, Journal of Applied Psychology.

Budak, G. ve Budak. G. (2004). İşletme Yönetimi. İzmir: Barış Yayınları.

Burrows J. D.- F. R. Lapides, (1970), Alienations A Casebook. Esranged Labour”dan, Karl Marks. New York: Thomas Y. Crowell Company

Bursalıoğlu, Z.(1982). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış , Ankara:Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını.

Cam, E. (2004). Çalışma Yaşamında Stres ve Kamu Kesiminde Kadın Çalışanlar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi.1.1:

Camkurt, M. Z. (2007). İşyeri Çalışma Sistemi ve İşyeri Fiziksel Faktörlerinin İş Kazaları Üzerindeki Etkisi, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt.20, Sayı.6, Cilt.21, Sayı.1, Mayıs/ Ağustos

Can, H. (1999). Organizasyon ve Yönetim. 5. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, Can, H. (2005). Organizasyon ve Yönetim. Ankara: Siyasal Kitabevi.

Cartwright, S., Cary L. Cooper. (1997). Managing Workplace Stress. Oaks: Sage Publications.

Cüceloğlu, Doğan: İnsan ve Davranışı, İstanbul, Remzi Kitabevi, 1991, s. 253 & 321 & 404.

Çakmur, G. (1993). “Yöneticilerde Kişilik Faktörleri İle Stres Arasındaki İlişki”. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Erzurum: Atatürk Üniversitesi

Çelebioğlu, F.(1990). Davranış Açısından İşbilim. İstanbul: İşletme Fakültesi Yayınları, No:237

Çiftçi, B. (2007). İnsan Kaynakları Yönetimi, Bursa: Ekin Kitabevi,

Çivilidağ, A. (2003). “Anadolu Lisesi ve Özel Lise Öğretmenlerinin İş Tatmini, İş Stresi ve Algılanan Sosyal Destek Düzeylerinin Karşılaştırılmasına Yönelik Bir Analiz”. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003.

82

Demir, K. (1997). “Ortaöğretim Okullarında Yönetici ve Öğretmenlerin İş Stresi”. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.

Dooley,D.K. and R. Catalano ROOK.(1987). Job and Non-Job Stressors and Their Moderators , Journal of Occupational Psychology

Dylan, J. M. (1984). Noise: Stress and Fatigue in Human Performance. New York: John Willey and Sons Ltd.

Ekinci, Y. (2006). “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Sosyal Beceri Düzeylerine Göre Öğretmenlerin İş Doyumu Ve İş Stresinin Karşılaştırılması”. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.

Erdoğan, İ.(1996).İşletme Yönetiminde Örgütsel Davranış İstanbul:.Ü. İşletme Fakültesi Yayınları, No:266

Eren, E. (2001b). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. 7. Baskı, Beta Yayım, İstanbul, ss. 202, 241, 291, 504-505.

Eroğlu, F. (2006). Davranış Bilimleri. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.

Ertekin, Y. Stres ve Yönetim. Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları No:253, 1993.

Fişek, K.(1979).”Yönetim”,Ankara: A.Ü.Siyasal Bilimler Fakültesi Yayını. Genç, N. (2005). Yönetim ve Organizasyon, Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Green-Reese, S., Johnson, D. J. and Campbell, W. A. (1991). Teacher Job Satisfaction and Teacher Job Stress: School Size, Age and Teaching Experience. Education. 112(2): 247.

Gökdeniz, İ. (2005). Üretim Sektöründeki İşletmelerin Örgüt İçi Stres Kaynakları ve Mobilyacılık Sektöründe Bir Uygulama.

Güney, S. (2001) Bireyler Arası İletişim”, (İçinde) Yönetim ve Organizasyon, Editör. S. Güney, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Gürsel, M. (2006). Okul Yönetimi , Konya: Eğitim Kitabevi Altıncı Basım.

Hatipoğlu, Z. (1993) Temel Yönetim ve Organizasyon. Beta Basım Yayım ve Dağıtım A.Ş.

Himmetoğlu, B. ,Kırel, Ç.(1994) .Stres Yönetimi Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.

Hobfoll, S. E. ve R. S. LILLY. (1993). “Resource Conservation as a Strategy for Community Psychology”, Journal of Community Psychology, Vol.21,

Hrebiniak, Lawrance G. (1972). Joseph A. Alutto, and Role- Related Factors in the Development of Organizational Commitment. Administrative Science Quarterly. Volume: 17, No:4.

Işıkhan, V. (2004). Çalışma Hayatında Stres ve Başa Çıkma Yolları. Sandal Yayınları, Ankara, ss. 26-117, 149, 239.

Işıklı, İ. (2004). 4857 Sayılı İş Kanununa Göre Postalar Halinde (Vardiyalı) Çalışma, Dünya Gazetesi, 01.09.2004

Iwanchevic, M., Matteson, M.T. (1980). Stress At Works A Managerial, Perspective. Glanview.

Izgar, H. “Okul Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeyleri” Eğitim Yönetimi Dergisi, Sayı 27, Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2001, ss.335-346.

İncir, G. (1990). Çalışanların İş Doyumu Üzerine Bir İnceleme. Milli Prodüktive Merkezi Yayınları: 401, Yeniçağ Basın, Ankara, s. 16.

Jamal M. (1992). Shiftwork and Department-Type Related to Job Stress, Work Attiudes and Behavioral Intentions, Journal of Organizational Behaviour, Vol.13, No.5.

Jamal, M.(1990). Relationship of Job Stres and Type A Behavior to Employees Job Satisfaction , Organisational Commitment, Psychosomatic Health Problems and Turnover Motivation”,Human Relations, sayı:43.

Karasar, N.(1998) Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, (11. Baskı), Ankara : Hacettepe Tas Kitapçılık Ltd.Şti.

Kaya,Y. K. (1979). Eğitim Yönetimi , Ankara: TODA_E yayını.

Kaynak, T. (1990). Organizasyonel Davranış, İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayınları, No:223.

Kayum, A .(2002). “İlköğretim Okul Yöneticilerinin Örgütsel Stres Kaynakları” (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Keller, R. (1975). Role Conflict and Ambiquity: Corralates With Job Satisfaction and Values. Personnel Psychology. Cilt: 28, No:1.

84

Kırel, Ç. (1991). “Örgütlerde Stres Kaynaklarının Çalışan Kadınlar Üzerindeki Etkileri ve Eskişehir Bölgesinde Bir Uygulama Çalışması”. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Koçel, T. (1986)“Yönetimde Stres Yaratan Faktörler”, Stres Yönetimi Semineri. Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü Gebze- Kocaeli

Köknel ,Ö. (1998). Zorlanan İnsan , Kaygı Çağında Stres , İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.

Köknel ,Ö.(1998). “Depresyon” . 2.b. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.

Kyriacou, C. and Chien, P.-Y. (2004). Teacher Stress in Taiwanese Primary Schools. Journal of Educational Enquiry. 5(2): 86-104.

Larson, G. (1987).” Routinization of Mental Traning in Organizations : Effects on Performans and Well-Being”J ournal of Applied Psychology.

Lazarus, Richard (1994) “Stresle Başa Çıkma Tarzınız” Stresle Başa Çıkma: Olumlu Bir Yaklaşım.(Çev: Nesrin Rugancı) Ankara: Türk Psikologlar Dernegi Yayınları, No: 2

Litterer ,J.A.(1996).”Coflict in Organizations:A Reexamination.” Academy of Management Journal.

Luthans, F. (1992). Organizational Behaviour, Sixth Edition, New York: McGraw- Hill Inc.

Manthei, Robert; Alison Gıiimore. (1996). “Teacher Stress in İntermediate School”. Educational Research. Bahar:38, s.3-18

McGrath, Joseph E.: Social and Psychological Factors in Stress, Illinois, Holt Rinehart and Winston Inc., 1970, p. 14-18.

Miller, T. L. (1991).“Perception of Work – Related Stres Among Principals As Related to Belief Systems and Perception of Bureaucratization of School District”.Dissertation Abstracts International. Vol. 52, No:2,

Norfolk, D. (1989) İş Hayatında Stres Kaynakları. (Çev: Leyla Serdaroğlu) İstanbul: Form Yayınları No: 3.

Ok, İ. (2006). “İş Stresinin İlköğretim Okul Yöneticileri Üzerinde Etkisi (Konya İli Örneği)” Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.

Öncü, A. (1974). Örgüt Sosyolojisi, Ankara: Sevinç Matbaası

Özdayı, N. “Resmi ve Özel Liselerde Çalışan Öğretmenlerin İş Tatmini ve İş Streslerinin Karsılaştırmalı Analizi” Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi, 1990.

Palmer Margaret. J. (1993). Performans Değerlendirmeleri, D. Şahiner (çev.). İstanbul: Rota Yayınları.

Pehlivan, İ. (1993). Eğitim Yönetiminde Stres Kaynakları. Doktora Tezi. Ankara. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi. 1993. Pehlivan, İ. (1995). Yönetimde Stres Kaynakları. Ankara: Pegem Yayınları, Personel Geliştirme Merkezi, No:16.

Pullis, M. (1992). “An Analysis of the Occupaational Stress of Teachers of the Behaviorally Disordered: Sources, Effects and Strategies for Coping”.Behavioral Disorders. 17:3, s 191-201

Renz, P. J.(1992). “The impact of Job-related Stres as Percevied By Superindents in the State of Indıana”. Disseration Abstract International. Vol. 52, Ross, R.R ve E.M. Altmair, (1994). Intervention in Occupational Stres, London: Russell, D. W., Altmaier, E. and Van Velzen, D. (1987). Job-related stress, social support, and burnout among classroom teachers. Journal of Applied Psychology. 72(2): 269-274.

Sabuncuoglu, Z., Tüz, M. (1996). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Alfa Basım Yayım Dağıtım,

Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi. Bursa: Ezgi Yayınları. Sabuncuoğlu, Z. ve M. Tüz. (2001). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Ezgi Kitabevi. Schultz . E. Schultz. Psychology and Work Today (Sixth Edition), New York, MacMillan Publishing Company, 1994

Selye, H. (1974). Stress Without Distress. 4. B. Philadelphia: J. B. Lippincott Company.

Selye, H.(1993). “History of the stres Concep :Theoretical and Clinical Aspectst”, Handbook of Stres , Leo Goldberger, Shlomo Breznitz,Free Pres, New York.

86

Sezgin, N. H. “Stresi Artıran Beslenme Alışkanlıkları”, N. H. Şahin (Ed.), Stresle Başa Çıkma: Olumlu Bir Yaklaşım, Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 1998, 132-139.

Silah, M. (2005). Endüstride Çalışma Psikolojisi, 2.B. Ankara: Seçkin Yayınevi. Sökmen, A. (2005). Konaklama İşletmelerinin Yöneticilerinin Stres Nedenlerinin Belirlenmesinde Cinsiyet Faktörü: Adana’da Ampirik Bir Araştırma, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz, 1, ss.1-27

Stora J.B. (1992). Stres , İstanbul: İletişim Yayınları.

Strassmeier, W. (1992). “Stres Amongst Teachers of Children With Mental Handicaps”. International Rehabilitation Research. 15-3, s.235-239.

Suinn, R.M. (1982). “İntervention With Type A Behaviors” , Journal of Consulting and Clinical Psycholog.

Şahin, İ. (1999). İlköğretim Okullarında Görevli Öğretmenlerin İş Doyum Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, ss. 3, 4, 41-143.

Şahin, Nesrin H. : Stresle Başa Çıkma: Olumlu Bir Yaklaşım, Ankara, Sistem Yayınlarõ & Türk Psikologlar Derneği Yayınları: 2, 1994, s. 17 & 27-33.

Şahin, N. H. “Bir Stresle Başa Çıkma Mekanizması Olarak Etkili İletişim”, N. H. Şahin(Ed.), Stresle Başa Çıkma: Olumlu Bir Yaklaşım, Ankara, Türk Psikologlar Derneği yayınları, 1998, 116-122

Şimşek, H. (1997). 21.Yüzyılın Eşiğinde Paradigmalar Savaşı Kaostaki Türkiye. Sistem Yayıncılık,İstanbul, ss. 49, 74, 75.

Şimşek, M., Şerif, T. Akgemici ve A. Çelik. (2001). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım

Tang, C. S.-K., Au, W.-T., Schwarzer, R. and Schmitz, G. (2001). Mental Health Outcomes of Job Stress Among Chinese Teachers: Role of Stress Resource Factors and Burnout. Journal of Organizational Behavior. 22(8): 887-901.

Tarakçıoğlu, S. (2004). Bursa Yöresindeki Konaklama İşletmesi Yöneticilerinin Stres Nedenleri Üzerine Bir Araştırma.

Tınaz, P. (2009). Çalışma Yaşamından Örnek Olaylar. İstanbul: Beta Basım Yayın.

Tortop, N. (1990). “Yönetim Biliminin Temel İlkeleri”, Ankara: TODAİE Yayını. Torun, A. (1997). Stres ve Tükenmişlik, Endüstri ve Örgüt Psikolojisi, Ankara: Türk Psikologlar ve Kal-der Yayınları.

Tosun ,K.(1992). “İşletme Yönetimi”. İstanbul: Savaş Yayınları.

Yagil, D. (1998). If Anything Can Go Wrong It Will: Occupational Stress Among Inexperienced Teachers. International Journal of Stress Management. 5(3): 179-188. Yates, J. E.(1985). Gerilim Altındaki Yönetici (Çevirenler: Fatos Dilber, Semra Ak), İstanbul: İlgi Yayıncılık ve Ticaret Ltd. Şti.

Yıldırım, S. (1995). “Hacettepe Üniversitesinde Stres Tiplerine İlişkin Betimleyici Bir Araştırma”.Ankara: Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13, s. 181-197.

Yılmaz, A., S. Ekici.(2003). Örgütsel Yaşamda Stresin Kamu Çalışanlarının Performansına Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi. Cilt:10, Sayı: 2.

Yılmaz, A. ve S. Ekici. (2006). Örgütsel Yaşamda Kamu Çalışanlarının Örgütsel Stres Kaynakları Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt.11, Sayı.1, s.31-58.

Yılmaz, Z. (2007). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin İş Doyumu İle Örgütsel Stres Kaynakları Arasındaki İlişki (Gaziantep Örneği), Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi.

88

EKLER