Stratejiler, planlanan konularda uygulamaya dönüştürülememesi halinde hayalden ileri gidemeyecektir. Temel fonksiyonlar ve faaliyetlerin yönetimin saptadığı strateji ile uyum içerisinde olması yöneticiler için temel sorumluluktur. Eğer gündelik faaliyetler, kurumun stratejisi ile uyum içerisinde değilse, yönetici kurum stratejisine uygun hale getirmelidir. Yöneticilerin dikkat etmesi gereken bir diğer konu ise; misyonun kurumun stratejilerine uygun halde belirlenmesi, uygulanması ve belirlenen stratejik amaçlara hizmet etmeyen uygulamalara mali kaynakların harcanmamasıdır. Politik amaçlar ile politik amaçlara uygun stratejiler ve uygun projelerin uygulanması arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır169.
169 Gözlükaya, a.g.e., s. 106.
75
Yılmaz ve Narinoğlu’na göre yerel yönetimlerde stratejik planlamanın başarılı olması için şu önerilere dikkat edilmesi gerekmektedir170:
•
Liderliğin hiçbir şekilde ikamesinin olmaması sebebiyle; yerel idareciler stratejik plana inanmalı, stratejik liderlik sergilemelidir. Yöneticiler; stratejik düşünme, uygulama, davranma, geliştirme ve değişim kabiliyetine eriştirilebilmelidir.•
Yerel idarelerde, kurumsal liderlik ve kültür oluşumunu sağlayabilecek kurumsallaşma çabaları gösterilmeli,•
Yerel idare birimleri arasında koordinasyon ve işbirliğini sürekli hale getirebilecek sistemler geliştirilmeli,•
Uzman ve nitelikli kişilerden oluşan planlama birimleri kurulmalı, veri tabanı ve bilgi yönetimi sistemi tercih edilmeli,•
İdarenin geleceğini tasarlamaya dair misyon, vizyon, amaç, hedef ve stratejiler oluşturacak çalışmalar yürütülmeli,•
Plan yapım aşamasında ve uygulamasında yerel halk bilgilendirilmeli,•
Plana katılan taraflar, paydaşlar ve hedef kitlenin istek ve beklentileri plana dahil edilmeli,•
Plan hedeflerine uygun olarak proje, etüt ve fizibilite çalışmaları yapılmalı,•
Yerel anlamda kamu, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör işbirliğinisağlayacak yönetişim ortamı oluşturulmalı, üniversitelerle işbirliği yapılarak ortak çalışma alanları oluşturulmalı ve gerekirse danışmanlık hizmeti de alınmalı,
•
Yerel idarelerin karar organları, stratejik plan hedeflerine uygun olarak yıllık yatırım programları ve bütçe oluşturmalı,•
Yerel idarenin seçilmiş organları, görüş ve niyetlerini plana yansıtmalı fakat mevcut olan planı uygulamalı,•
Yerel kaynakları ve potansiyelleri ortaya çıkaran stratejik planlama tekniği toplumun uyumu ile hazırlanıp uygulanmalı,•
Kaynak kullanımı ve dağılımı stratejik plan tahminlerine bırakılmalı ve bu hususta karar organları kararlı şekilde hareket etmeli,
170Yılmaz Kutluhan, “Kamu Kuruluşları İçin Stratejik Planlama Uygulaması”, Sayıştay Dergisi, Sayı 50– 51, (67–85),2003, s.83-84 ve Ahmet Narinoğlu, Yerel Yönetimlerde Stratejik Planlama ve Uygulama, Mat Matbaacılık, İstanbul,2007,s.355-356.
76
•
Toplumun değişik kesimlerinin istek ve beklentileri yerel idarelerin karar organlarına aktarılarak tartışma zemini yaratılmalı, stratejik amaç ve hedefler ile stratejilerde meydana getirilecek değişimlerde ortak katılım sağlanmalıdır.Stratejik plana dair en önemli sorunlardan biri, stratejik planın aktif olarak kullanılmamasıdır. Stratejik plan kapsadığı süre içerisinde etkin ve eksiksiz kullanıldığında her faaliyetin program dahilinde olmasını sağlar. Dolayısıyla stratejik planlar kurumlarda sadece hazırlandığı dönem değil tüm süreyi kapsamalıdır. Stratejik plan, tüm çalışanların elinin altında bulunmalı ve sürekli kontrol edilmelidir. Bu sayede dönem içerisinde de yenilikler yapabilme imkanı sunabilmektedir.
Kurumun üst kademe yönetim birimleri stratejik planın uygulanmasında en önemli görevi üstlenmektedirler. Yöneticiler, dönem dönem personel ile bilgi alışverişinde bulunmalıdır. Bu sayede sorun teşkil eden noktalara hemen müdahale edilebilir. Ayrıca üst yöneticilerin stratejik planın sıkı şekilde uygulanmasını denetlemeleri gerekmektedir. Böylece stratejik planların etkin ve verimli şekilde sürdürülebilmeleri sağlanabilmektedir.
Stratejik planlama hazırlama döneminde birçok kurum danışmanlık hizmeti almaktadır. Fakat danışmanlık şirketlerinin belediyeleri iyi tanımadığı, sorunlarını tam olarak bilmediği ve örgütsel vatandaşlıklarının oluşmadığı gerekçesiyle başarısızlıklar görülmüştür. Bu sebeple danışmanların belediyeleri ve belediyedeki işleyişi öğrenmeleri amacıyla yeterli süre ayrılmalıdır. Çalışanlar, paydaşlar ve görülen hizmetleri tanıma imkanı sağlanmalıdır.
Son olarak belediyelerde stratejik plan ve bütçe denkliği büyük sorunlar yaratmaktadır. Kamunun kısıtlı kaynakları kullanılarak hizmet vermek durumunda olan belediyeler, keyfi harcamalar ile mali açıdan zor durumda kalmaktadır. Belediyelerin etkin, verimli, şeffaf, adil ve sorumluluk bilinci ile hizmet sunmaları kaynakların doğru kullanımını sağlayacaktır. Harcamaların stratejik planlara uygun olarak yapılması, belediyeleri mali açıdan rahatlatacaktır. Bu yüzden belediyelerde maliyet muhasebesinin iyi yapılması ve kurumun kendisi tarafından denetlenmesi gerekmektedir. Stratejik plana uygun hareket edildiği takdirde, bütçenin esnekliğini ayarlamadaki sorunlar zaman içinde aşılacaktır. Kurum bütçeleri ve performans esaslı bütçe arasında bir uyuşmazlık olduğunda, daireler arası kaynak aktarımları yapılarak çözüm aranmaktadır.
77
SAYIŞTAY PERFORMANS VE DENETİM RAPORLARINDAN ÖRNEKLER 1. Amasya Belediyesi 2015 Yılı Performans Denetim Raporu’nun İncelenmesi
Sayıştay tarafından hazırlanan Amasya Belediyesi Performans Denetim Raporu(2015;26-27)’nda yer alan “Bulgu 1” bölümüne göre; “stratejiler” kısmının stratejik planda yer almadığı tespit edilmiştir:
“BULGU 1: Planda Yer Alması Gereken Temel Unsurlar Arasında Sayılan “Stratejilerin” Stratejik Planda Bulunmaması”
“Amasya Belediyesi Stratejik Planı içerisinde "stratejiler" bölümüne yer verilmediği görülmüştür. Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzu’nun 5-G adlı bölümünde; "Stratejiler, kuruluşun amaç ve hedeflerine nasıl ulaşılacağını gösteren kararlar bütünüdür. Etkili stratejiler olmaksızın amaç ve hedeflere ulaşmak mümkün değildir. Stratejiler belirlenirken kuruluşun kaynakları ve farklı alanlardaki yetkinliği göz önünde bulundurulmalıdır. Strateji ve hedeflerin karşılıklı uyumu kontrol edilmelidir. Kurumsal stratejiler oluşturulurken kullanılabilecek yöntemlerden biri “Kritik Sorular Yöntemi” dir. Kritik sorular yöntemi ile amaç ve hedeflere ulaşmada karşılaşılan sorunlar belirlenip bu sorunları en aza indirgemeye yönelik stratejiler geliştirilebilir. Ayrıca GZFT analizinde ortaya konan kuruluşun güçlü (G) ve zayıf yönleri (Z), dış çevreden kaynaklanan fırsatlar (F) ve tehditler (T) strateji üretmede kullanılabilir." denilmektedir. Söz konusu Kılavuza göre, stratejilerin oluşturulması için cevaplanması gereken sorular şunlardır:
Amaç ve hedeflere ulaşmak için neler yapılabilir? Olası sorunlar nelerdir ve bu sorunları nasıl aşabiliriz?
Amaç ve hedeflere ulaşmak için izlenebilecek alternatif yol ve yöntemler nelerdir? Alternatiflerin maliyetleri, olumlu, olumsuz yönleri nelerdir?171”
“Ayrıca, Kamu İdarelerince Hazırlanacak Stratejik Planlara Dair Tebliğ (sıra no:1)’ in, “Stratejik Plan Hazırlama Sürecinde Uyulması Gereken Hususlar başlıklı” IV. Bölümüne göre, stratejik planlarda, amaç ve hedeflere nasıl ulaşılacağını
171 Sayıştay, Amasya Belediyesi Performans Denetim Raporu, 2015,s.26-27. ( Erişim Tarihi: 05.02.2020) https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/AMASYA%20BEL ED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
78
açıklayan stratejilerin planda yer alması hususu gereği, söz konusu stratejilere yer verilmelidir. Stratejiler amaç ve hedeflere ulaşılması için bir nevi yol haritasıdır. Bu bağlamda, T.C. Sayıştay Başkanlığı Amasya Belediyesi 2015 Yılı Performans Denetim Raporu 27 yapılan incelemede stratejilere yer verilmediği tespit edilmiştir. Dolayısıyla, bu çerçevede de, amaç ve hedeflerle stratejilerin uyumu kontrol edilememiştir.172”
“Kamu idaresi cevabında; 2016 yılı içerisinde Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar hakkındaki yönetmeliğin 7/2’inci maddesine göre 2017- 2019 yıllarına ait Stratejik Plan güncelleştirilecek olup, belirlenen eksiklik yapılacak güncelleştirme çalışmalarında dikkate alınacaktır.173”
“Sonuç olarak; 2016 yılı içerisinde Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar hakkındaki yönetmeliğin 7/2’inci maddesine göre 2017-2019 yıllarına ait Stratejik Planın güncelleştirileceği ve belirlenen eksikliklerin yapılacak güncelleştirme çalışmalarında dikkate alınacağı ifade edilmiştir. Konunun izleyen Stratejik Plan denetimlerinde takip edilmesi yerinde olacaktır.174”
Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzu’na göre, “strateji” bölümünün oluşturulması stratejik plan açısından oldukça önemlidir. Kurumun amaç ve hedeflerine giden yolda kararlar bütünü olarak karşımıza çıkan stratejiler, her daim kurum çalışanları ve paydaşları için ulaşılabilir nitelikte olmalıdır. Bu bağlamda stratejilerin geliştirilmesi, düzenlenmesi ve uygulanması daha kolaylaşır.
172 Sayıştay, Amasya Belediyesi Performans Denetim Raporu, 2015,s.26-27. ( Erişim Tarihi: 05.02.2020) https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/AMASYA%20BEL ED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
173 Sayıştay, Amasya Belediyesi Performans Denetim Raporu, 2015,s.26-27. ( Erişim Tarihi: 05.02.2020) https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/AMASYA%20BEL ED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
174 Sayıştay, Amasya Belediyesi Performans Denetim Raporu, 2015,s.26-27. ( Erişim Tarihi: 05.02.2020) https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/AMASYA%20BEL ED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
79
Yine Sayıştay’ın Amasya Belediyesi Performans Denetim Raporu’nda; stratejik plan ile bütçe arasında ilişki kurulamadığı aşağıdaki gibi ifade edilmiştir:
“BULGU 2: Stratejik Plan ile Bütçe İlişkisinin Kurulamaması”
“Kurumun Stratejik Planı ile bütçe ilişkisi incelendiğinde; Kurumun Stratejik Planı’nda belirtilen amaçları ile bu amaçları gerçekleştirmek için belirlediği hedeflerin maliyetinin 2015 yılı için 37.100.000,00 TL olduğu, 2015 yılı tahmini bütçe giderinin 115.250.000,00 TL, gerçekleşen bütçe giderinin ise 95.879.079,37 TL olduğu görülmüştür. 5018 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesinde; “Kamu idareleri, kamu hizmetlerinin istenilen düzeyde ve kalitede sunulabilmesi için bütçeleri ile program ve proje bazında kaynak tahsislerini; stratejik planlarına, yıllık amaç ve hedefleri ile performans göstergelerine dayandırmak zorundadırlar.” denilmektedir. Yukarıda belirtilen mevzuat hükmünden anlaşılacağı üzere bütçedeki harcamaların önceden belirlenen planlar doğrultusunda olması gerekmektedir. Kurumun belirlediği amaçlarını gerçekleştirmek için 2015 yılında katlandığı maliyetin, tahmini ve gerçekleşen bütçesine oranına bakıldığında bu oranın bir veya bire yakın olması gerekirken 0,32 - 0,39 arasında olduğu görülmüştür. Bu durum kurumun harcamalarının yüzde 61 – 68’ ini plan dışı alanlara yaptığını göstermektedir.175”
“Kamu idaresi cevabında; Stratejik Plan içerisinde yer alan(30-42.sayfalar) maliyetlendirme, proje hedef dönemi ve kaynak tablosu içerisinde harcama birimleri bazında tüm harcama birimlerini içermeyen özet maliyetlendirme ve kaynak tablosuna yer verilmiş, T.C. Sayıştay Başkanlığı Amasya Belediyesi 2015 Yılı Performans Denetim Raporu 28 esas itibariyle Stratejik Planın 52-61’inci sayfalarında yer alan Stratejik Amaç, Hedef, Faaliyet/Proje Kaynak Tablosunda Bütçe ile kaynak tahsisi yapılan tüm harcama birimlerinin yıllar itibariyle bütçe ilişkisi kurulmuş, 2015 yılı tahmini gider bütçesi 115.250.000.-TL olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla, Stratejik Planla-Bütçe ilişkisinin en son bölümde tablo olarak harcama birimleri bazında sunulduğu, plan içerisinde yer alan büyük proje ve faaliyetlere ilişkin maliyetlendirme ve kaynak tablosunda tüm harcama birimlerine yer verilmediği, 2016 yılı içerisinde Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar hakkındaki yönetmeliğin 7/2’inci maddesine göre 2017-2019 yıllarına ait Stratejik Planın
175 Sayıştay, Amasya Belediyesi Performans Denetim Raporu, 2015,s.27-28. ( Erişim Tarihi: 05.02.2020) https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/AMASYA%20BEL ED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
80
güncelleştirilecek olması dolayısıyla, Plan-Bütçe ilişkisinin kurulmasında daha dikkatli olunacaktır.176”
“Sonuç olarak; Stratejik plan ile bütçe ilişkisinin kurulmadığının belirlenmesinde, sadece büyük proje ve faaliyetler değil gerçekleştirilen tüm proje ve faaliyetlere ilişkin maliyetler dikkate alınmıştır. 2016 yılı içerisinde Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar hakkındaki yönetmeliğin 7/2’inci maddesine göre 2017-2019 yıllarına ait Stratejik Planın güncelleştirileceği ve Plan-Bütçe ilişkisinin kurulmasında daha dikkatli olunacağı ifade edilmiştir. Konunun izleyen Stratejik Plan denetimlerinde takip edilmesi yerinde olacaktır.177”
Stratejik planlamanın en önemli özelliklerinden biri de kaynakların doğru, verimli ve şeffaf kullanılmasını sağlamaktır. Belediyeler hazırladıkları stratejik planlarında hedef ve amaçlarından bahsederken giderleri de açıkça belirtmek durumundadır. Aksi halde bütçe ve stratejik plan arasında bir tutarsızlık meydana gelecektir. Yapılacak hizmetlerin önceden etüt edilerek tahmini giderlerin belirlenmesi kurumu mali açıdan daha da rahatlatacaktır. Bu bağlamda bütçe ve stratejik planın aynı doğrultuda olması ve çalışanlar için mali disiplin açısından bir rehber oluşturması sağlanmalıdır.
2. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi 2015 Yılı Performans Denetim Raporu’nun İncelenmesi
Sayıştay tarafından hazırlanan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne ait 2015 yılı Performans Denetim Raporu’na göre; Kamu İdareleri İçin Stratejik Plan Hazırlama Kılavuzu’nda temel unsurlar arasında belirtilen “ Faaliyet Alanları ile Ürün ve Hizmetlerin Belirlenmesi” başlığının belediyenin stratejik planında bulunmadığı belirtilmiştir:
176 Sayıştay, Amasya Belediyesi Performans Denetim Raporu, 2015,s.27-28. ( Erişim Tarihi: 05.02.2020) https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/AMASYA%20BEL ED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
177 Sayıştay, Amasya Belediyesi Performans Denetim Raporu, 2015,s.27-28. ( Erişim Tarihi: 05.02.2020) https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/AMASYA%20BEL ED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
81
BULGU 1: "Faaliyet Alanları ile Ürün ve Hizmetlerin Belirlenmesi" Başlığına Yer Verilmemesi
“Kamu İdareleri İçin Stratejik Plan Hazırlama Kılavuzuna göre, ―Faaliyet Alanları ile Ürün ve Hizmetlerin Belirlenmesi ‖ başlığı altında, yasal yükümlülükler ve mevzuat analizi gerçekleştirildikten sonra, bu analizin çıktılarından da yararlanılarak kuruluşun ürettiği temel ürün ve hizmetler belirlenmeli, belirlenen faaliyet alanları, stratejik planlama sürecinin daha sonraki aşamalarında dikkate alınmalıdır. Yine kılavuza göre paydaşların görüş ve önerileri alınırken, bu aşamada belirlenen faaliyet alanları bazında çalışmalar yürütülebilir. Ancak kurumun Stratejik Planında, kılavuzda temel unsurlar arasında sayılan ―Faaliyet Alanları ile Ürün ve Hizmetlerin Belirlenmesi ‖ başlığının yer almadığı görülmüştür.178”
“Kamu idaresi cevabında; " Bir sonraki stratejik plan hazırlama aşamasında durum analizi ana başlığı altında ―Faaliyet Alanları İle Ürün ve Hizmetlerin Belirlenmesi‖ alt başlığına yer verilecektir" denilmektedir.
Sonuç olarak; Bulguda belirtilen hususların yerine getirilip getirilmediği 2016 yılı denetiminde izlenecektir.179”
Stratejik planlamanın yerel yönetimler içerisinde zorunluluk teşkil ettiğini belirtmek ve ana şablonunun oluşturulması amacıyla, 2018 yılında Kamu İdareleri İçin Stratejik Plan Hazırlama Kılavuzu oluşturulmuştur. Bu kılavuza göre bazı temel unsurlar belirlenmiştir. Burada amaçlanan kamu kurumlarının kolaylıkla denetlenmesi, performans göstergelerine rahat ulaşılabilirliğin sağlanması ve ana unsurları ile stratejik planının etkin şekilde hazırlanmasıdır. Tüm kamu kurumları göz önünde bulundurulduğunda, planların ana hatları ile tekdüze şekilde oluşturulması denetlenebilirliği daha da kolaylaştırmaktadır. Dolayısıyla kılavuz dışına çıkarak özgün unsurlar yaratmak hem denetimleri zorlaştırır, hem de vatandaşın karışıklıklar yaşamasına sebep olabilir.
178 Sayıştay, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Performans Denetim Raporu,2015,s.42. (Erişim Tarihi:07.02.2020)https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/ KOCAEL%C4%B0%20B%C3%9CY%C3%9CK%C5%9EEH%C4%B0R%20BELED%C4%B0YES% C4%B0.pdf
179 Sayıştay, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Performans Denetim Raporu,2015,s.42. (Erişim Tarihi:07.02.2020)https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/ KOCAEL%C4%B0%20B%C3%9CY%C3%9CK%C5%9EEH%C4%B0R%20BELED%C4%B0YES% C4%B0.pdf
82
BULGU 5: “Yasal Zorunluluk Gereği Belediyenin Hâlihazırda Yapmakla Yükümlü Olduğu Ödev ve Faaliyetlerin Hedef Olarak Belirlenmesi”
“Kurumun Stratejik Planında yer alan bazı hedefler, Kılavuzda öngörüldüğü gibi amaçların gerçekleşmesine yönelik, iddialı ve sonuca odaklı olması gereken ―stratejik hedef niteliğinde bulunmamaktadır. Yasal zorunluluk gereği belediyenin hâlihazırda yapmakla yükümlü olduğu ödev ve faaliyetlere ilişkin olan hedeflerden ikisi aşağıda incelenmiştir.180”
TABLO:4 Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Performans Denetim Raporu-Hedefler181
Tablo 4:
Hedef Değerlendirme
“Hedef Ke 1.13: Trafik zabıta hizmetleri ve denetimleri her yıl sürdürülecektir.”
“Kamu İdareleri İçin Stratejik Planlama Kılavuzuna göre hedefler ulaşılması öngörülen çıktı ve sonuçların tanımlanmış bir zaman dilimi içinde nitelik ve nicelik olarak ifadesidir. Bu nedenle hedefler ulaşılması öngörülen bir çıktı ve sonuca yönelik olmalıdır. Ayrıca hedeflerin miktar, maliyet, kalite ve zaman cinsinden ifade edilebilir olması “Hedef Ke 5.2: Haller
ve terminallerin iş ve işleyişine yönelik denetimler
sürdürülecektir.”
gerekmektedir. Ancak yanda verilen örnekteki hedefler, bir faaliyete ilişkindir. Üstelik bu faaliyetler, yasa gereği idarenin gerçekleştirmekle yükümlü olduğu ödevlere işaret etmektedir.”
“Kamu idaresi cevabında; Bulgu konusu husus hakkında ilgili birimlere bilgi yazısı gönderilmiştir. (Ek:2)" denilmektedir.
180 Sayıştay, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Performans Denetim Raporu,2015,s.47. (Erişim Tarihi:07.02.2020)https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/ KOCAEL%C4%B0%20B%C3%9CY%C3%9CK%C5%9EEH%C4%B0R%20BELED%C4%B0YES% C4%B0.pdf
181 Sayıştay, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Performans Denetim Raporu,2015,s.47. (Erişim Tarihi:07.02.2020)https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/ KOCAEL%C4%B0%20B%C3%9CY%C3%9CK%C5%9EEH%C4%B0R%20BELED%C4%B0YES% C4%B0.pdf
83
Sonuç olarak; Bulguda belirtilen hususların yerine getirilip getirilmediği 2016 yılı denetiminde izlenecektir.182”
5216 Sayılı Büyükşehir Belediyeleri Kanunu’na göre belediyelere bazı yasal yükümlülükler getirilmiştir. Bu kanunun 7. Maddesinde “Büyükşehir ve İlçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlığı altında, birçok yükümlülük ifade edilmiştir. Yukarıda Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından stratejik planda “hedef” başlığı altında belirtilen “Hedef Ke 1.13” ve “Hedef Ke 5.2”, 5216 sayılı kanuna göre belediyenin yapmakla yükümlü olduğu görev ve sorumluluklarındandır. Belediyeler tarafından bu tür ayrımların iyi yapılması gerekmektedir. Bu sayede personelin konular üzerindeki hassasiyeti artacaktır. “Görev ve sorumluluk” başlığı altında faaliyetler, belediye çalışanları yükümlülük getirecektir. “Hedef” olarak kalırsa gerçekleşmemesi durumunda kendilerini yükümlülük altında hissetmeyebilirler ve kurum var olma sebebinden uzaklaşabilir.
3.Edirne Belediyesi 2015 Yılı Performans Denetim Raporlarının İncelenmesi Sayıştay tarafından incelenen Edirne Belediyesi stratejik planında “Beş Yıllık Tahmini Maliyet Tablosu” ve “Kaynak Tablosu” hazırlanmadığı çeşitli bulgular ortaya konarak Performans Denetim Raporu’nda aşağıdaki gibi yer almıştır:
BULGU 1: “Beş Yıllık Tahmini Maliyet Tablosu” nun ve “Kaynak Tablosu” nun Hazırlanmaması
“Stratejik Planda yer alması gereken temel unsurlar arasında sayılan “beş yıllık tahmini maliyet tablosu” nun ve “kaynak tablosu” nun planda yer almadığı görülmüştür.183”
“Kamu İdareleri için Stratejik Planlama Kılavuzuna göre her bir hedefi gerçekleştirmeye dönük faaliyet/projelerin ortaya konulması sonrasında
182 Sayıştay, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Performans Denetim Raporu,2015,s.47. (Erişim Tarihi:07.02.2020)https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/ KOCAEL%C4%B0%20B%C3%9CY%C3%9CK%C5%9EEH%C4%B0R%20BELED%C4%B0YES% C4%B0.pdf
183 Sayıştay, Edirne Belediyesi Performans Denetim Raporu,2015, s.28. Erişim Tarihi: (05.02.2020). https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/ED%C4%B0RNE %20BELED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
84
faaliyet/projelerin bütçe ile ilişkisinin kurulması gerekmektedir. Bu amaçla önce her bir hedef için gerekli faaliyet ve projelerin maliyet tahminleri yapılarak hedefin yaklaşık maliyetine ulaşılacaktır. Hedeflerin maliyet tahmini toplamından her bir amacın tahmini maliyetine, amaç maliyetleri toplamından ise stratejik planın o yılki tahmini maliyetine ulaşılacaktır. Beş yıllık toplam ise planın toplam tahmini maliyetini verecektir. Maliyet tablosunda gösterilen toplam maliyetlerin yıllar itibariyle hangi kaynaklardan elde edileceği ise kaynak tablosunda gösterilmelidir.184”
“Kurum, her bir stratejik hedef için öngördüğü kaynak ihtiyacını belirlemeli ve hedeflere ait toplam kaynak ihtiyacını ortaya koymalıdır. Ancak bu iki unsura Stratejik Planda yer verilmemiştir.185”
“Kamu idaresi cevabında; "Bulgu 1’de yer alan eleştiriler doğrultusunda çalışmalar yapılarak hedeflerimiz için öngördüğümüz kaynak ihtiyaçlarımız ve hangi kaynaklardan elde edileceği belirlenerek Stratejik Planda yer alması sağlanacaktır" denilmektedir.186”
“Sonuç olarak; Bulguda belirtilen hususların yerine getirilip getirilmediği 2016 yılı denetiminde izlenecektir.187”
Yeni kamu yönetimi anlayışı kapsamında, kamu kurum ve kuruluşlarının etkin ve verimli şekilde işleyişini sürdürebilmesi için stratejik plan hazırlamalarının yararlı olacağı dile getirilmiştir. Kurumların işleyişi sırasında faydayı arttıran ve azaltan birçok unsur göz önünde bulundurulup hedeflere giden yolda doğru stratejiler uygulayabilmek esastır. Bu bağlamda strateji oluşturmak isteyen kurumlar, faaliyet ya da projelerin maliyet ve kaynak analizini önceden yapmalıdır. Edirne Belediyesi’nin
184 Sayıştay, Edirne Belediyesi Performans Denetim Raporu,2015, s.28. Erişim Tarihi: (05.02.2020). https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/ED%C4%B0RNE %20BELED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
185 Sayıştay, Edirne Belediyesi Performans Denetim Raporu,2015, s.28. Erişim Tarihi: (05.02.2020). https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/ED%C4%B0RNE %20BELED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
186 Sayıştay, Edirne Belediyesi Performans Denetim Raporu,2015, s.28. Erişim Tarihi: (05.02.2020). https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/ED%C4%B0RNE %20BELED%C4%B0YES%C4%B0.pdf
187 Sayıştay, Edirne Belediyesi Performans Denetim Raporu,2015, s.28. Erişim Tarihi: (05.02.2020). https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/62643830/files/raporlar/kid/2015/Belediyeler/ED%C4%B0RNE