Sprey Kontrol Yöntemleri

Airbrush tekniğinde en önemli faktör boyanın yüzey üzerinde bırakacağı boya dağılımının kontrolüdür. Sıradan kalem yada fırçadan farklı olarak pistolede, yüzey belli bir mesafeden boyanın püskürtülmesi ile boyandığı için pistole ile yüzey arasında belli bir mesafe bulunmaktadır. Pistolenin ağız kısmından çıkan boya konik bir açıyla yayılarak mesafeye göre farklı genişliklerde etkiler bırakmaktadır. (Resim 4.1.1.)

Resim 4.1.1. Pistolenin ağız kısmından çıkan konik boya açısı.

Bu mesafe de boyanın düzgün bir şekilde yüzey üzerinde dağılım sağlaması için dik bir açıyla gelmesi şarttır. Airbrush tekniğinde boyanın konik bir açıyla yayılmasından dolayı pistolenin çalışmaya dik tutulması boya püskürtme kontrolü açısından önemlidir. Pistole açısının değişmesinden dolayı boya farklı şekillerde yüzey üzerine dağılabilmektedir.

Resim 4.1.2. Solda 90 dereceden farklı bir açıyla püskürtülen boya değeri Sağda 90 derecelik bir açıyla püskürtülen boya değeri.

4.1.1. Nokta Kontrolü

Airbrush tekniğinde boya ile çalışmaya başlamadan önce pistoleye alışmak için çeşitli alıştırılmalar önerilmektedir. Bunlardan ilki nokta kontrolüdür. Nokta kontrolü, el ve göz koordinasyonunu geliştirerek pistoleyi daha etkili bir şekilde kullanmaya yardım etmektedir. Bu çalışmada pistole ile düz bir yüzey üzerinde farklı uzaklıklardan belli aralıklarla noktalar püskürtülür. Pistolenin yüzey üzerindeki mesafesine ve püskürtme süresine göre noktalar çeşitli farklılıklar göstermektedir.

Resim 4.1.1.1. Nokta kontrolü çalışması.

“Nokta kontrolünün devamında çalışılacak yüzeyin üzerine aralarında belli

aralıklar bulunan dikey ve yatay çizgiler çizilir. Pistole ile bu çizgilerin kesişen noktalarına püskürtme işlemi gerçekleştirilir.”78

Bu sayede istediğiniz noktaya boya püskürtülerek hedef kontrolü sağlanır.

Resim 4.1.1.2. Nokta hedef kontrolü çalışması.

78 _{A.g.e., s: 52.}

4.1.2. Çizgi Kontrolü

Airbrush tekniğinde pistoleye alışmak için kullanılan bir diğer alıştırma yöntemi de çizgi kontrolüdür. Bu alıştırma yönteminde pistole ile boya düz çizgiler şeklinde püskürtülerek, devamlı ve düz çizgi şeklinde boya püskürtme kontrolü sağlanır. Bu çalışmada pistole ile farklı uzaklıklardan düz çizgi şeklinde boya püskürtülmektedir. (Resim 4.1.2.1.)

Resim 4.1.2.1. Çizgi kontrolü çalışması.

Bu alıştırmayı noktalarla birleştirerek iki nokta arasında çizgiler oluşturup hedef ve çizgi kontrolü pekiştirilebilir. Resimde pistole ile x noktasından başlanarak y noktasına düz bir çizgi çekilmektedir. (Resim 4.1.2.2.) Mesafenin değişimine yada püskürtme değerine bağlı olarak boya çizgilerinde farklılıklar oluşmaktadır.

“Düz çizgilerin yanında daire şeklinde püskürtme şekilleri de uygulanarak

yuvarlak formları oluşturma alıştırmaları uygulanabilmektedir. Düz çizgiden biraz daha zor olan bu püskürtme tekniğinde el ve göz koordinasyonu önemlidir.”79 Bu çalışmada da mesafenin değişimine ya da püskürtme değerine bağlı olarak çizgilerde çeşitli farklılıklar oluşmaktadır.

Resim 4.1.2.3. Daire çizgi kontrolü.

Bu boya püskürtme alıştırmaları dikey, eğri, yatay yada çapraz olarak farklı şekillerde devam ettirilebilmektedir. Bu sayede pistole üzerindeki kontrol mekanizması geliştirilerek yüzey üzerinde hakimiyet pekiştirilebilmektedir.

4.1.3. Püskürtme Değerleri

Airbrush kullanımında boyanın yüzey üzerindeki değeri boya dağılımına bağlı olarak gerçekleşmektedir. Boya dağılımının sık olduğu kısımlarda renk dolgun, dağılımın seyrek olduğu kısımlarda ise renk açık bir etki bırakmaktadır. Boyanın yüzey üzerindeki farklı değer etkilerini sağlamak için üç ana yöntem bulunmaktadır. Bunlardan birincisi pistole ile yüzey arasında bulunan mesafeye göre boya değerinin sağlanmasıdır. Boya püskürtülürken yüzeye konik bir açıyla gelmektedir. Bu nedenle pistole ile yüzey arasındaki mesafe yakınlaştırıldığı takdirde boyanın dağılım şekli sıklaşmakta, uzaklaştırıldığında ise boyanın dağılım şekli daha geniş bir alana

yayıldığından dolayı seyrekleşmektedir. Resimde de görüldüğü gibi a, b ve c aşamalarında boyanın dağılım şekli farklıdır. (Resim 4.1.3.1.)

Resim 4.1.3.1. Pistoleden çıkan konik boya açısı.

Boyanın yüzey üzerindeki değer etkisini sağlamak için kullanılan ikinci bir yöntem de pistole üzerindeki çalışma koludur. Bu kol üzerindeki basınca bağlı olarak boya pistoleden ayarlanabilir bir şekilde püskürtülebilmektedir. Kol üzerindeki hassas algı mekanizması sayesinde az miktarda uygulanan basınca az miktarda boya, yüksek miktarda uygulanan basınca da yüksek miktarda boya püskürtülerek istenilen değer yakalanabilmektedir.

Boyanın yüzey üzerindeki etkisini kontrol etmede uygulanan bir diğer yöntem de boya püskürtme süresinin değiştirilerek istenilen etkinin sağlanmasıdır. Bu yöntem genelde boyanın orta değerlerini yüzey üzerinde yakalamada kullanılmaktadır. Belli bir bölgeye pistole ile az miktarda püskürtülen boya püskürtme süresi uzatılarak daha orta değerleri yakalama imkanını sağlamaktadır. Az miktarda püskürtülen boya partikülleri seyrek olarak dağıldıkları için yüzey üzerinde açık bir etki bırakmaktadırlar. Püskürtme süresinin uzun tutulması ile birlikte bu seyreklik giderek sıklaşmakta ve bu sayede daha orta tonlar oluşmaya başlamaktadır.

Bu üç yöntemden de anlaşılacağı üzere boyanın yüzey üzerindeki dağılımı sık ise koyu, dağılım seyrek ise açık tonlar elde edilmektedir Boyanın yüzey üzerindeki etkisi bu üç ana yöntemle sağlanmaktadır.

Resimde de görüldüğü gibi farklı boya kontrolü yöntemleri ile istenilen leke değerleri sağlanabilmektedir. (Resim Resim 4.1.3.1.)

Resim 4.1.3.2. Püskürtme değerleri.

“Resimdeki numaralanmış leke değerlerinde de görüldüğü gibi sık bir şekilde

püskürtülen boyanın kapatıcı bir etkiye sahip olduğu görülmektedir.”80

Boya dağılımının az olduğu bölgelerde renk değerleri giderek açılmakta ve boya geçişli saydam bir etki bırakmaktadır.