Sporcu Beslenmesi

ÇALIŞMALAR

2.1. Dünya’da Sporcular Üstünde Yapılan Çalışmalar

Bu bölümde 10-25 yaş arası sporcular üzerinde antropometrik, vücut kompozisyonu değerleri, fiziksel-motor özelliklerin karşılaştırılması ve sporcu beslenmesine yönelik son yıllarda dünyada yapılan çalışmalar özetlenmiştir.

2.1.1. Sporcu Beslenmesi

Daneshvar ve ark. (2013) 17-25 yaş arası genç erkek İsfahani (İran) güreşçilerinin diyet davranışları ve beslenme değerleri üstünde çalışmışlardır. Ortalama enerji alımı, karbonhidratlar, proteinler ve yağ miktarının tavsiye edilen diyet miktarından daha yüksek bir orana sahip olduğu ve D vitamini, biotin, çinko, iyot, krom ve molibden hariç, tüm vitamin ve minerallerin ortalama alımları bu güreşçilerde önerilen diyet miktarlarından çok daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir.

Molina-López ve ark. (2013) İspanyol profesyonel hentbol oyuncularında (22 yaş) beslenme eğitimi programının uygulanmasından sonra beslenme durumunun ve beslenme alışkanlıklarının değerlendirmesi üzerine çalışmışlardır. Enerji alımı sürekli olarak önerilen miktarların altında kalmıştır. Toplam enerji alımının bir yüzdesi olarak makro besin alımı, karbonhidratlar için önerilen miktarların altında ve yağlar için önerilen miktarların üzerindedir.

Almeida ve Soares (2003) ergen voleybol sporcularının beslenme ve antropometrik profilleri üzerine Rio de Janeiro şehrinde (Botafogo Futebol Clube ve Fluminense Futebol Clube) iki voleybol kadın (15-19 yaş) sporcu üstünde yaptığı çalışmada, voleybolcuların diyetleri, yüksek enerji ve protein alımı ve düşük karbonhidrat alımından oluşuyordu. Kalsiyum, folat ve E vitamini tüketimi önerilerin altında bulunmuştur.

Cho ve ark. (2013) Kore’de 17-19 yaş arası elit erkek tekvandocuların antrenman sırasında enerji dengesi üstünde çalışmışlardır. Toplam enerji miktarı, C vitamini, kalsiyum ve folat için beslenme yeterlilik oranları tüm oyuncular için önerilen seviyelerin altında kalmış ve sonuçların, elit erkek tekvando oyuncularında optimal sağlık ve performans elde etmek için enerji dengesine dayalı bir spor beslenme programının gerekli olduğunu göstermektedir.

Ameryk ve ark. (2016) Polonya Bydgoszcz Spor Kulübü'nde 11-16 yaş arası futbol oynayan çocuk ve ergenlerde beslenme ve yeme alışkanlıklarının değerlendirilmesi üzerine çalışmışlardır. Katılımcıların sadece % 30'u günde beş öğün yemek yerken %16'sı sabit öğün yemeklerinde kalmıştır. Neredeyse % 30'unda günde bir kez atıştırmalık varken, % 90'ında haftada bir kez fast-food yedikleri ve %88'inde de içeceklerine şeker ekledikleri gözlemlenmiştir. Her on kişiden biri haftada birkaç kez tatlı yerken, %20'si günde bir kez tatlı yiyordu. % 86'sı haftada bir kez balık yerken, % 52 ve % 4'ü günde birkaç kez beyaz ve koyu ekmek yediği gözlemlenmiştir. Sadece % 20'sinde ortalama bir sağlıklı diyet indeksi varken, % 90'ında sağlıksız bir diyet indeksi görülmüştür. Genç futbolcuların beslenmedeki eğitiminin beslenme alışkanlıklarını düzeltmek ve fiziksel

Spriet (2013) basketbol için spor beslenmesi üzerine yaptığı rapor çalışmasında, karbonhidratın hem aerobik hem de anaerobik enerji üreten sistemler için yakıt görevi gördüğü ve bunun basketbol oyuncuları için tercih edilen bir yakıt olduğunu belirtmişlerdir. Yağın ayrıca düşük yoğunluklarda ve aerobik yakıt olarak oyun durmalarında kullanıldığını söylemiştir. Antrenman ve oyunlardan önce, sırasında ve sonrasında karbonhidrat kullanılabilirliğini en üst düzeye çıkarmak için az miktarda protein alımı, kas iyileşmesini hızlandırmak için de önemlidir.

Aerenhouts ve ark. (2008) Flaman ergen (15 yaş) sprint sporcularının beslenme alışkanlıkları üzerine yaptığı çalışmada, katılımcıların %37.5'inde mikro besin takviyesine rağmen vitamin ve mineral alımının genellikle düşük oranda olduğu, çok az sporcunun günlük önerilen günlük besinlerin tümüne ulaştığı ve rafine şekerler, yağ ve mikro besinler açısından sağlıksız beslenme alışkanlıklarının olduğu gözlemlenmiştir.

2.1.2. Antropometri

Zaccagni ve ark. (2011), İtalya milli takım güreşçilerinin (18-33 yaş) antropometrik özelliklerini inceledikleri çalışmada, beden kitle endisi, göğüs ve kalça çevresi, deri kıvrımı kalınlıkları ve kormik index hariç antropometrik değerlerin hepsinde cinsiyetler arasında istatistiksel olarak farklar olduğunu belirtmişlerdir.

Camacho-Cardenosa ve ark. (2018), İspanya Hentbol Ulusal Spor Yetenek Programında hentbol oyuncularının antropometrik ve fiziksel performans özelliklerinde göreceli yaşın (14 yaş) rolünü cinsiyete göre incelemişlerdir. Bunun sonucunda erkek grubunda, birinci ve ikinci yarıyılda doğan oyuncular arasındaki boy, büst yüksekliği,

ağırlık, kol ve bacak çevresinde istatistiksel olarak anlamlı fark bulunduğunu; kadın oyuncularda ise, birinci ve ikinci yarıyılda dünyaya gelen oyuncuların arasında istatistiksel bir farklılık olmadığını bildirmişlerdir.

Lidor ve Ziv (2010), erkek ve kadın adölesan voleybol oyuncularının fiziksel özellikleri, fizyolojik özellikleri ve voleybol becerileri üzerine çalışma (n = 31) yapmışlardır. Erkek milli oyuncuların (adölesan) amatör oyunculara göre daha uzun ve daha ağır olduğu; kadın milli oyuncuların ise amatör oyunculara göre daha düşük vücut yağ değerleri gösterdiği ortaya çıkmıştır. Kadın oyuncularda (adölesan), antropometrik veriler voleybol becerilerinin yeterliliği ve oyun performansı ile ilişkilidir. Genel olarak, daha uzun ve daha ağır bir vücut daha iyi oyun yeterliliği ile ilgilidir. Erkek oyuncularda yeterli sayıda veri olmamasından dolayı antropometri ve oyun yeterliliği arasındaki ilişkilerle ilgili çelişkili sonuçlar yansıtmıştır.

Barbas ve ark. (2016), tekvando sporcularının antropometrik özelliklerini cinsiyet ve yaşa (7-9, 10-11, 12-13, 14-17, 18-32 ve 33+ yaş) göre incelemişlerdir. Çalışmada yaş ile birlikte boy, kilo, beden kitle endisi ve vücut yağ yüzdesinde değişimlerin olduğu, yaş olarak daha büyük grupların gençlere göre daha ağır ve daha uzun olduğu gözlenmiştir.

Perroni ve ark. (2015), 12-17+ yaş arası genç İtalyan futbolcuların antropometrik ve somatotip özellikleri arasındaki farklılıkları araştırmışlardır. Antropometrik değerler ile somatotip değerleri arasında anlamlı farklılıklar olduğu ve genç İtalyan futbolcuların antropometrik özellikleri incelendiğinde, oyuncuların yüksek masküler yapıya ve düşük adipoziteye sahip olduğu gözlemlenmiştir.

Alejandro ve ark. (2015), İspanyol Profesyonel Liginden (ACB, LEB ve EBA) ve gençlik seviyesindeki Milli Takımlardan (U20 ve U18) 110 profesyonel basketbol oyuncusunun antropometrik profillerini ölçerek aralarındaki farkları belirlemek için karşılaştırmışlardır. Kişinin performansını önemli ölçüde artırabilen ve en üst seviyeye geçişi sağlayacak bazı antropolojik ve vücut kompozisyonu farklılıkları olduğu sonucuna varmışlardır. Basketbolcuların oyun içindeki pozisyonları, vücut kütlesi, boy ve vücut parametrelerini ölçen antropolojik ölçümlerle belirlenmiştir ve bu aynı zamanda oyun seviyesinin önemli bir göstergesidir.

Atletler üzerinde yapılan bir çalışmada, elit adölesan ve yetişkin atlet sprint sporcular arasındaki antropometrik özellikler ve sprint başlangıç performansları karşılaştırılmıştır. Katılımcıların yaş oranları 20 yaş altı ve 20 yaş üstü olarak ikiye ayrılmıştır. Her iki cinsiyette de atletlerin boy oranı benzerdir. Yetişkin erkek atletler adölesanlara göre daha ağır, daha büyük uzuv çevresi ve daha yüksek bir iskelet kası kütlesine sahiptir. Yetişkinlerin (kadın) uzuv çevreleri, adölesanlardan (kadın) daha büyük olduğu görülmüştür (Aerenhouts ve ark., 2012).