I. BÖLÜM
4. SOSYAL YARDIMLAġMA
Niğde Gazetesinin incelendiği yıllarda halkın sosyal yardımlaĢma ve dayanıĢmaya ne kadar önem verdiğini görmekteyiz. Halk gerek Ģehrin kalkınması gerekse Ģahsi kiĢiler adına üstüne düĢen görevi yerine getirmek için çaba sarf etmiĢtir. Sosyal yardımlaĢmanın önemini halka vurgulamak ve halka yardım etmeyi aĢılamak için Niğde Gazetesi de üstüne düĢen görevi gazetede “Vatandaş” ismiyle yazdığı küçük notlarla yerine getirmiĢtir.139
Yeni GümüĢ köyünden Tüccar Hacı Öztürk yardıma muhtaç 11 çocuğu giydirmiĢtir. Niğde’de bulunan ilkokul-aile birliği maddi durumu yetersiz 120 öğrenciye her gün öğle yemeği vermeye baĢlamıĢtır. Çocuk Esirgeme Kurumu da bu 120 öğrenciye yeni giysi ve ayakkabı yardımında bulunmuĢtur140
. Fertek köyünde yaĢayan Ali Soydan isimli bir kiĢi, devlet hastanesine iki teneke gazyağı yardımında bulunmuĢtur.141
EskiĢehir ilinde 1950 yılında yaĢanan sel felaketinin ardından, Niğde’de kadınlar bir araya gelmiĢler ve kapı kapı gezerek yardım toplamıĢlardır. Niğde Erkek Sanat Enstitüsü EskiĢehir’de yaĢanan bu doğal afet için toplam 162 lira 50 kuruĢ tutarında para toplamıĢ ve bu parayı Ġl Yardım Komitesine göndermiĢtir. Niğde merkezine bağlı Alay ve Gölcük köyleri 80 kilo bulgur yardımında bulunmuĢtur. Ayrıca Halkevi bir müsamere tertip ederek yardım toplamayı amaçlamıĢtır.142
EskiĢehir’de yaĢanan felaket sebebiyle Niğde’den yapılan yardımlar Ģu Ģekilde olmuĢtur; Kız Sanat Okulu 60 lira, Ġnli Köyü 18 lira, Misli Köyü 62 lira, Asmaz Köyü 16 lira, AğcaĢar Köyü 6 lira para yardımında, Edikli Köyü ise 195 kilo bulgur ve 136 kilo çavdar yardımında bulunmuĢtur143. Çamardı ilçesinden EskiĢehir halkı için 353
138 Niğde Gazetesi, nr: 1370, 30 Ekim 1952.
139 Niğde Gazetesi, nr: 1265, 13 Ocak 1951, bkz. Ek:8. 140 Niğde Gazetesi, nr: 1076, 9 Mart 1949.
141
Niğde Gazetesi, nr: 1160, 7 Ocak 1950. 142 Niğde Gazetesi, nr: 1180, 18 Mart 1950. 143 Niğde Gazetesi, nr: 1182, 25 Mart 1950.
37
kilo fasulye ve 35 lira para, Melendiz Çiftlik köyünden 25 lira, Sultanpınarı köyünden 12 buçuk lira para yardımı gönderilmiĢtir144. EskiĢehir’de yaĢanan sel felaketinden muzdarip olan halk için Kireli köyü 22 lira, Azatlı köyü ise 25 lira para yardımında bulunmuĢtur.145
Türkiye 1950 yılında, Bulgaristan’da bulunan Türklerin sınır dıĢı edilmesi ile ilgili bir sorunla yüz yüze kalmıĢtır. Hükümet, ülkeye gelen göçmenlerin adil bir Ģekilde il ve ilçelere dağıtılmasını sağlamıĢtır. Devlet her Ģehre dağıtılan bu göçmenlerin barınma, yiyecek yardımlarının acil bir Ģekilde yapılması ve iskân ettirilmesi konusunda Valiliklere yazı göndermiĢtir146. 29 Ekim 1950 yılında Bulgaristan Göçmenleri adına bir etkinlik tertip edilmiĢ ve 480 lira para yardımı toplanmıĢtır.147
Gazetenin Basımevi Müdürü Esat Sayıt göçmenler için 120 kiĢilik bir yemek tertip ederek yardımda bulunmuĢtur. Yemekler Esat Sayıt’ın eĢi Nigar Sayıt tarafından hazırlanmıĢtır. Hastane idare memuru Yusuf Önal’da misafirhanede kalan göçmenlere helva dağıtmıĢtır. Niğde Askeri Birlik Komutanı Albay Mehmet Ali Baykal, göçmenlere dağıtılan yemekler için gerekli olan kapların hazırlanmasında destek olmuĢtur. Vali Yardımcısı Cahit Betil ve eĢi Ġclal Betil misafirhanede kalan 42 göçmene 1 Ocak 1951 tarihinde sabah ve öğle olmak üzere yemek dağıtmıĢtır.148
Misafirhanede kalan göçmenlerin, su kabı ve maĢrapaya gereksinimleri olduğu sobacılık iĢiyle uğraĢan Niyazi Öksüz’e bildirilmiĢ ve ihtiyaçları bu kiĢi tarafından karĢılanmıĢtır.149
Bulgaristan’dan gelen göçmenlere Niğde merkez, ilçe ve köylerinden yapılan yardımlardan isimler halinde bir liste oluĢturulmuĢ, yardımların para mı, yiyecek olarak mı yapıldığı belirtilerek bu listeler gerekli yerlere asılmıĢtır. Ayrıca Medine Ercan adlı bir kiĢi Niğde’de bulunan evleri dolaĢarak gelen göçmenler için yardım toplamıĢtır.150
144
Niğde Gazetesi, nr: 1184, 1 Nisan 1950. 145 Niğde Gazetesi, nr: 1186, 8 Nisan 1950. 146 Niğde Gazetesi, nr: 1250, 22 Kasım 1950. 147 Niğde Gazetesi, nr: 1248, 15 Kasım 1950. 148
Niğde Gazetesi, nr: 1262, 3 Ocak 1951. 149 Niğde Gazetesi, nr: 1263, 12 Ocak 1951.
38
Vali Saadettin Ertur, 3 Ocak 1951 tarihinde Niğde’yi ziyarette bulunan Milli Eğitim Bakanı Tevfik Ġleri ile yaptığı görüĢmede UlukıĢla Ortaokulunun inĢaatı için yardım gerektiğini dile getirmiĢ, Valinin bu isteği üzerine Bakan Tevfik Ġleri okul inĢaatı için 3000 liralık bir para yardımında bulunmuĢtur.151
NevĢehir Kaymakamı B. Ahmet Topaloğlu tarafından “Göçmenlere Yardım” hakkında birtakım açıklamalarda bulunmuĢtur. Topaloğlu, Merkezi Ankara’da bulunan Göçmen ve Mültecilere Türkiye Yardım Birliği’nin NevĢehir Ģubesinin açıldığını ve yönetim kurulu üyeliklerine Belediye BaĢkanı Avni Parmaksız, Doktor Kamuran Akman, Ġcra Memuru Fuat BaĢer ve Tarım Öğretmeni Ahmet Esensoy’un seçildiklerini belirtmiĢtir. ġubenin her bucak merkezinde bir çalıĢma kolu ile birlikte bayanlardan oluĢan birleĢme kolunun da kurulduğunu ifade eden Topaloğlu, her köy muhtarının da Ģubenin üyesi olduğunu sözlerine eklemiĢtir. Kaymakam’ın açıklamalarına göre; Acıgöl ve Derinkuyu bucak merkezleri de olmak üzere 3.910 lira para, 5.818 kilogram çavdar, 1.966 kilogram buğday, 16 adet kilim, 8 kat yatak toplanmıĢtır.152
Niğde Ġli Sakarya Ġlköğretim Okulu BeĢinci Sınıf öğrencileri sınıf öğretmenleri Esat TaĢdemir’in önderliğinde, il misafirhanesinde konaklayan 55 göçmen vatandaĢımız için çay, bisküvi ve çerez ikramı yapmıĢlardır. Öğrencilerin bu hareketi tüm Ģehirde gururla ve büyük bir memnuniyet ile karĢılanmıĢtır. Niğde’nin Bor ilçesinde yedek subay olan Nurettin Çamlıdağ’ın verdiği bir konser eĢliğinde Erkek Sanat Enstitüsü tarafından eğlence düzenlenmiĢtir.153
Ankara’da Göçmen ve Mültecilere Yardım Derneğinin ġubesi kurulmuĢ, bunun üzerine Vali Saadettin Ertur baĢkanlığında bir toplantı yapılarak Niğde’de bu derneğin bir Ģubesinin açılmasına karar verilmiĢtir. Niğde’de açılan dernek için baĢkan, baĢkan yardımcısı, muhasip üye, sekreter, denetleyici ve halktan gelen yardımların toplanmasını sağlayacak olan memurlardan oluĢan 15 kiĢilik bir kurul oluĢturulmuĢtur. Niğde’de Ģubesi resmi olarak açılan derneğin aldığı kararlar Ģunlardır;
- Derneğin iĢleri, Ģubenin kuruluna seçilen 15 kiĢi ve Kızılay ile birlikte Kızılay binasından yürütülecektir.
151
Niğde Gazetesi, nr: 1269, 27 Ocak 1951. 152 Niğde Gazetesi, nr: 1269, 27 Ocak 1951. 153 Niğde Gazetesi, nr: 1271, 3 ġubat 1951.
39
- Derneğe yapılan yardımlar Kızılay makbuzları ile alınacaktır. - Derneğe üye olmak isteyen kiĢiler kabul edilecektir.154
Niğde’ye gelecek göçmenler için Vali Saadettin Ertur ve eĢinin önderliğinde Niğde Yüksek Tahsis Öğrencilerinin bir eğlence düzenleyeceği haber edilmiĢtir155
. ġehre gelen göçmenler için her mahalleden aydın kiĢiler seçilmiĢ ve göçmenlere yardım cemiyeti kurulmuĢtur. Bu cemiyet ilk toplantısını 26 ġubat 1951 tarihinde lise salonunda yapmıĢtır. Toplantı Lise Müdürü Naci Ecer’in eĢliğinde yapılmıĢ, yardımların nasıl ve kimler tarafından yapılacağı gibi konular kararlaĢtırılmıĢtır.156
29 Mayıs 1951 tarihinde Kore savaĢı sebebiyle, Kore DeğiĢtirme Birliğinin Niğde’den geçeceği haberi alınmıĢ, bütün halk birliğin Ģehre gelmesini büyük ilgiyle beklemiĢtir. Birliği istasyonda Belediye BaĢkanı Naim Erem Niğde halkı adına karĢılayarak hoĢ geldiniz dileklerini iletmiĢ, bazı hediyeler takdim etmiĢtir. Birliğin ikinci kafilesi Ģehirden geçerken ise tüccarlık iĢiyle uğraĢan Yusuf Dönmez tarafından bir sepet elma ve diğer esnaflardan ise bazı hediyeler verilmiĢtir.157
Bulgarlar tarafından sınır dıĢı edilen göçmenler için Valiliğin desteğiyle Niğde’de yapılan yardımlar gazetede Ģu Ģekilde sıralanmıĢtır;
- Aksaray’da 3 tane göçmen köyü kurulmuĢtur. 60 hanenin barınması için çalıĢmalar yapıldığı haber edilmiĢtir.
- NevĢehir’de 21, GülĢehir’de 18, Çamardı da 23, Niğde merkeze bağlı olan köylerde ise 83 adet göçmen evi inĢa edilmiĢtir. Ayrıca eski durumda olan 80 eve tadilat yapılmıĢtır.
- Ev verilen göçmenlere ek olarak toprakta verilmiĢtir.
- Ziraat bankası tarafından göçmenlere tohumluk ve ziraat aletleri tevzi edilmiĢtir.
- Valilik tarafından hububat yardımı yapılmıĢtır.158
Niğde Fakir Çocuklar Komitesi ve yardımcıları, yoksul ve anne babası olmayan çocuklara iki ay boyunca yemek dağıtma kararı almıĢ, yemek 3 Mart 1952 tarihinde dağıtılmaya baĢlanmıĢtır. Her gün bir kiĢi evinde yemek piĢirmiĢ, okul
154 Niğde Gazetesi, nr: 1273, 10 ġubat 1951. 155 Niğde Gazetesi, nr: 1277, 24 ġubat 1951. 156
Niğde Gazetesi, nr: 1278, 28 ġubat 1951. 157 Niğde Gazetesi, nr: 1297, 31 Mayıs 1951. 158 Niğde Gazetesi, nr: 1316, 18 Ekim 1951.
40
tarafından yönlendirilen bir kiĢi tarafından da bu yemekler çocuklara dağıtılmıĢtır. Yemek piĢiren kiĢilerin isimleri tek tek gazetede yer almıĢtır.159