Bu siteler kullanıcıların kendi profillerini oluşturmasına, istedikleri insanlarla site üzerinde grup oluşturmasına, üyelerin birbiriyle mesajlaşmasına ve oyun oynamasına izin veren uygulamalardır. Bu siteler videolardan, resimlerden, yazılardan, fotoğraflardan oluşur ve herhangi bir ücrete tabii değillerdir. Popüler ağ sitelerine örnek olarak: Facebook, Linkedln, Google+ gösterilebilir (Kara, 2013: 60). Kişisel olarak oluşturulan bu siteleri, sosyal medya aracılığıyla tanınırlığını artırmak amacıyla bazı kurumlarda kullanmaktadır. Bu ağlara bireyler özgürce bilgi yükleyebilmekte, paylaşımlarda bulunabilmektedir.
34 Sosyal ağ siteleri üzerinden hiçbir sansüre maruz kalmayan kullanıcılar bu siteler üzerinden özgürce fikir alışverişinde bulunabilmekte, yaptırım gücü olan etkin gruplar haline gelebilmektedir (Gündüz ve Engin, 2016: 48). Kişisel olarak kurulan bu siteler bireylerin düşüncelerini paylaşmasına yardımcı olmasının yanı sıra, ortak paydada buluşan insanların bir araya gelmesine katkı sağlamaktadır.
1.8.1 Fotoğraf ve Video PaylaĢım Siteleri
Bu sitelerde kullanıcılar kendi çektikleri veya bir başka yerden edindikleri fotoğrafları ve videoları başka kullanıcılarla paylaşabilmektedirler. Fotoğraf veya video paylaşan ya da gören kişi yorum yapabilme imkânına sahiptir. Bu sitelere Youtube, İnstagram örnek olarak gösterilebilir (Kara, 2013: 61).
―Bir video paylaşım platformu olan Youtube, merkezi Amerika Birleşik Devletleri, San Bruno California eyaletinde bulunan bir video barındırma sitesidir. Site 2005‘te 3 eski Paypal çalışanı olan Steve Chen, Chad Hurley ve Javed Karim tarafından kurulmuştur. 2006 yılında ise site 1.65 milyar dolar ile Google tarafından satın alınmıştır. Şu an halen bir Google kuruluşu olarak yayınına devam etmektedir. Sitenin genel amacı kullanıcılarına video yükletmek, bu videoları izletmek ve bu videoların paylaşılmasını sağlamaktır‖ (Bayram, 2016:1).
Youtube başlarda sadece bir kişiden oluşan video paylaşım platformuyken, çok kısa süre içerinden milyonlarca insan tarafından kullanılan video paylaşım sitesi haline dönüşmüştür. Youtube yeteneklerini tüm dünyaya sergilemeye çalışan müzisyenler, sinemacılar, komedyenlerden oluşan bir kitle yaratmaktadır (Ying, 2007: 16).
2010 yılı ekim ayında Kewin Systrom ve Mike Krieger isimli iki kişinin fotoğraf paylaşım sitesi olarak kurduğu İnstagram aracılığıyla günümüzde kısa video paylaşımı da yapılmaktadır (Özutku vd., 2014: 136).
Instagram üzerinden kullanıcılar fotoğraflar ve videolar üzerinde oynama yapabilmekte ve paylaşımlarda bulunabilmektedir. Tıpkı Facebook gibi paylaşılan içerikleri diğer kullanıcılar beğenebilmekte ve yorum yapabilmektedir.
35 1.8.2 Bloglar
Bloglar bir konu hakkında uzman olan biri veya birilerinin oluşturdukları bilgi ve birikimleri dünya ile paylaşmak istedikleri internet siteleridir. Bloglar genellikle dünya ile iletişime geçmek isteyen bireyler tarafından oluşturulur. Kurum blogları da vardır, fakat en popüler olanlar kişisel oluşturulmuş bloglardır (Scott, 2009: 68).
Bloglar genellikle teknik bilgi gerektirmez. Genel olarak bloglar kullanıcıların kendi istedikleri gibi hazırladıkları kişisel web sitesi görünümündedir. (Yamamoto ve Şekeroğlu, 2014: 24-25).
Bloglar, kullanıcıların kronolojik sıraya göre paylaşım yapabildikleri, ek olarak bu paylaşımlara video, ses, fotoğraf yükleyebildiği blogspot, blogger wordpress gibi günlük platformlardır (Kara, 2013: 61).
Bloglar genellikle bir konu üzerinde uzman ve çalışmaları olan kişiler tarafından oluşturulmaktadır. Oluşturulan bu bloglarda kişiler uzman oldukları konularda çeşitli bilgi paylaşımında bulunmakta ve takipçilerinden gelen yorumlara, sorulara cevap vermektedir.
Diyalog kurma amacıyla kullanılan araçlar olarak tanımlanan blogların hemen hemen hepsi okuyucularının yorumlarına açıktır. Blogların bu özelliği onları sıradan gazete yazılarından daha etkili kılmıştır (Güçdemir, 2012: 36).
Bloglar bilgiye ulaşmak amaçlı çok geniş yelpazelere sahiptir. Çoğu bloglar kendi faaliyetleri hakkında iç görüde bulunmak ve faaliyetlerini, kendilerini anlatmak amaçlı kurulmuştur (Poynter, 2012: 365). Blog oluşturmanın zor ve zahmetli buna karşılık sosyal medya hesabı oluşturmanın oldukça basit olması sebebiyle önceki yıllarda sosyal medyanın blogların yerini alacağı ve blogların yavaş yavaş yok olacağı konuşuluyordu. Oysa günümüzde sosyal medya platformları bloglarla zenginleştiriliyor, bloglar ise sosyal medya aracılığıyla tanıtılıyor (Godın, 2014: 81).
36 1.8.3 Mikrobloglar
Mikrobloglar anlık ve kısa içerikler paylaşmamıza izin veren platformlardır. Bu platformlar genellikle tanınmış isimler tarafından bilgi paylaşmak amacı ile kullanılır. Mobil araçlardan da paylaşıma izin veren mikrobloglar dünyanın en hızlı duyuru yapan platformlarıdır (Özutku vd., 2014: 126-127). Siyasiler ve ünlüler tarafından oldukça fazla tercih edilen mikrobloglar ile o anki durum, görüş, düşünce anında paylaşılmakta takipçilere içinde bulunulan durum kısaca özetlenmektedir.
Belirli sayıda harfle anlık kısa içeriklerden oluşmaktadır. O anda insanların ne yaptığını da anlatmaya yarayan microbloglara 140 harf sınırlaması ile Twitter örnek gösterilebilir (Kara, 2013: 61).
Twitter, günümüzde kullanıcılardan gelen talepler doğrultusunda harf sınırlamasını 140‘dan 280‘e çıkarmıştır.
1.8.4 Sanal YaĢam Simülasyonları
Normal hayatın dışında sanal ortamda kullanıcılarına ikinci bir oyun gibi hayat sunan sitelerdir. Second life örnek olarak gösterilebilir. Bu sitelerin kullanıcıları kendi kimliklerini yaratarak sanal ortamda bir oyuna dahil olmaktadır (Kara, 2013: 61). Sanal yaşam simülasyonları dilediğimiz gibi kimlik oluşturmamıza izin vermektedir. Oluşturulan bu kimlik ve sanal insan aracılığıyla diğer insanlarla tanışma, sohbet etme, arkadaşlık kurma imkânı tanımaktadır. Bu siteler günlük hayatın stresinden kaçmaya yardımcı olurken sosyalleşme imkânı da tanımaktadır.
1.8.5 Sanal Oyun Simülasyonları
Kullanıcıların tanıdıkları veya tanımadıkları kişilerle aralarında mesajlaşarak oyun oynadıkları World Of Warcraft ve Steam gibi sitelerdir (Kara, 2013: 61). Sanal ortamda gerçekleştirilen oyunlar genellikle karşılıklı iki veya daha fazla kişi arasında gruplar oluşturularak oynanmaktadır. Hiç tanımadığınız kişilerle de gerçekleştirebildiğimiz sanal oyunlar kişilerin çok kısa süre de olsa istedikleri kimliğe bürünmesine izin vermektedir.
37 Sosyal medya platformları içerisinde yer alan oyunlar da kitle iletişim araçlarına birer örnektir. Karşılıklı iş birliğiyle oynanan sosyal medya oyunlarında her oyuncu üzerine düşen görevi yapmak ile yükümlüdür. Dünyanın her tarafından oyuncunun katılabildiği bu oyunlar kişilere sosyalleşme ve farklı kültürleri tanıma imkânı vermektedir (Çakmak, 2017: 239).
1.8.6 Wikiler
Kullanıcıların çeşitli konularda bilgilerini paylaştıkları ve bu şekilde bir bilgi kılavuzu oluşmasını sağlayan wikipedia gibi sitelerdir (Kara, 2013: 62). ―What I Know is‖ in kısaltması olan wikiler kullanıcılarının oluşturduğu sanal ansiklopedilerdir. İsteyen herkesin erişebileceği wikilere bilgi eklenebilir, var olan bilgiye ek yapılabilir veya bilgiler değiştirilebilir. Wiki sayfalarından kullanıcıların oluşturduğu linkler bilgiye doğrudan ulaşmaya yardımcı olmaktadır.
İnsanların birbirleriyle iletişim kurmak amacıyla gerçekleştirdiği bir etkinliktir. Wikiler aracılığıyla gruptaki herkes mesaj gönderebilir mesajlar e-posta yolluyla kullanıcılar dağıtılır. Wikilerden kullanıcılar attıkları mesajları değiştirebilir veya silebilir (Scott, 2009: 107). Wikiler içerik yönetim sistemi olarak da kullanılmaktadır. Binlerce insanın yazdıklarından oluşan büyük bilgi toplulukları kolayca wiki altyapısı kullanılarak denetlenebilir ve izlenebilir. Fakat genelde denetleme fazla yoktur ve herkes wikilere bilgi girişi yapabilir (Eldeniz, 2010: 22).