Günümüzde küreselleşmenin neden olduğu en önemli sorunlardan biri çocuk yoksulluğudur. 21. yüzyılın ilk yarısında, dünya üzerinde 1,5 milyar çocuk yoksulluk içinde yaşamaktadır. Bu çocuklar, başta sağlık, barınma, temiz su gibi temel ihtiyaçları yanında eğitim, katılım gibi sosyal ve gelişimsel haklarını da kullanamamaktadırlar (Unıcef: 2006).
Türkiye gelişmekte olan bir ülke olmasının bir sonucu olarak hızlı ekonomik değişimlerin yaşandığı bir ülkedir. Dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi Türkiye’de de 1980–2001 yılları arasında yaşanılan ekonomik krizler, gelir eşitsizliğine, sosyoekonomik sınıflaşmanın artmasına ve yoksulluğa neden olmuştur. Bu durum Türkiye’nin genç bir nüfusa sahip olması nedeniyle en çok çocukları etkilemiş ve çocuk yoksulluğu hızla artmıştır. Devlet İstatistik Enstitüsü’nün gerçekleştirdiği 2004 verilerine göre, Türkiye’de yaklaşık 7 milyon çocuk yoksulluk içinde yaşamakta ve çocuklu çekirdek ailede bulunan fertlerin yoksulluk oranı yüzde 17,41 olurken, çocuksuz çekirdek ailelerde bu oran yüzde 10,41’e düşmektedir (DİE, 2004: 359).
Türkiye’de sosyal ve ekonomik yoksulluğun çocuklar üzerindeki etkilerinin ortadan kaldırılması ya da en aza indirilmesi için kabul edilen Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü’nün Kuruluş Kanunu olan 2828 sayılı kanununa göre:
● Sosyal yardım ve hizmetlerle ilgili esasları, sosyal hizmetler politikası ve hedeflerine uygun olarak tespit etmek, çalışma plan ve programlarını hazırlamak, uygulamak ve bu konuda kurum ve kuruluşlar arasında ilgili bakanlık adına koordinasyon ve işbirliğini sağlamak,
● Öncelikle çocuğun aile içinde yetişmesi ve desteklenmesi için aileyi eğitim, danışmanlık ve sosyal yardımlarla güçlendirmek, korumaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk, özürlü ve yaşlıların tespiti, bunların korunması, bakımı, yetiştirilmesi ve rehabilitasyonlarını sağlamak üzere gerekli hizmetleri yürütmek,
● Çalışan ana babalar ile yurt dışındaki işçilerin çocuklarının bakımı ve korunmasını sağlamak amacıyla imkanları ölçüsünde gündüzlü veya yatılı kuruluşlar kurmak ve işletmek,
● Yoksulluk içinde olup da temel ihtiyaçlarını karşılayamayan ve yaşamlarını en düşük düzeyde dahi sürdürmekte güçlük çeken kişi ve ailelere kaynakların yeterliliği ölçüsünde maddi yardımlarda bulunmak amacıyla gerekli hizmet ve programları geliştirmek ve uygulamak,
● Kurum görevlerinin yerine getirilmesinde yardımcı olmak amacıyla halkın gönüllü katılımını sağlamak ve organize etmek. Toplumun örf, adet ve inançlarına göre yapacağı yardım ve bağışlara ilişkin programlar geliştirmek ve yürütülmesini sağlamak, bu amaçla ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kuruluşlar arasında işbirliği yapmak, yardımda bulunmak isteyen kişi, kurum ve kuruluşlara yol göstermek,
● Dernek ve vakıfların sosyal hizmetler alanındaki faaliyetlerini yönlendirmek, ● Sosyal yardım ve hizmetlerle ilgili alanlarda araştırma, yayın ve tanıtma faaliyetlerinde bulunmak, uluslararası düzeyde sosyal hizmet uygulamalarını izlemek, değerlendirmek ve uluslararası kuruluşlarla işbirliğinde bulunmak,
● Toplumun değişen ihtiyaçlarına göre özürlüler ve diğer sosyal hizmet alanlarında, kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek, bunun için uygun gördüğü sosyal hizmet kuruluşlarını genel esaslar çerçevesinde kurmak ve işletmek,
● Ailenin bütünlüğünü korumak, parçalanmış ailelerin korunmaya, yardıma ve bakıma muhtaç fertleriyle çocuklarına her türlü maddi, manevi ve sosyal destek sağlamak; bu amaçla gerekli planları yapmak, eğitim faaliyetlerinde bulunmak,
● Doğal afetler nedeniyle ortaya çıkabilecek sorunların çözümüne yönelik sosyal hizmetleri önceden planlamak, afetzedelerin ivedi gereksinimlerini karşılamaya ve afet sonrası sorunlarını çözmeye yönelik geçici veya sürekli hizmetleri yerine getirmek, afetle bağlantılı göçler ve göçmenlerle ilgili her türlü sosyal hizmeti gerçekleştirmek.
Ayrıca oluşturulan, ‘Çocuk ve Gençlik Merkezler’i aracılığı ile çocuklara ve ailelerine rehberlik, eğitim, rehabilitasyon hizmetleri verilmektedir. Merkezler aracılığı ile sokakta yaşayan ve çalışan çocuklar okula başlatılmakta, iş ve meslek edindirme programlarına alınmakta, ailesinin yanına döndürülmekte, nüfusa kayıtlı olmayanların kayıt işlemleri tamamlanmakta, beslenme ve sağlık sorunları çözümlenmektedir.
Türkiye’de sosyal ve ekonomik yoksunluk içerisinde bulunan çocuklara, gençlere, yetişkinlere, özürlülere, yaşlılara, ailelere ve topluluklara yönelik maddi ve manevi içerikli sosyal hizmetleri planlamak, uygulamak ve uygulamasını teşvik etmek, rehberlik sağlamak, yönlendirmek, koordine etmek ve denetlemekle görevli Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, konuyla ilgili olarak IPEC, UNICEF projeleri ve kendi çalışmaları ile önemli katkılar sağlamış ve ÇHS’nin Türkiye’deki uygulamalarının izlenmesi ve koordinasyonun sağlanması görevi, SHÇK’ye verilmiştir.
Ayrıca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile ILO arasında imzalanan protokol gereği Çalışan Çocuklar Bölümü oluşturulmuş ve bölüme ülkemizde yapılan ILO/IPEC projelerinin koordinasyonu görevi de verilmiştir. Bu kapsamda Çalışan Çocuklar Bölümü tarafından ILO ile imzalanan projelerin de gereği olarak, Çocuk işçiliği konusu ile ilgili tarafları bir araya getirmek üzere belirli aralıklarla danışma kurulu toplantıları yapılmaktadır. Bu toplantılarda çocuk işçiliğine yönelik verileri toplamak ve dağıtmak, kurumlararası eşgüdümü sağlamak ve bu kapsamda yapılanların tartışılması ve yapılması planlananların belirli bir program çerçevesinde planlanıp uygulanması ve işbirliğini geliştirecek ortamların hazırlanması amaçlanmaktadır (ÇSGB, 2009).
2828 sayılı kanun gereğince, SHÇEK bu görevlerini yerine getirirken öncelikle çocuğun aile içinde yetiştirilmesi ve desteklenmesi için ailenin eğitim, danışmanlık ve sosyal yardımlarla güçlendirilmesi, korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocukların, özürlü ve yaşlıların tespit edilmesi, bunların korunması, bakımı, yetiştirilmesi ve rehabilitasyonlarının sağlanabilmesi için diğer kuruluşlarla işbirliğine gitmesi gerekmektedir.
Bu nedenle SHÇK’nin TRT ile gerçekleştirdiği işbirliği sonucunda, çocukların beslenme ve sağlık sorunları, sokakta yaşayan ve çalışan çocukların okula başlatılması, iş ve meslek edindirme programlarına alınmaları, bu çocukların ailelerinin yanına döndürülmesi için yapılması gerekenler konusunda, çocuklara ve ailelerine yönelik rehberlik ve eğitim amaçlı programlar gerçekleştirilebilir ve bu programlar aracılığıyla başta aileler olmak üzere kamuoyunda hızlı ve etkili bir duyarlığın yaratılması sağlanabilir.