Bu bölümde araştırma ile ilgili yapılan çalışmalar sonucunda ulaşılan “Sonuçlar” ve bu sonuçlar ışığında yapılan “Öneriler” kısmı yer almaktadır.
5.1. Sonuçlar
Bu bölümde araştırma ile ilgili yapılan çalışmalar sonucunda ulaşılan “Sonuçlar” ve bu sonuçlar ışığında yapılan “Öneriler” kısmı yer almaktadır.
Bu araştırmanın betimsel analizi sonucunda elde edilen sonuçlar şunlardır:
1. I. Kademe sınıf öğretmenlerin en sık karşılaştıkları istenmeyen davranışlar;
“izin istemeden konuşmak”, “sınıfta izinsiz dolaşmak”, “arkadaşlarını şikayet etmek”, “küfür etmek”, “kavga etmek” ve “yalan söylemektir.
2. II. Kademe öğretmenlerinin en sık karşılaştığı istenmeyen davranışlar; “ders
esnasında ders dışı etkinliklerle ilgilenmek”, “dersi dinlememek”, “izin almadan konuşmak”, “derse hazırlıksız gelmek” ve “ arkadaşlarıyla kavga etmektir.”
3. Öğretmenler istenmeyen davranışların nedenleri olarak en çok; “aile içi
problemler”, “ailelerin çocukların eğitimine gerekli önemi göstermemesi”, “ailenin çocuklarına karşı olumsuz tutum ve davranış sergilemesi”, ve televizyon ve diğer medya araçlarının şiddet eğilimli programları” nı göstermektedirler.
4.Öğretmenlerin istenmeyen davranışlara karşı kullandıkları yöntemler;
“sözlü uyarı”, “görmezden gelme”, “beden diliyle uyarı”, “ öğrenci ile birebir konuşma”, “sevdiği bir şeyden mahrum bırakmak” ve “öğrencinin ailesine haber vermek” tir.
5. İstenmeyen davranışları önlemeye yönelik yaklaşımlardan en etkili olanları;
“dersi öğrencinin dikkatini çekecek şekilde işlemek”, “öğrenciyle birebir ilgilenmek”, “olumlu davranışlarında öğrenciyi ödüllendirmek”, okul, aile ve öğretmenin iletişim içinde olması” dır.
6. İstenmeyen davranışları önlemeye yönelik yaklaşımlardan sonra istenmeyen
Katılımcılar İstenmeyen davranışları önlemeye yönelik yaklaşımlardan sonra istenmeyen davranışın birden bire ortadan kalkmadığını, belirli bir süre içinde tekrarlanmalar olsa da eğer öğretmen bu konuda sabırlı ise sorunun çoğu zaman ortadan kalktığını belirtmişlerdir. Bazen aynı istenmeyen davranışın çözümü farklı öğrencilerde farklı yaklaşımlar gerektirdiğini, öğretmenin bu durumda bireysel farklılıkları göz önünde bulundurması gerektiğini, İstenmeyen davranış ortadan kalktıktan bir süre sonra tekrarlıyorsa bu davranışı önlemeye yönelik yaklaşımların değiştirilmesini belirtmişlerdir. Öğrencinin istenmeyen davranışını görmemezlikten gelme, fiziksel cezalar, aile ile iletişim kurmama ya da olumlu davranışta ödül kullanmama istenmeyen davranışları kısa süreli ortadan kaldırdığını, Okul ile ailenin işbirliği istenmeyen davranışların tekrarlanma sıklığını azalttığını belirtmişlerdir. 5.2. Öneriler
Araştırmanın sonunda elde edilen bulgulara dayanılarak uygulayıcılara ve araştırmacılara şu önerilerde bulunulabilir;
1. Öğretmenler, öğretmen- veli işbirliğinde görüşmelerin planlama ve yürütme
biçimini, öğrencilerle ilgili problemlerin tartışılması için gerekli olanakları sağlamalıdır.
2. İstenmeyen davranışlara müdahalede hiyerarşik bir sıra izlenmelidir.
3. Öğretmenlerin iletişim becerilerini geliştirmeye ve daha etkili
kullanabilmelerine yönelik hizmet içi eğitim kursları düzenlenerek katılımları sağlanmalı.
4. Okul yöneticileri çevreye yönelik etkinlikler düzenleyerek, okul ve toplum
arasındaki ilişkileri güçlendirmelidir.
5. Okulun fiziksel koşulları iyileştirilmeli, araç gereç ve materyal eksiklikleri
tamamlanmalıdır.
6. Araştırma sonuçlarına göre; istenmeyen öğrenci davranışlarını önlemeye
7. İstenmeyen davranışların temelini oluşturabilecek öğrencinin ekonomik ve sosyal yaşamı ile istenmeyen davranışın ilişkisini ortaya çıkarabilecek bir araştırma yapılabilir.
Nicel araştırma yöntemi ile yapılan benzer araştırmalar sonuçlarına göre sınıf öğretmenleri istenmeyen davranışların nedenleri olarak aile ve çevrenin olumsuz etkilerini belirtmişlerdir. Sınıfın yapısı, öğretmenden kaynaklanan nedenlerinde etkili olduğunu ancak bu konuda her hangi bir çalışma yapmadıklarını belirtmişlerdir.
KAYNAKÇA
Akar, İ. (2004). Öğrenci Davranışlarını Etkileyen Etmenler. Sınıf yönetimi. (Ed: Zeki Kaya).
Ankara: Pagem A Yayıncılık, 19-42.
Aksoy, N. (2000), Sınıf içi disiplin sorunlarını azaltmada izlenebilecek temel yaklaşımlar. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5-9.
Aydın, A. (2003). Sınıf yönetimi. İstanbul. Alfa Basım.
Bal, T. (2005). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin disiplin anlayışları ve kullandıkları disiplin yöntemleri. (Yüksek Lisans Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Başar, H. (1999). Sınıf Yönetimi. Ankara. Milli Eğitim Basımevi.
Çakmak, M. Sınıf Ortamı ve Grup etkileşimi. Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar. (Ed:.Leyla Küçük ahmet).
Çelik, V. (2003). Sınıf yönetimi. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara.
Ekici, G. (2004). İlköğretim I. Kademe öğretmenlerinin sınıf yönetimi profillerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 29 (131) , 55-60.
Erdem, A. Kamacı,S. Aydemir, T. Birleştirilmiş sınıfları okutan sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar: Denizli örneği. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 1(1- 2), 3-13.
Girmen, P. Anılan,H. Şentürk, İ. Öztürk, A. (2006). Sınıf öğretmenlerinin istenmeyen öğrenci davranışlarına gösterdikleri tepkiler. Kıgızistan- Türkiye
“Manas” Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15.
Gordon, T.(2001). E.Ö.E. Etkili Öğretmenlik Eğitimi. (Çev: Emel Aksay) İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Hoşgörür, V. (2002). Sınıf yönetimde yapısalcı yaklaşım. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19, 73-78.
İpşir, D. (2002). Sınıf yönetiminde öğrencilerle sağlıklı iletişim kurabilmenin ve olumlu sınıf ortamı yaratmanın rolleri. Milli Eğitim Dergisi, 153-154.
İra, N. (2004). Etkili sınıf yönetimi ve aktif öğrenme. Çağdaş Eğitim Dergisi, 310, 34-39.
Karaçalı, A. (2006). Sınıf yönetimini etkileyen fiziksel değişkenlerin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 7, ( 1 ) , 145- 155.
Kazu, H. (2002). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin sınıf kurallarına ilişkin görüşleri ve uygulamaları. Eğitim Araştırmaları Dergisi. 9,79-85.
Korkmaz, İ. (2004). İstenmeyen Davranışların Önlenmesi. Sınıf yönetimi. (Ed: Zeki Kaya ).Ankara: Pagem A Yayıncılık.
Memişoğlu, S. P. (2005). Sınıf ortamında istenmeyen davranışlara yol açan öğretmen davranışları. Çağdaş Eğitim Dergisi. 323, 32-39.
Özdemir, M. Çağatay.(2007). Sınıf Yönetimi. Ankara Ekinos danışmanlık hiz. ve bas. yay. dağ. San. ve Tic. Ltd. şti. 234
Sadık, F. (2006). Öğrencilerin İstenmeyen Davranışları ve Bu Davranışlarla Baş Edilme Stratejilerinin Öğretmen, Öğrenci ve Veli Görüşlerine Göre İncelenmesi ve Güvengen Disiplin Modeli Temele Alınarak Uygulanan Eğitim Programının Öğretmenlerin Baş Etme Stratejilerine Etkisi.(Doktora Tezi). Adana. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
Sadık, F.(2002). İlköğretim I.Aşama Sınıf Öğretmenlerinin Sınıfta Gözlemledikleri Problemler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 10/ Sayı:10
Sarıtaş, M. (2006). Öğretmen adaylarının değerlendirmelerine göre sınıfta istenmeyen öğrenci davranışın değiştirmek ve düzeltmek amacıyla yararlanılan stratejiler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 19 ( 1 ), 167-186.
Terzi, A. R.(2002). Sınıf yönetimi açısından etkili öğretmen davranışları. Milli Eğitim Dergisi. 155-156.
Tümkaya, S. (2005). Öğretmenlerin sınıf içi disiplin anlayışları ve tükenmişlikle ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 44, 549-568.
Yavuzer, H.(2004). Eğitim ve Gelişimin Özellikleriyle Okul Çağı Çocuğu. (10.Baskı). İstanbul Remzi Kitabevi
EK-2. Görüşme Formu Değerli Öğretmenler;
Elinizdeki bu form; sizlerin sınıf içinde öğrencilerinizde gözlemlediğiniz istenmeyen davranışları ve bunları önlemeye yönelik uygulamalarınızı incelemek üzere hazırlanmıştır. Vereceğiniz bilgiler başka bir amaç için kullanılmayacaktır. Samimi ve içtenlikle vereceğiniz cevaplardan dolayı şimdiden teşekkür eder, meslek hayatınızda başarılar dilerim.
Cinsiyeti: B E Yaş: Kıdem Yılı: Okuttuğu Sınıf: Sınıf Mevcudu: Branşı:
1.Sınıfınızda en çok karşılaştığınız istenmeyen davranışlar nelerdir? 2.Bu istenmeyen davranışların nedenleri sizce neler olabilir?
3.Sınıfınızda karşılaştığınız istenmeyen davranışların çözümüne ilişkin yaklaşımlarınız nelerdir? Lütfen açıklayınız.
4.İstenmeyen davranışları önlemeye yönelik yaklaşımlardan en etkili olanı lütfen ifade ediniz.
5.İstenmeyen davranışları önleme yönelik yaklaşımlardan sonra istenmeyen davranışların tekrarlanma(sönme) durumuna ilişkin gözlemleriniz nelerdir? Açıklayınız.
Leman ELBAN Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı