10-12 yaşlarındaki öğrencilerin saldırganlık eğilimlerini ve bunu etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılan bu çalışmada, aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir.
1. Öğrencilerin Saldırganlık Bunalımı” için 44.52±8.94, “Yansıtılmış Saldırganlık” için 43.07±8.12, “Kendine Yönelik Saldırganlık” için 14.29±4.12, “Prososyal Saldırganlık” için 28.50±5.18, “Antisosyal Saldırganlık” için 23.91±6.45 puan ortalamalarına sahip oldukları görülmüştür (Bkz. Tablo 4.2).
2. Erkek öğrencilerin “Yansıtılmış Saldırganlık, Kendine Yönelik Saldırganlık ve Antisosyal Saldırganlık” puan ortalamalarının kız öğrencilere göre daha yüksek olduğu bulunmuştur (Bkz. Tablo 4.3, p<0.05).
3. Annesi ortaokul mezunu olan öğrencilerin “yansıtılmış saldırganlık” puan ortalamaları annesi okur yazzar olmayan, ilkokul ve lise mezunu olan öğrencilerin puan ortalamalarından; annesi ortaokul mezunu olan öğrencilerin “antisosyal saldırganlık” puan ortalamaları annesi okur yazar olmayan, okur yazar olan ve ilkokul mezunu olan öğrencilerin puan ortalamalarından daha düşük bulunmuştur (Bkz. Tablo 4.5, p<0.05).
4. Babası okur-yazar olan öğrencilerin “saldırganlık bunalımı” puan ortalamalarının babası okur yazar olmayan, ilkokul ve ortaokul mezunu olan öğrencilerin puan ortalamalarından daha düşük olduğu bulunmuştur (Bkz. Tablo 4.5, p<0.05).
5. Öğrencilerin, anne ve babalarının çalışma durumuna, babalarının iş türüne (Bkz. Tablo-4.6), ailelerinin tipine, kardeş sayısına ve doğum sırasına (Bkz.
Tablo-4.7) göre saldırganlık puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır (p> 0.05).
6. Kronik hastalığı olan öğrencilerin “kendine yönelik saldırganlık” puan ortalamalarının kronik hastalığı olmayan öğrencilere göre daha yüksek olduğu bulunmuştur (Bkz. Tablo 4.8, p<0.05).
7. Ailede kararlara katılan öğrencilerin “saldırganlık bunalımı”, “yansıtılmış saldırganlık” ve “prososyal saldırganlık” eğilimlerinin kararlara katılmayan öğrencilere göre daha yüksek; “antisosyal saldırganlık” eğilimlerinin daha düşük olduğu bulunmuştur (p<0.05). “Kendine yönelik saldırganlık” eğilimleri arasında ise anlamlı bir fark bulunmamıştır (Bkz. Tablo 4.9).
8. Annenin çocuğa “ bağırma, kızma+ tokat atma, dövme” ve “bağırma, kızma” olan öğrencilerin “Yansıtılmış Saldırganlık” puan ortalamalarının, sinirlendiği zaman verdiği tepki “hiçbir şey yapmama” olan öğrencilerin puan ortalamalarından istatistiksel anlamlılıkta daha yüksek olduğu saptanmıştır (Bkz. Tablo 4.10).
9. Sinirlendiklerinde babaları “bağıran, kızan” öğrencilerin “yansıtılmış saldırganlık” eğilimleri “bağıran, kızan,tokat atan ve döven” grubu haricinde diğer gruplardan daha yüksek bulunmuş, sinirlendiklerinde babaları “bağıran, kızan,tokat atan ve döven” öğrencilerin “yansıtılmış saldırganlık” eğilimleri ise tüm gruplardan istatistiksel anlamlılıkta daha yüksek bulunmuştur (Bkz. Tablo 4.10).
10. Sinirlendiklerinde anne-babası birbirlerine “bağıran” öğrencilerin “antisosyal saldırganlık” puan ortalamalarının, anne-babası birbirlerini “döven, birbirlerine bir şey fırlatan” öğrencilerin puan ortalamalarından istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde daha yüksek bulunmuştur (Bkz. Tablo 4.11).
11. Öğrencinin ve annelerinin sigara kullanımına göre saldırganlık ölçeği puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (Bkz. Tablo 4.12).
12. Babaları sigara kullanan öğrencilerin “antisosyal saldırganlık” puan ortalamalarının babaları sigara kullanmayan öğrencilere göre daha yüksek olduğu bulunmuştur (Bkz. Tablo 4.12).
13. Annesi bazen cezalandıran öğrencilerin, annesi hiç cezalandırmayanlara göre “kendine yönelik saldırganlık” puan ortalamalarının daha yüksek olduğu saptanmıştır (Bkz. Tablo 4.13).
14. Babaları “bazen” cezalandıran öğrencilerin, babaları “hiçbir zaman” cezalandırmayan öğrencilere göre “kendine yönelik saldırganlık” ve “antisosyal saldırganlık” puan ortalamaları daha yüksek bulunmuştur (Bkz. Tablo 4.13).
15. Annelerin ceza vermek amacıyla öğrencileri en çok azarladıkları (%44.4), en az ise harçlıklarını kestikleri (%4.2); babaların ise öğrencileri en çok azarladıkları (%43.9), en az odaya kapattıkları (%4.5) belirlenmiştir (Bkz. Tablo 4.14).
16. Anneleri “küsen, aşağılayan ve ceza veren” öğrencilerin “yansıtılmış saldırganlık” puan ortalamaları, anneleri “önem veren, seven ve iyi davranan” öğrencilere göre daha yüksek olduğu saptanmıştır (Bkz. Tablo 4.15).
17. Babaları “aşağılayan, ilgilenmeyen, ceza veren, döven” öğrencilerin “kendine yönelik saldırganlık” ve “yansıtılmış saldırganlık” puan ortalamaları, babaları “seven, ilgilenen, anlayışlı davranan, rehberlik eden” öğrencilerin puan ortalamalarından daha yüksek olduğu belirlenmiştir (Bkz. Tablo 4.15).
6.2. Öneriler
Araştırmanın sonuçları doğrultusunda aşağıdaki önerilerde bulunulmuştur. 1. Araştırmadan elde edilen;
Erkek öğrencilerin saldırganlık puan ortalamalarının kız öğrencilerden daha yüksek olması,
Eğitim düzeyi düşük olan anne ve babaları olan öğrencilerin saldırganlıklarının yüksek olması,
Kronik hastalığı olan öğrencilerin “Kendine Yönelik Saldırganlık” alt ölçeği puan ortalamasının yüksek olması,
Ailede alınan kararlara katılan öğrencilerin saldırganlık puan ortalamalarının yüksek olması,
Annenin ve babanın çocuğa sinirlendiği zaman verdiği tepki “Bağırma, kızma+ tokat atma, dövme” olan öğrencilerin “Yansıtılmış Saldırganlık” puan ortalamalarının yüksek olması,
Kızdıklarında anne ve babanın birbirlerine davranışı “bağırma” olan öğrencilerin “Antisosyal Saldırganlık” puan ortalamalarının yüksek olması, Babaları sigara kullanan öğrencilerin “Antisosyal Saldırganlık” puan
ortalamalarının yüksek olması,
Anneleri bazen ceza veren öğrencilerin “Kendine Yönelik Saldırganlık”, babaları “bazen” ceza veren öğrencilerin “Kendine Yönelik Saldırganlık” ve “Antisosyal Saldırganlık” alt ölçekleri puan ortalamalarının yüksek olması, Annelerin çocuğa karşı tutumu olumsuz olan öğrencilerin “Yansıtılmış
Saldırganlık”, babaların çocuğa karşı tutumu olumsuz olan öğrencilerin “Yansıtılmış Saldırganlık” ve “Kendine Yönelik Saldırganlık” puan ortalamalarının yüksek olması, bulgularını etkileyen faktörlerin belirlenmesi, uygun eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin planlanması,
2. Okul temelli sağlık anlayışı doğrultusunda rehber öğremen, ebeveyn ve öğrencileri kapsayan daha ileri çalışmaların planlanması önerilmektedir.
7. KAYNAKLAR
1. Abay, E., Tuğlu, C. (2000) Şiddet ve Agresyonun Nörobiyolojisi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 3, 21-26.
2. Ağlamaz, T. (2006). Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Puanlarının Kendini Açma Davranışı, Okul Türü, Cinsiyet, Sınıf Düzeyi, Anne Baba Öğrenim Düzeyi ve Ailenin Aylık Gelir Düzeyi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
3. Akduman, G.G., Çolak, M., Cantürk, G. (2007) Çocuklarda Kendilik Algısı ve Saldırganlık Eğilimi İlişkisi: Erzurum Örneği. Adli Psikiyatri Dergisi, 3, 3-12. 4. Alpar, R. (2006). Spor Bilimlerinde Uygulamalı İstatitik (3 bs.). Ankara: Nobel
Yayın Dağıtım.
5. Ankay, A. (1992). Ruh Sağlığı ve Davranış Bozuklukları. Ankara: Turhan Kitabevi
6. Archer, J., Browne, K. (1989). Human Aggression: Naturalistic Approaches. New York.
7. Aronson, E., Wilson, T. D., Akert, R. M. (1997). Social Psychology (2 bs.). New York: Longman.
8. Atkinson R., A.R.C., Hilgard, E. R. (1995). Psikolojiye Giriş I (K. Akatay, Atakay, M., Yavuz, A., Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
9. Atkinson R., A.R.C., Hilgard, E. R. (1995). Psikolojiye Giriş II (K. Akatay, Atakay, M., Yavuz, A., Çev.). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
10. Ayan, S. (2011) Okulda Disiplin Cezası Alma, Ailede Şiddete Uğrama. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, 137-142.
11. Ayan, S. (2007) Aile İçinde Şiddete Uğrayan Çocukların Saldırganlık Eğilimleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8, 206-214.
12. Bakırcıoğlu, R. (2007). Çocuk Ruh Sağlığı ve Uyum Bozuklukları (2 bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
13. Bandura, A. (1989). Social cognitive theory. R.Vasta (Ed.). Six theories of child development. Greenwich: JAI Press
14. Bandura, A. (1999). Social cognitive theory in personality. A. P. Lawrence, Oliver, P.J. (Ed.). Handbook of Personality. Theory and Research. (2 bs.). New York: The Guilford Press
15. Bandura, A., Ross, D., Ross, S. (1963) Imıtation Of Film-Mediated Aggressive Models. Journal of Abnormal and Social Psychology, 66 (1), 3-11.
16. Basavanthappa, B.T. (2007). Psychiatric Mental Health Nursing. India: Jaypee Brothers Medical Publishers (P) Ltd.
17. Bateson, P. (1991). Is Aggression Instinctive? J. Groebel, R.A. Hinde (Ed.). Aggression and War: Their Biological and Social Bases (s. 31-47). New York: Cambridge University Press
18. Baykul, Y. (1999). İstatistik Metodlar ve Uygulamalar. Ankara: Anı Yayıncılık. 19. Berkowitz, L. (1991). Situational Influences On Aggression. New York:
Cambridge University Press.
20. Beşer, N. (2009). Suça Yönelen Çocuk ve Ergen [Bildiri]. III. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresi Özet Kitabı, Düzce.
21. Bryden, K., Peveler, R.C., Stein, A., Neil, A., Mayou, R.A. ve Dunger, D. B. (2001) Clinical and Psychological Course of Diabetes From Adolescence to Young Adulthood. Diabetes Care, 24 (9), 1536-1540.
22. Büyüköztürk, Ş. (2003). Veri Analizi El Kitabı (2 bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
23. Campbell, A. (1993). Out of Control: Men, Women and Aggression. New York: Pandora.
24. Carrillo, M., Ricci L.A., Coppersmith, G.A., ve Melloni, R.H. (2009) The effect of increased serotonergic neurotransmission on aggression: a critical meta-analytical review of preclinical studies. Psychopharmacology, 205 (3), 349-368. 25. Coccaro, E.F., Kavoussi, R.J., Cooper, T.B. ve Hauger, R.L. (1997) Central
serotonin activity and aggression: inverse relationship with prolactin response to D-fenfluramine, but not CSF 5-HIAA concentration, in human subjects. Am J Psychiatry, 154, 1430-1435.
26. Cooper, M.L., Russell, M., George, W.H. (1988) Coping, expectancies, and alcohol abuse: A test of social learning formulations. Journal Abnormal Psycology, 97 (2), 218-230.
27. Craighead, E.W., Nemeroff,C.B. (2001). The Corsini Encyclopedia of Psychology and Behavioral Science (3 bs., c. 4). Canada: John Wiley & Sons. 28. Crick, N.R. (2000). Gender Normative Versus Nonnormative Forms Of
Aggression. W. Craig (Ed.). Childhood Social Development. Malden, Massachusetts: Blackwell Publishers Inc.
29. Dizman, H., Gürsoy, F. (2005) İlköğretim 4. Ve 5. Sınıfa Devam Eden Anne Yoksunu Olan ve Olmayan Çocukların Saldırganlık Eğilimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (2), 437-446.
30. Doğan, O. (2002) Anksiyete Bozukluklarında Koruma ve Önleme. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3, 174-182.
31. Dogra, N., Das Gupta, M., Leighton, S. (2009). The Aetiology of Child Mental Health Problems. N. Dogra, S. Leighton (Ed.). Nursing in Child and adolescent Mental Health (s. 33-43). London: Open University Press
32. Duncan, R.D. (1999). Peer and Sibling Aggression: An Investigation of Into-and Extra-Familial Bullying. Journal of Interpersonal Violence, 14, 871-886.
33. Efilti, E. (2008) Orta Öğretim Kurumlarında Okuyan Öğrencilerin Saldırganlık ve Denetim Odağının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 213-230.
34. Erdoğan, A., Karaman, M.G. (2008) Kronik ve Ölümcül Hastalığı Olan Çocuk ve Ergenlerde Ruhsal Sorunların Tanınması ve Yönetilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9 (4), 244-252.
35. Erdoğdu, M.Y. (2005) Suça Yönlendirilen ve Yönlendirilmeyen Çocukların Aile İlişkileri İle Saldırganlık Davranışlarının Karşılaştırılması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12 (3).
36. Erkuş, A. (1994). Psikoloji Terimleri Sözlüğü. Ankara: Doruk Yayınları.
37. Eroğlu, S. (2009) Saldırganlık Davranışının Boyutları ve İlişkili Olduğu Faktörler: Lise ve Üniversite Öğrencileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 205-221.
38. Eron, L.D., Walder, L. O., Lefkowitz,M.M. (1971). Learning of Aggresion In Children. Boston: Little, Brown and Company.
39. Eşiyok, B., Şimşek, F., Ulukol, B. ve Hancı, İ.H. (2004) Cezaevinde Bulunan Çocukların Temel Özellikleri ve Suç Tipleri. Adli Psikiyatri Dergisi, 1 (4), 11-16.
40. Ferguson, C.J., Miguel, S.C., Hartley, R.D. (2009) A Multivariate Analysis of Youth Violence and Aggression: The Influence of Family, Peers, Depression,
and Media Violence. The Journal of Pediatrics, 155 (6), 904-908.
41. Feshbach, S. (1991). The Bases And Development Of Individual Aggression. J. Groebel, R.A. Hinde (Ed.). Aggression and War: Their Biological and Social Bases (s. 78-90). New York: Cambridge University Press
42. Feshbach, S. (1970). Aggression. Carmichael‟s Manual Of Child Psychology (c. 2). New York.
43. Fischer, P., Greitemeyer, T., Frey, D. (2008) Unemployment and Aggression:The Moderating Role of Self-Awareness on the Effect of Unemployment on Aggression. Aggressive Behavior, 34, 34-35.
44. Fiske, S.T., Gilbert, D.T., Lindzey, G. (2010). Handbook of Social Psychology (5 bs.). Canada: John Wiley & Sons.
45. Francis, D. (1991). Neuroendocrine Development. J. Groebel, R.A. Hinde (Ed.). Aggression and War: Their Biological and Social Bases. New York: Cambridge University Press
46. Freedman, J., Sears, D.O., Carlsmith, J.M. (1998). Sosyal Psikoloji (3 bs.). Ankara: İmge Kitabevi.
47. Freud, S. (1998). Psikanaliz Üzerine (K. Şipal, Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi. 48. Fromm, E. (1993). İnsandaki Yıkıcılığın Kökenleri (Ş. Alpagut, Çev.). İstanbul:
Payel Yayınevi.
49. Geçtan, E. (1993). Çağdaş Yaşam ve Normal Dışı Davranışlar. Ankara: Remzi Kitabevi.
50. Gilbert, D.T., Fiske,S., Lindzey, G. (1998). The Handbook of Social Psycology (4 bs.). New York: Oxford University Press.
51. Giles, J., Heyman, G.D. (2005) Young Children‟s Beliefs About The Relationship Between Gender and Aggressive Behavior. Child Developmen, 76(1), 107–121.
52. Goldstein, J.H. (1991). Beliefs About Human Aggression. J. Groebel, R.A. Hinde (Ed.). Aggression and War: Their Biological and Social Bases (s. 10-19). New York: Cambridge University Press.
53. Gözütok, D. (2008). Eğitim ve Şiddet. Ankara: Gazi Kitabevi.
54. Green, S.B., Salkind, N.J. (1997). Using SPSS For Windows: Analysing and Understanding Data. New York: Printice Hall.
55. Güçkıran, R.Y. (2008). İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Okul İklimi Algıları İle Saldırganlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
56. Guerra, N.G., Huesmann, L.R., Spindler, A. (2003) Community Violence Exposure, Social Cognition, and Aggression Among Urban Elementary School Children. Child Development, 74 (5), 1561-1576.
57. Güler, N., Uzun, S., Boztaş, S. ve Aydoğan, S. (2002) Anneleri Tarafından Çocuklara Uygulanan Duygusal ve Fiziksel İstismar/İhmal Davranışı ve Bunu Etkileyen Faktörler. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 24 (3), 128-134.
58. Gültekin, B.K. (2010) Ruhsal Bozuklukların Önlenmesi: Kavramsal Çerçeve ve Sınıflandırma. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2 (4), 583-594.
59. Herbert, J. (1991). The Physiology Of Aggression. J. Groebel, R.A. Hinde (Ed.). Aggression and War: Their Biological and Social Bases (s. 58-70). New York: Cambridge University Press
60. Huntingford, F.A. (1991). Animals Fight, But Do Not Make War. J. Groebel, R.A. Hinde (Ed.). Aggression and War: Their Biological and Social Bases (s. 25-33). New York: Cambridge University Press
61. Hürriyet Gazetesi Erişim:10 Ağustos 2009, Ağ Sitesi:
http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=4358153&tarih=2006-05-04
62. Kalaycı, Ş. (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayınları.
63. Kaplan, A. (2007). Öfke Yönetimi Becerileri Programının İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeyi ve Benlik Saygısına Etkisi.Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
64. Karataş, Z.B. (2005) Anne baba saldırganlığı ile lise öğrencilerinin saldırganlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 317, 30-39.
65. Kaya, F., Bilgin, H. (2009). Lise Öğrencilerinde Saldırgan Davranışların Ortaya Çıkışına Katkıda Bulunan Faktörler [Bildiri].III. Ulusal Psikiyatri Hemşireliği Kongresi Özet Kitabı, Düzce.
66. Kılıçarslan, S. (2009). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ile saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek
Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
67. Kraemer, G.W., Clarke, A.S. (1996) Social Attachment, Brain Function, and Aggression. New York Academy Of Sciences, 794.
68. Lopez, E.E., Olaizola, J.H., Ferrer, B.M. ve Ochoa, G.M. (2006). Aggressive and Nonaggresive Rejected Students: An Analysis of Their Differences. Psychology in the School, 43.
69. Lundy, K.S., Janes, S. (2009) Community Health Nursing (s.509-510). Massachusetts: Jones and Bartlett Publishers.
70. Manning, A. (1991). The Genetic Bases Of Aggression. J. Groebel, R.A. Hinde (Ed.). Aggression and War: Their Biological and Social Bases (s. 48-57). New York: Cambridge University Press
71. McBurnett, K. (1996). Aggression And Cortisol In Conduct Disorder. C. Ferris, T. Grisso (Ed.). Understanding Aggressive Behavior In Children (s. 169-178). New York: New York Academy Of Sciences
72. Mc Whirter, B. (1999). Effects of Anger Management and Goal Setting Group Interventions on State-trait Anger and Self-efficacy Beliefs Among High Risk Adolescents. Current Psychlogy, 18(2), 23-238.
73. Milli Eğitim Bakanlığı. Erişim:18 Ağustos 2009, Ağ Sitesi:
http://altindag.meb.gov.tr/okulbilgi/html/255811.html
74. Milli Eğitim, Bakanlığı. Erişim:16 Ağustos 2009, Ağ Sitesi:
http://orgm.meb.gov.tr
75. Moyer, K.E. (1968) Kinds Of Aggression and Their Physiological Basis. Communications In Behavioral Biology, 2 (2), 65-87.
76. Mutluoğlu, S., Serin, N.B. (2010). İlkokul 5. Sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Bazı Sosyodemografik Özellikler Açısından İncelenmesi [Bildiri]. International Conference on New Trends in Education and Their Implication, Antalya.
77. Nelms, B. (1989) Emotional behaviors in chronically ill children. Journal of Abnormal Child Psychology, 17 (6), 657-668.
78. Niehoff, D. (1998). The Biology of Violence. New York: The Free Press.
79. Okin, R.L., Borus, J.F. (1989). Primary, secondary, and tertiary prevention of mental disorders. H. I. Kaplan, Sadock, B.J. (Ed.). Comprehensive Textbook of
Psychiatry (s. 2067-2071). Baltimore: Williams&Wilkins
80. Örenoğlu, S. (2009). Bilim Sanat Merkezlerine Devam Eden ve Etmeyen İlköğretim 12 Yaş Çocuklarının Saldırganlık,Atılganlık, Çekingenlik ve Mizah Özelliklerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
81. Öz, E.S. (2007). İlköğretim 1. Kademe 4 ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
82. Özmen, S.K. (2004) Aile İçinde Öfke ve Saldırganlığın Yansımaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37 (2), 27-39.
83. Öztürk, M. (2009). Erişim:01 Eylül 2009, Ağ Sitesi:
http://www.mucahitozturk.com/ergenlik-donemindeki-riskli-davranislar
84. Öztürk, O., Uluşahin, A. (2008). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları I (s. 129-132). Ankara: Nobel Tıp Kitabevi.
85. Pektaş, İ., Bilge, A., Ersoy, M.A. (2006) Toplum Ruh Sağlığı Hizmetlerinde Epidomiyolojik Çalışmalar ve Toplum Ruh Sağlığı Hemşiresinin Rolü. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7, 43-46.
86. Pepler, D.J., Kenneth, H.R. (1991). The Development and Treatment of Childhood Aggression. New Jersey: Lawrence Earlbaum Associates.
87. Pepler, D.J., Madsen, K.C., Webster, C.D., Levene, K.S. (2005). The Development and Treatment of Girlhood Aggression. New Jersey: Lawrence Earlbaum Associates.
88. Portakal, H. (2005). Çocuk Eğitiminde Özgürlük ve Saldırganlık. İstanbul: Cem Yayınevi.
89. Sağlık Bakanlığı (2001). 21 Hedefte Türkiye Sağlıkta Gelecek. Erişim:12 Eylül 2009, Ağ Sitesi: http://www.tusak.saglik.gov.tr/pdf/kitaplar/200801212206
080.hedef.pdf
90. Sağlık Bakanlığı (2001). ÇPGD Nedir? Erişim:1 Temmuz 2011, Ağ Sitesi:
http://www.saglik.gov.tr/CPGDP/belge/1-6546/cpgd-nedir.html
91. Sağlık Bakanlığı (2011). Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik. Erişim: 22 Temmuz 2011, Ağ Sitesi:
http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-12606/hemsirelik-yonetmeliginde-degisiklik-yapilmasina-dair-y-.html
92. Sears, R.R. (1946) Effect of Father Separation on Preschool Children's Doll Play Aggression. Child Development, 17 (4), 219-243.
93. Sears, R.R. (1961) Relations Of Early Socialization Experinces To Aggression In Middle Childhood. Journal of Abnormal Psyhology, 63, 471-472.
94. Senemoğlu, N. (2004). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim (10 bs.). Ankara: Gazi Kitabevi.
95. Serinol, Z. (2004). Kronik Hastalığı Olan Çocuk ve Ailesinin Psikososyal Sorunu. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
96. Smith, P. (1996). Ethological Approaches To Aggression In Children. C. Ferris, T. Grisso (Ed.). Understanding Aggressive Behavior In Children. New York: New York Academy Of Sciences.
97. Tahiroğlu, A.Y., Bahalı, K., Avcı, A., Seydaoğlu, G. ve Uzel, M. (2009) Ailedeki Disiplin Yöntemleri, Demografik Özellikler ve Çocuklardaki Davranış Sorunları Arasındaki İlişki. Ruh Sağlığı Dergisi, 16 (2), 67-81.
98. Taylor, S., Peplau, L.A. ve Sears,D.O. (2010). Social Psychology (A. Dönmez, Çev. 2 bs.): İmge Kitabevi Yayınları.
99. Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim:11 Eylül 2009, Ağ Sitesi:
http://tuikapp.tuik.gov.tr/Bolgesel/tabloOlustur.do
100. Uluğtekin, S. (1976). Çocuk Yetiştirme Yöntemleri Açısından Ana Baba Çocuk İlişkileri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
101. Ulusoy, M. (1998). Türkiye Ruh Sağlığı Profili: Örnekleme Planı ve Hanehalkı Anketi ile İlgili Sonuçlar. N. Erol, C. Kılıç, M. Ulusoy, M. Keçeçi, Z. Şimsek (Ed.). Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (s.25-77). Ankara: Eksen Tanıtım Ltd.Şti.
102. Underwood, M.K., Beron, K.J., Rosen, L.H. (2009) Continuity and Change in Social and Physical Aggression from Middle Childhood through Early Adolescence. Aggressive Behavior, 35, 357-375.
103. UNESCO. (2002). Erişim:01 Eylül 2009, Ağ Sitesi:
http://www.ibe.unesco.org/fileadmin/user_upload/archive/publications/Edu cationalPracticesSeriesPdf/prac08e.pdf
Türk Psikiyatri Dergisi, 13 (4), 312-319.
105. Videback, S. (2001). Psychiactric Mental Health Nursing. Philadelphia: Lippincott.
106. Wahler, R.G. (1996). Chaos And Order. C. Ferris, T. Grisso (Ed.). Understanding Aggressive Behavior In Children (s. 153-165). New York: New York Academy Of Sciences
107. WHO. (2002). World Report On Violence and Health. Erişim:15 Ocak 2010, Ağ Sitesi:http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report
/en/summary_en.pdf
108. Yasankul, N. (2007). İlköğretim 4. Ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık Eğilimleri İle Eğitim Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
109. Yavuz, Ş. (2007). Son Çocukluk Dönemi Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Benlik Saygısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
110. Yavuzer, H. (2004). Ana-Baba ve Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
111. Yörükoğlu, A. (2007). Gençlik Çağı Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar (13 bs.). İstanbul: Özgür Yayınları.
112. Yörükoğlu, A. (2008). Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: Özgür Yayınları.
113. Yükselgün, Y. (2008). Ilköğretim Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğrencilerinin İnternet Kullanım Durumlarına Göre Saldırganlık ve Sosyal Beceri Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
EK 1 KĠġĠSEL BĠLGĠ FORMU 1. Cinsiyetin: ( ) Kız ( ) Erkek 2. Doğum Tarihin: ……… 3. Annenin Yaşı: ………...………… 4. Babanın Yaşı: ….………..
5. Annenin eğitim durumu nedir?
( ) Okur-yazar değil ( ) Okur-yazar ( ) İlkokul Mezunu
( ) Ortaokul Mezunu ( ) Lise Mezunu ( ) Üniversite Mezunu
6. Babanın eğitim durumu nedir?
( ) Okur-yazar değil ( ) Okur-yazar ( ) İlkokul Mezunu ( ) Ortaokul Mezunu ( ) Lise Mezunu ( ) Üniversite Mezunu
7. Annen çalışıyor mu?
( ) Evet (İşi:………..……) ( ) Hayır
8. Baban çalışıyor mu?
( ) Evet (İşi:…….………..………) ( ) Hayır
9. Ailenin tipi nedir?
( ) Çekirdek aile ( ) Geniş aile
10. Sen dahil kaç kardeşsiniz?...
12. Sürekli hastaneye gitmeni ya da ilaç kullanmanı gerektiren herhangi bir hastalığın var mı?
( ) Evet (Adı:...) ( ) Hayır
13. Ailede bir konuda karar verileceğinde fikrin alınır mı?
( ) Evet ( ) Hayır
14. Annen sana sinirlenince ne yapar?
...………
………
………
………
………...
15. Baban sana sinirlenince ne yapar? ...………
………
………
………
……… ...
16. Sence annen ve baban birbirine sinirlenince ne yapar? ( ) Bağırırlar ( ) Küfür ederler ( ) Tokat atarlar ( ) Döver ( ) Birbirlerine bir şey fırlatırlar ( ) Diğer (Açıklayınız……….…)
17. Aşağıdaki maddelerden herhangi birini kullanıyor musun? (Birden çok seçenek işaretleyebilirsin.) ( ) Kullanmıyorum ( ) Sigara ( ) Alkol ( )Diğer (Açıklayınız…….…)
18. Annen aşağıdaki maddelerden birini kullanıyor mu? (Birden çok seçenek işaretleyebilirsin.)
( ) Kullanmıyor ( ) Sigara ( ) Alkol ( )Diğer (Açıklayınız….…)
19. Baban aşağıdaki maddelerden birini kullanıyor mu? (Birden çok seçenek işaretleyebilirsin.)
( ) Kullanmıyor ( ) Sigara ( ) Alkol ( )Diğer (Açıklayınız……)
20. Olumsuz bir davranış yaptığında annen seni cezalandırır mı?
( ) Her zaman cezalandırır ( ) Bazen cezalandırır ( ) Hiç cezalandırmaz
21. Annen sana ceza veriyorsa, verdiği ceza aşağıdaki cezalardan hangisi ya da hangileridir? (Birden çok seçenek işaretleyebilirsin)
( ) Odaya kapatır ( ) Oyun oynamama izin vermez ( ) Televizyon izlememe izin vermez ( ) Bir süre benle konuşmaz ( ) Harçlığımı keser ( ) Azarlar
( ) Döver ( ) Diğer (Açıklayınız…………...)
22. Olumsuz bir davranış yaptığında baban seni cezalandırır mı?
( ) Her zaman cezalandırır ( ) Bazen cezalandırır ( ) Hiç cezalandırmaz
23. Baban sana ceza veriyorsa, verdiği ceza aşağıdaki cezalardan hangisi ya da hangileridir? (Birden çok seçenek işaretleyebilirsin)
( ) Odaya kapatır ( ) Oyun oynamama izin vermez
( ) Televizyon izlememe izin vermez ( ) Bir süre benle konuşmaz ( ) Harçlığımı keser ( ) Azarlar
( ) Döver ( ) Diğer (Açıklayınız…………...)
24. Sana göre anne ve babanın sana karşı tutum ve davranışı nasıldır? Annem:
...……… ……… ………
……… ……… Babam: ...……… ……… ……… ……… ………
EK 2