5. SONUÇ VE ÖNERĠLER
5.1. Sonuçlar
Ankara‟nın farklı sosyo-ekonomik bölgelerinde bulunan ilköğretim 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin tüketicilik bilinç düzeylerini tespit etmek için planlanıp yürütülen bu araĢtırmanın bulguları ile elde edilen sonuçları aĢağıdaki gibi özetlemek mümkündür:
Öğrencilerin %61,2‟sinin alıĢveriĢe çıkmadan önce piyasa araĢtırması yaptıkları ortaya konulmaktadır. Piyasa araĢtırması yapmalarının en önemli nedeni ise bütçelerine uygun olup olmadığını anlamaktır.
Öğrencilerin %60,6‟sının alıĢveriĢe çıkmadan önce liste yaptıkları sonucu ortaya konulmaktadır. Liste hazırlamaktaki en önemli nedenleri ise ihtiyaç duyulan bir ürünü unutmamaktır. Ekonomik olmak da öğrenciler için oldukça önemlidir. Öğrencilerin büyük çoğunluğu bütçelerine göre alıĢveriĢ yaptıklarını belirtirken, önceden hazırladıkları listeye bağlı kaldıklarını belirtmiĢlerdir. Plansız alıĢveriĢ yapma ve ortamın cazibesine kapılarak alıĢveriĢ yapma oranı oldukça düĢüktür.
Öğrencilerin bir ürün satın alırken en çok kaliteye dikkat ettikleri ortaya konulmaktadır. Kaliteden sonra öğrencileri bir ürün satın alırken fiyat ve marka etkilemektedir. Ancak giyim eĢyası satın alırken öğrencilerin en çok görünüme önem verdikleri sonucu ortaya çıkmıĢtır. Fiyat giyim eĢyası satın alırken ikinci derecede önemlidir. Kalite ise giyim eĢyasında görünüm ve fiyattan daha sonra gelmektedir.. Giyim eĢyalarının görünüme diğer unsurlardan fazla önem vermelerinin nedeni kendini kabul ettirme, beğendirme ve bir gruba ait olma gibi duyguların en yoğun olduğu dönemde olmaları olabilir. Bir ürünün moda oluĢu öğrencilerin satın alma davranıĢında fazla etkili değildir.
Bir ürünü satın almaya karar vermelerinde öğrencilerin %44,9‟unu ailesi etkimektedir. %23,9‟luk kısmı ise satın alma kararında kendilerini en çok
reklamların etkilediğini belirtmiĢtir. %15,3‟lük bir kısımda arkadaĢlarından etkilendiğini belirtmiĢtir.
Çocuğun tüketici olarak sosyalleĢmesinde etkili olan unsurlardan, satın alma kararı verirken kendilerini en çok anne-babalarının, daha sonra reklamların, arkadaĢ çevresinin, en son ise kardeĢinin etkilediği yapılan bu çalıĢmada belirlenmiĢtir.
Öğrencilerin %75,8‟lik kısmı satın aldıkları bir ürünün fiyatı ile yazar kasa fiĢini karĢılaĢtırdıklarını ortaya koymaktadır. Yapılan alıĢveriĢin doğruluğunu kontrol amaçlı uygulanan bu davranıĢ bilinçli tüketicilerin göstereceği bir davranıĢtır. Bu davranıĢları ile öğrencilerin büyük çoğunluğu için bilinçli bir davranıĢ gösterdiklerini söyleyebiliriz.
Tüketici olarak ayıplı veya kusurlu ürünlerin 15 günlük iade veya değiĢtirme hakkına sahip olduğu cevabını veren öğrencilerin oranını %80‟dir. Öğrencilerin %94‟lük bir kısım hakkını aramanın tüketicinin görevi olduğunu düĢünmektedir. Aldıkları yiyeceğin bayat olması durumunda aldığı yere iade edecek olanların oranı %72,4 oldukça yüksektir. Bu verilere bakılarak öğrencilerin büyük çoğunluğunun tüketicilerin haklarını ve sorumluluklarını bildiği söylenebilir.
Öğrencilerin %87‟si gıda maddesi satın alırken ambalajın kendilerini etkilediğini belirtmiĢtir. Öğrenciler en çok tetrapak kutu, cam ĢiĢe, karton kutu, teneke kutu, kese kağıdının sağlıklı olduğunu düĢünmektedir. En az tercih edilen ambalaj ise plastiktir. Sağlıklarını koruma konusunda ambalaj seçiminde bilinçli oldukları belirtilebilir.
Reklamların her zaman doğru bilgiler verdiği söylenemez. Tüketicilerin duygusal beğenilerine de hitap edebilirler. Reklamlardan etkilendiği için besleyici değerinin olmadığını bildiği halde gıda maddesi satın alanların oranı %43,2 iken almayanların oranı ise %56,8‟dir. Reklamların öğrencilerin satın alma karar sürecinde etkili olduğunu söyleyebiliriz.
Giyim eĢyasını %71,1 gibi büyük bir çoğunluk sırası ile tanınmıĢ markalı satıĢ yapan mağazalardan, birkaç markalı ürünü bir arada satan mağazalardan, mağazasız satıcılardan kendilerinin aldıklarını belirtmiĢtir. Giyim eĢyalarını kendileri satın alarak satın alma davranıĢını uygulamalı olarak öğrenebilirler.
Ürünlerin fiyatlarını, çeĢitlerini ve markalarını karĢılaĢtırmak için alıĢveriĢ yapmadan önce mağazaları gezmek gerekmektedir. Öğrencilerin çoğunun alıĢveriĢten önce 2-5 mağaza gezdiği belirtilebilir.
Öğrencilerinin tüketicilik bilinç düzeyleri yaĢ faktörüne göre farklılık göstermemektedir.
Öğrencilerin tüketicilik bilinç düzeyleri cinsiyetlerine göre farklılık göstermektedir. Sosyo-ekonomik düzeyi yüksek olan vakıf okulundaki kız öğrencilerin tüketicilik bilinç düzeyleri erkek öğrencilerden daha yüksektir.
Öğrencilerin tüketicilik bilinç düzeyleri devam ettikleri sınıflara göre farklılık göstermektedir. Sosyo-ekonomik düzeyi yüksek olan vakıf okulundaki 6., 7. ve 8. sınıflar arasında tüketicilik bilinç düzeyi açısından farklılık vardır. Alt sınıftaki öğrenciler üst sınıftaki öğrencilere göre daha bilinçli tüketici olma eğilimindedir.
Vakıf okuluna devam eden öğrencilerin %89,6‟sının ailesinin ortalama aylık geliri 1500 TL ve üzeridir. Devlet okuluna devam eden öğrencilerin ise %11,2‟sinin ailesinin ortalama aylık geliri 1500 TL ve üzeridir. Öğrencilerin tüketicilik bilinç düzeyleri ailenin ortalama aylık gelirine göre farklılık göstermemektedir.
Öğrencilerin tüketicilik bilinç düzeyleri annenin eğitim durumu faktörüne göre farklılık göstermemektedir. Devlet okulunda okuyan öğrencilerin annelerin %75‟i ilköğretim mezunu iken Vakıf okulunda okuyan öğrencilerin annelerinin ise %59,2 üniversite mezunudur. Fakat annelerinin eğitim durumu arasındaki farklılık öğrencilerin tüketicilik bilinç düzeyleri arasında bir farklığa neden olmamaktadır.
Öğrencilerin tüketicilik bilinç düzeyleri babanın eğitim durumuna göre farklılık göstermemektedir.
Öğrencilerin gıda ürünleri satın alırken reklamdan etkilenme durumuna göre tüketicilik bilinç düzeyi arasında farklılık bulunmaktadır. Devlet okulunda okuyan öğrenciler besleyici değeri olmadığı halde reklamlardan etkilenerek gıda maddesi satın alma davranıĢında Vakıf Okulu öğrencilerinden daha bilinçli olma eğilimindedirler.
AraĢtırmanın bulgularına göre farklı sosyo-ekonomik özellikleri itibariyle Gazi Üniversitesi Vakfı Özel Ġlköğretim Okulu ile Özdemir Gürocak Ġlköğretim Okulu öğrencilerin tüketicilik bilinç düzeyleri farklılık göstermemektedir.
5.2 . Öneriler
Öğrencilerin tüketim davranıĢı geliĢtirmede ailenin rolü oldukça önemlidir. AlıĢveriĢ sırasında çocuğu etiket bilgilerini okuma, TSE damgasına bakma, ürünleri ve markaları karĢılaĢtırma gibi konularda bilgi verilmelidir. AlıĢveriĢ sonrasında fiĢ veya fatura alıĢkanlığı kazandırılmalıdır. Çocuklar anne babalarını model alırlar. Bu yüzden ebeveynlerin alıĢveriĢte yapmıĢ olduğu davranıĢlar önemlidir.
Televizyon programları izlenirken aileler seçici davranılmalıdır. YanlıĢ ve abartılı tüketime yönlendiren reklamların yanlıĢlığı hakkında aileler çocuklarına bilgiler verilmelidir.
Tüketicinin korunabilmesi için hak arama bilincinin yerleĢmiĢ olması gerekmektedir. Hak arama bilinci de ancak eğitimle gerçekleĢtirilebilir. Okullarda tüketici eğitimi ile ilgili zorunlu ya da seçmeli ders bulunmamaktadır. Okullarda Tüketici Koruma Kulübü kapsamında tüketici eğitimi verilmektedir. Ancak bu kulüp seçmelidir. O yüzden bazı okullarda bu kulüp seçilmemektedir. Okullarında bu kulübe ve çalıĢmalarına gerekli önemi vererek her yıl Tüketici Koruma Kulübünü seçmelidir. Okullarda Tüketici Koruma Kulübü ve Okul-Aile iĢbirliği ile Tüketici Eğitimi ile ilgili projeler yürütülebilir. Tüketici Eğitimi konferans ve seminerleri verilerek veliler bilinçlendirilebilir. Ġlköğretim 1. Ve 2. Kademede „Tüketici Eğitimi‟
adı altında sınıflara uygun müfredat belirlenerek zorunlu ders olarak okutulmalıdır. Üniversiteler bünyesinde bilinçli tüketicilikle ilgili gerekli programlar hazırlanabilir.
Radyo, televizyon ve basın organlarında tüketici eğitimini konu alan yayınların yapılması gerekmektedir. 4077 sayılı Tüketiciyi Koruma Kanunu‟nda yapılan son değiĢikliklerde, basın yayın organlarında, kanalların yayın süresine göre tüketici eğitimi konu alan yayınların yapılması zorunluluğu getirilmiĢtir. Televizyon en geniĢ kitlelere ulaĢabilen kitle iletiĢim aracıdır. Bu yüzden çocukların en çok televizyon izledikleri saatlerde tüketici eğitimine yönelik programlara yer verilmesi önerilir.
KAYNAKÇA
AKDOĞAN, E., DURSUN, Y. (1994). Ortaokul Ve Lise Öğrencilerinin Tüketiciler Olarak SosyalleĢmelerinde Televizyonun Etkisi. Erciyes Üniversitesi Ġ.Ġ.B.F
Dergisi. Sayı:11. Aralık, s.67-77.
AKIN, M. (1998). Günümüzde Kullanılan Nihai Tüketicinin Satın Alma DavranıĢ Modelleri. Pazarlama Dünyası, (12)68, s.24–35.
AKSULU, Ġ. (2001). Tüketicide Sağlığını Koruma Bilinci ve Satın Alma Noktasında Tüketici Tutumları: Ambalajlı Gıda Ürünleri Üzerine Bir AraĢtırma. D.E.Ü. Ġ.Ġ.B.F
Dergisi.(1)16, s.115-127.
ALTUNIġIK, R., ÖZDEMĠR, ġ., TORLAK, Ö. (2001). Modern Pazarlama. Ġstanbul: DeğiĢim Yayınları.
ALTUNIġIK, R., MERT, K., NART, S. (2004). Türkiye‟de Tüketici Koruma Faaliyetleri: Tüketici Algılarına Yönelik Bir Saha ÇalıĢması. 3. Ulusal Ekonomi,
Bilgi Ve Yönetim Kongresi, 25-26 Kasım, s.475-484.
ALTUNIġIK, R., ÇALLI, L. (2004). Plansız AlıĢveriĢ Ve Hazcı Tüketim DavranıĢları Üzerine Bir AraĢtırma: Satın Alma Karar Sürecinde Bilgi Kullanımı. 3.
ANON. (1999). 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun. Ankara: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü Yayını (No:1).
ARIKAN, R., ODABAġI, Y. (1992). Tüketici DavranıĢı ve Tüketicilik Bilinci. EskiĢehir: Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi Yayınları.
ARPACI, T., TUNCER, D., AYHAN, Y., BÖGE, E., ÜNER, M. (1992).
Pazarlama. Ankara: Gazi Yayınları.
ATABEK, E. (2002). Erken Büyüyen Çocuklar. Ġstanbul: Akdeniz Yayıncılık A.ġ.
AYTUĞ, S. (1997). Pazarlama Yönetimi. Ġzmir: Ġlkem Ofset.
BACANLI, H. (2001). GeliĢim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayın.
BABAOĞUL, M., ÖZTOP, H., SÖKMEN, A. (1997). Tüketicilerin Tüketicinin Korunmasına ĠliĢkin Bilgi ve GörüĢlerin Saptanması. Standard. 36 (431), Kasım, s.92-106.
BABAOĞUL, M., AYDINER, A., ERBERBER, M. (1999). Ġlköğretim Çağındaki Çocukların Ġçinde Bulundukları ĠletiĢim Ortamlarının Tüketici Olarak SosyalleĢmelerine Etkisi. Standard Dergisi. 38 (456), Aralık, s.46-53.
BAYRAKTAR, M. (1989). Tüketici Kararları ve Çevre. Standard Dergisi. 334. Ekim, s.15-16.
BEATTY, S. E., TALPADE, S. (1994). Adolescent Ġnfluence in Family Decision Making: A Replication with Extension. Journal of Consumer Research, 21(2), September, 332-341. (ERSOY, F., ERSOY, S., DEMĠRCĠ, A. (2007). Çocukların Tüketim DavranıĢlarına Anne-Babaların Etkisi. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik
Dergisi. 42(1), s.86-102)‟den alınmıĢtır.
ÇAĞLAR, Ġ., KILIÇ, S. (2005) Pazarlama. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Mesleki ve Teknik Yayınlar Serisi.
CÜCELOĞLU, D. (1999). Ġnsan ve DavranıĢı. Psikolojinin Temel Kavramları. Ġstanbul: Remzi Kitabevi.
DURSUN, Y. (1993). Gençlerin Tüketicilik Rolünü Kazanmaları. Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri.
ECER, F. (1994). Tüketicinin Korunması Ve Tüketim Kooperatifleri, Karınca
Dergisi. 60(687), Mart, s.30–34.
EROĞLU, F. (1996). DavranıĢ Bilimleri. (3. Baskı). Ġstanbul: Beta Basım A.ġ.
ERSOY, F. (2001). Tüketici Eğitiminde Tüketici Haklarının Yeri Ve Önemi.
ERSOY, F., ERSOY, S. (2004). Tüketici DavranıĢlarında Etkili Olan Bazı Faktörler.
Karınca Dergisi. Sayı:810. Haziran, s.10-13.
ERSOY, S. (2005). Ġlköğretim Öğrencilerinin Tüketici Eğitimine Yönelik Bilgi Ve Tutum Düzeyleri. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Aile Ekonomisi Ve Beslenme Anabilim Dalı. Ankara.
ERSOY, S., NAZĠK. M.H. (2006). Ergenlerde Tüketicilik Bilinç Düzeyi Üzerine Bir Saha AraĢtırması. Selçuk Üniversitesi Dergisi. (16), s.313-328.
ERSOY, F., ERSOY, S., DEMĠRCĠ, A. (2007). Çocukların Tüketim DavranıĢlarına Anne-Babaların Etkisi. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik Dergisi. 42(1), s.86-102.
GÖNEN, E., HABLEMĠTOĞLU, ġ. (1992). Tüketici ve Çevre Bilinci. Standard
Dergisi.31(364), Nisan, s.36-37.
GÖNEN, E., ÖZGEN, Ö., BABEKOĞLU, Y., ve UFUK, H. (2001). Gençlerin Tasarruf ve Tüketim DavranıĢları Üzerinde Bir AraĢtırma. Türkiye Sosyal
AraĢtırmalar Dergisi, 1: 179-204.
GÖNEN, E., ÖZMETE, E. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Satın Almaya ĠliĢkin Karar Verme Biçimleri. Standard Dergisi. 43(509), Mayıs. s.42–51.
HATĠPOĞLU, Z. (1993). Temel Pazarlama. Ġstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.ġ.
HEKĠMCĠ, F. (2006). Tüketici Bilincinin Milli Ekonomiye Katkıları.
www.tupadem.hacettepe.edu.tr.
ĠSLAMOĞLU, H. (2006). Pazarlama Yönetimi. Ġstanbul: Beta Basım/Yayın.
JOHN, D.R. (1999). Consumer Socalization of Childen: A Retrospective Look at Twenty-Five Years of Research. Journal of Consumer Research, (26), 183-213. (ERSOY, F., ERSOY, S., DEMĠRCĠ, A. (2007). Çocukların Tüketim DavranıĢlarına Anne-Babaların Etkisi. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik Dergisi. 42(1), s.86- 102)‟den alınmıĢtır.
KARABULUT, M. (1985). Tüketici DavranıĢları. Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi ĠĢletme Fakültesi, Yayın No: 206.
KARALAR, R. (2006). Tüketici DavranıĢları. EskiĢehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Anadolu Üniversitesi Yayın No: 1688, Açıköğretim Fakültesi Yayın No: 874.
KAVAS, A., KATRĠNLĠ, A., TĠMURCANDAY, Ö. (1995). Tüketici
KILIÇ, S., GÖKSEL, A. (2004). Tüketici DavranıĢları: Ġndirim Kartlarının Tüketici Satın Alma Karar Süreci Üzerindeki Etkisine Dair Ampirik Bir ÇalıĢma. Standard
Dergisi. 43 (509), Mayıs, s.59-70.
KORKMAZ, M. (2006). Tüketicilerin Tüketim DavranıĢları Ve Tüketim Tercihlerine Etki Eden Faktörler.(Afyonkarahisar Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Aile Bilimleri Ve Beslenme Anabilim Dalı. Ankara.
KÜÇÜKKÖSE, ġ. (2002). Farklı Öğrenim Düzeyindeki Tüketicilerin Süpermarketlerden Gıda AlıĢveriĢlerinde Etkilendikleri Faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Aile Ekonomisi ve Beslenme Anabilim Dalı. Ankara.
MC NEAL, J. (1979). Childeren as Consumers. Journal of the Academy of
Marketing Scienc, 7 (4), s.346-359.
MUCUK, Ġ. (1999). Pazarlama Ġlkeleri. (13. Baskı). Ġstanbul: Türkmen Kitabevi.
MOORE, R.L., MOSCHĠS, G.P. (1979). Role Perceptions in Adolescent Consumer Learning. Home Economies Research Journal, 8, September, s, 66-74.
(AKDOĞAN, E., DURSUN, Y. (1994). Ortaokul Ve Lise Öğrencilerinin Tüketiciler Olarak SosyalleĢmelerinde Televizyonun Etkisi. Erciyes Üniversitesi Ġ.Ġ.B.F
MOSCHĠS, G.P. (1985). The Role of Family Communication in Consumer Socualization of Children and Adolescents. Journal of Consumer Research, (11), 898-913. (ERSOY, F., ERSOY, S., DEMĠRCĠ, A. (2007). Çocukların Tüketim DavranıĢlarına Anne-Babaların Etkisi. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik Dergisi. 42(1), s.86-102‟den alınmıĢtır).
NAZĠK, H. (1999). Türkiye’de Tüketici Profili. T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müd. Yayını. No:55. Ankara.
NAZĠK, H. (2005). Çocuk Ve Tüketim. Bilim Ve Aklın Aydınlığında Eğitim. (6) 64-65, Haziran-Temmuz, s.1-4.
ODABAġI, Y., BARIġ, G. (2007). Tüketici DavranıĢları. Ġstanbul: Kapital Medya Hizmetleri.
ÖZGEN, Ö. (1995). Tüketicinin SosyalleĢmesine YaĢam Dönemi YaklaĢımı.
Standard.34(402), Haziran, s.85-91.
ÖZGEN,Ö., UFUK, H. (1997). Tüketicilerin Ambalaj Tercihleri ve Çevreci Pazarlama Ġlkelerini Algılamaları. Standard Dergisi. 36(432),Aralık, s.114-124.
PEKER, K. (2001). Anadolu‟da Tüketicinin Eğitim Ve Bilinçlendirilmesi. Standard
SABUNCUOĞLU., Z. TÜZ, M. (2005). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Alfa Aktüel Basım Yayın Dağıtım.
SURLU, B. (2003). Tüketici ve Bilinçli AlıĢveriĢ. Standard Dergisi. 42, Ağustos, s.86-91.
ġĠMġEK, M. A. (1990). Pazarlama Yönetimi. Adana: Çukurova Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Basım Ünitesi.
TEK, Ö. B. (1999). Pazarlama Ġlkeleri. Ġstanbul: Beta Yayınları.
TEKĠN, V.N. (2006). Pazarlama Ġlkeleri. Politikalar- Stratejiler- Taktikler. (1.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
TENEKECĠOĞLU, T. (1994). Makro Pazarlama. (2. Baskı). Ġstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
TÜKETĠCĠ HAKLARI KORUMA DERNEĞĠ YAYINI. (1998). Ankara: Temmuz, s.10-13.
TOKOL, T. (1996). Pazarlama Yönetimi. (7. Basım). Bursa: Ceylan Matbaacılık.
YENER, M. (1988). Tüketici DavranıĢlarını Etkileyen Faktörler Ve Tüketici DavranıĢları Ġle Ġlgili YapılmıĢ AraĢtırmalar. Standard Dergisi. 26(321), s.14–17.
YENER, M. (1990). Tüketici Eğitimi ve Aile Açısından Önemi. Standard dergisi. 29(346), Ekim, s.19-21.
YENER, M., ÖZTOP, H., SÖKMEN, A. (1997). Tüketicilerin, Tüketicinin Korunmasına ĠliĢkin Bilgi Ve GörüĢlerin Saptanması. Standard Dergisi. Kasım.
YAMAN, G. (2002). Pazarlamada Tüketici Bilinci Ve Bilinçli Tüketici (Sakarya Ġli Uygulaması). Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Üretim Yönetimi Ve Pazarlama Bilim Dalı. Sakarya.
YÜKSELEN, C. (1998). Pazarlama Ġlkeleri-Yönetim. Ankara: Detay Yayın.
YÜKSELEN, C. (2003). Pazarlama Ġlkeleri. Ġstanbul: Beta Yayınları.
YÜKSEL, Ö. (2006). DavranıĢ Bilimleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
WARD, S., WACKMAN, D.B., WARTELLA, E. (1997). How Children Learn to Buy: The Development of Consumer Information Precessing Skillis. Beverly Hills,
CA: Soge Publcations. (BABAOĞUL, M., AYDINER, A., ERBERBER, M.
(1999). Ġlköğretim Çağındaki Çocukların Ġçinde Bulundukları ĠletiĢim Ortamlarının Tüketici Olarak SosyalleĢmelerine Etkisi. Standard Dergisi. Aralık, 46-53)‟den alınmıĢtır.
WĠLLĠAMS, J.W. (1970). A Gradient of thi Economic Concepts of Elementary School Childen and Factors Associated with Cognition. Journal of Consumer
Affairs,4, Summer, 113-123. (ERSOY, S., NAZĠK. M.H. (2006). Ergenlerde
Tüketicilik Bilinç Düzeyi Üzerine Bir Saha AraĢtırması. Selçuk Üniversitesi
Dergisi. (16), s.313-328)‟den alınmıĢtır.
Ġnternet Kaynakları
http://www.gaziantephaber.org/default.asp?syf=haber_detay&haber_id=1350 www.tupadem.hacettepe.edu.tr/word/TÜKETİCİBİLİNCİNİNMİLLİEKONOMİYEKA TKILARI.doc
Ek 1: Anket Formu
Bu araĢtırma, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü ĠĢletme Eğitimi Ana Bilim Dalı ĠĢletme Eğitimi Programı dâhilinde, Yrd. Doç. Dr. Hüsniye ÖRS danıĢmanlığında yürütülmekte olan “Ġlköğretim Çağındaki Öğrencilerin Tüketicilik Bilinç Düzeyi” konulu Yüksek Lisans Tezinin uygulama kısmı için, Ġlköğretim çağındaki öğrencilerin tüketicilik bilinç düzeyini belirlemeye yönelik bir araĢtırmadır. Siz değerli öğrencilerin vereceği samimi cevaplar araĢtırmanın etkinliğini artıracaktır. Katılımızdan dolayı teĢekkür ederim.
Zahide AKYÜZ Yrd. Doç. Dr. Hüsniye ÖRS Yüksek Lisans Öğrencisi DanıĢman
1. YAġ
( ) 11 ( ) 12 ( ) 13 ( ) 14 ( ) 15 2. CĠNSĠYET
( ) KIZ ( ) ERKEK 3. KAÇINCI SINIFTA OKUMAKTASINIZ? ( ) 6 ( ) 7 ( ) 8 4. AĠLENĠN ORTALAMA AYLIK GELĠRĠ ( ) 400-600 ( ) 801-1000
( ) 601-800 ( ) 1001-1500 ( ) 1501+ 5. AĠLENĠN EĞĠTĠM DURUMU
ANNE BABA OKUR-YAZAR DEĞĠL ( ) ( ) ĠLKÖĞRETĠM ( ) ( ) LĠSE ( ) ( ) ÜNĠVERSĠTE ( ) ( ) LĠSANSÜSTÜ ( ) ( )
6. HERHANGĠ BĠR ÜRÜN SATIN ALMADAN ÖNCE PĠYASA ARAġTIRMASI YAPIYOR MUSUNUZ?
( ) EVET ( ) HAYIR
(Bu soruya evet cevabını verdiyseniz 7. Sorudan devam ediniz. Hayır cevabını verdiyseniz 8. Soruya geçiniz). 7. PĠYASA ARAġTIRMASI YAPIYORSANIZ NEDEN YAPIYORSUNUZ?
1. BÜTÇEME UYGUN OLUP OLMADIĞINI ANLAMAK ĠÇĠN 2. ÇEġĠT VE MARKALARI KARġILAġTIRMAK ĠÇĠN 3. TAKSĠTLĠ ALIġVERĠġ ĠMKÂNINI ARAġTIRMAK ĠÇĠN 4. DĠĞER (BELĠRTĠNĠZ)
8. ALIġVERĠġE ÇIKMADAN ÖNCE LĠSTE YAPAR MISINIZ? ( ) EVET ( ) HAYIR
(Bu soruya Evet cevabını verdiyseniz 9. Sorudan devam ediniz. Hayır cevabını verdiyseniz 10. Soruya geçiniz). 9. ALIġVERĠġ LĠSTESĠ HAZIRLAMANIZDAKĠ EN ÖNEMLĠ NEDENLERĠNĠZ NELERDĠR?
1. VAKĠT KAYBETMEMEK 2. EKONOMĠK OLMAK
3. ĠHTĠYAÇ DUYULAN BĠR ÜRÜNÜ UNUTMAMAK 4. ALIġKANLIK
10. ALIġVERĠġĠ NASIL YAPARSINIZ?
1. ÖNCEDEN HAZIRLADIĞIM LĠSTEYE GÖRE PLANLI OLARAK 2. BÜTÇEME GÖRE ALIġVERĠġ YAPARIM
3. ORTAMIN CAZĠBESĠNE GÖRE ALIġVERĠġ YAPARIM 4. ĠNDĠRĠM VE KAMPANYALARI TAKĠP EDERĠM 5. PLANSIZ ALIġVERĠġ YAPARIM.
11. BĠR ÜRÜN SATIN ALIRKEN AġAĞIDAKĠLERDEN HANGĠSĠ SĠZĠ ETKĠLER?
1. FĠYAT 2. KALĠTE 3. MARKA 4. ÜRÜNÜN ÖZELLĠĞĠ 5. ĠHTĠYACA UYGUNLUK 6. MODA OLUġU 7. AMBALAJ 8. DĠĞER (BELĠRTĠNĠZ)
12. BĠR ÜRÜNÜ SATIN ALMAYA KARAR VERMENĠZDE SĠZĠ EN ÇOK AġAĞIDAKĠLERDEN HANGĠSĠ ETKĠLER? 1. MEDYA 2. ANNEM 3. BABAM 4. KARDEġĠM 5. ARKADAġLARIM
13. ALIġVERĠġLERĠNĠZDE ALDIĞINIZ ÜRÜNÜN FĠYATI ĠLE YAZAR KASA FĠġĠNĠ KARġILAġTIRIR MISINIZ?
14. TÜKETĠCĠNĠN ALDIĞI ÜRÜN HATALI VEYA EKSĠKSE DEĞĠġTĠRMEK YA DA ĠADE ETMEK ĠÇĠN KAÇ GÜN ĠÇĠNDE SATICIYA BAġVURMALIDIR?
1. 15 GÜN 2. 20 GÜN 3. 25 GÜN 4. 30 GÜN
15. ÜRÜNLERĠN KULLANMA TALĠMATINDAKĠ UYARILARA DĠKKAT EDĠLDĠĞĠ HALDE SORUN ÇIKIYORSA HAKKINI ARAMAK TÜKETĠCĠNĠN GÖREVĠ MĠDĠR?
( ) EVET ( ) HAYIR
16. GIDA MADDELERĠ SATIN ALIRKEN AMBALAJINA DĠKKAT EDER MĠSĠNĠZ? ( ) EVET ( ) HAYIR
( Bu soruya Evet cevabı verdiyseniz 17. Sorudan devam ediniz, Hayır cevabı verdiyseniz 18. Sorudan devam ediniz 17. GIDA MADDELERĠ ĠÇĠN HANGĠ TÜR AMBALAJIN DAHA SAĞLIKLI OLDUĞUNU DÜġÜNÜYORSUNUZ?
1. KARTON KUTU 2. KESE KAĞIDI 3. TETRA PAK KUTU 4. TENEKE KUTU 5. CAM ġĠġE 6. PLASTĠK
18. BESLEYĠCĠ DEĞERĠ OLMADIĞINI BĠLDĠĞĠNĠZ HALDE SADECE REKLAMLARDAN ETKĠLENDĠĞĠNĠZ ĠÇĠN SATIN ALDIĞINIZ GIDA MADDESĠ OLDU MU?
( ) EVET ( ) HAYIR
19. ALDIĞINIZ YĠYECEĞĠN BAYAT OLDUĞUNU ANLAYINCA NE YAPARSINIZ?
1. ÇÖPE ATARIM
2. HERHANGĠ BĠRġEY YAPMAM 3. ALDIĞIM YERE GERĠ VERĠRĠM 4. DĠĞER (BELĠRTĠNĠZ)
20. GĠYĠM ĠHTĠYAÇLARINIZI KENDĠNĠZ MĠ SATIN ALIYORSUNUZ?
( ) EVET ( ) HAYIR
21. GĠYĠM EġYASINI EN ÇOK NEREDEN ALIRSINIZ?
1. MAĞAZASIZ SATICILARDAN
2. TANINMIġ MARKALI SATIġ YAPAN MAĞAZALARDAN
3. BĠR KAÇ MARKALI ÜRÜNÜ BĠR ARADA SATAN MAĞAZALARDAN 4. DĠĞER (BELĠRTĠNĠZ)
22. GĠYĠM EġYASI SATIN ALIRKEN NELERE DĠKKAT EDERSĠNĠZ?
1. KALĠTE 2. FĠYAT 3. GÖRÜNÜM 4. MODA OLUġU
5. BĠLĠNEN BĠR MARKA OLMASI
6. KULLANIM, BAKIM, TEMĠZLĠK VB ÖZELLĠKLER
23. GĠYĠM EġYASI SATIN ALMADAN ÖNCE KAÇ MAĞAZA GEZERSĠNĠZ?
1. BĠR 2. 2-3 3. 4-5
4. 6 ve YUKARI
24. HERHANGĠ BĠR ÜRÜN SATIN ALIRKEN AMBALAJINA DĠKKAT EDER MĠSĠNĠZ? ( ) EVET ( ) HAYIR
( Bu soruya Evet cevabı verdiyseniz 25. Sorudan devam ediniz. Hayır cevabı verdiyseniz 26. Sorudan devam ediniz).
25. BĠR ÜRÜN SATIN ALINIRKEN AMBALAJ MALZEMESĠNĠN HANGĠ ÖZELLĠĞĠNE DĠKKAT EDĠLMELĠDĠR?
1. ÇEVRE DOSTU OLMASINA 2. DEPOZĠTOSUNUN OLMASINA
3. PLASTĠK VE/VEYA METAL OLMASINA
4. CAM, PORSELEN VE/VEYA KAĞIT/KARTON OLMASINA 5. GERĠ DÖNÜġÜMLÜ OLMASINA
6.EN AZ AMBALAJI OLMASINA 7. DĠĞER (BELĠRTĠNĠZ)
26. AġAĞIDAKĠ ĠFADELERE KATILIM DERECENĠZE GÖRE KUTULARA ĠġARET KOYUNUZ. 1=KESĠNLĠKLE KATILMIYORUM 2= KATILMIYORUM, 3= KARARSIZIM, 4=KATILIYORUM, 5= KESĠNLĠKLE KATILIYORUM 1 2 3 4 5 PARAMI NASIL HARCAYACAĞIMI ÖNCEDEN PLANLARIM.
BĠR ÜRÜNÜ SATIN ALMAYA KARAR VERMEDEN ÖNCE ÇEġĠTLĠ MAĞAZALARI GEZERĠM.
ALIġVERĠġTE HER ZAMAN ĠNDĠRĠMDE OLAN ÜRÜNLER VE ĠNDĠRĠM SEPETLERĠNE BAKARIM.
ALIġVERĠġTE HER ZAMAN PAZARLIK YAPARIM. HARCADIĞIM PARANIN KAYDINI TUTARIM.
ĠHTĠYACIM OLMASA DA BĠR ġEY ALMAK HOġUMA GĠDER. UCUZ OLMASI DURUMUNDA TAKLĠT ÜRÜNLERĠ ALMAYI TERCĠH EDERĠM.
SATIN ALIRKEN ÜRÜNÜN BĠRĠM FĠYATINI HER ZAMAN ĠNCELERĠM. AÇIKTA SATILAN GIDA MADDELERĠNĠ SATIN ALMAM.
GIDA ÜRÜNLERĠ SATIN ALIRKEN ÜRETĠM VE SON KULLANMA TARĠHĠNE BAKARIM.
GIDA ÜRÜNLERĠ SATIN ALIRKEN TSE DAMGASININ OLUP OLMADIĞINA BAKARIM.
GIDA ÜRÜNLERĠ SATIN ALIRKEN ĠÇĠNDE KATKI MADDELERĠ BULUNANLARI TERCĠH ETMEM.
MEġRUBAT SATIN ALIRKEN ġĠġESĠ ĠADE EDĠLEBĠLĠR OLANLARI TERCĠH EDERĠM.
DĠĞER ÜRÜNLERE GÖRE PAHALI OLSA DA AMBALAJI “ÇEVRE DOSTU” OLDUĞU ĠÇĠN BĠR ÜRÜNÜ SATIN ALIRIM.
AMBALAJ ÜZERĠNDEKĠ ETĠKET BĠLGĠLERĠ EKSĠK VE YETERSĠZ ĠSE ÜRÜNÜ SATIN ALMAM.